Morgunblaðið - 15.12.1955, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudaður 15. des. 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjómmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason trá Vigat.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlanda,
í lausasölu 1 króna eintakiS.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
ShipJ jannót manviíauóL Shöj^u
Hlý viðhorf í alþjóðamálum
FLESTIR munu sammála um
það að „vináttuheimsókn“
hinna rússnesku leiðtoga til Ind-
lands og fleiri Asíulanda beri
mjög annarlegan svip. Þessir
leiðtogar Sovétríkjanna hafa
notað svo að segja hvert tæki-
færi, sem þeim hefur gefizt til
þess að halda ræður til svívirð-
inga og harðskeyttra árása á hin
vestrænu lýðræðisríki og leið-
toga þeirra. Þeir hafa jafnvel
ekki hikað við að beita hrein-
um fölsunum á sögulegum at-
burðum í þessum ræðum sínum,
eins og bent var á hér í blaðinu
í gær.
Þessi ferð leiðtoga Sovétríkj-
anna var farin rétt eftir að fundi
utanríkisráðherranna í Genf lauk
án árangurs og í svipaðan mund,
sem „friðardúfumar“ flugu
heiman frá Moskvu var i Sovét-
ríkjunum gerð einhver mesta
vetnissprenging, sem til þessa
hefur verið gerð í öllum heim-
inum.
Baksvið fararinnar til Indlands
er því byggt upp af þessu
tvennu:
Árangurslausum Genfarfundi,
þar sem Rússar hindruðu allt
samkomulag um afvopnun og
sameiningn Þýzkalands, og í
öðru lagi hrikalegustu tilraun
sem gerð hefur verið með
vetnissprengju til þessa.
Fram hjá þeirri staðreynd
verður ekki gengið, að Asíuför
Sovétleiðtoganna og árásartónn-
inn í ræðum þeirra þar eystra
hefur skapað ný viðhorf í al-
þjóðamálum. í stað bjartsýninn-
ar, sem ríkti eftir fund „hinna
stóru“ á s.L sumri er nú komin
vantrú á það, að Rússar hafi
meint nokkuð með blíðubrosum
sínum á hinum fyrri Genfar-
fundi. Öll framkoma þeirra upp
á síðkastið ber þess vott að þeir
hyggist halda „kalda stríðinu"
áfram eins og áður.
Fundur Edens og
Eisenhowers
Þeir ESsenhower Bandarikja-
forseti og Anthony Eden hafa nú
ákveðið að hittast í byrjun næsta
árs til þess að ræða þessi nýju
viðhorf. Bæði Bretar og Banda-
ríkjamenn höfðu byggt miklar
vonir á „andanum frá Genf“.
Eisenhower fbrseti lagði þar
fram djarfhuga tillögur um
gagnkvæmt eftirlit stórveldanna
með vígbúnaði þeirra. Rússar
brostu við þeim í sumar og tóku
þeim ekki ólíklega. Á utanríkis-
ráðherrafundinum settu þeir hins
vegar upp gamla svipinn um leið
og þeir visuðu tillögum forset-
ans algjörlega á bug.
Ráð Atlantshafsbandalagsins
situr nú á hinum árlega aðal-
fundi sínum í París. Leiðtogar
hinna vestrænu þjóða munu
ræða þar hin nýju viðhorf. Þeir
munu vafalaust komast að þeirri
niðurstöðu, að aldrei sé jafn brýn
nauðsyn á því og einmitt nú, að
hinar frjálsu þjóðir standi saman
í órofa fylkingu um öryggismál
sín og vernd heirnsfriðarins. At-
lantshafsbandalagið hefur á þeim
stutta tíma, sem það hefur starf-
að, átt ríkan þátt i að bægja
ófriðarhætturmi frá dyrum mann
kynsins. Hinn aukni styrkleiki
lýðræðisþjóðanna hefur fyrst og
fremst hindrað kommúnista í
framkvæmd útþenslusíefnu sinn-
ar í Evrópu.
Það er athygílsvert, að
Vestur-Þýzkaland virðist nú
ákveðnara í því en nokkru
sinni fyrr að standa með hin-
um vestrænu lýðræðisþjóðum.
Af ræðu, sem von Brentano
utanríkisráðherra hélt fyrir
. skömmu i sambandsþinginu í
Bonn, verður það ljóst að V-
Þjóðverjar gera sér engar tál-
vonir um að beinar samn-
ingaumleitanir við Rússa af
þeirra hálfu geti leitt til
skjótrar sameiningar alls
Þýzkalands. Þess vegna hafa
þeir gengið í varnarsamtök
hinna vestrænu þjóða og að-
hyllzt stefnu þeirra í öryggis-
og vamarmálum.
Vestrænar vamir
Vamir hinna vestrænu þjóða
eru nú öflugri en nokkru sinni
fyrr. Þær eru hinn mikli vamar-
garður heimsfriðarins í dag. En
þessar þjóðir verða að standa
einhuga um framkvæmd stefnu
sinnar. Ef þær láta minni háttar
ágreining setia svip á sambúð
sína, hlýtur það að veikja þær
sem heild og gefa ofbeldisöflun-
um byr undir báða vængi.
En þessar þjóðir munu halda
áfram að berjast fyrir málstað
friðarins. Hversu fáránlegar
ásakanir sem leiðtogar hinna
kommúnisku rikja bera fram,
munu vestrænar þjóðir í lengstu
lög reyna samkomulagsleiðina.
Meðan leiðtogamir ennþá
hittast á fundum og ræða mál-
in er ekki öll von úti. Skuggi
vetnissprengjunnar og vit-
neskjan um hugsanlega notk-
un hennar ef styrjöld brvtist
út, er e. t. v. sterkasta friðar-
vemdin. En hin nýju viðhorf
í alþjóðamálum hafa skapað
vaxandi ugg og kvíða í heim-
inum. „Kalda stríðið“ er enn-
þá í fullum gangi. Á því bera
leiðtogar kommúnista fyrst og
fremst ábyrgð.
16 ríki fá inn-
göngu í SÞ
í GÆR náðist loks samkomulag
um upptöku 16 nýrra rikja í SÞ.
Ber að fagna þessum áfanga, sem
]oks hefur náðst eftir mikið þref.
Samkomulagið náðist fyrst þegar
rússneski fulltrúinn vék að lok-
um frá 18-ríkja kröfunni. En hún
var fólgin í þvi að ef öll þau
lönd er hann studdi fengju ekki
inngöngu í SÞ, skyldi ekkert ríki
hljóta upptöku.
Eins og búizt hafði verið við,
þá þótti óeðlilegast að hin svo-
nefnda „Ytri-Mongólía“ fengi
inngöngu í SÞ. Landsvæði þetta
er leppríki Rússa og sumir telja
það jafnvel algera nýlendu
þeirra. En þegar það var fellt,
beittu Rússar þegar neitunar-
valdi gagnvart öðrum upptöku-
beiðnum.
Eftir nokkra íhugun varð það
þó úr að Rússar ákváðu að halda
ekki fast við upptökubeiðni
„Ytri-Mongólíu“. Þar með var
þrautin leyst og í gærkvöldi sam-
þykkti Öryggisráðið að fjölga í
samtökum SÞ um 16 ríki. Meðal
þeirra eru lönd eins og Finnland
og Ítalía, sem sætir furðu eð hafa
ekki fyrir löngu hlotið sæu í SÞ.
ójorœnincjjav cjvan
ÞESS var getið hér í blaðinu
fyrir skömmu, að horfið hefði
skip á Kyrrahafi með 25 mönn-
um innanborðs. Nokkrum dögum
síðar kom önnur frétt þess efnis,
að skipið hefði fundizt mannlaust
á reki. Var það dregið til hafnar
á Fiji-eyjum og þar fór fram víð-
tæk rannsókn á því. Fullvíst þyk-
ir nú, að sjóræningjar hafi grand
að áhöfninni — en ekki er enn
sýnt á hvern hátt það hefur
gerzt. Mönnum er algerlega hulið,
á hvaða hátt mönnunum 25 hefur
verið komið fyrir kattarnef —
eða hvort þeir eru enn á lífi. Það
er mikið rætt um atburð þennan
á eyjum Kyrrahafsins, og fólk-
inu er það ljóst, að eyjar Kyrra-
hafsins eru ekki allar umvafðar
paradisarsælu. Hið óendanlega
Kyrrahaf býr einnig yfir köldum
veruleikanum — mannúðarleysi
og grimmd útilegumannanna.
★ ★ ★
; ÞANN 3. október lét Joyita úr
[ höfn á Samoa-eyjum og stefndi
j til norðurs. Áfangastaðurmn var
; Tokelau-eyjaklasinn. Ferðin átti
aðeins að taka 40 tíma — og það
er ekki löng vegalengd í viðáttu
Kyrrahafsins. En leiðin lá um
lítt kannaðar slóðir — meðfram
eyjum, sem sumar hverjar hafa
jafnvel ekki hlotið nafn.
★ ★ ★
EINS og á öðrum smáskipum,
sem sigla á milli Kyrrahafseyj-
anna, var áhöfnin á Joyita mis-
litt fé. Þar voru menn af öllum
kynflokkum — ósamstæður hóp-
ur — og jafnvel allt of stór á svo
litlu skipi. En það var ekki nóg
með, að skipið væri ofhlaðið —
því að vélin var einnig gamall
cla& áböfnii
ninm
?
rokkur, sem ekki var hægt að
treysta eina mínútu. Loftskevta-
tækin voru einnig í ólagi. Það
voru samt ekki daprir menn, sem
létu úr höfn á paradísareyjunni
þann 3. október. Kærule.vsi og
bjartsýni hins suðræna blóðs ein-
kenndi þá — og það-er.ef til vill
ekkert undarlegt, þar sem ferð-
inni var heitið til annarrar
paradisar.
★ ★ ★
HVERNIG sem á því. stóð, þé
kom skipið aldrei fram. Þeir fáu
farþegar, sem með skipinu voru
-i— og höfðu keypt sér: farmiða
til paradísareyjarinnar, höfnuðu
í einhverju óþekktu helvíti. Víðr
tæk leit var hafin að skipinu bæði
úr lofti og á sjó. En allt kom fvrir
ekki. Skipið var gersamlega horf-
ið. —
Það var farið að tala um hið
dularfulla hvarf Joyitu — og
menn voru farnir að rifja upp
fleiri slíka atburði — leyndar-
mál, sem Kjrrrahafið eitt bjó
yfir.
★ ★ ★
ÞAÐ er ekki lengra síðan en í
fyrra, að franskt skip hvarf und-
an strönd Nýju-Kalidoníu. Skip
þetta hét Dominique og var með
200 menn innanborðs. Aldrei hef-
ur neitt frétzt af franska skipinu.
Útlit er fyrir að hafið hafi gjör-
samlega gleipt það. Svo miktb er
víst, að ekki hefur fundizt af því
tangur né tetur.
★ ★ ★
EN þannig fór ekki með Joyitu.
Þann 10. nóv. fannst hún á reki
undan Fiji-eyjum —■ og var þá
með svo mikinn halla, að hún
virtist vera komin að þvf að
\lelualzanJii óhrifar:
sökkva. Er björgunarlið kom urn
borð í skipið var ekki sjáanlegur
einn einasti maður. Allt var rann-
sakað hátt og lágt, en allt kom
fvrir ekki. Það var enginn í skip-
inu. Ekki var hægt að sjá nein
merki þess á hvern hátt — og í
hvaða tilefni skipið hafði verið
yfirgefið. Augljóst þótti samt, að
það hefur átt sér stað áður en
skipið fór að hallast. Mikil fót-
spor voru enn sjáanleg á þilfar-
inu — og svo gat litið út, sem
skipið hefði verið yfirgefið í
skyndi. Skipið var nokkuð brotið,
svo að bæði gat hér verið um að
ræða spréngingu — og að óveð-
ur hefði valdið ringulreiðínni. —
Einnig gat verið um að ræða árás
— og þá var ekki nema úm eitt
að ræða. Sjóræningjar höfðu ver-
ið hér að verki. Það spunnust upp
margar sögur um að sjóræningjar
hefðu rænt skipið — og myrt á-
höfniná. Ekkert var samt hægt
að staðfesta.
★ ★ ★
VIÐ rannsókn kom í -ljós, að einn
skipsmanna hafði haft í fórum
sínum mikla peninga, sem ætl-
aðir voru til kaupa á kopar fyrir
fyrirtæki eitt í Ástraliu, Fregn
þessi hljóp eins og eldur i sínu
, um allar Fiji-eyjar — og nú þótti
ekki lengur leika vafi á því, að
hér hefðu sjóræningjar verið að
verki.
★ ★ ★
RANNSÓKNINNI heldur áfram.
Rannsóknarmennirnir skríða á
fjórum fótum eftir þiljum Joyitu
með stækkunargler í hendi — en
ekkert nýtt kemur í ljós. Senni-
Jega mun aldrei verða hægt að
| ráða þessa dularfullu gátu, nema
að einhver af áhöfninni hafi
komizt lífs af. Það er ekki útséð
um það ennþá, því að Kyrrahafs-
eyjarnar eru auðugar — og hafa
fætt margan óhamingjusaman
mann, sem af einhverjum ástæð-
um hefur komizt þar á land einn
og yfirgefinn — oft við harðan
leik.
Börn i strætisvagni
SKRIFSTOFUSTÚLKA" gerir
hegðun barnanna í strætis-
vögnunum að umræðuefni.
,,Ég stíg inn í strætisvagn að
morgni dags. Fjölmörg börn eru
í vagninum á leið í skólann. Þau
sitja hin rólegustu í sætunum, og
ekki virðist hvarfla að þeim að
standa upp fyrir fullorðna fólk-
inu. Ekki heyrðist mannsins mál
fyrir skvaldri og gauragangi. —
Strákarnir fljúgast á, klípa hvern
annan með tilheyrandi ópum og
óhljóðum. Einn þeirra sparkar
með skítugum skónum upp á
kápu konunnar, sem situr fyrir
aftan hann, en ekki kemur hon-
um í hug að biðjast afsökunar.
Vaðallinn heldur áfram. —-
Feimni og hlédrægni eru kostir,
sem fæst börn búa yfir á þessum
síðustu og verstu tímum. Orð-
bragð þeirra er slíkt, að tæplega
er hægt að hafa það eftir.
Gleymska eða betra
uppeldi?
OG ég get ekki varizt því að
varpa fram þeirri spurningu:
Erum við fullorðna fólkið svona
gleymin á okkar eigin æskubrek
eða vorum við miklu betur upp-
alin?“
Kynslóð eftir kynslóð frá upp-
hafi vega hefur fullorðna fólkið
álitið, að unga fólkið væri „að
fara í hundana". Sannleikurinn
er auðvitað sá, að æskulýðurinn
er spegilmynd af fullorðna fólk-
inu — börnin taka alltaf orð og
gerðir þess sér til fyrirmyndar.
Eldra fólkið mótar hugarfar og
alla framkomu barnanna.
Sá, sem elskar son sinn,
agar hann
UNGLINGAR vorra tíma eru
börn þessarar agalausu ald-
(ar, sem við lifum á! Sá, sem elsk-
ar son sinn, agar hann, segir í
fomu máltæki. Boðskapur þess
er ekki lengur í heiðri hafður,
agaleysið veður uppi, og það leið-
ir af sjálfu sér, að fornar dyggð-
ir hverfa úr tízku.
I Ég hitti fyrir nokkrum dög-
um að máli vin minn, ungan
kennara. Hann kennir við skóla
nokkurn hér í Reykjavík ung-
lingum á ýmsum aldri. Bárust
þá í tal ýmsir þeir örðugleikar,
er kennarar eiga við að stríða,
er þeir eiga að hafa hemil á
heilum hóp lítt agaðra barna.
Minnisstæð
kennslustund
KVAÐST hann seint mundu
gleyma fyrstu kennslustund-
inni í skólanum í haust. Er hann
kom inn í kennslustofuna var
skæðadrífa af bókum, blöðum og
skriffærum á lofti. Hávaðinn var
slíkur, að allt ætlaði um koll að
keyra. Vissulega er ekkert við
því að segja, að nemendur séu
hávaðasamir ólátabelgir í frí-
mínútum, en eftir að kennarinn f
er kominn inn í kennslustofuna,'
eiga nemendur að stilla óláta-
þörf sinni, í hóf. '
En því var ekki að heilsa, sami
gauragangurinn hélt áfram. —
Sagðist kunningi minn ekki
minnast þess að hafa tekið eins
á skapstillingu sinni og þessa
einu klukkustund. í.lok kennslu-
stundarinnar hafði honum tekizt
nokkum veginn að koma kyrrð
á hópinn. Prísaði hann sig sælan,!
er hann gekk út, og þóttist hafa
gert vel.
Merkíí,
mbi
klaeflv
Skólamir á Laugar-
vatni hafa fengið
Sogsrafmagn
SÍÐASTLIÐINN fimmtudag voru
skólarnir að Laugarvatni tengdir
með rafmagni frá orkuverinvi við
Sog. Var þar með langþráðum
áfanga náð, því að rafmagn hefur
verið þar af skornum skammti.
Fram til þessa var rafmagnið
fengið frá lítilli vatnsaflstöð við
Sandá, en þar sem það rafmagn
var mjög ófullnægjandi, voru
díselrafstöðvar hafðar í gangi
arvatni því mjög lág að nóttinni
var of kostnaðarsamt að láta þær
vinna. Var rafspennan að Laug-
arvatni því mjög lág á nóttinni
og örðugleikar á að halda raf-
knúnum dælum i gangi, en þær
dæla hveravatni um hitaveitu
staðarins. Með tilkomu Sogsraf-
magnsins verður mun auðveldári
öll starfræksla rafkniíinna véla,
og hin mikla hitaorka staðarins
nýtist einnig mun betur en áður.
Laugarvatn ei fyrsti staðurinn
í uppsveitum Árnessýslu, sem
fær Sogsrafmagn, en orkulína
hefur í sumar og haust verið lögð
um Grímsnes, Laugardal og Bisk-
upstungur, allt austur i Skálholt.
Munu allmargir bæir í þessum
sveitum fá Sogsrafmagnið bráð-
lega.
Skátar safna
í GÆR fóru skátar um Vestur-
bæinn á vegum Vetrarhjálpar-
innar. Söfnuðu þeir um 20 þús.
kr. auk allmikils fatnaðar. — í
kvöld fara skátarnir um Austur-
bæinn og er þess vænzt að þeir
fái eins góðar móttökur þar.