Morgunblaðið - 25.08.1956, Qupperneq 6

6
MORCVNBLA t>7Ð
T25. ncjust 1956
50 þús. luxaseiði sett á úna ú
hverju úri — og allt eyðilagt
ú eiirni nettu
Sðmial við Ingiberg Steiánsson, forstjóra, um
„hyisnn hens" veidiþjófa og sprengjuárás
— Það er óskemmtileg heim-
sókn, sem þú hefur fengið upp í
hylinn þinn, Ingibergur.
— Já, það var óskemmtileg
heimsókn. Þessir menn vita áreið
anlega ekki, hvað þeir gera. Þetta
hljóta að vera óþroskaðir ungl-
ingar — og þó! Þeir eyðileggja
margra ára starf, gleði og ánægju
í því skyni að næla sér í nokkrar
krónur. Ég hugsa til bóndatis.
Hvernig yrði honum innan
brjósts, ef hann fengi ræningja-
heimsókn í fjárhús sitt, kindurn-
ar væru drepnar fyrir honum og
það hirt sem hægt væri að fara
með.
haft í huga að ég hef lagt alla
áherzlu á að rækta upp ána og i
varla tímt sjálfur að veiða mér'
í soðið.
SÍÐAN 1943.
— Það er langt síðan þú byrj-
aðir að rækta lax í Brynjúdalsá,
er það ekki?
— Jú, það er orðið alllangt
síðan. 1943 tók ég hana ú leigu,
beinlínis í því skyni að rækta í
henni lax. Þá var ekkert kvikt
í henni. Hún rann þarna fram,
eins og hún hefur gert frá alda-
öðli, og beið aðeins eftir laxi
— og lífi. En það er ekki gert á
einni nóttu að fylla líflausa hylji
af sporðasprækum laxi. Nei, það
tekur langan tíma, skal ég scgja
þér, mikið erfiði og svo kostar
allt peninga nú á dögum. En gleð
in og ánægjan af þessu starfi
bætir upp erfiðið. Og svo er þetta
allt lagt í rúst á einni nóttu.
— Já, sumir gcra allt fyrir
peninga, ráðast jafnvel með
sprengjukasti að alsaklausum
laxinum. En segðu mér, þú þurft-
ir til að byrja með að sprengja
laxastiga í íossinn, var þaö ekki?
— Jú. Á því byrjaði ég fyrir
12 árum og hef dundað við það I
síðan. Og nú er svo komið að lax-1
inn á greiða leið upp fossinn, þeg-
ar hæfilegt vatn er i ánni. En í
sumar hefir áin verið óvanalega
vatnslítil, og laxinn safnaðist því
saman í hylnum fyrir neðan íoss-
inn, því að hann átti erfitt með
að komast upp hann.
50 ÞUS. SEIÐI Á ÁRI.
— Hvað hefuröu sett mörg
laxaseiði í ána á ári, Ingibergur?
— Um 50 þúsund. Og ég er
búinn að eyða tugum þúsunda í
að rækta upp ána. Það tekur
langan tíma, e'ins og sjá má af
því að reiknað er með að aðeins
5 laxar af 1000 komist „á legg '..
— Er það ekki meira, nei.
Menn geta bezt séð af því, hvers
konar skemmdarstarf hér er um
að ræða. Ertu elcki bara að hugsa
um að leggja árar í bát?
— Nei, nei, alls ekki. Leggja
árar í bát, sei, sei, nei. Ég er
ákveðinn í að rækta upp ána, á
hverju sem gengur. Það er eina
leiðin til að bæta upp tjónið.
Maður getur ekki bætt sér það
með því að ganga inn í búð —
og kaupa nýja laxa.
— Nei. En segðu mér, veiði-
þjófar voru þarna að verki í sama
hylnum fyrir tveimur árum, var
það ekki?
— Jú, þeir drógu þar fyrir og
hirtu megin hlutann af þeim
stofni, sem ég var búinn að rækta
þá. Og árið áður var einnig gerð
atlaga að hylnum, en hún mis-
tókst. — Veiðiþjófurinn sem var
að verki fyrir tveimur árum náð-
ist sem betur fór. Ég krafðist [
þess þá að hann greiddi mér 1500
krónur í skaðabætur, en var þá
sagt, að hann væri ekki borgun-
armaður fyrir svo mikilli upp-
hæð! Árið eftir keypti hann sér
stórjörð íyrir vestan.
— Já, þeir eru vafalaust eins
sleipir og laxinn. En 1500 krónur,
voru — — —
— nei, þær voru ekkert upp í |
tjónið, því að eitt lclak kostar
miklu meira. En þar við sat samt.
STANDAST EKKI FREIST-
INGUNA.
— Hvers vegna heldurðu að
Myndin sýnir nokkur af þeim laxaseiðum, scm athuguff hafa veriff
á Rannsóknarstofu Háskólans. Þau urðu öll fyrir barðinu á ill-
virkjunum, sem gcrðu sprcngjuatlöguna að Búðarfossi í Brynju-
dalsá.
þinn hylur verði alltaf fyrir barð- heyrðu annars, lofaðu mér að
inu á þessum herrum? I hringja hjá þér, ég þarf nefnilega
- Sjáðutil,þegarmaðurgeng'að komast UPP 1 Hvalfjörð
ur upp á bergið fyrir ofan hyl-
inn, sér maður laxana fyrir neð-
an ákaflega vel. Þarna eru 40—50
gljáandi laxar, feitir og rennileg-
ir. Og svo er eins og sumir stand-
ist ekki mátið. Við getum kall-
að þá óþokka, mér er alveg sama.
— Annars þykir mér sumir
laxveiðimennirnir okkar lítið
betri en þessir kallar. Þeir reyna
að „húkka“ laxinn; ég veiddi
þarna fyrir skömmu 4 laxa sem
voru allir rifnir eftir „húkk“.
Glöggum veiðimanni dylst ekki,'
hverjar orsakirnar eru, þegar
fiskurinn e rsvona á sig kominn. J
Og svo reyna 1----:íc:
svo vel, þarna er
í lcvöld.
— Gjörðu
síminn.
— Takk. Já, halló-, er Sigurþór
þarna? Er það Sigurþór, heyrðu
geturðu ekkí skutlað mér upp í
Hvalfjörð, ég ætla að skreppa
þangað, eins og æg stend ....
— M.
Góður heyskapur
í Griiiidarfi-rði
..j... ráðsettir laxveiði-] GRUNDAHFIRÐI, 22. ágúst —
menn stundum að stelast í árnar, 1 Veðrátta hefur verið mjög góð I
ég hef rekizt á 5 í Brynjudalsá, en! sumar. Bændur hafa heyjað vei
það er önnur saga. Ég nenni yfir- og hefur heyið náðst jafnóðum
leitt ekki að standa í klögumálum, inn í hlöður. Er túnaslætti að
hef enga ánægju af að lögsækja mestu lokið og heyskap yfirleitt.
menn og eiga i málaferlum. En ég
er samt orðinn þreyttur á þessum
ógangi, þótt hann sé auðvitað
smámunir samanborið við
sprengjuárásina á hylinn. En
Spretta var ágæt og heyfengur
því mjög góður.
íbúðarhús eru nú mörg í bygg-
ingu í Grundarfirði og fer fólki
hér fjölgandi. —E. M.
Ingibergur Stcfánsson
— Já, það er satt. Þette er
ekki ósvipað. Hvað voru annars
margir laxar við fossinn þinn,
heitir hann ekki Bárðarfoss í
Brynjudalsá?
— Jú, alveg rétt. Ja,. margir
laxar, þeir hafa verið milli 70 og
80. Nú eru þar 3 lifandi laxar,
nokkur seiði, sem lifðu árásina
af og 12 dauðir laxar sem við
náum ekki í vegna dýpis. Þjóf-
arnir hirtu hitt.
— Það er bærilegur ránsfeng-
ur það.
— Já, ekki sízt þegar það er
Heilsuvernd rædd
MEÐFERÐ drykkjar- og frá-
rennslisvatns í sambandi við heil-
brigðisráðstafanir var eitt aðal-
umræðuefni læknafundar, sem
haldinn var í Helsingfors dagana
23.—28. júlí s.l. Fundurinn var
haldinn á vegum finnsku ríkis-
stjórnarinnar og Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar (WHO).
Áður hafa samskonar lækna-
fundir verið haldnir í Haag
(1950), í Rómaborg (1951), í
London (1952) og í Opatija
(Abbazia) í Júgóslaviu (1954).
Tilgangur þessara funda er að
ræða heilbrigðisráðstafanir og
hreinlætismál.
í Helsingforsfúndinum tóku
þátt læknar frá 21 Evrópulandi.
Frá íslandi mætti Dr. Júlíus Sig-
urjónsson prófessor.
Fyrir fundinum lá m. a. skýrsla
um óhréinindi í drykkjarvatni í
ýmsum Evrópulöndum. Þá var
rætt um meðferð eitraðs afrennsl
isvatn frá verksmiðjum, aðferð-
ir til að hreinsa neyzluvatn með
öðrum aðíerðum en klóri, t. d.
með ozan, útfjólubláum geislum
o. þ. h. Loks var til umræðu eitt
af vandamálum nútímans, sem er
geislavirkt afrennslisvatn frá
kj arnorkustöðvum.
12 METRAR.
— Hvað er fossinn hár7
— Hann er 12 metra. Mannstu
ekki eftir honurn, hann er alveg
við veginn, steypist þar fram af
berginu?
— Jú, jú. Hann fer ekki fiam-
hjá neinum sem ekur Hvalfjarð-
j arleiðina. Annars er undravert,
ti! hvaða ráða menn grípa í því
skyni að ná laxinum.
— Já, það er satt. Það er undra
vert. En vonandi þjást þeir af
samvizkubiti, það er það minnsta.
— Blessaður vertu, þessir ó-
þokkar fá ekki neitt samvizku-
i bit. Heldurðu að það snerti þá,
þó að þeir geri náttúruspjöll? ja
I — hérna, láttu þér ekki detta það
í hug.
— Jú, þeir hljóta að fá sam-
vizkubit einhvern tima, þegar
þeir sjá, hvílíkt illvirki þeir hafa
unnið; já, þegar þeir eru búnir
að eyða þessum krónum sem
þeir íá fyrir ránsfenginn.
— Þeir fá vonandi ekki tæki-
færi til að eyða þeim, þeir nást
áður.
— Kannske. Það væri vonandi.
— Var ekki aðkoman hörmu-
leg?
— Jú, það má nú segja. Dauðir
laxar og seiði lágu eins og hrá-
viði um allan hylinn, og eins og
ég sagði áðan, erum við ekki bún-
ir að ná 12 dauðum löxum, sem
liggja á botninum.
Úþyrrkðr & Ströndym
GJÖGRI, 20. ágúst: — Heita má
að hér hafi ekki komið þurik-
dagur það sem af er ágústmánuði.
Oftast hefir verið þoka og súld.
Ef ekki kemur þurrkur nú alveg
næstu daga horfir til stór vand-
ræða hér í hreppnum.
Bændur eiga flestir mikil hey
úti, þar af talsvert af töðu og
meira og minna af óþurrkuðu út-
heyi. Engi er afar illa sprottið
víðast hvar. — Regína.
WáííA ■ skrí-far úr
| daglega lífinu J
Nytsöm bók
NÝLEGA rakst ég á bókarkorn !
nýútkomið, sem ég get ímynd
að mér, að mörgum útlendingum,
sem leið sína leggja til íslands,
muni þykja góður fengur. Bókin
heitir „Icelandic Phrasebook“ —
(íslenzkir talshættir), ætluð út-
lendingum, og þá fyrst og fremst
enskumælandi fólki, sem áhuga
hafa á að skyggnast ofurlítið inn í
íslenzka tungu og gera sig skiljan
lega meðan á dvöl þeirra hér
stendur. Mér leizt vel á bókina, er
ég blaðaði í henni. Hún er hæfi-
lega stór og auðveldari og hand-
hægari í notlcun en aðrar bækur
af þessu tagi, sem við höfum séð
hér áður. — í henni er stutt mál
fræoiágrip, grundvallaratriði ís-
lenzkrar hljóðfræði og í setninga-
köflunum er íslenzki framburður
inn geíinn til kynna með hljóð-
táknum — að ógleymdum listan-
um fremst í bókinni yfir helztu
merkisártöl í sögu íslands frá
landnámstíð fram á þennan dag, j
sem ekki er ólíklegt að beini að!
minnsta kosti forvitni útlendra
gesta á íslandi í þá átt — að ekki
sé meira sagt.
Engian skildi neitt
MÉR dcttur í hug, í þessu sam-
bandi, að fyrir skömmu hitti
ég erlend hjón, sem hafa verið á
ferð hér á landi að undanförnu —
og reyndar undanfarin ár — og
hafa tekið mildu ástfóstri við
land og þjóð Þau sögðu mér m. a.
að þau heíðu á ferðum sínum
austur á land, komið á bóndabæ,
þar sem þau langaði til að spyrja
til vegar og fá ýmsar aðrar
upplýsingar. — En það var nú
ekki hlaupið að því — enginn
skildi neitt, sagði ferðamaðurinn,
við ekki hót í íslenzkunni og ís-
lendingarnir ekki hót af því, sem
við sögðum, við reyndum allar
þær tungur sem við kunnum vit-
und í: ensku, frönsku, þýzku,
ítölsku, spænsku — en ekkert
dugði. Það var teiknað, bent og
patað með öllum öngum — og
hlegið stanzlaust í hálfa aðra
klukkustund — á báða bóga —
yfir þessum spaugilegu kringum-
stæðum. — Við dvöldum þarna
næturlangt í tjaldbúð okkar við
túngarðinn og um morguninn
kvöddum við kóng og prest á
bóndabænum, mjög svo inriilega,
eins og við værum elskulegir
vinir — en enginn hafði enn
skilið eitt einasta orð af þvi sem
sagt vai*!“ —
Þarna hefði íslenzka talshátta-
bókin getað komið sér vel.
Skrítið atvik
lir umferðinni
MAÐUR nokkur, sem kalla vill
sig „Vegfatanda" átti tal
við mig í fyrradag: „Það er út af
umferðinni", sagði hann, „mig
langar til að segja frá smáatviki,
sem ég var vitni að núna í gær-
morgun. Klukkan var laust eftir
9 og ég ók eftir Hringbrautinni
fyrir neðan Landsspítalann. —•
Hringbrautin var annars vita-auð
af bílum, það langt ég sá — alls
engin umferð. En þá sá ég allt
í einu mann koma hjólandi —
ekki eftir akbrautinni, sem þó
var nóg plássið á þessa stundina
— heldur eftir gangstéttinni. —•
Þetta var rígfullorðinn maður,
sem á reiðhjólinu var og ég má
íullyrða, að mér skjátlast ekki,
er ég segi, að þarna hafi verið
á ferð einn af vaktmönnum lög-
regiunnar okkar. Mér, og mann-
inum, sem með mér var, fannst
þetta furðulegt og óréttlætan-
legt athæfi af sjálfum löggæzlu-
manninum, sem gefa ætti okkur
hinum gott fordæmi. Við hlíf-
umst ekkert við að skamma
stráklingana, þegar þeir haga sér
illa í umferðinni, t.d. þegar þeir
hjóla uppi á gangstéttunum —
en mér finnst ekki síður ástæða
til að gagnrýna sjálfa laganna
þjóna, þegar þeir gera sig seka
um annað eins. — Vegfarandi".
llinn fullkonini kvenkjóll
TÍZKUKÓNGURINN Kristján
Dior var eitt sinn spurður að
því, hvernig hann vildi lýsa hin-
um fullkomna
kvenkjól.
— Jú, sjáum
til, sagði hann.
Það á ekki að
vera meira efni
í honum en svo,
að það .sjáist að
það er k o n a ,
sem er í honum
og ekki minna
efni en svo að
það sé greinilegt, að þar fer hátt-
prúð kona.