Morgunblaðið - 09.12.1956, Blaðsíða 2

*
MORCl’XBLAÐIÐ
Sunnuctagttr 9. des. 1956.
— Þingræða Ólafs Thors
Framh. af bls. 1
ætti kröfu á þvl að vita hið sanna
í málinu.
HRINGSNÚNINGUR
KOMMÚNISTA
Bæðunaaður vék því næst að
hringsnúningi kommúnista í
þessu máli. Einar Olgeirsson
hefði reynt að afsaka hann en
hefði farizt það vesallega. Þeg-
ae þessi stuðningsmaður ríkis-
stjórnarinnar reyndi að koma fyr
ir sig vörnum með því að segja
að það væri þó sannarlega mikil
gæfa í þessu máli, að með því
að gefa frestinn hefðum við hindr
að það, að gerður væri langur
varnarsamningur við Bandarík-
in, þá sagði utanríkisráðherra við
sten góða stuðningsmann: Þetta
er allt tómt rugl hjá þér. Banda-
ríkin buðu að flytja herinn strax
úr landi svo sem samningar
standa til ef stjórn íslands óskar
þess. Væri þá fokið í öll skjól
fyrir kommúnistum, sagði Ólaf-
ur Thors.
TVÍSAGA TJM KJARNA i
MÁLSINS
Ræðumaður vakti því næst at-
hygli á því, að þeir tveir ráð-
berrar, sem talað hefðu væru
tvisaga um sjálfan kjarna máls-
ins.
Hannibal Valdemarsson hafði
sagt, að viðræðum um endurskoð
un varnarsamningsins hefði að-
eins verið frestað í nokkra mán-
eftir fáa mánuði skuli upp-
sögnin aftur ganga í gildi.
Verða slík svör tekin gild í
svo mikilsverðu máli?
MANNVIRKJAGERÐ
VARNARLIÐSINS
Aðspurður um það, hvort leyft
mundi verða, að hefja mann-
virkjagerð í þágu landvarnanna
að nýju, sagði hæstv. utanríkis-
ráðherra: Eg veit ekkert um það.
Á þetta var alls ekki minnst í
samningaviðræðunum.
En ég spyr nú, sagði Ólafur
Thors, er það sennilegt að það
hafi alls ekki verið minnst á
þetta þegar samið var um að
hætta við að standa við yfirlýs-
ingu Alþingis frá 28. marz? Er
þá sennilegt að það hafi ekkert
verið getið um það, hvort þá
mannvirkjagerð sem stöðvaðist
mætti hefja að nýju eða ekki.
Eg segi það alveg eins og er, að
ég trúi þessu ekki. Hefði ég verið
umboðsmaður Bandaríkjanna,
hefði ég spurt um þetta. Og ef
ég hefði verið umboðsmaður ís-
lands, þá hefði ég líka viljað hafa
þetta á því hreina. Það hefur
eitthvað undarlegt verið hér á
seyði ef þetta hefur ekki borið
á góma. Þessi loðnu og óhreinu
svör utanríkisráðherra um mál,
sem ekki aðeins gildir lífsafkomu
kjósenda hans í ríkum mæli
heldur öryggi landsins eru stór j
vítaverð og hrein óvirðing við'
Alþingi.
ingi við þessa sömu stjórn. —
Hann hafi einnig lýst því yfir
í sömu ræðu, að það hafi verið
ágætt að endurskoðunin fór
ekki fram, þ. e. a. s. að þessi
svik voru í frammi höfð! Með
því hafi verið forðað því sem
verra var, þ. e. a. s. langri
hersetu.
Ólafur Thors kvaðst játa, að
hann botnaði hvorki upp né nið-
ur í þessum málflutningi. Hann
kvað Einar Olgeirsson hafa reynt
að þvo hendur sínar með því að
segja: Þótt þetta sé allt bágt og
bölvað, þótt það séu svik og þótt
ég sé andvígur því öllu eins og
það leggur sig, og þótt ég þrátt
fyrir það styðji ríkisstjórnina, þá
hef ég þó, guði sé lof, það að
hugga mig við, að enn stendur
í gildi tillagan frá 28. marz s.l.
og enn stendur loforð stjórnar-
innar í gildi.
Það eina sem hefur gerzt
er það, að ekkert af þessu er
framkvæmt. Bókstafurinn er
þarna, framkvæmdin fór hina
SKÁLDIÐ Á HALLFREÐAR-
STÖÐUM
Ævisaga Páls Ólafssonar skálds
er skráð frá Benedikt Gíslasyni
frá Hofteigi. Mun hún verða í
tveimur bindum og kemur fyrra
bindið út núna og er um ætt og
ævi skáldsins. Seinna bindið verð
ur væntanlega um skáldskap
hans.
Engin tilhlýðileg ævisaga
þessa merkSlega og elskaða
skálds hefur áður birzt. Hon-
um hafa engin fræðiieg skil
verið gerð, þegar frá eru tald-
ar þrjár greinar um hann, sem
fylgt hafa útgáfu á ljóðmælum
hans, en þar er frekar reynt
að gera skil á skáldinu en
manninum sjálfum ætt hans
og ævistöðu í þjóðlífinu. Bók
Benedikts segir sögu, sem fáir
hafa þekkt áður til hlitar.
Bókin er nær 150 bls. Henni
er skipt í kafla um ætt og upp-
runa skáldsins, flutning hans inn
á Hérað, Þórunni á Hallfreðar-
stöðum, starf Páls sem umboðs-
manns Múlasýslujarðar um deilu-
mál hans og ýmis viðhorf. Lýsir
bókin á mjög greinilegan hátt
erfiðum lífshögum Páls og hvern-
ig hann stenzt miklar raunir og,
mótgang. Hún er all vel búin
myndum af því fólki sem hún
fjallar um.
ÍSLENZKUR REYR
Ljóðabókin Kertaljós er heild-
arljóðasafn frú Jakobínu John-
son. Það gefur bókinni gildi að
sr. Friðriki A. Friðriksson hefur
ritað formála með ævisögu skáld-
konunnar. Ljóð frú Jakobínu
hafa mikið verið lesin bæði í
Vesturheimi og hér heima, en í
þessari ævisögu hennar er sagt
ýtarlega frá hinu þýðingarmikla
landkynningarstarfi sem hún hef-
ur unnið vestanhafs. Skáidkon-
an getur vissulega sagt með full-
um rétti:
Þú réttir mér ilmvönd af ís-
lenzkum reyr
ég atburðinn geymi.
Hvert árið, sem líður ég ann
honum meir,
þó öðrum ég gleymi.
Skáldkonan Jakobína Johnson
bjó vestur á Kyrrahafsströnd, en
hún varðveitti hinn íslenzka reyr
eins og dýrgrip. Ljóð hennar bera
með sér, að heima á íslandi dvaldi
hugur hennar löngum stundum,
FÖGUR ÁSTARSAGA
Kamelíufrúin, skáldsaga Alex-
anders Dumas er kunn, sem ein
I fegursta ástarsaga heimsbók-
leiðina, litlu verður Vöggur
feginn, sagði Ólafur Thors.
Ólafur Thors lauk þessari
fyrri ræðu sinni með þessum
orðum:
Það hefur mikið verið talað
undanfarið um kokvíddina hjá
kommúnistum og það kannske
ekki að ástæðulausu. Það er tals-
verð lyst, að geta rennt niður öll-
um sínum fyrri staðhæfingum
um kaupbindingar, gengi, báta-
gjaldeyri, þingmannarán og hvað
það nú allt heitir. Ennþá meiri
lyst er það þó, að vera nú orðnir
mannætur. Þeir eru byrjaðir að
renna niður hermönnum líka og
það í heilu lagi og 6000 stykkjum
í einu! Og þó finnst mér það
einna aumast þegar maður í leið-
inni étur sjálfan sig eins og mér
fannst Einar Olgeirsson gera hér
áðan!J
YKKUR VAR NÆR
AÐ LÁTA MINNA
í síðari rseðu sinni vék Ólafur
Thors máli sínu m. a. að forsæt-
menntanna. Hún töfraði meðal
annars ítalska tónskáldið Verdi,
sem samdi eftir henni hina dá-
sömuðu óperu „La Traviata".
Leiftur gefur þessa skáldsögu nú
út í nýrri útgáfu. Hún hefur áð-
ur komið út hér á landi, en er
nú í vandaðri búningi en áður.
Björgúlfur Ólafsson hefur þýtt
hana úr frummálinu. Myndskreyt
ing bókarinnar er sú sem prýddi
fyrstu útgáfu hennar í Frakk-
landi.
I sögunni „Kamelíufrúin"
rekur Dumas ævisögu og raun
ir jafnöldru sinnar Alfonsíu
du Plessis. Fyrir það er hún mi
ódauðlegt tákn um pislavætti
ástarinnar og er gröf hennar
í kirkjugarði í París alltaf þak
in blómum.
FRÁBÆR KENNIMAÐUR
Meðal bóka prentsmiðjunnar
Leiftur er ræðusafn sr. Brynjólfs
Magnússonar í Grindavík, sem
lézt fyrir nær 10 árum. Hann var
prestur hátt á fjóra áratugi og
mjög vinsæll í sóknum sínum,
Grindavík og Höfnum. Mun hans
lengi minnst sem frábærs kenni-
manns og prédikara. í þessari
bók, sem nefnist „Guðstraust og
mannúð“ eru um 40 ræður og
ræðukaflar.
Hönnu-bækurnar eru vin-
sælar stúlkubækur, sem Leiftur
gefur út. Þær eru eftir Brittu
Munk og segja m.a. frá ævintýr-
um norrænnar stúlku suður á
Bláströnd Frakklands, og í Monte
Carlo. Síðasta bókin í þessum
flokki heitir Hanna eignast hótel
og er þess getið um leið, að næsta
Hönnubókin ber heitið „Hanna og
hótelþjófurinn'*.
LÍFIÐ EFTIR DAUÐANN
Að lokum skýrði Gunnar Ein-
arsson svo frá, að Leiftur gæfi
út í samstarfi við Sálarrannsókn-
arfélag íslands „Bréf frá Júlíu",
sem segir frá lífinu eftir dauð-
ann. Bók þessi er eitt af önd-
vegisritum spiritismans. Hún er
rituð ósjálfrátt af William T.
Stead, sem var einn víðkunnasti
blaðamaður Englands á sínum
tíma.
Einar H. Kvaran þýddi þessa
bók fyrir nær hálfri öld, en
hún hefnr lengi verið ófáan-
leg. í henni er sagt frá konu
sem deyr en öðlast nýtt líf
fyrir handan. Hún gef-ur mönn
um ráð um samband við fram-
liöna menn og lý&ir lífinu
hinumegin. Formála vitar sr.
Jón Auðuns. i
isráðherra. Komst hann þá m. a.
að orði á þessa leið:
Ég segi það nú við kappann
Hermann Jónasson: Ykkur var
nær að láta minna fyrir 28. marz.
Þá þóttust þið geta sagt öllum
heiminum það, að nú væri ekki
neitt ófriðarbál lengur eða ófrið-
arhætta í veröldinni. En þá log-
aði eldurinn alls staðar undir og
hefur nú gosið upp svo áberandi
á þessum tveimur stöðum og raun
ar svo ótrúlega mörgum stöðum
í heiminum, að það ætti nú ekki
að þurfa mjög mikla spekinga til
að skilja, að því fer svo fjarri
að hættan væri þá liðin hjá. Þvl
fór svo fjarri að allir vitibornir
menn hlutu að skilja að það var
ekki. Og ég staðhæfi að utanríkis-
ráðherra íslands hafi þá skilið
eins vel og í dag að hættan var
ekki liðin hjá. Eg staðhæfi að
hæstv. forsætisráðherra hafi líka
skilið það.
Og ég staðhæfl, að allt sem
skeði i þessum málum, var
gert til þess að undirbúa að
hæstv. núverandi forsætisráð-
herra gæti myndað stjórn með
þátttöku kommúnista. Það
staðhæfi ég nú. Þessir hæstv.
ráðherrar báðir eru of séðir
menn til þess að þeim hafl
skotizt yfir þá staðreynd sem
allir hljóta ævinlega að hafa
skilið, að eldurinn logaði alls
staðar undir. Það er kannske
hending að hann brauzt út f
Ungverjalandi, það er kannska
hending, að hann brauzt út fyr
ir botni Miðjarðarhafs. En það
er ekki hending að hann
brauzt út. Það var undarleg
hending ef hann hcfði hvergi
brotizt út.
Hæstv. forsætisráðherra sagði
og það langar mig að minna hér
talsmenn Alþýðubandalagsins á:
HVAD ER RÍKISSTJÓRN
ÍSLANDS
Ekkert annað heldur en það
sem ríkisstjórn íslánds hefur gert
þ. e. a. s. að óska þess að her-
inn verði áfram, er í samræmi við
yfirlýsingar og vilja ríkisstjórnar
íslands fyrir og eftir kosningar.
En hvað er ríkisstjórn íslands,
spurði Ólafur Thors: Er það bara
forsætisráðherrann og flokkur
hans og hæstv. utanríkisráðherra
og flokkar hans? Eða er það
kannske líka garmurinn hann
Ketill. Kommúnistamir. Bg spyr
enn: Er ríkisstjóm íslands aðeins
tveir flokkar eða er hún þrír
flokkar? — Hvers konar óvirð-
ing er það sem forsætisráðherr-
ann sýnir stuðningsmönnum sín-
um?
Ólafur Thors lauk máli sfnu
með því, að segja að kjarni máls-
ins væri sá að landið yrði varið
áfram. Sjálfstæðismenn mættu
fagna því, að andstæðingar þeirra
hefðu í verki fallizt á rök þeirra.
— Ungverialand
Framh. af bls. 1
VERKFÖLLJN ORDIN DÝR
í gær gerðu allir starfsmenn
við aðaljámbrautarstöðina í
Búdapest verkfall, vegna þess að
senda átti frá stöðinni lokað'a
járnbrautarvagna fulla ai fólki.
Búdapest-útvarpið viðurkenndi i
gær, að verfcföli vawu að nýju
hafin í kotanámum, og aS
skemmdarverk hefðu verið unn-
in á járnbrawtum fyrir austan
Búdapest, svo að fóiksflutninga-
lest fór af teinunum. Sagði út-
varpið, að hér hefðu afturhalds-
sinnar og gagnbyltingarmeno
verið að verki. Útvarpið viður-
kenndi einnig að handtökur hefðn
verið gerðar, en sagði, að þær
gætu ekki verið fullgilð ástæða
fyrir verkamenn til að halda
uppi verkföllum, sem kostuðu
þjóðina offjár. Sagði útvarpið, að
verkföllin undanfarið hefðu kost-
að Ungverja sem svarar 20 miU-
jörðum króna.
Það var tilkynnt í Vín i
kvöld, að ungverskir flótta-
menn í Austurríki væru nú
orðnir 120.000 talsins.
uði. Eftir þann tíma yrðu við-
ræðurnar teknar upp aftur og her
inn rekinn úr landi.
Aðspurður um það, hvort fé-
lagsmálaráðherrann hefði þarna
lög að mæla hefði utanríkisráð-
herra svarað: Það er nú eitt-
hvað annað. Þetta fer allt eftir
kringumstæðum í heiminum,
hvað langur tími líður þangað til
við tökum upp samninga. Það
geta orðið vikur og það geta
orðið mánuðir eða ár. Svo endar
hann á því að segja: Ég veit ekk-
ert hvað það verður lengi, fyrr
en Bjarni Benediktsson eða Ólaf-
ur Thors segja mér hvenær verð
ur kominn á friður í heiminum!!
Ólafur Thors benti síðan á,
hversu fráleitt það væri í jafn
veigamiklu máli sem þessu, að
tveir ráðherrar segðu þinginu
gersamlega sitt hvor. Annar
segði það vitleysu sem hinn hefði
staðhæft. Sættir Alþingi sig við
þetta, spurði Ólafur Thors.
Ég spyr sem íslendingur, ég
apyr ríkisstjórn fslands:
Er ykkar meining að verja
landið eða er það ekki. Utan-
ríkisráðherrann segir: Ég vil
verja landið og hafa það varið,
meðan ég tel hættu á ferðinni.
Annar ráðherra segir aftur á
móti: Þetta er ekki rétt, því
ríkisstjórnin hefur ákveðið að
ÞARF AÐ SPYRJA NATO?
Ólafur Thors ítrekaði undir
lok ræðu sinnar nokkrar fyrir-
spurnir sínar. Hann spurði utan-
ríkisráðherra að því, hvort því
mætti treysta, að það hefði ver-
ið hreinn ómerkingur, sem fyrir
skömmu hefði staðið upp úr ráð-
herrastól til þess að lýsa því yf-
ir, að ríkisstjórnin hefði ákveðið
að innan mjög fárra mánaða
skyldi uppsagnarákvæðið ganga
í gildi. í öðru lagi, hvort rætt
hefði verið um lántöku í sam-
bandi við þetta mál af einhverj-
um í umboði ríkisstjórnarinnar.
Og í þriðja lagi vildi hann spyrja
um það, hvort skylt væri að
spyrja NATO að nýju um álit,
áður en varnarliðið færi úr land-
inu.
Formaður Sjálfstæðisflokksins
ræddi síðan nokkuð um ræðu
Einars Olgeirssonar. Hann hefði
sagzt vera algjörlega andvígur
því sem hefði verið gert. Hann
teldi forsendur þær, sem stjórn-
in færði fram fyrir frestuninni
á bottflutningi hersins allar vera
rangar, þ. e. a. s. að stjórnin væri
að svíkja þingviljann frá 28.
marz.
En ályktanirnar, sem hann
drægi af þessu öllu, væru svo
þær, að hann lýsti yfir stuðn-
ir í stuttu máli
Lundúnum, Vín, Washington, Moskvu, 8. des. (Reuter).
ÍT ÚTVARPIB í Beirut tilkynnti í dag að írak hefði ákveðið að
kaUa heim hersveitir sínar írá Jórdaníu í samræmi við tilmæli
stjórnarinnar þar. Þessar hersveitir voru sendar inn í Jórdaniu
4. nóv. s.L til að verja landiff, ef ísraelsmenn skyldu gera árás.
Samtúnfa sendu Sýrlcndingar hersveitir til Jórdaniu, en ekki hafa
borizt neinar fregnir um heimköllun sýrlehzkra hersveita effa til-
merii íun hana.
ir Austurríska stjórnin hefur fallizt á að hleypa eftir-
litsmönnum S.Þ. inn í landið til að fylgjast með ástandinu
í Ungverjalandi frá landamærunum. Hammarskjöld hafði
gent tilmæli um landvistarleyfi fyrir eftirlitsmenn S. Þ. til
Rúmeníu, Tékkóslóvakíu og Júgóslavíu auk Austurríkis, en
hann hefur aðeins fengið svar frá Austurríki
ir Herbert Hoover, aðstoðarutanrikisráðherra Bandaríkjanna
og sonw fyrrverandi forseta, hefur beðizt lausnar frá 1. febrúar
að telja, og hefur Eisenhower skipað Christian Herter, fylkisstjóra
í Massaehusetts, eftirmann hans. Hoover mun nú aftur snúa sér
aS verkfræðistörfum, en hann hefur verið í opinberri þjónustu
undanfarin 3 ár.
ic Hammarskjöld hefur tilkynnt Allsherjarþinginu, að
sér haf-i ekki orðið neitt ágengt í samningaumleitunum sin-
IUU við Rússa og Ungverja í sambandi við fyrirhugaða för
hcvns ttí. Ungverjal-ands. Svörin við tilmælum hans áttu að
hafa borizt fyrir miðnætti í nótt sem leiS, en eru ókomin.
Lét hann svo ummælt, að lítið gagn yrði að för hans, ef
haoni yrði örestað f»am yfir 16. des.
Ævisaga Páls Olafssonar
o. fl. bœkur hjá Leiftri
BÓKAÚTGÁFAN LEIFTUR sendir að venju frá sér allmargar
bækur fyrir þessi jól. Er hér um fjölbreytta útgáfu að ræða,
svo að þar er að finna nokkuð fyrir alla. Skýrði Gunnar Einarsson
forstjóri Leifturs fréttamönnum í stuttu máli frá bókaútgáfu
sinni í ár. í útgáfunni er að finna m.a. allmerkilega ævisögu Páls
Ólafssonar skálds, Ljóðabók Jakobínu Johnson, hinnar vestur-
íslenzku skáldkonu, hina heimsfrægu skáldsögu Dumas „Kamelíu-
frúna“ í nýrri og sérlega smekklegri útgáfu.