Morgunblaðið - 09.12.1956, Qupperneq 3

Sunnudagur 9. des. 1956.
MORCVyBLÁÐlÐ
Dr verinu
ÓTÍÐIN til sjávarins setlar ekki
að gera það endasleppt, sífelldir
umhleypingar. Skip, sem kom t.d.
inn fyrir helgina, gat verið að
veiðum eina 5 sólarhringa af 12
daga útivist.
Skipin eru aðallega fyrir aust-
an D.júp og á Halanum. Þar er
mikið af allra þjóða skipum, eink
um þó Þjóðverjum, Englending-
arnir eru oft grynnra, þar sem
þeir eru að skrapa kola og ýsu.
í>að má egja, að íslendingar og
Þjóðverjar komi vart á þessi
grunnmið.
Aflabrögð hafa verið léleg hjá
togurunum, þótt ssemilegur dag-
ur hafi komið, hvað veðrið snerti.
FISKLANDANIR
voru með minna móti í vikunni,
einkum hvað aflamagn snerti:
Hvalfell 165 lestir
Askur 186 „
Úranus 205 „
Geir 180 „
LÍTIÐ UM LANDANIR
Á NÆSTUNNI
Ekkert skip er væntaniegt
næstu 10 daga, og verður þá
fyrsta skip annan mánudag vænt
anlega Hvalfellið.
Heyrzt hefur, að skip Tryggva
Ófeigssonar eigi að fara út til
Englands á næstrmni. Jafnvel
þótt skipin veiði fyrir heima
markað, getur verið hentugt að
fara við og við út til að fá sér
ódýr veiðarfæri, húðir, hlera,
bobbinga og aðrar nauðsynjar.
SÍLDVEIÐITILRAUNIRNAR
HAFA HEPPNAZT
Neptunus kom inn í vikunni
með 60 tunnur af síld. Fékk hann
þær á fimmtudaginn. Spr'engdu
þeir tvisvar, þrisvar vörpuna, að
því þeir töldu með síld. Má segja
að þessi dagur skeri úr um það,
að hægt sé að veiða síld í botn-
vörpu. Getur það verið ómetan-
lega mikilvægt fyrir framtíðina.
Það er nú eitthvað annað, hvað
kostnaðinn snertir, að veiða síld
í botnvörpu eða reknet, fyrir utan
nú það hve miklu afkastameira
það hlýtur að vera, þar sem hægt
er að nota til þessara veiða stór
vh-k skip eins og íslenzku tog-
arana.
Varpan virðist ekki nógu sterk,
þegar mikil veiði kemur í hana.
Er nú verið að styrkja vörpuna.
Eitthvað lítilsháttar hefur kom-
ið af ufsa í vörpuna, um daginn
voru það einar 5 lestir, en mun
minna nú.
vanir, að gott Þykir, ef gefur einn
dag á sjó í viku. Nú var það
miðvikudagurinn. Reru þá 15
bátar og fengu 3689 tunnur af
síld, og er það geysimikill afli á
ekki fleiri báta, eða 246 tunnur
að meðaltali á skip. Er þetta nýr
metdagur.
Einn báturinn, Keilir, var með
504 tunnur og er það meiri síld
en kunnugt er áður um, að nokk-
ur bátur hafi fengið á einum
degi í reknet. Urðu skipverjar þó
að kasta fyrir borð um 100 tunn-
um af síldð vegna þess að veður
var slæmt og báturinn illa hlað-
inn, full lest og mikið á þilfari,
og þar að auki var hann með
netin fram á þilfarinu, og hlóðst
báturinn við það ver en ef þau
hefðu verið aftur á.
Veslntannaeyjar
Stöðugir umhleypingar hafa
verið þessa viku og óvenju hörð
veður. Var róið einn dag í vik-
unni. Sjóveður var gott um morg
uninn, er bátamir fóru í róður-
inn og veðurspá góð. Um hádegi
var kominn austan stormur, og
urðu þá margir bátanna að fara
frá lóðum sínum. Varð mikið línu
tap, upp í 20 stampa á bát. Mest-
an afla þennan dag hafði Maggy,
4% lest.
Unnið er nú af kappi að undir-
búningi undir vertíðina, uppsetn-
ingu á veiðarfærum og viðgerð
á bátum.
Nýlega fór fram atvinnuleysis-
" skráning, og komu 6 menn til
skráningar.
SAMGÖNGUERFIDLEIKAR
Strandferðaskipið Helka kom
frá Austfjörðum á miðvikudag-
inn. Veðurofsinn var þá svo
mikill, að skipið komst ekki inn
í höfnina. Sigldi það þá fram hjá.
Var skipið með nokkuð af far-
þegum til Eyja og 40 lestir af
vörum, og -30 manns hafði ætlað
að taka sér far með skipinu til
Reykjavíkur.
Þykir mörgum súrt í broti, að
ekki skuli vera dokað við undir
slíkum kringumstæðum og sjá,
hvort ekki skánar. Ekki sizt þeg-
ar strandferðirriar eru kannske
einu ferðimar, sem byggt er á,
þegar ekki er flogið alla vikuna.
í þetta skipti lægði eftir 7—8
tíma, og hefði þá verið unnt að
talca skipið inn í höfnina.
Hvoðonœla
HÁLFDRÆTTINGAR
Á V!fi NORÐMENN
Norðmenn búast við að flytja
út í ár fiskafurðir fyrir 1600
milljónir lcróna. Er þá ekki með-
talið síldarmjöl. Er þetta um
helmingi meiri útflutningur að
verðmæti til en hjá íslendingum.
Útgerð og vinnsla úr sjávaraf-
urðum er áreiðanlega hagstæðust
fyrir íslenzku þjóðina, og þarf að
búa þannig að sjávarútveginum,
að fjármagnið leiti þangað frek-
ar en í t. d. miður eðlilegan at-
vinnurekstur. En það er öðru
nær, að svo sé.
SÍLDARHÁKUR
Hámerin er talin mesti síldar-
hákur, og vilja Norðmenn telja,
að hún hámi 40 sinnum meiri síld
en veiðist í snurpinót og reknet.
Sé hámerin þannig mesti skað-
ræðisgripur fyrir síldarstofninn.
Það er eins og hámeragengdin
hafi vaxið, síðan sjór tók að
hlýna á síðari árum.
ÍSLANDSVEIÐI
NORÐMANNA
Norðmenn veiddu í sumar
220.972 tunnur af síld í 213 veiði-
ferðum. Af þessari síld seldu þeir
fyrirfram til Svíþjóðar 115.000
tunnur. Síldarsöltun íslendinga
fyrir norðan nam álika magni,
heldur meiru.
Árið áður, 1955, nam veiðin
hjá Norðmönnum svipuðu magni
eða 195.480 tunnum.
ÞYRILVÆNGJA
Á SÍLDARMIÐUNUM
Norðmenn ráðgera nú að nota
í samráði við eftirlitsskip þeirra,
þyrilvængi til aðstoðar skipum
sínum á síldarmiðunum. Einnig
ráðgera þeir að nota vélbát úr
léttu efni — plasti — til þess að
auðvelda sambandið við fiski-
skipin.
FISKUR HUNDA- OG
KATTAFÓÐUR
Eftir stríðið hefur framleiðsla
af hunda- og kattafóðri færzt
mjög í aukana. Það er ótrúlega
mikið magn af fæðu, sem fer til
að fóðra dýr þessi. í Bretlandi er
t.d. talið að séu 3 milljónir katta.
Er áætlað að hver köttur þurfi
50 kg. yfir árið, 90% fiskur —
150.000 lestir. Verðið á þessari
fæðu er þar kr. 1.60 kg.
Hér á landi hefur verið fryst
nokkuð af fiskúrgangi sem
hunda- og kattafæði og flutt til
Norðurlanda. Þetta er lítið magn
enn sem komið er, en stendur til
bóta.
STAKSTEINAR
Uppljóstranir
kommúnista
I OViSSU
gert verður ■
um
Skorradal
Kellovík
Akranesi, 8. des.
ÞAÐ DREGUR víða til tíðinda
í heiminum um þessar mund-
ir — og einnig í Skorradaln-
um. Önnur eins ókyrrð og óvissa
hefur ekki verið í þessum fagra
skógardal síðan á dögum Harðar
Hólmkelssonar eins og ríkir þar
nú. Orsökin er sú að fyrir um
ári síðan heyrðist það að stjóm
Andakílsárvirkjunarinnar hefði í
huga að koma því í kring að fá
Skorradalsvatn hækkað með
stiflugerð um 2 metra, til vatns-
miðlunar fyr-ir virkjunina. Eins
og kunnugt er rennur Andakílsá
úr Skorradalsvatni.
Við tveggja metra hækkun á
vatninu myndu flestir bændur í
dalnum missa dýrmætar land-
ur sem lönd eiga að Skorradals-
vatni, nema Reykvíkingarnir
Haukur Thors (Hvammur) Har-
aldur Á. Sigurðsson (Litlu Drag-
eyri), Hákon Bjarnason (fyrir
Skógræktina).
Á þessum fundi voru vatns-
málin rædd. Sýndist sitt hverj-
um og engin samþykkt var þar
Frægir
leikarar
ræðast við
GÖÐUR AFLI —
STIRDAR GÆFTIR’ 0 .. , , .
„ TT . . spildur undir vatn, tun, engiar og
Sama otiðm er nu og aður. Hef- • . s
ur hann verið á öllum áttum og
alltaf rok.
Aðeins einn dag gaf á sjó I vik-
unni, á miðvikudaginn. Var þá
ágætur síldarafli, rúmar 205 tunn
ur á bát að meðaltali, hæst var
Báran með 325 tunnur. Síldin var
sótt í Grindavíkursjó. Gengur
mikið úr henni við söltun. Síldin
er grunnt á talsvert stóru svæði.
NETIN SUKKU
hjá nokkrum bátum. Einn
missti megnið af trossunni, 30—35
net, annar missti 15—16 net. Net-
ið kostar um 1000 krónur nýtt
með öllu, sem því fylgir.
ÞORSKNETAVEIÐIN
ER STÖÐVUÐ
Vegna hinnar hörðu veðróttu
hefur þorsknetaveiðin stöðvast
með öllu. Línubátunum hefur lít-
ið verið róið, og þá sjaldan, að
komizt hefur verið á sjó, hefur
afli verið tregur.
Akrones
Það er sama ótíðarvælið i 511-
um, Eru merm nú orðnir svo illu
haga auk þess sem öll framræsla
yrði þá miklum erfiðl. háð, og
stöku jarðir fremst í daln. myndu
eyðileggjast. Þótti dalbændum
stjórn Andaldlsárvirkjunarinnar
taka þetta sem helzt til sjálfsag-
an hlut, hittu þeir lengi vel einn
og einn bónda að móli til við-
ræðna um þessi mál, þangað til
búendur þQldu ekki lengur mát-
ið og boðuðu blaðamenn á sinn
fund snemma í haust. Skýrðu
bændur fyrir blaðamönnunum
viðhorf sín til hækkunar vatns-
borðsins og varð þetta til þess að
öll helztu blöð landsins birtu þá
þegar ágætar greinar um þetta
mikla vandamól Skorradals-
bænda. — Nokkru síðar gengu
fulltrúar bænda í Skorradal á
fund forsætisráðherra og báðu
hann láta fram fara ýtarlega
rannsókn á þessu máli, frá
öllum hliðum og sjá til þess að
þeirra hlutur yrði ekki fyrir borð
borinn.
Svo skeður það að Jón Stein-
grímsson sýslumaður, en hann
er í stjórn Andakílsárvirkjunar-
innar boðaði til fundar í Skorra-
dal hinn 24. fyrra mánaðar.
Á þennan fund komu allir bænd-
Þessi mynd var tekin í Faris ný-
lega af leikurunum Fernandel og
Cary Cooper.
Þjóðviljinn í gær hirtir ftmm
dálka forsíðufyrirsögn í gær svo-
hljóðandi:
„Bandaríska herstjórnin reikn-
ar með að hún fái að dveljast
hér langt fram yfir 1960!“
Blaðið segir síðan frá tilboM
Bandaríkjamanna um 160 millj.
kr. lán til Sogsvirkjunarjnnar,
og bætir við:
„Ekkert slíkt tilboð var koiaW
áður en samið var um hernámið,
en eftir að samningar eru gerð-
ir eykst allt í einu „örlæti*
bandarískra stjórnarvalda".
í beinu framhaldi þessa seglr
Þjóðviljinn:
„Jafnhliða þessu lánstilboði fer
herstjórnin á Keflavíkurflugvelli
fram á að fá — — — rúm-
an fjórða hluta af orku-
magninu. Sú beiðni sannar
að herstjórnin reiknar með því
að frestunin á endurskoðun her-
námssamningsins munf standa
árum saman — a. m. k. langt
fram yfir 1960 — og sú áætlun
hlýtur að byggjast á ákveðnum
forsendum“.
Hringavitleysan
Forystugrein Þjóðviljans i gær
hefst svo:
„ÞaS var eitt mikilvægasta
atriði stjórnarsáttmála vinstrl
flokkanna að ríkisstjórnin hét þvi
að framkvæma ályktun Alþingis
um endurskoðun hernámssamn-
ingsins og brottflutning hersina.
Það eru því alvarleg tíðindi ©g
slæm að þessum framkvæmdurn
skuli nú hafa ver-ið frestað án
þess að frá því sé gengið hvenær
hafizt skuli handa á nýjan lelk.
Þó kemur þessi ákvörðun ekkl á
óvart, slíkar sem yfirlýsingar Al-
þýðuflokksins og Framsóknw-
flokksins hafa verið að undaat-
förnu. Þær voru svo alvarlegac,
að augljóst var að ef hernáms-
samningurinn hefði verið endur-
skoðaður nú hefði sú samnings-
gerð ekki falið í sér brottflutn-
ing hersins heldur áframlialdandi
vist hans á íslandi, og er sízt að
efa að Sjálfstæðisflokkurinn hefði
lagt hönd að slíku verki af mikiili
áfergju. Það var af þessum ástæð-
um einum sem ráðherrar Alþýðu-
bandalagsins lýstu yfir því að
þeir væru sammála því að end-
urskoðun hernámssamningsins
yrði frestað í nokkra mánuði“.
Jóhann Hafstein lýsti þessum
hugsanagangi kommúnista rétti-
lega á Alþingi er hann sagði;
„Til þess að herinn fari úr
landi, þá fallast þessir menn á,
að hann skuli vera í landi“..
«1
Getur staðið áratugi *
En ekki er allt búið með þessu,
því að Þjóðviljinn heldur áfram:
„Það má segja að ekki skipti
öllu máli hvort bandaríska her-
námsliðið hverfi af landi brott
nokkrum mánuðum fyrr eða síð-
ar, hitt er meginatriði að cndur-
skoðunin sé framkvæmd í valda-
tíð þessarar stjórnar".
Rétt á eftir segir samt bl- ðið
um rök samslarfsmanna þess fyr-
ir að halda vörnunum nú:
„Það er fullvíst að slíkum „rök
semdum" verður hægt að beita
áfram áratugum saman".
Enn segir Þjóðviljinn að í at-
burðum þessum felist „meira ea
ein saman frestun".
Þar á eftir er svo bætt við:
„Það fyrirheit ríkisstjórnarinn-
ar að framkvæma þessa stefna
er enn óhaggað. En verkefnið or
að breyta stefnunni í veruleika.
orðum í athafnir. Það verkefni er
í höndum þjóðarinnar sjálfrar".
Þarna kemur lausnin: Samein-
umst um að láta þjóðina skera úr
gerð. Þeir munu sanna að orr-
ustan er nú rétt að hefjast, sagði
einn bóndinn og var hinn víg-
reifasti.
Á hinn bóginn standa málin
þannig að brýna nauðsyn ber til
að Andakílsárvirkjunin fái aukið
vatnsmagn. Eftir því sem fróðir
menn segja getur þetta orðið með
tvennum hætti. Það er að hækka
Slcorradalsvatn um 2 m með
stíflugerð, eða að grafa upp ána
frá vatninu niður að virkjuninni.
Á þessum tveim stöðum er 6 m
hallamunur. Ef seinni kosturinn
yrði tekinn, yrði að flytja óhemju
mikið af jarðvegi, svo að mynd-
aðist annað vatn. Sagt er að þessi
aðferð sé notuð í Noregi til vatns
miðlunar við raforkuver. í stöðv-
arhúsi Andakílsársvirkjunar eru
tvær vélasamstæður í notkun og
þar er hægt að bæta við hvenær
sem er þriðju og fjórðu sam-
stæðunum. Óskar Magnússon,
stöðvarstjóri þar sagði eitt sinn
að með 2 m hækkun á Skorra-
dalsvatni fengi virkjunin vatns-
magn sem nægja myndi raforku-
þörf Borgarfjarðarhéraðs, Akra-
ness og Borgarness. Nú er og þess
að gæta að raforkuþörfin eykst
þegar sementsverksmiðjan tekur
til starfa. Til er og þriðji mögu-
leikinn, en hann er sá að upp
af Lundarreykjardal í afréttinum
fyrir framan Þverfell er Reyð-
arvatn, 6 km langt og 1 km á
breidd, þar sem það er breiðast
og 25—30 m djúpt þar sem það
er dýpst. Væri nú ekki athugandi
að veita Reyðarvatni í Skorra-
dalsvatn með því að grafa farveg
fjTÍr það. Kamphamrasundið á
þeirri leið eru eingöngu mýrar-
sund og melar.
Þannig mætti auka verulega
vatnsmagn Andaldlsárvirkjunar-
innar. Það er gefið mál að ein-
hvern tíma verður Hvítá í Borg-
arfirði virkjuð t. d. hjá Barna-
fossi, en fjárfrekt verður það. —
Væri vel hægt að virkja Botnsá
á Hvalfjarðarströnd, þar sem
fallhæðin er geysilega mikil, en
auðvitað verður hagkvæmara að
bæta samstæðu við í Andakílsár-
virkjun, ef auðið er að tryggja
nóg vatnsmagn í Skorradal, held-
ur en að stofna fil nývrar virkj- með almennum kosningum. Ea
unar frá grunni henni til hjálp- kosningar óttast kommúnistar nú
ar. — O.' mest af öllu.