Morgunblaðið - 03.04.1957, Page 2

s
Mfípnrnvnr
Miðvikudagur S. aprí! 1957
- 10 ára fangelsi
Frh. af bls. 1.
samlegt og refsivert, að vera
jafnaðarmaður að skoðunum.
Hinn dæmdi hafði ekkert að-
hafzt til að koma á byltingu
með valdi, heldur vildi hann
fara þingræðisleið innan aust-
ur-þýzka kommúnistaflokks-
ins.
BERT BRECHT
í „SAMSÆRIN U“
Svo virðist sem Wolfgang Har-
ich hafi grunað að hvorju stefndi.
Skömmu áður en hann var hand-
tekinn hafði hann sent til
geymslu til brezka blaðsins Ob-
server ýtarlega greinargerð fyrir
stjórnmálaskoðunum sínum, sem
skyldi birtast ef hann yrði dsemd-
ur,
Harich kveður allmarga
„frjálslynða kommúnista“
hafa rætt þessi mál ýtarlega
siðan Stalin var fordæmdur á
20. flokksþinginu í Moskvu.
Geíur hann þess m. a., að hið
víðkunna skáld Bertold Brecht
hafi tekið þátt í þessurn um-
ræðim og verið á sömu skoð-
un, en hann er nú látinn fyrir
skömmu.
A» RÚSSAÞJÓNKUN
SLEPPTRI—
JAFNAÐARMENN
Harich segir, að þessi hópui
manna trúi enn á sósn.lisma. Þeir
vilji fyrst og fremst losa sig und-
an Stalín-dýrkuninni og hlýðn-
inni við Rússa. Þegar Stalíns-
dýrkunin er felld niður, eiga
kommúnistar í Austur-Þýzka-
landi að geta starfað rneð jafn-
aðarmönnum í Vestur-Þýzka-
landi að sameiningu lundsins. Og
ef þjóðemisstefna Rússa og
þjónkun kommúnistaflokkanna
við þá er felld nicur, hvaða
— Dulles
Framh. af bls. 1.
ÞVINGANIR ENGIN LAUSN
Dulles sagði, að ákvörðun Eg-
ypta gaeti orðið afdrifarík, og að
Bandaríkjastjórn væri þeirrar
skoðunar, að það væri bæði lönd-
unum fyrir botni Miðjarðarhafs
og öðrum ríkjum í dag, að Eg-
yptar tækju upp skynsamlega
stefnu. Bandaríkin mundu ekki
beita neinum þvingunum, enda
mundi það ekki verða nein lausn
á málinu að láta skip sín ekki
sigla um skurðinn. Hins vegar
yrðu þau ríki, sem ættu mikið
undir siglingum um skurðinn, að
ákveða það hvert fyrir sig, hvort
þau beittu efnahagsþvingunum
eða neituðu að senda skip sín um
skurðinn. Efnahagur Bandaríkj-
anna byggðist að sáralitlu leyti á
Súez-skurðinum.
Frakkar
iiiða átekta
París, 2. apríl.
Frá Reuter.
FORMÆLANDI franska utan-
ríkisráðuneytisins var í dag innt-
ur eftir því af fréttamönnum,
hvort nokkuð væri hæft í fregn-
um þess efnis, að franska stjórn-
in sé nú að athuga væntanlegan
kostnað liið að láta frönsk skip
ekki sigla um Súez-skurðinn, ef
Nasser reynist tregur til sam-
komulags. Formælandinn sagði,
að stjórnin væri að athuga hvað
til bragðs skyldi taka, ef frönsk
skip gætu ekki siglt um skurð-
inn af „lagalegum eða tækni-
legum ástæðum". Stjórnin mun
taka ástandið við Súez-skurðinn
til umræðu á morgun, þegar
egypzka stjórnin hefur sent
Bandaríkjamönnum svör við orð-
sendingu þeirra um egypzku til-
löguna varðandi rekstur og sigl-
ingagjöld Súez-skurðarins.
ástæða er þá til ágreinings milli
t. d. franska Kommúnistaflokks-
ins og Jafnaðarmannaflokksins?
spyr Harich.
BREYTINGAR KNÝJANDI
Þá rekur prófessorinn það
í grein sinni, að í rauninni
ríki meira frjálsræði á Vest-
urlöndum, sem hafi það í för
með sér að fólk lifi þar á
margan hátt betra lífi. Telur
hann að kommúnismi Austur-
Evrópu geti Iært ýmislegt af
hinum frjálsari stjórnarhátt-
um í Vestur-Evrópu. Hrun
Stalinismans telur hann ein-
mitt vott þess, að kommún-
ismi Austur-Evrópu sé að
færast í frjálslegra horf, vegna
áhrifa úr vestri. Almenningur
Austur-Evrópu-landaima vilji
ekki sætta sig við áframhald-
andi einræðisstjórn og því
hafi valdhöfunum verið nauð-
ugur einn kostur að auka
frjálsræðið. Það hafi sézt bæði
í Póllandi og Ungverjalandi,
að geri valdhafarnir ekki þess
ar sjálfsögðu breytinga.*, þá
muni almeitningur þvinga
þær fram með byltingu.
Prófessor Harich vill ao þessi
þróun til aukins frjálsræðis, sem
er í rauninni þróun frá kommún-
isma til Jafnaðarstefnu haldi
áfram. Hann kveðst harma það,
að valdhafar Austur-Þýzkalands
hafi reynt að hindra þessa þróun.
Þeir geti þó aldrei stöðvað hana
nema um stundarsakir.
EFTIR ÞINGRÆÐISLEH)
Það skal að Iokum tekið
fram, að prófessor Harich og
fylgismenn hans hugðust ekki
beita valdi til að koma þessari
stefnu fram, þótt þeir segðust
skilja uppreisnina í Ungverja-
landi. Þeir vildu breytingu
innan austur-þýzka kommún-
istaflokksins á sama hátt og
breyting varð í kommúnisía-
flokki PóIIands. Reyndu þeir
að vinna menn á sitt mál með
rökræðum og kváðust vilja
vinna stefnu sinni brautar-
gengi eftir sömu leiðum og
jafmJðarmenn beita í Vestur-
Evrópu, þ. e. a. s. eftir þing-
ræðisleiðum.
En þingræðisleiðin virðist
ekki fær til að koma málum
fram í Austur-Þýzkalandi. Og
10 ára fangelsi kostar það að
boða kenningar Jafnaðarstefn-
unnar í þessu sæluriki sósíal-
ismans.
Ríkisstjórnin gengur í berhögg við
vilja fiskframleiðenda
I
Rœða Jóhanns Þ. Jósefssonar
um útflutning sjávarafurða
GÆR var frumvarp ríkisstjórnarinnar um sölu og útflutning
sjávarafurða afgreitt sem lög frá Alþingi. Fór þrioja umræða
fram um það í Efri deild og var það samþykkt með 9 atkv. gegn 6
(Sjálfst.m.) 2 voru fjarstaddir. Umræður urðu í deildimii um
breytingartillögu þeirra Sigurðar Bjarnasonar og Jóhanns Þ. Jós-
efssonar um að sameinað þing skuli kjósa sérstaka útflutningsnefnd
sjávarafurða sem starfi með ráðherra að þessum málum. Flutti
Jóhann Þ. Jósefsson ýtarlega ræðu með breytingartillögunni. Til-
lagan var felld með 6:8 atkvæðum.
ÁRÁS Á
SAMTÖK ÚTGERDARMANNA
í upphafi ræðu sinnar kvað
J. Þ. J. hér vera um mjög um-
deilt mál að ræða, Með lögfest-
ingu á frumvarpinu um sölu og
útflutning sjávarafurða væri
beinlínis verið að veitast að
heildarsamtökum útvegsrnanna
og framleiðenda sjávarafurða,
þar sem vitað er og lcomið hefur
fram í þingskjölum að mikiU
meirihluti þeirra, sem að þessum
málum starfa er mjög mótfallinn
lagasetningunni.
Mér finnst, sagði ^óhann, að
ríkisstjóm sem hefur talið það
sína mestu prýði að stjóma í
samróði við stéttir landsins til
sjávar og sveita, fari illa að ráði
sínu, er hún tekur fyrir eina
þjóðfélagsstéttina og leggur allt
kapp á að hefta sjálfræði hennar
og eðlilega uppbyggingu, að því
er það snertir að koma vörum
hennar á markað.
ÓNAUDSYNLEG LÖG
Ennþá ónauðsynlegra er í raun-
inni að setja þau höft sem
ríkisstjórnin hefur í hyggju með
þessu frumvarpi vegna þess að
þar frjálsar hendur og bindast
þeim allsherjarsamtökum sem
þeim reynast hagstæðust.
REYNSLA
ANNARRA ÞJÖÐA
Þá vék ræðumaður að því að
í frumvarpi ríkisstjórnarinnar
væri gert ráð fyrir því að þeir
menn sem framkvæmd laganna
eiga að hafa með höndum fáist
einnig við það að leita markaða,
auk margs annars, fyrir íslenzka
vöru og þá sennilega fiskinn. En
með núgildandi lögum er gert
ráð fyrir að það annist nefnd sú
sem ræður yfir Fiskimálasjóði,
en lögin um hann mun ekki eiga
að nema úr gildi. Verður því um
tvo aðila að ræða sem stunda
eiga markaðsleit, en ekki er þó
að sjá sem hin nýja stjómskipaða
nefnd hafi yfir nokkru fé að ráða
til þess verkefnis.
Ræðumaður vitnaði til þess að
það fyrirkomulag sem ríkt hefur
á sölu íslenzkra sjávarafurða
hefði gefizt vel á undanfömum
árum, svo vel að ekki væri
ástæða til þess að breyta þar til.
Benti hann í því sambandi á það,
að bæði Norðmeim og aðrar þjóð-
ir hefðu oft látið það í ljós að
sölufyrirkomulag íslendinga væri
mun betra og hagstæðara en
þeirra eigið.
ÓLÝÐRÆÐISLEGT
FYRIRKOMULAG
Meðan við lifum í lýðræðis-
þjóðfélagi, sagði J.Þ.J., og búum
við lýðræðis-stjórnarfyrirkomu-
lag, þá finnst mér það vera miklu
meira í samræmi við lýðræðis-
legt skipulag að nefnd sem á að
hafa þann starfa með höndiun að
róða málum stærsta atvinnuvegs
landsmanna sé kosin af Samein-
uðu þingi, en ekki skipuð af rik-
isstjóminni. Þess vegna er breyt-
ingartillaga okkar Sigurðar
Bjamasonar fram borin. Hitt
fyrirkomulagið hefur á sér megn-
an einræðisblæ.
Og því frekar þar sem með
þessu frumvarpi öllu er gengið
í berhögg við fiskframleiðendur
og af þeim höfð meiri opinber
afskipti en nokkurri annarri at-
vinnustétt landsins.
Bretar jsakka íslend-
ingum vinsemd og aðsfoð
r
SÍÐASTA blaði Fishing News er grein um mikilvægi þeirrar
þjónustu, sem brezku eftirlitsskipin veita togumm sem veiðar
gildandi lög fela í sér mjög rúma jstunda á norðanverðu Atlantshafi, og við íslandsstreændur. Er hvort-
heimild fyrir ríkisst: órnina til
þess að hafa hæfilegt eftirlit með
útflutningi og sölu sjávarafurða,
enda hefur þeim heimildum ver-
ið beitt og er beitt enn þann dag
í dag.
Síðan rakti Jóhann reynslu
sína í afurðasölumálum, við sölu
saltfisksins og skreiðarinncir.
Sagði hann að margra áratuga
starf að þessum málum hefði
sannfært sig um að affarasælasta
fyrirkomulagið í útflutningsmál-
um sjávarafurða væri það að
leyfa framleiðendunum að hafa
Hver á Súez-skurðinn ?
París, Kairó, 2. apríl.
Frá Reuter.
SÚEZ-FÉLAGIÐ, sem Nasser
þjóðnýtti í júlí sl., tilkynnti í
kvöld, að það líli á sig sem eina
löglega aðilann, er krafizt geti
siglingagjalda á Súez-skurðinum,
þar til gengið hefur verið frá al-
þjóðasáttmála með samþykki
þess. Forstjóri félagsins, Jacques
Georges-Picot hershöfðingi, sagði
fréttamönnum í dag, að félagið
mundi fallast á bráðabirgðasam-
þykkt, sem tirggði rétt þess, og
HANDRITAMALID
í norsku blaði.
DAGANA 4. og 5. marz sl. birti
norska blaðið „Bergens Tidende“
kjallaragrein eftir Gerhard Gara
tun-Tjeldsbö um íslenzku handrit
lu. Er þar rakin saga handrita-
málsins og skrifin, sem um það
hafa spunnizt bæði á íslandi og
í Danmörku, og þá einkum rætt
um hina stórmerku bók Bjarna
M. Gíslasonar, sem kom út í Dan
mörku í annarri útgáfu 1955,
undir nafninu „De islandske
hándskrifter stadig aktuelle". Er
greinin skrifuð af miklum skiln-
ingi og samúð við málstað ís-
lendinga.
taka þátt í samningaumleitunum
um endanlega lausn málsins, sem
byggð væri á þeim sex megin-
atriðum, sem Öryggisráð SÞ
hefði samþykkt í október si.
ENGIN MISKUNN
HJÁ NASSER
í dag skipuðu egypzku yfir-
völdin á Súezskurðinum spænska
skipinu „Virgine de la Luz“, sem
er 399 tonn, að stöðva vélar sínar
á „Bitravatni“, sem er í miðjum
skurðinum, og sigla ekki lengra
fyrr en það hefði greitt öll gjöld
í dollurum. Jafnframt yfirgaf leið
sögumaðurinn skipið.
tveggja að læknishjálp er veitt frá þessum skipum þegar slys verða
á brezku togurunum og einnig fá þeir aðstoð ef bilanir verða. t
greininni er skýrt frá því að yfirmaður þessarar hjálparþjónustu
brezku skipanna færi íslendingum sérstakar þakkir fyrir hjálpsemi
og aðstoð, jafnt opinberum embættismönnum sem almenningi.
DEILUR ÚR SÖGUNNI *--------------------------------
Nýlega kom H. M. S. Wave til
hafnar í Hull og átti þá frétta-
maður frá Fishing News tal við
skipstjórann, A. S. Baily og fór-
ust honum orð svo sem hér hefir
verið greint.
Segir hann og í viðtalinu: „f tvo
daga naut ég gestrisni íslendinga
í Reykjavík og ekki fékk ég að
greiða neitt endurgjald fyrir hinn
góða beina, sem mér var sýndur.
Ég held að lausn fiskveiðideil-
unnar eigi sinn þátt í því hve
við höfum hvarvetna mætt
mikilli vinsemd á fslandi. Okkur
sem að hjálparþjónustu brezku
togaranna á íslandsmiðum störf-
um þykir mikils um vert, að við
erum þar nú aftur kærkomnir
gestir“.
FARA VÍÐA
Eins og kunnugt er koma hin
brezku eftirlitsskip alloft til
hafnar bæði hér í Reykjavík og
úti um land. Eru það lítil her-
skip, freigátur, sem flest voru
notuð í styrjöldinni sem tundur-
duflaslæðarar.
Menn gabbaðir
til sakadómara
ÞAÐ voru nokkur brögð að því
1. apríl, að menn voru látnir
hlaupa apríl til skrifstofu saka-
dómarans hér í Reykjavík. Er
mál þetta nú í rannsókn.
Nokkrum mönnum voru send
prentuð boðunarbréf með haus,
sem á var prentað: Sakadómar-
inn í Reykjavík. Síðan var við-
takendum boðið að mæta hjá
Guðjóni Einarssyni, fulltrúa saka
dómara, hinn 1. apríl á tilteknum
tíma. Þess skal getið að enginn
fulltrúanna við embættið heitir
Guðjón Einarsson. Er bréfaviðtak
endur mættu og framvísuðu
kvaðningunni hóf rannsóknarlög-
reglan þegar að grennslast um
upptök máls þessa.
í gær var rannsóknin það langt
á veg komin að vitað var í hvaða
prentsmiðju boðunarbréfin voru
prentuð og því sennilegt að málið
upplýsist að fullu.
Fossar Eimskip fóru með
13.700 t. at vörum héðan
EINS og kunnugt er var mögu-
legt að afferma skip á meðan á
sjómannaverkfallinu stóð. Næstu
daga eftir að verkfallinu lauk,
sigldu sum skip Eimskipafélags-
ins fullfermd til útlanda, önnur
voru affermd og fóru síðan út á
land til að ferma útflutningsaf-
urðir. Á fyrstu 25 dögunum eftir
að sjómannaverkfallinu lauk,
munu skip Eimskipafélagsins
hafa fermt um 13.700 smál. af
frystum fiski, skreið, hrognum,
fiskimjöli, brotajárni, lýsi o. fL
til eftirtaldra 10 landa: Svíþjóð-
ar, Danmerkur, Englands, Þýzka
lands, A-Þýzkalands, Hollands,
Belgíu, Lettlands, Frakklands og
Bandaríkjanna. Skipin munu
hafa 20 viðkomur í þessum lönd-
um vegna affermingar á ofan-
greindum útflutningsafurðum.
Til þess að ferma umrædd
13,700 tonn, þurfti 51 viðkomu á
höfnum víðsvegar við strönd ís-
lands. Þrátt fyrir að skip Eim-
skipafélagsins hafi safnast saman
vegna verkfallsins, er hér ekki
um nýjung að ræða sökum þess
að skip félagsins anna að stað-
aldri, fyrst og fremst þörfum út-
flutningsverzkunarinnar og inn-
flutningsverzlunarinnar á mat-
vörum, fóðurvörum, hráefnum til
iðnaðar og ýmsum öðrum varn-
ingi, er kemur frá ofangreindum
Iöndum ásamt fleiri löndum í
Evrópu.
Hérumbil undantekningarlaust
koma skipin fullfermd til íslands
og fara yfirleitt fullfermd frá
landinu til útlanda.
Allt þetta gefur nokkra hug-
mynd um hið margþætta verk-
efni, sem Eimskipafélag íslands
þarf að annast vegna utanríkis-
verzlunarinnar og þarfa dreifbýl
isins.