Morgunblaðið - 01.05.1957, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 1. mal 195'"
MORGUISBT AÐIÐ
15
unni tii að ná sterkari tökum á
erfiðleikunum og þann veg styrk-
ari fótfestu gagnvart starfinu og
vanda þess á hverjum tíma.
Það er engin fjarstæða að kalla
1. maí nokkurs konar nýjársdag
verkalýðshreyfingarinnar. Við
þekkjum að nýjársdagur hefur
frá alda öðli nokkrar fastmótaðar
venjur og siði, sem hafa fylgt
honum um aldaraðir, staðið af
sér eld og ísa allt fram á vora
daga. Þessu er raunar öðru vísi
farið með hátíðisdag verkalýðs-
ins, og kemur þar fyrst tii, að
hann er yngri að árum, þá hitt
kannski ekki síður að venjur
hans og upphaf eru að nokkru
sniðin eftir erlendum fyrirmynd-
um. Því vaknar sú spurning,
hvort sumt af því, sem telst til
hátíðahaldanna 1. maí mætti ekki
fá á sig meiri þjóðlegan blæ. Nú
þarf hið erlenda út af fyrir sig
ekki að vera neitt verra, og marg
ar fyrirmyndir, og þær ágætar og
nytsamar, höfum við fengið er-
lendis frá. Það er svo, að það, sem
er aðfengið, að öllu eða einhverju
leyti, hvað svo sem það kann að
vera, nær í flestum tilfellum ekki
nægri fótfestu og ekki hugum
fólksins, fyrr en vankantarnir
hafa verið sniðnir af og samræmd
ir því umhverfi sem nýbreytnin
á að lifa og þroskast í.
Þegar hugleidd er saga verka-
lýðshreyfingarinnar hér, kemur
í ljós, að þar hefir oft þurft að
fylgja fast eftir réttmætum kröf-
um og framgangi velferðarmála
verkalýðsins. Á það ekki hvað
sízt við á fyrstu árunum, meðan
fólkið og þá ekki sízt atvinnurek-
endur voru að öðlast skilning á
tilgangi og framkvæmd verka-,
lýðshreyfingarinnar. Og er það í
sjálfu sér ekki óeðlilegt, því
reyndin er sú, að upphafið er oft-
ast erfiðast, og þarf að sjálfsögðu
alltaf nokkurn tíma til að mót-
ast og skapa sér fastan farveg.
Nú verður því vart neitað, að
þrátt fyrir nokkra áratugi að
baki, er verkalýðshreyfingin hér
ung, þegar miðað er við það hlut-
verk, sem henni er ætlað í fram-
tíðinni. Og er í því sambandi
sjálfsagt að gera sér grein fyrir
því, að verkalýðssamtökin eru í
okkar höndum í dag arfur, sem
okkur ber siðferðileg skylda til
að efla og ávaxta, sem slík, og
skila þeim sem formföstustum og
heilbrigðustum gagnvart sínum
eigin tilgangi í hendur afkom-
enda okkar, sem síðan skila af
sér kynslóð fram af kynslóð.
Allir viðurkenna að verkalýðs-
félögin hvert á sínu sviði séu fjör
egg verkalýðshreyfingarinnar í
heild og jafnframt baráttuvopn
hennar. Það gefur því auga leið,
hver höfuðnauðsyn það er, að for
ustumenn félaganna séu starfinu
vaxnir og geri sér grein fyrir því
grundvallarskilyrði, að teyma
ekki verkalýðsfélögin út á hættu
brautir eða ákveðna sérhags-
munastefnu.
Það verður ekki dregið í efa,
að verkalýðsfélögin hafa komið
mörgu góðu og nytsömu til leið-
ar. Hins vegar verður því ekki
neitað, að þar mætti margt betur
fara, þó það verði ekki talið hér.
Eitt er þó, sem ekki væri úr vegi
að hugleiða. Er verkalýðshreyf-
ingin í dag ekki farin að bera
nokkuð augljósan keim af á-
kveðinni stjórnmálastefnu í land-
inu'?
Er ekki svipað að segja um
sum atriði fastra iiða í hátíða-
höldunum 1. maí?
Er þar ekki sumt, sem fær á
sig annarlegan blæ í íslenzku
umhverfi? Svari hver fyrir sig.
Þegar svo er komið, er þá ekki
augljóst, að eitthvað er að, sem
vart getur talizt heillavænlegt
fyrir framtíðina, þegar stjórn-
málum og félagsmálum verka-
lýðsins er hrært saman svo sem
raun ber vitni um?
Við, sem innan verkalýðssam-
takanna stöndum, erum minnug-
ir þess, að það er okkar að treysta
starfið innan samtakanna á
grundvelli frelsis og lýðræðis, og
láta engin ofbeldisöfl hindra okk
ur í þeirri ákvörðun.
Til hamingju með daginn.
Guðmundur H. Garðarsson formaður
Verzlunarmannafélags Reykjavíkur
Sjálfsvarnarborótta launþega
VERZLUNARMANNAEÉLAG
Reykjavíkur sendir íslenzku
verkafólki heillaóskir í tilefni
dagsins og óskar því velfarnaðar
í framtíðinni.
Til skamms tíma beindist bar-
átta launþeganna fyrst og fremst
að því að berjast fyrir bættum
kjörum með beinum samningum
um kjara- og hagsmunamól. Á
síðari árum hafa sumir af for-
ustumönnunum lagt á það á-
herzlu, að launþegarnir yrðu að
heyja baráttu sína á breiðari
grundvelli, einkum í stjórn- og
atvinnumálum. Hafa þeir reynt
að sannfæra launþega um að seta
ákveðinna forustumanna þeirra í
ríkisstjórn og öðrum valdastól-
um þessa lands, myndi hafa í
för með sér storlega bætt kjör
Guðmundur H. Garðarsson alls þorra launþega. Vissulega
er hægt í gegnum ríkisvaldið að
hafa áhrif á afkomu og kjör laun-
þega en þá er þýðingarmikið að
forustumenn þeirra, séu heil-
steyptir og sjálfum sér sam-
kvæmir og kunni að fara með
það vald, sem félagar þeirra veita
þeim með stuðningi sínum.
Er sérstök þörf að minnast
þessa nú, þegar mörg stéttarfélög
finna sig knúin til að segja upp
samningum, þar sem kjör félags-
mannanna hafa versnað mikið
síðustu mánuði.
Það er versnandi afkoma laun-
þegans, sem knýr hann út í
samningagerð við vinnuveitend-
ur eða aðgerðir gegn ríkisstjórn-
um, því það geta fleiri en sjálf-
stæðir vinnuveitendur skert lífs-
kjör hins vinnandi manns, ekki
hvað sízt ríkisvaldið. Er í þessu
sambandi hægt að vitna í um-
mæli núv. forseta Alþýðusam-
bands íslands, hæstvirtan félags-
málaráðherra Hannibal Valdi-
marsson, en í Alþýðublaðinu
þann 11. nóv. 1952 kemst hann
svo að orði:
„Ég er sannfærður um, að ef
hæstvirt ríkisstjórn hefði fyrir
1. desember n. k., þegar samning-
ar falla úr gildi — afgreitt lög-
gjöf, sem lækkaði far- og farm-
gjöld um 5%, verðtoll, vöru-
magnstoll og söluskatt um sömu
hundraðstölu, heildsöluálagningu
og smásöluálagningu niður í það,
sem leyfilegt var, meðan verð-
lagsákvæði voru í gildi og gerði
aðrar álíka ráðstafanir til raun-
hæfrar niðurfærslu dýrtíðar,
gæti svo farið að verkalýðssam-
tökin þættust fá miklu betri lausn
sinna mála, en með nokkurra
aura svokallaðri kauphækkun á
klukkustund við áframhaldandi
dýrtíð."
Hvaða launþegi á íslandi
í dag treystir sér til að mótmæla
þvi, að æskilegt væri, að „for-
ustumaður" íslenzkra launþega,
sem nú á sæti í ríkisstjórn, lækk-
aði núverandi dýrtíð með þeim
ráðum, sem hann bendir á árið
1952. Ekki hvað sízt, þegar hann
lýkur umræddri grein sinni með
eftirfarandi orðum: „Það er á
valdi ríkistjórnarinnar að velja
um leiðir í þeirri sjálfsvarnarbar
áttu, sem launþegastéttir landsins
eru nú til neyddar að hefja“.
Það er sannarlega sjálfsvarn-
arbarátta, sem mörg launþegafé-
lög eru nú að hefja með samn-
ingsuppsögnum, og sú barátta
beinist gegn ráðstöfunum, sem
áttu að bæta kjör launþega, en
gera það ekki. Hvað hefur verið
gert til að tryggja lífskjör dag-
launamannsins?
Hefur verið afgreidd löggjöf,
sem lækkaði far- og farmgjöld,
verðtoll, vörumagnstoll og sölu-
skatt, eða reynt að stilla í hóf
viðbótarálögum vegna ráðstaf-
ana til að tryggja áframhaldandi
rekstur bátaútvegsins. Nei. Síður
en svo. Allar þessar álögur hafa
hækkað stórkostlega og þær
framkvæmdar í ýmsum búning-
um, sem nefnast yfirfærslugjald,
framleiðslugjald o. þ. h.
Hefur heildsöluálagning og
smásöluálagning verið lækkuð?
Að vísu, en hver verður var við
þær lækkanir. Ekki eru það laun-
þegarnir, því þegar þrengt var
að þessari atvinngrein, sem ann-
ast hina þýðingarmiklu vöru-
dreifingu í þjóðfélaginu, var þess
gætt að launþegarnir fengju ekki
þær kjarabætur, sem lækkun-
inni nam, heldur fóru þær beint
í ríkissjóð. Slíkar ráðstafanir gera
meiri skaða en gagn, þegar þeir
sem eiga að njóta þeirra verða
algjörlega afskiptir.
Hvaða raunhæfar ráðstafanir
hafa verið gerðar til niðurfærslu
dýrtíðarinnar? Hækkandi verð á
benzíni og olíu til upphitunar á
húsum, dýrari þjónusta, dýrari
húsaleiga og það sem verra er,
útlit fyrir atvinnuleysi, aðallega
hjá verkamönnum og iðnaðar-
mönnum.
Launþegar. Standið vörð um
stéttarfélögin. Verndið samnings-
rétt ykkar og mannréttindastöðu.
Glatið ekki þessum réttindum í
hendur fámennrar forustusveitar,
sem reynir að halda ykkur í
skefjum í skjóli ríkisvaldsins. —^
Máttur ykkur er byggður á frelsi
einstaklinganna og stéttarlegri
samstöðu þeirra.
OLÍUFÉLAGIÐ SKELJUNGUR H.F.
Öll þjóðin fagnar í dag
þeim merka áfanga, sem
náðst hefur í flugmálum
landsmanna með komu
hinna nýju véla FLUG-
FÉLAGS ÍSLANDS HF.
Frá upphafi hefur nafnið „S H E L LK verið nátengt þróunarsögu flugsins, enda hafa framkvæmdir á því
sviði jafnan byggst að verulegu leyti á samhliða þróun á framleiðsluvörum olíuiðnaðarins svo og afgreiðslu-
tækni á flugvöllum.
Hvar sem flugvélar Flugfélags íslands leggja leið sína, njóta þær fyrirgreiðslu „SHELL“-félaga. — Hér á
landi teljum vér traust það, sem félagið hefur sýnt oss með viðskiptum sínum viðurkenningu, er vér metum mjög
mikils.