Morgunblaðið - 05.05.1957, Blaðsíða 11

Sunnudagur 5. maí 1957
MoncvrtnLJÐitf
V.
Reykjavikurbréf: Laugardagur 4. mai
Árásir á forseta íslands - Túlkar skoðanir íslendinga - Tíminn vill túlkun eins og hver vill helzt -
Nýju Faxarnir - Kornrækt á íslandi - Ræktun eyðisanda - Ræða, sem allir þurfa að lesa - For-
dæmi Stefáns og Áka - Sakai upp gjöf - Tíminn segir satt, aldrei þessu vant - Hækkaði Eysteinn
kaupið hjá SÍS óbeðinn? - Áhugi á kauphækkunum - Starísfriðurinn - Orð Sigurðar Ingimundar-
Árásir á forseta íslands
ÁRÁS sú, sem Þjóðviljinn, mál-
gagn stærsta stjórnarflokksins,
gerði á forseta Islands hinn 27.
apríl s.l. hefur vakið mikla at-
hygli. Ekki sízt vegna þess, að
svo er að sjá sem ríkisstjórnin
í heild hafi ekkert við þetta fram
ferði Þjóðviljans að athuga. Ætla
hefði mátt, að ríkisstjórnin skær-
ist í leikinn og tæki upp varnir
fyrir forsetann og léti Þjóðvilj-
ann fá makleg málagjöld fyrir
frumhlaup sitt. En hvorki Tím-
inn né Alþýðúblaðið segja frá
hinni fólskulegu atlögu sam-
starfsblaðsins, hvað þá að ríkis-
stjórnin láti í sér heyra um
málið.
Auðvitað getur sitt sýnzt
hverjum um athafnir og orð for-
seta íslands og vissulega er hann
ekki hafinn yfir gagnrýni. En
þá kröfu verður að gera, að
gagnrýnin sé borin fram með
hæversku og kurteisi. Annað er
ekki aðeins mógun við forsetann
sjálfan, heldur alla íslenzku þjóð-
ina. Slík skrif sem Þjóðviljinn
lét frá sér fara eru fordæman-
leg, hvort sem menn eru forset-
anum sammála að efni eða ekki.
Túlkar skoðanir
Islendinga
ÞESS ber að gæta, að þó að
Morgunblaðið hafi að sjálfsögðu
farið rétt með fregnina eins og
hún barst eftir hinu ítalska blaði,
sem Þjóðviljinn sérstaklega set-
ur út á, þá skolast oft ýmislegt
í blaðasamtölum. Áður en stjórn-
arblað hóf árás á forsetann af
slíku tilefni, bar því þess vegna
skylda til að sannreyna sjálft,
hvað hann hafði sagt. Hitt er
rétt, að herra Ásgeir Ásgeirsson
hefur aldrei farið leynt með skoð
anir sínar á vörnum íslands. Um-
mæli hans í Kaupmannahöfn, að
utanríkisráðherranum viðstödd-
um, voru opinská og þess eðlis,
að ekki varð misskilið, hvað fyr-
ir honum vakti. Þar talaði hann
að viðstöddum ábyrgum ráð-
herra og vísaði að mestu leyti
til hans umsagnar og kom þeim
að öllu leyti saman. Er og eng-
inn efi á, að sú skoðun, sem for-
setinn lét þar uppi, er x samræmi
við skoðanir yfirgnæfandi meiri-
hluta íslendinga.
Tíminn vill „túlkun
eins og hver vill
helzt.“
Það kom einmitt greinilega
fram í sambandi við 1. maí há-
tíðahöldin hér í bæ, þegar full-
trúar mikils meiri hluta
verkalýðsins neituðu að sam-
þykkja kröfur kommúnista um
varnarleysi landsins. Tíminn seg-
ir raunar s.l. föstudag, að „óein-
ingin“ um þetta sé „viðkomanda
tii lítils sóma.“ Málgagn for-
sætisráðherrans segir „----bú-
ið var að orða þetta atriði þann-
ig, að raunar var ekki neitt sagt,
því að hvor aðilinn um sig gat
túlkað það, eins og hann helzt
vildi. Samt vildi meirihlutinn
halda því til streitu, en minni-
hlutinn ekki fallast á það. Verð-
ur ekki annað af því dregið en
að samkomulagsvilja hafi vant-
að á báða bóga.“
Svo mörg eru þau orð Tím-
ans. Það, sem forsætisráðherr-
ann skilur ekki, er, að langsamleg
ur meirihluti íslendinga vill
ekki lengur láta hafa þetta má!
að leiksoppi á þann veg, sem
hann sjálfur hefur gert til að afla
■ér valda um sinn en skapa sér
um leið varanlega skömm.
Nýju Faxarnir
KOMA nýju flugvélanna, yngstu
Faxa Flugfélags íslands, til
landsins er merkur atburður í
þjóðarsögunni. Enn hefur ísland
í framkvæmd færzt nær um-
heiminum, því að mun styttri
tíma tekur en áður fyrir venju-
lega ferðalanga að fara á milli
landa.
Erfitt er að gera sér grein fyr-
ir öllum þeim breytingum, sem
flugið hefur gert í þjóðlífi ís-
lendinga. Gerbylting í samgöng-
um innanlands og utan er þar
veigamest enda undirstaðan, en
margt fleira hefur fylgt.
Forystumenn flugmálanna hafa
unnið þjóðnytjastarf, sem þegar
hefur fært þeim umbun í marg-
földum árangri.
sonar.
sanda breytast í græn akurlendi.
Liggur við, að menn telji þau
umskipti ganga kraftaverki næst.
Skyldi enginn sá, sem þess á
kost, sitja sig úr færi að ferð-
ast um Rangárvelli síð sumars
og sjá hinar fögru sáðsléttur. —
Brautryðjendurnir, sem þar hafa
verið að verki, eiga sannarlega
skilið þakkir alþjóðar og verk
þeirra munu lengi verða í heiðri
höfð.
Ræða, sem allir þurfa
að lesa
RÆÐA sú, sem Krúsjeff flutti
um Stalin í fyrra, hefur nú verið
Hér á landi hafa furðanlega fáir
haft dug til slíkrar ákvörðunar.
Því athyglisverðara er að heyra,
hvað menn eins og Stefán Pét-
ursson og Áki Jakobsson leggja
nú til málanna. Stefán var á sín-
um tíma einn af fyrstu og
fremstu forvígismönnum komm-
únista og óþreytandi í málflutn-
ingi sínum þeim til styrktar.
Áki Jakobsson var á æskuárum
fylgjandi stefnu þeirra, og varð
meðal þeirra fyrstu, sem hlaut
opinberar trúnaðarstöður á
þeirra vegum, fyst sem bæjar-
stjóri á Siglufirði og síðar sem
ráðherra í nýsköpunarstjórninni.
Áreiðanlega hefur mikið reynt
á áður en þessir menn sáu sig
knúna til að játa vonbrigðin, sem
æskuhugsjónirnar höfðu orðið
Þeir standa um alla framtíð sem
óbrotgjarn minnisvarði um at-
lögu kommúnista að frelsi og
lýðræði íslenzku þjóðarinnar
hinn eftirminnilega dag, 30.
marz 1949. Hermann Jónasson
hefur aðeins einu sinni enn gert
sig beran að þjónustusemi við
kommúnista, nú í því skyni að
gefa þeim nýtt áróðursefni.
Þó að í litlu væri, sýndu komm
únistar strax 1. maí, að eðlið er
hið sama og áður. Þá réðust þeir
að friðsömum borgara, er var að
taka mynd á meðan Hannibal
Valdimarsson talaði, hröktu
hann og lögðu á hann hendur.
Það eru ömurleg örlög, að slíkir
menn skuli nú njóta sérstakrar
verndar æðsta varðar laga og
réttar á íslandi.
Komrækt á íslandi
FYRIRLESTUR Klemensar
Kristjánssonar um kornrækt, er
birtist hér í blaðinu fyrir
skemmstu, á skilið alþjóðarat-
hygli. Það eru óneitanlega slæm-
ar fréttir, að kornrækt bænda hér
lendis skuli nú vera óalgengari
en fyrir 15—20 árum. íslenzkur
landbúnaður er svo einhæfur, að
ekkert má undanfallast, sem orð-
ið getur honum til styrktar og
aukinnar fjölbreytni. Reynsla
Klemensar Kristjánssonar sýnir,
að kornyrkjan er vel framkvæm-
anleg og getur orðið þeim til
hags, sem hana stunda af alúð
og kunnáttu. Forfeður okkar á
söguöld stunduðu kornyrkju, en
með versnandi tíðarfari og
minnkandi hagsæld hvarf korn-
yrkjan úr sögunni.
Ræktun eyðisanda
TÍÐARFAR hefur nú batnað að
nýju, eins og í ýmsu kemur fram,
framfarahugur og ræktunarvilji
hefur aldrei verið meiri en síð-
ustu áratugina. Kornrækt þarf
því að verða fastur liður í bú-
skap, þar sem henni verður kom-
ið við. Sanngjarnt er, að hún
njóti ekki síður fyrirgreiðslu og
styrkja af almannafé en önnur
hliðstæð ræktun.
Vitanlega fer það eftir stað-
háttum og atvikum, hvar korn-
yrkja hér sé hagkvæmust. Grein-
argerð Klemensar um ræktun
eyðisandanna á Rangárvöllum
er sérstaklega eftirtektarverð.
Fáir atburðir síðari ára eru á-
nægjulegri en að sjá hina svörtu 1
þýdd á íslenzku af Stefáni Pét-
urssyni og gefin út með formáls-
orðum eftir Áka Jakobsson. Ræð-
an sjálf er eitthvert merkasta
heimildarrit um stjórnarhætti á
okkar öld, sem út hefur verið
gefið. Sú lýsing á kommúnism-
anum í framkvæmd, sem þar er
gefin af einum helzta valda-
manni þeirrar trúar, er ómetan-
legur lærdómur.
Eftirtektarvert er, að þeir
tveir íslendingar, sem nú beita
sér fyrir þýðingu og útgáfu ræð-
unnar, eru báðir fyrrverandi
kommúnistar. Þeir þekkja því af
eigin raun og innan frá starf og
eðli kommúnistaflokksins. Eng-
inn efi er á, að flestir, -sem tekið
hafa þátt í þeirri starfsemi, hafa
í upphafi gert það í góðri trú og
haldið, að þeir væru að vinna að
framförum og hagsæld almenn-
ings. Því hroðalegri hafa von-
brigðin orðið, er þeir kynntust
staðreyndunum. Margir hafa
lamazt siðferðilega og látið draga
sig með til áframhaldandi starfs
gegn betri vitund. Það þarf kjark
og hreinskilni við sjálfan sig til
að viðurkenna, að manni hafi
missýnzt í þeim ákvörðunum, er
hann áður taldi hinar þýðingar-
mestu í lífi sínu. Víða um heim
hafa fjölmargir viðurkennt villu
sína og búizt síðan til öflugrar
andstöðu gegn kommúnisman-
um.
Fordæmi
Stefáns og Áka
MARGIR þekktustu and-komm-
únistar úti um heim eru einmitt
1 úr hópi fyrrverandi flokksmanna.
þeim. Því mikilsverðari er vitn-
isburður þeirra nú, og víst ættu
víti þeirra áður fyrri, að geta
orðið yngri mönnum til varnað-
ar. —
Sakaruppgjöf
ÞJÓÐVILJINN segir frá því 1.
maí, að daginn áður hafi 20
menn, sem dæmdir voru eftir
atburðina 30. marz 1949, fengið
algera sakaruppgjöf. „Hafði
dómsmálaráðherra borið fram til-
lögu um það efni og hún var
staðfest í gær af handhöfum for-
setavalds, forsætisráðherra, for-
seta sameinaðs Alþingis og for-
seta Hæstaréttar.
„Með sakaruppgjöfinni hafa ver
ið afmáðir dómar, sem vöktu
þjóðarreiði á sínum tíma og það
er Þjóðviljanum sérstök ánægja
að geta sagt frá þessum tíðind-
um 1. maí — —Slík er frá-
sögn Þjóðviljans.
Raunverulega er það dóms-
málaráðherra, sem kveður á um,
hvort slíka sakaruppgjöf skuli
veita eða ekki. Forsetinn og hand
hafar valds hans eru að stjórn-
lögum bundnir við tillögur dóms-
málaráðherra. Það er því Her-
mann Jónasson, sem þessa gjöf
hefur veitt kommúnistum af til-
efni 1. maí hátíðarhaldanna. Sú
gjöf var þeim mun ástæðuminni,
þar sem aðilar höfðu áður verið
náðaðir af refsingum ásamt ýms-
um öðrum afbrotamönnum. En
refsileysið var kommúnistum
ekki nóg, heldur hitt að fá dóm-
ana „afmáða“ eins og þeir nú
segja. Auðvitað er það þó fjar-
stæða að dómarnir séu afmáðir.
Tíminn segir satt —■
aldrei þessu vant
TÍMINN segir, aldrei þessu vant,
rétt frá afstöðu Sjálfstæðismanna
í kaupgjalds- og verðlagsmálum
í upphafi forystugreinar sinnar
1. maí. Þar segir svo:
„Síðan um vorið 1955 hefur
Mbl. sjaldan minnst svo á inn-
lend efnahagsmál, að það hafi
ekki kennt verkfallinu 1955 um
þá öfugþróun, sem hér hefur átt
sér stað seinustu missirin á vett-
vangi atvinnumálanna. Sú kaup-
hækkun, sem þá hafi verið knú-
in fram hafi leitt af sér nýjar
verðhækkanir og sligað atvinnu-
vegina. Tilgangurinn með verk-
fallinu hafi ekki heldur verið
að bæta hag verkalýðsins heldur
að vinna pólitískt skemmdarverk.
í framhaldi af þessu hefur
Mbl. svo lagt áherzlu á, að kaup-
hækkanir, sem ekki byggðust á
aukinni framleiðslu og bættri a£
komu atvinnufyrirtækja gætu
aldrei orðið launþegunum til hags
bóta þar sem óhjákvæmilegt
væri að taka þær aftur af laun-
þegum í einu eða öðru formi eða
láta atvinnutækin stöðvast.“
Aldrei þessu vant segir Tím-
inn þarna rétt frá skoðunum
Morgunblaðsins.
Hækkaði Eysielnn
kaupið í S.Í.S.
óumbeðið?
EN ADAM var ekki lengi í Para-
dís og Tíminn unir sér ekki lengi
í fylgd með sannleikanum. —
Skömmu síðar í sömu grein seg-
ir blaðið:
„— — Mbl. hefur nú hinn
mesta áhuga fyrir uppsögn kaup-
samninga og fagnar því verki iðn
rekenda að hækka kaupið óum-
beðið---------“. ^
Auðvitað er það rangt, að iðn-
rekendur hafi hækkað kaup verk
smiðjufólks óumbeðið. Það var
vegna sérstakrar beiðni Iðju, að
iðnrekendur tóku upp samninga
um endurskoðun samningsins án
uppsagnar og verkfalls. Þvílíkir
starfshættir eru vissulega til fyr-
irmyndar. Þjóðfélagið hefur a£
fáu meira tjón en vinnudeilum
og verkföllum. Hindrun slíkra
átaka hlýtur þess vegna út af
fyrir sig að teljast sannarlegt
fagnaðarefni.
Um réttmæti kauphækkan-
anna, sem * iðnaðarverkafólk
hlaut, má sjálfsagt deila. Það fer
þó ekki á milli mála, að vegna
laklegrar forystu Iðju á vrndan-
förnum árum, hafði starfsfólk
þar orðið aftur úr. Yfirgnæfandi
meirihluti iðnrekenda játaði þá
staðreynd og féllzt þess vegna
á kauphækkun án þess að til
uppsagnar kæmi. Morgunblaðið
hefur raunar hvað eftir annað
Framh. á bls. 12