Morgunblaðið - 05.05.1957, Blaðsíða 16

18
MORGUNBLAÐ1Ð
Sunnudagur 5. maí 1957
I
I
I
A
ustan
Edens
eftir
John
Steinbeck
I
26 i
D-
-□
drengir einhvern tíma átt leynileg
stefnumót við litlar telpur bak við
runna, í angandi heyi hlöðunnar,
undir pílviðartré — eða a. m. k.
dreymt um það. Næstum allir for-
eldrar standa fyrr eða síðar and-
spænis þessu vandamáli og þá er
bamið heppið, ef foreldrarnir
minnast sinna eigin æskudaga. Á
uppvaxtarárum Cathy var þetta
allt erfiðara viðureignar. Foreldr-
amir fylltust hryllingi, er þeir
fundu hjá börnum sínum, það sem
þeir afneituðu hjá sjálfum sér.
2.
Einn vormorgun, þegar döggin
á grösum og blómum glitraði í
sólskininu og hitinn smaug niður
í moldina og vakti gulu páskalilj-
umar af svefndvala, lauk frú
Ames við að hengja þvott sinn til
þerris.
Ames-fjölskyldan bjó í úthverfi
bæjarins og bak við húsið var
hlaða, vagnskýli, kartöflugarður
og afgirtur reitur fyrir tvo hesta.
Frú Ames minntist þess að hafa
séð Cathy dóttur sína labba í átt
til vagnskýlisins. Hún kallaði á
hana, en þegar hún fékk ekkert
svar, taldi hún víst að sér hefði
missýnzt.
Hún var rétt að ganga inn í hús
ið, þegar hún heyrði skyndilega
hálfkæft fliss og niðurbældar
skríkjur innan úr skýlinu. Aftur
kallaði hún nafn dóttur sinnar, en
fékk ekkert svar. Hún fann til
Þýðing
Sverrir Haraldsson
□-------------------□
einhvers óljóss óróa og nú heyrði
hún aftur sama niðurbælda fliss-
ið. Þetta var alls ekki Cathy. Hún
flissaði aldrei svona bjánalega.
Frú Ames stóð stundarkorn í
sömu sporum og hlustaði. Að eyr-
um hennar barst lágt hvísl og hún
gekk hljóðlega yfir að vagnskýl-
inu. Dyrnar voru lokaðar og hún
heyrði að einhverjir voru að hvísl-
ast á þar inni. Svo greip hún um
snerilinn og hratt upp hurðinni.
Bjartir sólargeislar smugu inni í '
rökkur skýlisins og frú Ames stóð
eins og stirðnuð með starandi augu
og galopinn munn og einblíndi á
það sem við sjónum hennar blasti:
Cathy lá á gólfinu. Pilsjnu hafði
verlð kippt upp um hana og hún
var ber upp að mitti, en tveir
drengir á fermingaraldri krupu
niður við hlið hennar. Þeir virtust
stirðna af skelfingu við hina
skyndilegu komu konunnar og ótt-
inn skein úr augum Cathy. Frú
Ames þekkti báða drengina, þekkti
foreldra þeirra.
Allt í einu spratt annar dreng-
urinn á fætur, skauzt fram hjá
frú Ames og hentist bak við horn-
ið á húsinu. Félagi hans þokaði
sér varfærnislega aftur á bak og
þaut svo æpandi út um dymar.
Frú Ames greip í handlegginn á
hosum, en hann reif sig lausan og
hvarf á næsta andartaki. Úti
heyrðist hratt, flýjandi fótatak.
Frú Ames reyndi að tala, en
röddin varð að hásu hvísli:
„Stattu á fætur“.
Cathy starði tómlega upp til
hennar, en hreyfði sig ekki og
reyndi ekki til að hylja nekt sína
og nú sá frú Ames að báðir úln-
liðir hennar voru bundnir með
snæri. Hún hljóðaði upp yfir sig,
fleygði sér á kné og flýtti sér að
leysa hnútana. Svo bar hún Cathy
inn og lagði hana í rúm.
Heimilislæknirinn rannsakaði
Cathy og fann engin merki þess
að drengirnir hefðu gert henni
líkamlegt mein. „Þér getið þakkað
guði fyrir það, að þér komuð í
tæka tíð“, sagði hann aftur og aft
ur við frú Ames.
Cathy mælti ekki orð af vörum
lengi á eftir. „Taugaáfall", kall-
aði læknirinn það. Og þegar hún
hafði loks náð sér aftur að mestu,
neitaði hún að tala. Er hún var
spurð, þöndust augu hennar út,
andardrátturinn stöðvaðist, lík-
ami hennar stirðnaði upp og kinn
arnar urðu eldrauðar.
Dr. Williams tók þátt í samræð-
unum við foreldra drengjanna.
Hr. Ames var þögull mestallan
tímann og hélt á snærinu sem úln-
liðir Cathy höfðu verið bundnir
með. Órói og efasemdir skinu úr
augum hans. Það var margt sem
hann skildi ekki, en hann hafði
ekki orð á því.
Frú Ames gaf tilfinningum sín-
um útrás í móðursýkiskösTum. —
Hún hafði komið að þessu. Hún
hafði séð það með sínum eigin
augum. Hún var eina vitnið, eini
sjónarvotturinn. Og í gegnum
móðursýkina glitti í hefnigirni og
hatur. Hún heimtaði blóð. Það var
einhver hlakkandi gleði í kröfum
hennar um refsingu. Það varð að
vernda borgina, landið. Á þessum
forsendum byggði hún kröfur sín-
ar. Hún hafði komið í tæka tíð,
svo var guði fyrir að þakka. En
kannske kæmi hún ekki nógu
snemma næst. Og hvernig myndi
öðrum mæðrum líða? Og Cathy
var aðeins tíu ára.
1 þá daga voru refsingar
grimmdarlegri en nú. Menn trúðu
því fastlega að svipan væri í þjón-
ustu dygða og réttlætis.
Fyrst voru drengirnir húð-
strýktir sinn í hvoru lagi og síðan
báðir saman, unz bök þeirra voru
öll blóðug og flakandi í sárum. Af-
brot drengjanna voru nógu mikil,
en lygar þeirra og undanbrögð þð
margfallt saknæmari. Og vörn
þeirra var frá byrjun hlægileg
fjarstæða. Þeir héldu því fram, að
Cathy hefði átt öll upptökin og
sögðust hafa gefið henni sín fimm
eentin hver. Þeir kváðust ekki
hafa bundið hendur hennar og full
yrtu að hún hefði sjálf verið að
leika sér með snærið.
Fyrst sagði frú Ames það og
svo átu allir borgarbúar það upp
eftir henni: „Ætla þeir að halda
því fram, að hún hafi sjálf bund-
ið á sér hendurnar? Tíu ára gam
alt bamið?“
Kannske hefðu drengirnir ekki
sætt jafnþungri refsingu, ef þeir
hefðu játað afbrot sín. Mótmæli
þeirra ollu ákafri reiði, ekki að-
eins hjá foreldrum þeirra, sem
refsinguna framkvæmdu, heldur
og líka meðal allra er til þekktu.
Báðir voru drengirnir sendir í
betrunarhús, með fullu samþykki
foreldranna.
„Hún nær sér aldrei að fullu
eftir þetta“, sagði frú Ames við
nágrannana. „Ef hún gæti bara
talað um það, kynni henni að líða
betur. En þegar ég spyr hana um
það, þá stendur það svo ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum hennar, að
við liggur að hún fái taugaáfallið
aftur“.
Ames-hjónin orðuðu þennan at-
burð aldrei framár við dóttur
sína. Málið var til lykta leitt. Hr.
Ames gleymdi brátt hinum nag-
andi efasemdum sínum. Honum
hefði fallið það þungt, ef tveir
drengir hefðu verið lokaðir inni
fyrir eitthvað sem þeir hefðu ekki
gert.
Þegar Cathy hafði náð sér að
fullu eftir áfallið varð hún sá mið-
punktur, sem forvitniskennd at-
hygli bæði drengja og stúlkna
beindist að. Fyrst héldu börnin sig
í nokkurri fjarlægð, en voguðu sér
brátt nær, eins og dregin af ein-
hverju leyndu afli. Cathy '.tti eng
ar vinstúlkur og drengimir þorðu
ekki að eiga það á hættu að hljóta
ámæli og ávítur félaganna fyrir
að fylgja henni heim úr skólanum.
En hún hafði mjög sterk áhrif á
drengi og stúlkur. Og ef einhver
drengur varð á vegi hennar einn-
ar, dróst hann til hennar heð afli,
sem hann hvorki fékk skilið né
staðizt.
Cathy var fíngerð og fríð sýnum
með þýða rödd og hægláta fram-
komu. Hún fór oft ein í langar
gönguferðir og þá brást það varla,
að einhver drengurinn kæmi eins
og af tilviljun, út úr einhverju
skógarrjóðrinu og slægist í för með
henni. Og það var hvíslað um eitt
og annað, en enginn vissi raunveru
lega hvað Cathy gerði.
Hún hló aldrei, eins og barna
er vandi, brosti aðeins örlitlu
brosi og þegar hún leit hálflukt-
um augum til eins eða annars
drengs, sem á vegi hennar varð,
fólst í tillitinu hvatning og fyrir-
heit.
ailltvarpiö
Sunnudagur 5. inaí:
Fastir liðir eins og venjulega.
11,00 Messa í Laugarneskirkju
(Prestur: Séra Garðar Svavars-
son. Organleikari: Kristinn Ingv-
arsson). 15,00 Miðdegistónleikar
(plötur). 16,30 Veðurfregnir. —
Færeysk guðsþjónusta (Hljóðrit-
uð í Þórshöfn). 17,80 Hljómplötu-
klúbburinn. Gunnar Guðmundsson
við grammófóninn. 18,80 Barna-
tími (Helga og Hulda Valtýsdæt-
ur). 19,30 Tónleikar: Fritz Kreia-
ler leikur á fiðlu (píötur). 20,20
Erindi: Á eldflaug til annarra
hnatta; I. (Gísli Halldórsson verk
fræðingur). 20,45 Tónleikar (pl.).
21,05 Upplestur: Vilhjálmur frá
Skáholti les úr ljóðabók sinnl
„Blóð og vín“. 21,20 Frá íslenzkum
dægurlagahöfundum. Hljómsveit
Kristjáns Kristjánssonar leikur
lög úr nýlokinni danslagakeppnl
Félags ísl. dægurlagahöfunda. —.
Söngvarar: Sigrún Jónsdóttir og
Ragnar Bjarnason. Ágúst Péturs-
son sér um þáttinn. 22,05 Danslögi
Ólafur Stephensen kynnir plötum
ar. 23,30 Dagskrárlok.
Mánudagur 6. maí:
Fastir liðir eins og venjulega.
13,15 Búnaðarþáttur: Hænuung-
ai-nir (Jón Guðmundsson bústjóri)
19,00 Þingfréttir. 19,30 Lög úr
kvikmyndum (plötur). 20,30 Út-
varpshljómsveitin; Þórarinn Guð-
mundsson stjórnar. 20,50 Um dag-
inn og veginn (Gunnþór Björns-
son frá Seyðisfirði). 21,10 Einsöng
ur: Stina Britta Melander ðperu-
söngkona frá Stokkhðlmi syngur
lög eftir Peterson-Berger; Fritz
Weisshappel leikur undir píanð.
21,30 Útvarpssagan: „Synir trú-
boðanna“ eftir Pearl S. Buck;
XVI. (Séra Sveinn Víkingur). —
22,10 Iþróttir (Sigurður Sigurðs-
son). 22,25 Kammertðnleikar
(plötur). 23,15 Dagskrárlok.
Skrifsfofur vorar eru flutfar í
INGÓLFSSTRÆTI 5
2., 3. og 4 hœð
1) _ Eg hélt ég hefði náð öll-i 2) — En nú finn ég mikið till 3) — Drottinn minn. Fótlegg-
um broddunum úr leggnum. I í sárinu. I urinn er farinn að bólgna.