Morgunblaðið - 10.09.1957, Blaðsíða 6

6
MORGUD/BT 4Ð1Ð
Þriðjudaeur 10. ?ept. 1957
Einræðisherronn fær loks ró í
fjölskyldugrafreitnum
FYRIR 12 árum var ítalski
einræðisherrann Benito
Mussolini skotinn og lík
hans hengt upp til sýnis á aðal-
torgi Milanó borgar. Að aflok-
inni þeirri sýningu tóku ítölsk
yfirvöld likið í sina umsjá og
földu það.
Þýzki einræðisherrann Hitler
gerði eitt gott verk. Hann bjó
svo um hnútana, er hann framdi
sjálfsmorð í stríðslok, að jarð-
neskum leifum hans yrði ger-
samlega eytt. Skv. skipun hans
var hann brenndur upp úr benz-
íni, svo aðeins fíngerð aska varð
eftir. Með þessu hefur hann losað
umheiminn við það umstang að
þurfa að fela hann tryggilega.
★
ítalir voru ekki svona heppn
ir með sinn einræðisherra,
Þeir hafa því orðið að fela
leifar hans. I fyrstu tókst
hvorki betur né ver en svo, að
samsærismönnum fasista tókst
að finna felustaðinn þar sem
lík Mussolinis var geymt. Og
þeir tóku sig meira að segja
til og rændu því. Meðal hinna
kaþólsku ftala, er mjög mikið
lagt upp úr slíkum jarðnesk-
um leifum. Fyrir áhrif frá trú-
arbrögðunum munu margir
gamlir fasistar hafa litið á leif
ar Mussolinis sem helga gripi,
sem myndu færa stefnu þeirra
styrk og útbreiðslu. ítalska
stjórnin lagði áherzlu á það
að fasistahreyfing fengi ekki
að rísa upp að nýju. Var því
eitt fremsta stefnumál henn-
ar, að hindra andlega uppvakn
ingu kringum bein einræðis-
herrans.
★
Þegar fasistum tókst að ræna
leifum Mussolinis árið 1946 komst
allt í uppnám í stjórnarherbúðun
um. Fjölmennar sveitir leynilög-
reglunnar fengu það hlutverk, að
finna leifarnar hvað sem það
kostaði. Fór leit þessi fram eins
og í æsilegustu leynilögreglu-
sögu. Grunaðir forsprakkar fas-
ista voru eltir á röndum, símtöl
hleruð og eftirlit haft með kirkju
görðum. Eftir víðtæka leit og yf-
irheyrslur tókst loks að hafa aft-
ur upp á kistunni og var hún
nú falin að viðhöfðum öllum hugs
anlegum varúðarráðstöfunum, ek
ið með hana á laun eftir hinum
furðulegustu krókaleiðum. Þess
vandlega gætt, að enginn gæti
veitt flutningnum eftirför. Fengu
aðeins um 10 manns að vita um
felustaðinn, þeir sem nauðsyn
bar til að framkvæmdu flutning-
inn og í þann hóp trúnaðarmanna
voru menn valdir nákvæmlega,
eftir því hvers trúnaðartrausts
menn þóttu verðir.
Það er vitað, að á þessum
árum hafa hópar fasista enn
verið að reyna að þefa felustað-
inn uppi, en nú var svo tryggi-
lega um hnútana búið, að eftir-
grennslanir beirra urðu árangurs
lausar.
★
Nú hagar svo til á Ítalíu, að
enn er á lífi Rakel, ekkja Musso-
linis og nokkur börn þeirra.
Fjölskyldan nýtur samúðar
margra ítala, jafnvel þótt þeir
aðhyllist ekki fasisma. Hefur það
því verið almannarómur, að þessi
feluleikur með lík Mussolinis
væri harmsaga fyrir fjölskyldu
hans. Hagsmunir fjölskyldunnar
yrðu máske að víkja fyrir
hagsmunum ríkisins um stund-
arsakir, en að því hlyti að koma,
að ekki yrði ástæða til að beita
ástvini einræðisherrans slíkri
harðýðgi.
í samræmi við þetta ákvað nú-
verandi ríkisstjórn Adone Zolis
að afhenda Mussolini fjölskyld-
unni líkið. Var það einnig gert að
því athuguðu, að ekki væri leng-
ur talin hætta á því að fasismi
risi upp að nýju á Ítalíu.
Það kom nú í ljós, að líkið
hafði verið falið í klausturgraf-
reit einum skammt suður af Róm.
j Þann 30. ágúst sl. tilkynnti ítalska
j innanríkisráðuneytið Rakel
Mussolini, að þann dag yrði líkið
flutt til Predappio, fæðingar-
borgar Mussolinis, sem er um 200
■

Benito Mussolini
km. norður af Róm. Hélt hún
þangað þegar í stað frá Róm, en
þar hefur hún dvalizt að undan-
förnu. Var hún viðstödd sálu-
messu í San Casciano-kirkjugarð
inum í Predappio.
★
Rakel Mussolini er 67 ára
og guðhrædd kona. Hún kraup
í bæn við kistu Mussolinis í
meira en eina klukkustund.
Líkið var geymt í járnsleginni
kistu, sem var aðeins einn
metri á lengd og einn metri
á breidd. Prestarnir í Predap-
pio spurðu Rakel, hvort hún
vildi ekki láta leggja líkið í
venjulega kistu, en hún hafn-
aði því. Stóð þessi litla kista
því uppi í kirkjunni. Var
hún skreytt ítalska fánanum
og blómsveigum.
Fregnin um afhendingu líksins
barst fljótt út og safnaðist stór
hópur fasista að kirkjunni. Þeir
voru sumir hverjir klæddir í
gamla fasistabúninginn, í leður-
stígvél, svarta skyrtu og axlaról.
Fengu nokkrir þeirra að standa
heiðursvörð við kistuna. Lög-
reglusveitir voru á verði í kring-
um kirkjuna. Þrátt fyrir það
ruddist um 100 manna hópur fas-
ista inn í kirkjuna og var með
háreysti. Þeir voru einnig klædd-
ir í svartar skyrtur og heilsuðu
að fasista-sið með uppréttum
handleggjum.
Orsakaði þessi innrás í
kirkjuna nokkuð skark, sem
ekkjunni gramdist mjög. Hún
stóð upp sneri sér að manns-
söfnuðinum og sagði með ein-
beittum svip:
— Hættið þið þessum lát-
um. Að þið skulið leyfa ykk-
ur jafnvel fyrir framan lík-
börur hans að halda áfram
rifrildinu. Lét hún það ákveð-
ið í Ijós, að henni hugnaðist
ekki að þessum æsingum.
Það er álitið að um 700 manns,'
að líkindum flestir þeirra fasistar
hafi komið til Predappio til að
ganga að kistu Mussolinis. Þótt
nokkur hávaði og hark yrði
þarna, mun þessi tala jafnvel
hafa verið lægri en búizt var við.
★
Sjálf útförin fór fram sunnu-
daginn 1. september. Þá gengu
lögreglusvéitir um kirkjuna og
ruddu hana. Þegar því verki var
lokið gengu Rakel og tvö börn
hennar Edda Ciano og Romano
Mussolini og voru viðstödd síð-
ustu helgiathöfnina. Var það
kyrrlát stund og helgi yfir henni.
Síðan var kistan flutt í grafhýsi
það sem Mussolini hafði látið
reisa í Predappio, þegar Bruno
sonur hans fórst í flugslysi á
styr j aldarárunum.
Þessir dagar reyndu mjög á
ekkjuna og er skýrt frá því, að
hún hafi lagzt veik daginn eftir
með háum hita. Og allt virðist
nú benda til þess að fasistasam-
tökin geti ekki gert sér neinn
verulegan mat úr atburðinum.
Fagnaðaralda fasistanna varð
minni en búizt var við, og það
lítil sem hún var, er hún þegar
farin að fjara út.
Sænskur skógræktar-
maður telur ísienzka
skógrækt efniiega
SÆNSKUR skógræktarfræðing-
ur, prófessor doktor fil. Bertil
Lindquist, forstöðumaður grasa-
garðsins í Gautaborg, var hér á
ferðalagi mánaðartíma um land-
ið og hafði þar tækifærj til að
ferðast allvíða um skógræktar-
héruðin. Aðalerindi hans hingað
var að fá sem nánust kynni af
birkigróðri og skógræktinni hér.
Hann er forstöðumaður grasa-
garðsins í Gautaborg, sem er
öflug stofnun og merk og á yfir
að ráða 150 hekturum lands. Áður
en hann fór heimleiðis hafði hann
tal af ritstjórn Morgunblaðsins
og var það fastmælum bundið
að hann skyldi skrifa blaðinu um
hugleiðingar sínar og það merk-
asta sem hann hafði að segja úr
ferðinni.
Þetta bréf barst blaðinu fyrir
nokkrum dögum og er meginefm
þess svohljóðandi:
Erindi mitt til íslands var segir
Lindquist að fá tækifæri tii að
kynnast íslenzka birkinu. í yfir
20 ár hefi ég lagt stund á að
kynna mér skandinaviska fjalla-
birkið og náskyldu ættingja þess
í Rússlandi og Norður-Ameríku.
Til þess að geta bundið endahnút
á þessar athuganir mínar var mér
nauðugur sá kostur að kynna
mér rækilega íslenzku birkiskóg-
ana. Þar er nefnilega lykilað-
staða í því flókna vandamáli, er
oft hefur verið talað um, að þrátt
fyrir fátæka flóru íslands sé
gróðurríki þess útvörður hins
norður-evrópska svæðis. Ég hefi
nú um mánaðartíma ferðast um
íslenzka birkiskóga. í því ferða-
lagi hefur einka vinur minn og
kollega, Níels Dungal, prófessor,
veitt mér margskonar aðstoð og
einnig skógræktarstjórinn Hákon
Bjarnason, sem ég kynntist fyrst,
t þegar við vorum á unga aldrí við
nám í Skandinavíu.
Samtímis sem þessi kynni mín
hafa verið mikils virði fyrir mig
og sýnt mér, að margvíslegt álit
manna á hinum íslenzku birki-
skógum, sé ekki allt á rökum
reist, þá hefi ég orðið gagntekinn
af því, sem ég hefi fengið að sjá
af íslenzkri skógrækt og því fram
taki og dugnaði sem íslenzkir
skógræktarmenn vinna af alhug.
„Skógrækt ríkisins" hefur á síð-
ustu 20 árum framkvæmt braut-
ryðjandastarf. Eins og öllum ís-
lendingum er kunnugt eru fram-
leiddar um 1 milljón skógarplönt
ur á hverju ábi. Það hefur komið
í ljós að skógræktarstjórinn Há-
kon Bjarnason hefur sjaldgæfa
hæfileika og glöggt auga fyrir því
sem bezt hentar hinu erfiða og
sérstæða loftslagi íslands. Hefur
hann á undanförnum árum út-
vegað sér viðskiptasambönd bæði
í Alaska og Austur-Síberíu svo
góð og trygg að sérhver skóg-
ræktarmaður hefur ástæðu til
þess að öfunda hann af.
Á þessum skógræktarstjóra
hvílir mikil og sérstök ábyrgð.
Skógræktarreitir hans mega ekki
mistakast. Og þykist ég mega
fullyrða að meginhluti þeirra
komi að tilætiuðum notum. Is-
sferifar úr
daglega lifínu
Dæmafáar móttökur.
SEINT í sumar var ég á
ferð um Borgarfjörð — á
heimleið, í eigin bíl með fjöl-
skyldu mína. Ók ég sem leið
liggur að Hvítárbrú. Benzín-
mælirinn sýndi,að benzín á bíln-
um var orðið lítið, og þar sem ég
óttaðist að það myndi ekki
nægja heim, ákvað ég að koma
að Ferjukoti og fá þar benzín.
Þegar þangað kom, var klukkan
liðlega 12 (að kvöldi) Nú var
það ekki meining mín, að raska
ró fólksins þar á bæ, ekki vekja
upp, ef ég yrði þess áskynja að
heimafólk væri gengið til náða
En nú sá ég ljós í gluggum,
bæði uppi og niðri, datt því í
hug, að enn væri fólk á fótum.
Ég nam því staðar við annan
benzín-geyminn (af tveimur) og
flautaði, en sá engan mann.
„Sjálfsagt er fólkið sofnað“,
hugsaði ég, „ég reyni í skálanum
(hinum megin brúarinnar).
Þar var allt uppljórftað og ég sá
fólk á gangi í veitingasalnum.
Taldi ég nú víst að mér væri
borgið með benzínið. Ég sendi
dóttur mína (14 ára) heim að
skálanum og bað hana að skila,
að vinsamlegast bæði ég að selja
mér benzín á bílinn. Hún stóð nú
góða stund við dyr skálans og
barði, en enginn kom tii dyra.
Kallaði ég þá til hennar og bað
hana að koma, ég vildi aftur
reyna í Ferjukoti. Ef til vill væri
einhver á fótum þar, sem myndi
fúslega greiða úr íyrir mér. Ók
ég nú aftur yfir brúna. Þegar að
Ferjukoti kom, voru enn ljós í
gluggum, og við loftglugga, er
veit út að veginum, sá ég mann
sitja. Flautaði ég enn.
Lítill áhugi
TIMAÐURINN leit upp, en virtist
ekki hafa mikinn áhuga
á mér. Loks tókst mér
þó að fá hann til að opna
gluggann og tala við mig. Bar
ég nú upp erindi mitt,

en hann tók því mjög fjarri og
sagði, stuttur í spuna, að búið
væri að loka. Sagði ég honum
þá, að ég byggist við því að ég
kæmist ekki heim vegna benzín-
leysis og væri með ungbörn í bíin
um. Hann lét sem það kæmi sér
ekkert við. Spurði ég hann þá,
hvort ekki væru fleiri á fótum,
sem ég gæti haft tal af. Svaraði
hann því fáu, en á þá 'lund, að
mér kæmi það ekki við. Ekki gat
ég heyrt á mæli mannsins annað,
en að hann væri ódrukkinn, ?n
málfar hans var þannig, að ég
gat mér til að hann væri af erl.
bergi brotinn. Eftir þessar við-
tökur snéri ég aftur til skálans.
Þar voru ljós sem fyrr og fólk á
gangi. Fór ég nú sjálfur og knúði
dyra. Stúlkur tvær og piltur,
sáu mig standa við dyrnar, en
sinntu mér ekki frekar lengi vel.
Loks tókst mér að fá aðra stúlk-
una fram að dyrunum, hún opn-
aði þó ekki og talaði ég við hana
í gegnum rúðuna á hurðinni. Bar
ég upp fyrir henni benzínvand-
ræði mín — og hvað gerðist?
Ókurteisi sómir engum
VIÐTÖKURNAR alveg þær
sömu og hjá manninum í
Ferjukoti, svörin ótrúlega lík,
nema hvað mér fannst hún enn
merkilegri, blessuð stúlkan, og
óaðgengiiegri, en nágranninn, og
fannst mér þó nóg um með hann.
— Mér finnst, að frá slíku sem
þessu eigi að segja upphátt og
opinberlega, og því bið ég yður,
Velvakandi, að ætla þessum lín-
um rúm. Ég efa ekki, að umgetn
ar persónur, sín hvorum megin
við Hvítárbrúna, hafi mælt rétt,
að lokunartími væri kominn, er
mig bar að garði. En ókurteisin
sómir engum, og ekki þeim, er við
alfaraleið eiga heima. Ég er ekki
að ráðast á húsbændurna á hin-
um tveimur umgetnum stöðum,
það er fjarri mér, og enginn skilji
orð mín á þá lund> Heimilisföður-
inn í Ferjukoti þekki ég persónu-
lega að öllu góðu. En gott er þeim
að vita hvers konar fólk þeir hafa
í þjónustu sinni.
Sem betur fer heyrir framkoma
hjúanna við Hvítárbrú til undan-
tekningunni. Víðast hvar hefði
verið reynt a.m.k. að greiða fyrir,
eins og á stóð.
Svo er fyrir þakkandi, að enn
á gestrisnin öndvegi með þjóð
okkar, löngunin að verða öðrum
til góðs og hjálpar, á nóttu ^em
degi. Ég vona, að svo verði einn-
ig eftirleiðis beggja vegna Hvítár
brúar í Borgarfirði.
J. M. G.
Prófessor Bertil Lindquist
lendingar fá í þeim fyrsta sinn
tækifæri til að sjá verulega
skóga, sem að gagni mega koma.
Það er skoðun mín, að enda
þótt skógræktin hafi mistekist í
gamla daga í íslandi fyrir van-
kunnáttu á lífseðlislegum lög-
málum og bæri ekki jákvæðan
árangur, sem eðlilegt var, þá eru
þeir tímar nú liðnir. En íslenzk
skógrækt er nú byggð á vísinda-
legum grunni.
Ég varð hrifinn af lerkilundi í
'l Hallormsstaðaskógi, sem minnti
mig fullkomlega á danskan eða
sænskan lerkiskóg. Slíkur árang-
ur gefur góðar vonir um glæsta
framtíð íslenzkrar skógræktar.
Annað mál vakti athygh og
samtímis ótta hjá mér þegar ég
sá og kynntist hinum ægilega
uppblæstri, sem spannar iandið
svo gífurlega, að þess eru ekki
dæmi að ég veit, í Norður- eða
Mið-Evrópu. Það fer ekki hjá
því að maður verður að kenna
sauðbeitinni það, hve illa er kom-
ið af völdum uppblástursins bæði
á fyrri öldum og í nútíðinni. Er
það hin brýnasta nauðsyn fyrir
þjóðina að með árvökum augum
verði fylgzt með uppblæstrinum
í landinu, einkum í þeim héruð-
um, þar sem beitin er mest.
Alltaf er það hæpið þegar menn
láta hafa eftir sér ákveðnar skoð-
anir um ákveðin lönd og lands-
hagi, eftir að þeir hafa verið í
landinu í stuttan tíma. Og því
fremur ef þeir ætla að gefa góð
ráð. Landbúnaður skógrækt og
Framh. á bls. 11