Morgunblaðið - 10.09.1957, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 10 sept. 1957
MORCTJNBT AÐIÐ
11
— Grein Péturs
Benediktssonar
Frh. af bls. 9
Vísitölubréfin, sem út hafa ver-
ið gefin í sambandi við fjáröflun
til húsnæðismálakerfisins, eru
ekki svo mikill þáttur í fjármála-
kerfi þjóðarinnar, að þau skipti
að svo komnu verulegu máli. En
postular vísitölunnar halda því
fram, að öll fjárfestingarlán, og
jafnvel öll lán, ætti að binda við
vísitölu. Þá væri óhætt að veita
jafnframt vísitöluuppbót á öllum
skuldabréfum og allri sparisjóðs-
innstæðu, a. m. k. ef hún væri
bundin í svolítinn tíma.
Loks var að því komið, að ein
allsherjarlækning var fundin við
öllum hlutum. Úlfur, lamb og
heypokinn vernduðu öll hvert
annað. Einn versti sökudólgurinn
um óstöðvandi framhald verð-
bólgunnar tók að sér að gæta
bróður síns gegn áhrifum hennar.
Ég þykist hafa það fyrir satt,
að ýmsir hugsandi menn séu að
velta þessari leið fyrir sér í fullri
alvöru. Enga trú hefi ég á því,
að þarna sé nokkra lausn að
finna
í fyrsta lagi hygg ég, að vísi-
tala framfærslukostnaðarins sé
að fá á sig sívaxandi óorð, svo
að sá dagur sé ekki langt undan,
þegar ekki verði unnt að blekkja
nokkra sál í landinu með henni.
Við sjáum það t. d. nú þegar, að
þær stéttir, sem aðstöðu hafa til
þess, sækja æ meir um að fá vax-
andi hluta af launum sínum
greiddan í erlendum gjaldeyri,
en láta vísitölutal sem vind um
eyru þjóta.
En setjum svo, að unnt væri að
fá vísitöluna til þess að snúa aft-
ur frá sínu syndum spillta líferni
inn á dyggðanna braut. Eða í stað
vísitölunnar væri settur einhver
annar fastur verðmælir, t. d. gull
eða dollari eða sterlingspund.
Allt mætti þetta blessast, ef það
væri gert í nógu smáum stíl, eins
og vísitölubréfin núna. En þá
hefir það ekki heldur neina veru-
lega þjóðhagslega þýðingu. En
sé ætlunin að gera þetta almennt
— og það er almenn verndun
verðgildis sparifjárins, sem við
erum að sækjast eftir — þá þýð-
ir það hið sama sem að nota
tvennskonar mynt í landinu.
Reynslan hefir sannað, að ekki
er unnt að hafa tvenns konar
peninga í gildi í sama landi sam-
tímis. Englendingar hafa orðað
kennisetninguna um þetta: Bad
money drives out good money.
Þetta er sorglegt fyrir þá sem
trúa á sigur hins góða, en svona
er það nú samt. Gulltryggingin
hefir verið reynd í fjölda landa
og verið svikin í allt að því eins
mörgum, a. m. k. þegar eigin
þegnar landsins áttu hlut að máli.
Það þýðir ekkert að bera því við,
að nú sé aðeins verið að hugsa
um að koma á því siðferðilega
réttlæti, að þeir skuldunautar,
sem græða á verðbólgunni eins
og nú er, verði látnir skila sín-
um rangfengna auði aftur. Mér
er sem ég sjái framan í siðferð-
ið á sumum þeirra, þegar þeir
koma í lánastofnanirnar og finna
allskonar átyllur til þess að koma
öllum sínum skuldum á stutta
víxla, fædda undir merki hinnar
eilífu framlengingar, til þess að
komast hjá vísitölu- eða gull-
tryggingarskuldum. í stað þess
að skapa réttlæti, yrði þetta
undirrót enn nýrrar tegundar
ranglætis. Áður en varir hefðu
„ósúnnu“ peningarnir útrýmt
hinurr> heilbrigðu.
Aðalatriðið er þetta. Það lækn-
ast enginn af rauðum hundum,
þótt hann velti sér upp úr hveiti,
og verðbólgan læknast ekki, þótt
reynt sé að fela eitt og eitt af
einkennum hennar. Verðbólga
hefir verið skýrgreind þannig, að
ein stétt þjóðfélagsins væri að
stela eignum annarrar. (Á nú-
tímamáli væri það þó líklega kall
að „eignatilfærsla milli stétta“).
Málfræðingar segja, að sögnin að
stela geti verið jöfnum höndum
áhrifssögn og áhrifslaus. Vísi-
töludýrkendur virðast vera þessu
sammála, því að þeir segja, að
unnt sé að lofa verðbólgunni að
halda áfram, án þess að neitt sé
frá neinum tekið.
En ég vil fullvissa menn um,
að sögnin að stela er áhrifssögn.
Sá verknaður hefir enn aldrei
verið framinn, án þess að ein-
hverju væri stolið og frá ein-
hverjum. Það, sem þarf að gera,
er því að handsama þjófinn, binda
enda á verðbólguna. Þá hverfur
þörfin fyrir sýndarráðstafanir
eins og vísitöluuppbætur, út-
flutningsstyrki, verðtrygging
sparifjár o. s. frv.
Því verður ekki haldið fram
hér, að það sé vandalaust að
leysa þetta mál, en íslendingum
er það engin ofætlun, ef þeir
fást til að átta sig á því, að þjóð-
in getur aldrei grætt eyri á verð-
bólgu, heldur aðeins haft af henni
mikinn kostnað. Það er sorgleg
sjón að sjá hóp af greindum og
dugandi mönnum, auk hersingar
af öðrum, sem eru svona upp og
ofan, hafa það fyrir lífsstarf að
vera þjónar í hofi vísitölunnar,
safnandi einskisverðum skýrslum
og gangandi frá verr en einskis-
verðum útreikningum. Alla þessa
ósegjanlegu fyrirhöfn við það að
komast að röngum niðurstöðum
mætti spara sér með því einfalda
ráði að hafa heilbrigða peninga
í umferð, láta krónuna vera
krónu — og láta þar við sitja.
— Utan úr heimi
Framh. aí bls. 8
handtökurnar gerðar af handa-
hófi. Fólk var umkringt á göt-
unum í stórum hópum, og oft
hundruðum saman, og voru þá
gamalmenni og börn ekki undan-
skilin. Samkvæmt frásögn vitn-
anna var þetta venjulega gert
með þeim hætti, að skriðdrekar
voru settir við báða enda göt-
unnar, og allir sem voru á til-
teknum götuspotta voru fluttir
burt.
Einu sinni voru 50 fangar
leystir úr haldi, þegar verið var
að flytja þá á vörubílum, en þá
handtóku rússnesku hermennirn-
ir þegar í stað aðra 50 menn. —
Margir voru handteknir í búðum
uppreisnarmanna, t.d. í her-
mannaskálunum, sem Rússar
náðu á sitt vald.
Aðrir voru teknir, þegar gerð-
ar voru höfuðleitir frá húsi til
húss. Þessar leitir voru gerðar
af rússneskum hermönnum og
fyrrv. erindrekum Avóanna,
eftir að bardögum lauk. Föng-
unum var smalað samar* á vöru-
bíla eða í rússneska brynvagna
og venjulega var þeim ekið í
pólitísk fangelsi eða þrælabúðir.
Þúsundum saman
Vitnin lýstu því, hvernig 400—
500 manna hópum var safnað
saman 1 neðanjarðarbyrgi við
austur- og vestur-járnbrautar-
stöðvarnar í Búdapest. Eitt vitni
sagði frá því, að 6. nóvember
hefðu 90 karlar og 8 konur verið
lokuð inni í kirkju einni í Búda-
pest, áður en þau voru flutt í
lestina, sem fór með þau úr
landi. Nokkrum föngum var
haldið í herbúðunum, t.d. Kilian-
herbúðunum og Petöfi-herbúð-
unum í Búdapest, og svo ekið
þaðan beint á járnbrautarstöðina
í Vecses fyrir suðaustan Búda-
pest....“
Vélarvinna - Ibúb
Sá, sem getur leigt íbúð,
fær mann, þaulvanan bíla-
viðgerðum, á stórvirkari vél
um og suðu, í vinnu. Tilboð
sendist Mbl., merkt: „Vélar
— 6375“.
Nýleg, þv/.k automatic
saumavél
til sölu. — Upplýsingar í
síma 19286, eftir kl. 5.
Sunnslésvík og handritumúlið
DÖNSKU blöðin hafa að undanförnu verið heldur hlédræg um að
ræða handritamálið. En það lifnaði þó yfir því þegar Askov-bókin
kom. Hennar hefir verið getið bæði í ritstjórnargreinum og kjall-
aragreinum, og yfirleitt vel tekið. Mótspyrna hinna gömlu íhalds-
sömu manna er þó seig. — En með þakklæti ber þess að geta, að
það er sérstaklega eitt blað, sem hefir rakið málið ýtarlega og
oss í vil. Þetta er helzta blaðið í Sunnslésvík, „Flensborg Avis“.
Það hefir birt tvær fræðandi og velviljaðar greinar um handrita-
málið, og auk þess getið „Askov-bókarinnar“ rækilega.
Skilur norrænt réttlæti
Það er ekki í fyrsta skipti sem
þetta blað sýnir að það skilur
norrænt réttlæti, einnig þar sem
ísland á í hlut. Þetta blað stofn-
aði hinn frægi íorvígismaður
Suðurjóta, Jes Jessen, og varð
hann oft fyrir barðinu á Þjóð-
verjum vegna brennandi rétt-
lætiskenndar sinnar. Blaðið var
sektað hvað eftir annað, og hvað
eftir annað var ritstjórinn
hnepptur í varðhald. Hann fell
í valinn ungur að aldri í fremstu
víglínu í baráttunni fyrir frels-
inu. En andi hans svífur enn yfir
blaðinu, og það hefir borið gæfu
til þess að vera alltaf réttlætis-
ins megin, þar sem um norræn
málefni hefir verið að ræða. —
Þetta stafar ef til vill af því,
að það hefir átt í stöðugu stríði
við Þjóðverja.
Suðurjótar þekkja manna bezt
hina þjóðernislegu baráttu, og
það mun því gleðja alla íslend-
— Sænskur skóg-
ræktarmaður
inga hve snöfurlega þeir taka
vorn málstað. Og það er óhætt að
fullvissa „Flensborg Avis“ um
að hér á landi mun verða fylgzt
með því með vaxandi athygli
hvað gerist á suðurlandamærum
Norðurlanda, og að hér óska þess
allir innilega að Danir sigri í
þeirri frelsisbaráttu, sem þar er
háð.
2ja til 4ra herbergja
ÍBÚÐ
óskast 1. okt. eða síðar. — i
Uppl. í síma 23247 eftir há- i
degi í dag.
ÍBÚÐ
3—í herbergja íbúð óskast
til leigu strax. Upplýsingar
í síma 10189 frá kl. 10—6.
Framh. af bls. 6
landgræðsla (uppblástursvarn-
ir), eru jafnframt fiskveiðunum
meginstoð íslenzkra atvinnuvega
sem stendur. Hefi ég orðið sjón-
arvottur þess hvernig ágætir full
trúar þjóðarinnar taka á ýmsum
raunhæfum málum og hvernig
þeir vinna að þeim. Ég er sann-
færður um að fátt yrði þýðingar-
meira fyrir þessa framtakssömu
og dugmiklu þjóð en Háskólinn í
Reykjavík taki sér fyrir hendur
að koma upp innlendri kennslu,
sem legði grundvöll að nauðsyn-
legri tilraunastarfsemi í náttúru-
fræðum, er fjallaði um landbúnað
og skógrækt. Það getur tæpast
orðið gæfuríkt fyrir þjóðina í
framtíðinni ef hún þarf að sækja
allan undirbúning alla undirbún-
ingfræðslu í náttúruvísindum til
framandi þjóða og í erlent and-
rúmsloft.
Að síðustu vil ég geta þess að
íslenzka þjóðin kemur mér þann-
ig fyrir sjónir sem gömlum líf-
fræðing, að ég hefi ákveðnar til-
finningar í þá átt að sá þjóðar-
stofn, sem kom hingað til lands
fyrir þúsund árum austan um haf
hafi verið duglegt einbeitt og
framtakssamt fólk, sem ógjarnan
vilji láta ýta sér-4 skuggann.
Tvær rúmgóSa.'
STOFUR
til leigu í Miðbænum. Gæti
orðið til lengri tíma. Tilboð
sendist Mbl., fyrir háaegi á
föstud., merkt: „Tvær stof-
ur — 6450“.
Er nokkur, sem vill selja
ÍBÚÐ
eða lítið hús, sem gæti hent-
að tveimur litlum fjölskyld-
um. Útborgun 100 þús. kr.
Tilb. merkt: „Ibúð eða hús
— 6444“, sendist afgr. blaðs
ins fyrir miðvikudagskvöld.
Biis óskast til kaups
Óska eftir að fá einbýlishús
keypt, helzt í Kópavogskaup
stað. Þeir, sem vildu sinna
þessu, gjöri svo vel og leggi
nöfn sín og heimilisfang, inn l
til Mbl., merkt: „6443“.
ABR-WICK
L
UfejlKUIVf
★ ★ ★
Gólfklútar — borðklútar —
plast — uppþvottaklútac
fyrirliggjandi
★ ★ ★
Ólafur Gíslason t Co. h.f.
Sími 18370.
STÚLKA
óskast á fámennt, barnlaust
heimili. — Venjuleg heimil
isstörf. — Sími 15103.
íbúð óskast
Góð 2ja til 3ja hérbergja
íbúð óskast til leigu. Fyrir-
framgreiðsla ef óskað er. —
Tvennt fullorðið í heimili.
Tilboð merkt: „S. M. —
6454“, sendist Mbl.
ÍBÚÐ
2ja—4ra berbergja óskast
til leigu 1. október. Þrennt
í heimili. Fyrirframgreiðsla
eftir samkomulagi. Tilboð
merkt: „Fyrirframgreiðsla
— 6453“.
Prjónavél
helzt nr. 8 eða 10, óskast
keypt. —
Guðsteinn Eyjólfsson
Laugavegi 34.
Sendiferðabíll
með stöðvarplássi, til sýnis
og sölu við Leifsstyttuna kl.
5—7. Skipti á minni bíl
korna til greina.
Rakarastofan
Laugarnes
Hraunteig 9, opið allan dag
inn. Börn, komið helzt fyrri
hluta vikunnar. Gott bíla-
stæði. —
Rakarastofan Laugarnes
Þeir vandlátu nota hinn
viðurkennda
skóáburð.
Heildsölubirgðir ávallt
fyrirliggjandi.
SAVA
Sameinaða
verksmiðjuafgreiðslan
Bræðraborgarstíg 7.
Reykjavík.
FORD
Fairline ’55, mjög glæsileg
ur einkabíll, til sýnis og sölu
í dag. Skipti á minni og ó-
dýrari bíl koma til greina.
WILLYS
’53, landbúnaðar-jeppi, mjög
lítið Keyrður, með stálhúsi
frá Agli og allur í sérstak-
lega góðu ástandi. Til sýnis
í dag —
Aðal Bílasalan
Aðalstr. 16, sími 1-91-81.