Morgunblaðið - 25.10.1957, Blaðsíða 6

6
MORGVPiBl 4Ð1Ð
Fostudagur 25. október 1957
MIKILSVERÐ BREYTING Á VESTUR
ÞÝZKU STJÓRNINNI
Schaffer
ÞEGAR talað hefur verið
um hið svokallaða „þýzka
undur“, eða hina hröðu
endurreisn landsins á öllum svið
um síðan styrjöldinni lauk, þá
eru einkum nefndir þrír menn
í því sambandi, sem staðið hafi
í- fararbroddi. Fyrst er að nefna
Adenauer kanslara, í öðru lagi
Erhard viðskiptamálaráðherra
og í þriðja lagi Schaffer, fjármála
ráðherra. Báðir eru þeir Aden-
auer og Scháffer nokkuð við ald-
ur, Adenauer á níræðisaldri og
Scháffer að verða sjötugur.
Þegar til þess kom nú eftir
kosningarnar að Adenauer mynd-
aði nýja stjórn, urðu miklar deil-
ur um Scháffer. Hann er ættað-
ur frá Bayern og tilheyrir hin-
um svokallaða CSU-flokki, eða
„Christilich soziale Union“, sem
er raunverulega hið sama og
CDU, sem er!
flokkur Aden-
auers, en sá
fyrrnefndi er
sérstaklega
bundinn við
Bayern og er í
nánu sambandi
/ið CDU. Flokk
ur Adenauers
bauð ekki fram
á móti þessum
flokki í Bay-
ern, enda hefir
hann verið sambandsflokkur
kanslaraflokksins frá upphafi.
Á seinustu tímum hefir borið
nokkuð á óánægju með Scháffer.
Hann hefur verið talinn halda
of fast um pyngjuna og lagt á
það mikla áherzlu, að safna gild-
um sjóðum í ríkiseignum og
gjaldeyri. Hefur mörgum þótt
sem Scháffer væri um of íhalds-
samur á að veita fé í atvinnu-
lífið, en legði meiri áherzlu á
fjársöfnun. Þó þessar óánægju-
raddir hafi verið rnjög háværar
meðal stjórnmálamanna í flokki
Adenauers, nýtur Scháffer hins
mesta álits meðal Vestur-Þjóð-
verja.
í fyrstu var búizt við, að flokk-
ur Scháffers mundi ekki taka i
mál annað en að hann yrði á-
fram fjármálaráðherra. Öflin sem
vildu breyta til voru hins vegar
sterk og talið er að Adenauer,
kanslari, hafi verið á þeirra
bandi. Hins vegar varð að taka
hið fyllsta tillit til sambands-
flokksins. Adenauer var því í
nokkrum vanda
Niðurstaðan af öllu þessu hef-
ir orðið sú, að nýtt embætti í
stjórninni verður búið til handa
Scháffer og fer hann með ailt
sem lýtur að eignum og skuld-
um ríkisins, einnig allt sem varð-
ar Marshall-lánin til Þjóðverja,
sem urðu þeim lyftistöng í upp-
hafi endurreisnarinnar.
Auk þessa verður Scháffer,
vara-kanslari, sem tekur við
stjórn í forföllum Adenauers. Er
það mikil tignarstaða.
Við fjármálaráðherraembætt-
inu tekur Franz Etzel, sem nýtur
mjög mikils álits og hefir verið
varaforseti í kola- og stálsam-
bandinu. Sagt er að Adenauer
hafi hið mesta álit á manni þess-
um og hafi jafnvel í huga að
gera hann að eftirmanni sínum.
Þó Scháffer, sé varakanslari, er
það almennt álitið að ekki komi
til mála að hann verði eftirmaður
Adenauers.
í Þýzkalandi er þetta talinn
mikill viðburður. Einn af þess-
ari frægu þrenningu er getið var
hér í upphafi, og er á hvers
manns vörum í Vestur-Þýzka-
landi, og mikill hluti þjóðarinn-
ar telur sig standa í hinni mestu
þakkarskuld við, lætur nú af
fyrra embætti og tekur að sér
annað, sem augsýnilega er minni-
háttar en hið fyrra. Hins vegar er
eftirmaðurinn lítt þekktur með
al almennings í landinu.
Scháffer tók snemma að hafa
afskipti af stjórnmálum í Bay-
ern. Frá 1931 til 1933 var hann
fjármálaráðherra landsins, en
þjóðernisjafnaðarmenn bönnuðu
honum alla stjórnmálastarfsemi
og gerðist hann þá málflutnings-
maður í Múnchen. Eftir styrjöld-
ina gerði ameríska landsstjórn-
in, sem þá var í Bayern, hann að
forsætisráðherra, en í september
1945, svipti sú stjórn hann þessu
embætti, með því að hann neitaði
því algerlega að kommúnistar
ættu sæti í stjórn hans. Þegar
Adenauer myndaði fyrstu stjórn
sína, varð hann fjármálaráðherra
og hefii verið það siðan. f einka-
lífi sínu, kvað Scháffer vera hinn
mesti sparsemdarmaður og lifn-
aðarhættir hans eru að hætti al-
mennra borgara og berst hann
aldrei neitt á.
Meðal almennings í landinu
gætir nokkurs kviða vegna þess,
að þessi gamli og gætni maður
skuli nú ekki lengur vaka yfir
fjármálum landsins, en eftirmað-
ur hans er óreyndur á þessum
sviðum.
Því er „fleygt", að iðjuhöldar
hafi brugðið fæti fyrir Scháffer,
en orsakirnar munu þó liggja
dýpra. Scháffer hefir þótt nokk-
uð ráðríkur og borið hefir á sund-
urþykkju milli hans og Erhards,
viðskiptamálaráðherra, sem nýt-
ur mestrar lýðhylli af öllum
stjórnmálamönnum landsins, að
Adenauer einum undanteknum.
Margir eru þeirrar skoðunar,
að Erhard mundi verða kanslari
eftir Adenauer, en einstöku radd-
ir hafa heyrzt um að Adenauer
muni ætla Etzel þá stöðu, en hann
er í sérstökum dáleikum við
kanslarann. í því sambandi er
sagt, að Adenauer megi eigi til
þess hugsa að Erhard sleppi hend
inni af viðskiptamálunum og er
á það bent, að Erhard hafi verið
sá eini af ráðherrunum, sem
Adenauer hafi sérstaklega borið
lof á, í kosningabaráttunni, en
„sá gamli“, eins og Þjóðverjar
kalla hann, er sagður vera mjög
spar á lof um samstarfsmenn
sína.
Skattamái hjóna
Frumvarp 5 þingmanna rætt i gær
HMM þingmenn úr Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum hafa
lagt fram á Alþingi frumvarp um breytingar á þeim greinum
skattalaganna, er fjalla um skatt af tekjum hjóna og um persónu-
frádrátt. Gerir frumvarpið ráð fyrir, að samanlögðum skattskyld-
um tekjum hjóna, sem samvistum eru, verði skipt til helminga og
að reikna skuli skatt af hvorum helmingi um sig.
Flutningsmenn frumv. eru Ragnhildur Ilelgadóttir, Magnús
Jónsson, Benedikt Gröndal, Jóhann Hafstein og Pétur Pétursson.
— Á fundi neðri deildar í gær var frumv. tekið tU 1. umr. Fylgdi
Kagnhildur Helgadóttir því úr hlaði, en síðan urðu allmiklar um-
læður um málið. Var því að lokum vísað til 2. umr. og fjárhags-
nefndar.
Skattur af tekjum hjóna
í greinargerð segir, að flestum
sé ljóst, að sú meginregla, sem
fylgt er við ákvörðun á skatti
hjóna, sé óréttlát. Ýmsar leiðir
til úrbóta hafa verið ræddar, m.a.
á Alþingi. Gætir þar tveggja höf-
uðsjónarmiða: Annars vegar að
skattleggja hvort í sínu lagi hjón,
sem bæði afla beinna tekna. Hins
vegar að leggja tekjur beggja
hjóna saman, skipta þeim síðan
til helminga og skattleggja hvorn
helming sér.
Réttlátasta leiðin
Síðan segir í greinargerðinni:
„Þótt ýmsar leiðir í þessum
efnum séu til bóta, er sú, sem í
frumvarpinu felst, hin réttlátasta.
Hún tekur fullt tillit til þess, að
vinna konu við umönnun heimil-
is og uppeldí barna er sízt minna
virði en vinna konu utan heimilis.
Jafnframt léttir hún skattbyrði
þeirra hjóna, sem bæði afla
beinna tekna fyrir heimili sitt,
en það er algengt og oft nauð-
synlegt“..
Persónufrádráttur
Þá er í frumvarpinu gert ráð
fyrir, að persónufrádráttur hjóna
breytist nokkuð og sá sérstaki
skattstigi verði afnuminn, sem nú
gildir fyrir hjón. Er hann nokkru
lægri en skattstiginn fyrir ein-
hleypa.
Einnig leggja flutningsmenn til
að eftirfarandi ákvæði verði tekið
upp í skattalögin:
„Einstæðum mæðrum eða
feðrum með börn innan 16
ára aldurs á framfæri skal
veitast persónufrádráttur að
upphæð kr. 11.000 fyrir eitt
barn, en fyrir hvert barn þar
umfram kr. 9.000“.
Þjóðfélagsvandamál
Ragnhildur Helgadóttir sagði
í ræðu sinni, að frumv. samhljóða
þessu hefði verið flutt á síðasta
þingi, en ekki átt afturkvæmt úr
fjárhagsnefnd neðri deildar, sem
fékk það til athugunar eftir 1.
umræðu.
Sú skipan, sem nú gildir um
skattgjöld hjóna, leiðir til
þjóðfélagsvandamáls, sem
verður æ alvarlegra. Hún veik
ir þann grundvöll þjóðfélags-
ins, sem sízt skyldi, — þ. e.
sjálft heimilið og hjónaband-
ið. Skattakerfið leiðir til þess,
að fóik tekur iðulega upp sam
búð ógift í stað þess að ganga
í hjónaband.
Það er víðar við þetta vanda-
mál að eiga en á okkar landi,
m.a. eru skattamál hjóna mjög
í deiglunni á hinum Norðurlönd-
unum og almennur vilji til að
leita einhverra úrbóta.
Skatttekjur ríkissjóðs kunna að
minnka nokkuð fyrsta kastið eft-
J ir að sú skipan yrði tekin upp,
er frumv. gerir ráð fyrir. Ýmsir
kunna að undrast, að farið skuli
fram á breytingu í þessa átt, er
sjálft fjárlagafrumvarpið er með
jafn-örvæntingarfullum svip og
nú er og reynt er að halda ríkis-
búskapnum gangandi með bráða-
birgðalánum í von um stórfelld
erlend lán. Það er hins vegar ein-
mitt af þessum ástæðum lífsnauð
syn fyrir þessa þjóð, að borgar-
arnir vinni sem mest til frekari
öflunar tekna og sköpunar verð-
mæta 1 þjóðarbúið. Að því myndi
sbrifap úr
daglega lífinu
3300 ára gömul
Egyptadrotlning
í Bankastræti
ÞAÐ er skemmtileg glugga-
skreyting þessa dagana í
verzluninni Regnboganum í
Bankastræti. Þar eru seldar ýmiss
konar málningarvörur og kítti,
bæði á hús og kvenfólk, en það,
sem nú er í glugganum, er til að
minna á kvennadeildina Er það
stór gipsafsteypa af frægri stein-
mynd af egypzku drottningunni
Nefertíte.
Ljósmyndir af þessari frægu
styttu, sem nú er geymd í lista-
safni í Wiesbaden í Þýzkalandi,
eru í flestum sögu-- og alfræði-
bókum. Velvakandi fór svo að
reyna að rifja upp fyrir ser eitt-
hvað um drottninguna sjáifa, þeg
ar hann gekk niður Bankastræt-
ið í rokinu og rigningunm í gær-
morgun, en niðurstaðan varð sú,
að hann vissi ekkert um kven-
manninn.
Eftir nánari eftirgrennslan get-
ur hann nú frætt fólk á því, að
Nefertíte var drottning Ikn-Atons
konungs í Egyptalandi á fyrri
hluta 14. aldar fyrir Krists burð.
Drottningin hefur löngum þótt
ímynd kvenlegrar fegurðar og
segja góðir menn, að í vanga-
svip hennar birtist einstakur fin-
leiki og yndisþokki.
Brjóstmyndin í Wiesbaden er
máluð, og hefði manni furdizt,
að snyrtivöruverzlun, sem notar
eftirmyndir í glugga sína, hefði
ekki átt að láta hjá líða að lita
hana, enda var drottningin vafa-
laust mikið máluð sjálf og yfir-
leitt vel kunnug snyrtivarningi
af flestum tegundum. E.rkum
virðist hún hafa lagt rækt við
umgerðir sálarspeglanna, auga-
brúnirnar eru t. d. ýktar með
miklum, dökkum bogastrikum
eins og á hofróðum okkar daga.
Drottningarmaðurinn
IKN-ATON, maður Nefertíte,
— og e. t. v. bróðir líka —
nefndist upphaflega Amenhótep
4. Hann var hneigðari til hug-
verka en hernaðar og hefur orð-
ið frægur fyrir trúarljóð sín og
tilraumr til að breyta átrún-
aði þjóðar sinnar. Hann snerist
gegn göldrum, tilbeiðslu á dýrum
og yfirleitt öllu hinu steinrunna
trúarkerfi Egypta. í staðinn vill
Ikn-Aton tilbiðja sólina og hið
síðara nafn sitt tók hann upp í
því sambandi. En nafnið þýðir:
Sá, sem sólguðinn ann.
Prestar landsins snerust önd-
verðir gegn trúarstefnu konungs-
ins og almenningur tók henni
dauflega. Ikn-Aton dó árið 1362
og var þá öllu því, er hann hafði
fengið áorkað á þessu sviði, koll-
varpað á skömmum tíma.
Af Nefertíte er það að segja,
að hún sneri sér til kor.ungsins
í ríki Hettíta í Litlu-Asíu, er
maður hennar var andaður, og
bað hann um hjálp — enda
skalt þú, sagði hún, verða minn
ektamaki og Egyptaríkis herra.
Ekki varð þó af þeirri ráða-
gerð, en Nefertíte lifði enn um
nokkur ár þó að óljósar sagnir
séu um hagi hennar á þeim tíma.
Bavr.asýningar
Þjóðleikhússins
KÆRA Þjóðleikhús.
Hvernig stendur á því, að
okkur börnunum er alveg gleymt.
Ferðin til tunglsins var góð og
skemmtileg, en mig langar í fleiri
ferðir hjá ykkur. Ég hlusta á leik
rit í útvarpinu, þegar ég má, en
mig langar í meiri lifandi leikrit.
Ég vona, að þið gerið nú eitthvað
fyrir okkur börnin í vetur.
Kiartan Þór
10 ára“
skattalagabreyting þessi stuðla,
þegar frá líður.
Áhrif breytingarinnar
Skúli Guðmundsson, þingm. V,-
Húnvetninga, tók til máls. Las
hann upp útreikninga um áhrif
frumv. í nokkrum tilvikum og
taldi það einkum myndi leiða
til lækkunar á skatti hátekju-
fólks. Hins vegar taldi Skúli, að
full ástæða gæti verið til breyt-
inga á þessu sviði.
Ragnhildur Helgadóttir svaraði
þessu með því að benda á, að
erfitt væri að gera sér fulla grein
fyrir endanlegum áhrifum frum-
varpsins. Sjálf hefði hún lagt
fram útreikninga varðandi þau,
er frumvarpið kom til umræðu
í fyrra, og væru þeir til í skjöl-
um Alþingis. Hefðu niðurstöður
þeirra sýnt, að frv. yrði til mik-
illa bóta. Ragnhildur benti einnig
á, að með hinum nýju háttum
yrðu framtöl manna réttari en
nú er og síður dregið úr því að
fólk legði ' á sig aukavinnu.
Kvaðst hún að lokum vilja lýsa
ánægju vegna þess, að þingmað-
urinn sem er form. fjárhagsnefnd
ar, hefði nú sýnt vott skilnings á
því að hér væri úrbóta þörf.
Óréttlát lög
Jóhann Hafstein tók undir það,
að ánægjulegt væri að Skúli
Guðmundsson væri tekinn að
gefa þessu máli gaum. Flutnings-
menn væru vissulega til viðtals
um skynsamlegar breytingar. Það
sjónarmið Skúla, að hér væri að-
eins stefnt að skattalækkun hjá
„hátekjufólki" fengi hins vegar
ekki staðizt. Væri það á allra vit-
orði, að fjöldi fólks í ýmsum stétt
um settist í helgan stein hluta
af ári hverju af þeirri ástæðu, að
því þætti ekki svara kostnaði að
vinna fyrir meiri tekjum. Og
sjálf ríkisstjórnin viðurkenndi,
að í rauninni gæti enginn orðið
hátekjumaður með núverandi
skattkerfi. Hún gengst fyrir því
að heilar stéttir fái kjarabætur
sem ekki koma til skatts.
Magnús Jónsson kvað tillitið
til tekjurýrnunar ríkissjóðs vera
aukaatriði í þessu máli, —
hitt væri aðalatriðið, að hér
væri um réttlætismál að ræða,
sem ekki yrði lengur staðið
gegn. Þjóðfélagið getur ekki
refsað fólki fyrir að ganga í
hjónaband, en annað verður
það ekki kallað, er miklar
hækkanir verða á skatti fólks,
þrátt fyrir óbreyttar tekjur,
er það giftist og heldur áfram
fyrri atvinnu.
Gísli Guðmundsson, þingm. N-
Þingeyinga taldi, að hér væri um
mál að ræða, sem athuga þyrfti,
en á þessu stigi væri rétt að
benda á, að breytingar á opin-
berum gjöldum hjóna þyrftu að
sjálfsögðu einnig að ná til út-
svara.
IVf inning
Guðni Jónsson, vélstjóri, veiðw
jarðsunginn í dag. MinningarorS
um hann verða því miður að bíða
birtingar vegna rúmleysis í blað-
inu.