Morgunblaðið - 06.11.1957, Qupperneq 3

Miðvikudagur 6. nóv., 1957
MORCVNBT 4ÐTÐ
3
— Frá Alþingi
Frh. af bls. 1.
af fyrir sig ekki að tillögu minni
í sambandi við þetta mál, að um
þetta verði tekinn upp annar hátt
ur heldur en verið hefur. Engu
að síður, þá tel ég, að brottför
hæstv. félagsmálaráðherra nú af
landi og raunar hæstv. forseta
Nd. einnig, sé með þeim hætti
og af þeim orsökum, að fullkom
in vanrækslá væri, ef ekki væri
bent á það hér á Alþingi íslend
inga, að brottför þeirra er ekki
aðeins vanræksla á þeirra þing-
störfum, heldur er þar um algert
þjóðarhneyksli að ræða, van-
sæmd fyrir íslenzku þjóðina.
Angi alþjóðasamtaka
kommúnista
>að er kunnugt í hvaða er
indum þessir menn hafa nú látið
frá landi. Þeir fara til þess að
taka þátt í 40 ára minningarhátíð
kommúnistabyltingarinnar í
Rússlandi, hátíð sem halda á 7.
nóv. n. k. Þeir eru boðnir til
sem í raun og veru mátti sjá
fyrir, að eitthvað slíkt, ef ekki
annað verra, hlyti að bera að
höndum, áður en yfir lyki, því að
einmitt í dag er rétt ár liðið frá
því, að þessi sami hæstv. forseti
ið hefur í okkar tíð á Alþingi
íslendinga. (Forseti hringir)
Herra forseti. Ég vil vekja at-
hygli herra forsetans á því, að ég
sagði ekki að ráðherrann væri
mesti vísvitandi ósannindamað'
Nd. misnotaði hér í þessum sal „r> sem setið hefði á Alþingi ís-
forsetavald sitt til þess að hindra
þingheim í því að votta ung-
versku þjóðinni samúð í þeim
hörmungum, sem þá höfðu yfir
hana gengið daginn áður og enn
stóðu. Það er verðugt framhald
þess leiks, að nú skuli þessi hv.
forseti, ásamt fylgdarliði, haldinn
til höfuðstöðvanna þaðan sem
blóðbaðinu var stjórnað.
Ein þýðingarmesta viðskipta-
þjóðin.
Lúðvík Jósefsson sjávarútvegs-
málaráðherra kvaddi sér hljóðs
að lokinni ræðu Bjarna Bene-
diktssonar.
Hann kvað ummæli Bjarna ó-
viðkomandi málinu, er fyrir lægi
ómakleg og óeðlileg, — einkum
þau, er hann hafði um forseta
neðri deildar, Einar Olgeirsson.
þessarar hátíðar af rússneskum 1 Væri það allra manna álit, að
stjórnvöldum með mismunandi
hætti, að því er mönnum skilzt.
Þeir eru að vísu ekki boðnir
þangað sem félagsmálaráðherra
íslands né forseti Nd. Alþingis,
heldur annar sem fulltrúi Al-
þýðusambandsins og hinn sem
fulltrúi Sósíalistaflokksins. Eg
tek það skýrt fram, að út af fyrir
sig hef ég hér ekkert við það að
athuga, þó að þessir menn hefðu
farið, ef þeir væru einungis og
yrðu skoðaðir sem fulltrúar þess-
ara tveggja samtaka. Það er frelsi
iáðandi í okkar landi. Menn ráða
sjálfir ferðum sínum, og þau fé-
lagssamtök, sem hafa þekkzt hið
rússneska boð, hafa sjálf full-
komna heimild til þeirrar ákvörð
unar. Það er vitað, að a. m. k.
um Sósíalistaflokkinn, að ekkert
er eðlilegra heldur en að formað-
ur hans fari til Moskva og sé
staddur við byltingarafmælið.
Sósíalistaflokkurinn er angi af al-
þjóðasamtökum kommúnista og
þess vegna er formaðurinn ein-
ungis að fara til sinna heima-
stöðva þegar hann leitar nú í
hagvarpann hinn 7. nóv. n. k.
Um Alþýðusambandið stendur
öðru vísi á. Það er mál sem vafa-
laust verður tekið þar upp. Því
ei svo lýst, t. d. í Alþýðublaðinu
í morgun, að svo muni verða gert
þegar þar að kemur. En það er
atriði, sem Alþingi íslendinga
hefur ekki nein ráð yfir, heldur
einungis félagar í þeim samtök-
um, sem Alþýðusambandið
mynda.
Sérstaða Einars og Hannibals
En þess verður að gæta, að
þeir tveir hv. þm., sem hér eiga
hiut að máli, eru ekki aðeins
meðlimir eða forystumenn, ann-
ars vegar í Sósíalistaflokknum og
hins vegar i Alþýðusambandi Is-
lands, heldur er nú annar jafn-
framt félagsmálaráðherra ís-
lands, æðsti maður íslenzku þjóð-
arinnar á sínum vettvangi og
hinn er forseti neðri deildar Al-
þingis, þeirrar stofnunar sem við
íslendingar stærum okkur af, að
sé elzta löggjafarþing í hinum
frjálsa heimi. Hversu fegnir sem
þessir menn vildu, og við skulum
Einar væri góður forseti, sem
ekki hefði brotið „neinar settar
reglur“. Lúðvík sagði, að ekkert
væri við það að athuga, þó að
menn færu til annarra landa.
Sýndu mótmælin nú, að þó væru
til menn, sem vildu reyna að
vinna gegn ferðafrelsi.
Það er ekkert einstakt fyrir-
brigði, sagði Lúðvík, að menn
ferðist til annarra landa, m. a.
hefur Bjarni Benediktsson nokkr-
um sinnum rennt hýru auga í þá
átt.sem vænta má úr. boða til
Rússlandsferða. Vil ég lýsa full-
kominni andúð á ómaklegum
ummælum um eina af okkar þýð-
ingarmestu og beztu viðskipta-
þjóðum.
Gísli Guðmundsson tók afttur
til máls og kvað ekki venju að
grennslast fyrir um orsakir þess,
að varaþingmenn taka sæti á Al-
þingi.
Bjarni Benediktsson svaraði og
mælti á þessa leið:
Lagastafir og venjur.
Herra forseti. Ég skil mjög vel,
að hæstv. sjútvrh. (Lúðvík Jó-
sefsson) uni því illa, að um þetta
mál sé rætt. Ég bjóst við því,
og það var einungis staðfesting
á því, sem lýsti sér í orðum hans.
Hitt er alger misskilningur hjá
honum, að það sé utan dagskrár
nú að ræða þetta mál. Ég gat þess
og unnt er að færa að því glögg-
rök, að hægt er að nefna ákvæði
bæði í þingsköpum og kosninga-
lögum, sem ekki aðeins bendi til
þess heldur segi fyrir um, að
kanna beri hvort um raunveru-
leg forföll sé að ræða eða ekki.
Hitt játaði ég og sagði hér fyrst-
ur, að það hefur ekki verið þing-
venja að rekja það mál ýtarlega,
heldur hefur það verið látið
sitja við bréf frá formönnum þing
flokka til forseta deila, og það, að
því er mér er kunnugt um, verði
tekið athugasemdalaust tilgreina.
Það haggar ekki þvi, að lagastaf-
irnir eru eins og þeir eru, og að
þeir veita a.m.k. fulla heimild,
ef Þeir leggja ekki skyldu á herð-
vona það, að þeir vilji það í AÍb“piaðhpÞJf1 ™áL?éu/*dd á
þessu tilfelli, sundurskilja sinn ’ gdr SerS ° a*vik eru
persónuleika, þá lánast það ekki
Þegar þeir koma á þetta mót aust
ur í Moskva og hvarvetna sem til
ferða þeirra spyrzt, þá verður
fyrst og fremst talið, að þar sé
á ferð félagsmálaráðherra ís-
lenzka ríkisins og forseti neðri
deildar Alþingis.
1 óþökk þjóðarinnar
Ég tel, að það sé í fullri óþökk
yfirgnæfandi meirihluta íslenzku
þjóðarinnar, að fulltrúar ríkisins
og Alþingis fari á þessa samkomu
með þeim hætti, sem hér er ráð-
gert, og ég vil lýsa algerri and-
stöðu minni og minna flokks-
manna við þá ráðstöfun, jafn-
íramt því sem ég verð að játa,
að meirihluti Alþingis, með því
fað hafast ekki að, hlýtur að taka
ábyrgð á sig og gerast samábyrg-
ur um það þjóðarhneyksli sem
hér er að gerast. Þjóðarhneyksli,
fyrir hendi. Og ég fullyrði, að
allir ísléndingar játi, að nú séu
mjög sérstök atvik fyrir hendi.
Mesti ósannindamaður í okkar
tið.
Það var mjög athyglisvert, að
hæstv. sjútvrh. Lúðvík Jósefsson
forðaðist mjög að kalla þá þing-
menn, sem hér er um að ræða,
sínum réttu titlum innan Alþing-
is, hæstvirtan félagsmálaráð-
herra. og hæstvirtan forseta neðri
deildar, heldur lét svo sem hér
væri einungis um venjulega ó-
breytta ferðalanga að ræða, sem
hefðu farið eins konar kynnis-
föi til okkar bezta viðskipta-
lands, og let meira að segja svo,
að ég hefði verið á höttunum eft-
ir heimboði þangað. Hæstv. ráðh.
er nú frægastur af þvi að vera
mestur ósannindamaður, sem set
lendinga, en hæstv. forseti hafði
ekkert við það að athuga á dög-
unum, þegar það var borið upp
á einn þingmann, að hann hefði
farið með vísvitandi ósannindi.
En ég þori að fullyrða, að jafn-
óheimilt eins og það er eftir rétt-
um þingsköpum að kalla mann
vísvitandi ósannindamann, þ.e.a.
s lygara, þá er það viðtekin og
góð þingregla að segja þann vera
ósannindamann, sem er ósann-
indamaður, eins og hæstv. sjútv.
rh. Lúðvík Jósefsson, svo að
hæstv. forseti hefur einungis sýnt
hlutdrægni með sinni bjölluhring
ingu nú, en ekki röggsemi í fund-
arstjórn, sem ég annars óska að
hann sýni, vegna þess að ég
hvorki biðst undan að mér sé
hlíft, ef ég mæli af mér, né mæli
ég með því að öðrum sé hlíft.
En í þessu tilfelli notaði ég ein-
ungis þinglegt orðbragð og sagði
einungis það, sem allir þm. vita
að satt er um hæstv. sjútvmrh.
Gerólíkt venjulegu
ferðalagi.
Nú, en svo ég haldi þar áfram,
sem sögu var komið, þá þarf ekki
að undrast, þó að hæstv. sjútvhr.
segi nú þetta um mig ofan á allan
sinn annan söguburð, og læt ég
mér það litlu máli skipta, enda
kemur það þessu máli ekkert við.
Ég hef aldrei sótzt eftir því, að
fara til Rússlands, hefði átt kost
á að fara þangað með auðveldu
móti óboðinn, ef ég hefði óskað,
en venjulegar ferðir til Rússlands
skipta engu máli í þessu sam-
bandi. Það er í raun og veru svo
gerólíkt sem tvennt má verða.
Og ég legg höfuðáherzlu á það,
að þó að ég út af fyrir sig sé ekki
sérstaklega hrifinn af för þeirra
MÍR-manna eða fylgisveina
hæstv. félmrh. frá Alþýðusam-
bandinu né þess, sem fer frá
Sósfl. með hæstv. forseta Nd., þá
er þar allt öðru máli að gegna
heldur en um þessa hæstv. for-
ustumenn þjóðarinnar, hæstv.
félmrh. og hæstv. forseta neðri
deildar. Það er vegna þess sér-
staka trúnaðar, sem þessum
mönnum hefur verið falið um-
fram aðra íslendinga, sem ég tel
að það sé verið að óvirða íslenzku
þjóðina og Alþingi íslendinga,
þegar þessir menn leggja nú í
sína pílagrímsgöngu austur til
Moskvu til þess að vera þar við-
staddir hátíðahöldin 7. nóvem-
ber.
Vandi fylgir vegsemd.
Það er gamalkunnugt, að vandi
fylgir vegsemd hverri. Þessum
mönnum hefur verið fengið ó-
venjuleg vegsemd, annar gerður
að einum af sex ráðherrum ís-
lenzku þjóðarinnar, hinn að
valdamesta forseta á elzta frjálsa
löggjafarþingi í heimi og fram
hjá þessum trúnarstöðum geta
þeir ekki komizt. Þeir geta ekki
brugðið sér úr þeim vanda, sem
þessi vegsemd leggur þeim á
herðar.
Það er vegna þess, að ég tel,
að það sé á móti vilja íslenzku
þjóðarinnar, að einn af ráðherr-
um hennar og einn af forsetum
Alþingis mæti á þessu byltingar-
afmæli, að það sé á móti vilja
íslenzku þjóðarinnar, að það sé
henni til óvirðingar, henni til
smánar í bráð og lengd, sem ég
hreyfi þessu máli hér á Alþingi.
Þögn vegna viðskipta?
Hæstv. sjútvmrh. Lúðvík Jó-
sefsson bregður því fyrir sig, að
eigum við að hætta að láta uppi
skoðanir okkar hér á íslandi,
jafnt meðal almennings sem á
Alþingi þjóðarinnar.Það er þetta,
sem hæstv. félmrh. vill ná með
þeirri eflingu viðskiptanna, sem
hann stefnir að. Það eru ekki eðli
leg viðskiptatengsl miðuð við
hagsmuni hvors aðila um sig,
heldur viðleitin til að gera Islend
inga þessu ríki svo háða, að við
þorum ekki lengur sjálfir að fara
CTAKSTEI1\!AR
Allir sömu viðunirin
Alþýðublaðið gerir í gær aj
. , . . . , _ . umræðuefni „gestaboðið í
okkar fram, heldur verðum ems , Moskvu... xjm þaS segir þar m. a.:
og múlbundnir þrælar, sem verð-
um að lúta fyrirskipunum annars
staðar að.
Þessi skoðun hefir ekki ríkan
hljómgrunn hjá íslenzku þjóð-
inni og fulltrúar hennar munu |
ekki tala í þjóðarinnar þökk eða
þegja í hennar þökk, ef þeir létu
þetta eða svipað ráða gerðum
sínum.
Kúgarar annað en hinir kúguðu.
En einkanlega vil ég þó leggja
áherzlu á og ljúka máli mínu með
því, að þó að sagt sé að það sé
óboðlegt fyrir íslenzkan ráðherra
og forseta neðri deildar, að fara
til að vera viðstaddir byltingar-
afmælið í Moskvu, þá er ekki
verið með því að víta eða gera
hlut rússnesku þjóðarinnar lít-
| „--------með þessu á að sjálf-
j sögðu að sýna og sanna tengsll
I íslenzku verkalýðshreyfingarinn-
| ar við einræðisherrana í Rúss-
landi. Einar og Þorvaldur eiga
að kynna Hannibal fyrir hús-
bændunum og láta hann lúta
þeim á byltingarafmælinu í að-
dáun og þökk. Með því gerir
Hannibal sig opinberlega að því
viðundri, sem hann er orðinn i
samvinnunni við kommúnista. En
umboðið vantar hann áreiðanlega.
ísienzk verkalýðshreyfing hefur
ekki valið hann til þessarar
Moskvufarar, og hann er ekki
fulltrúi hennar þar.
Á síðasta Alþýðusambands-
þingi sætti Hannibal Valdimars-
son sig við það, að Ungverjum
væri vottuð samúð og fjárnpp-
inn, heldur þvert á móti er verið hæð látin af hendi rakna við þá
að standa með rússnesku þjóð-
inni gegn því harðsvíraðasta ein-
ræði og kúgun, sem veraldarsag-
an kann frá að greina.
Núverandi valdhafar í Rúss-
landi eru ekki kosnir umboðs-
menn sinnar þjóðar, þeir sitja
þar ekki í skjóll þess trúnaðar
og trausts, sem þjóðin hefir sýnt
þeim, heldur sitja þeir í mætti
ofurherveldis og yfirgangs, meiri
en nokkurn tíma fyrr fara sögur
af, og þess vegna er ekkert fjar-
lægara eða sönnum anda frels-
isins ósamboðnara heldur en að
leggja að jöfnu, rússnesku þjóð-
ina, þá miklu og göfugu þjóð, og
þá blóði drifnu harðstjóra, sem
ætla nú að halda gestaboð fyrir
félmrh. íslands og forseta neðri
deildar Alþingis.
BÍLDUDAL, 5. nóv. — Inflúenz-
an er nú að byrja að stinga sér
niður á heimilum hér á Bíldu-
dal. Ekki eru orðin mikil brögð
að henni og enginn orðið alvar-
lega veikur ennþá. Skólar starfa
áfram, og fólk hefur mætt sæmi-
lega á vinnustaði. —Friðrik.
Fréttir i stuttu máli
VÍN, 4. nóv. — í kvöld kom til
átaka milli lögreglu og austur-
rískra og ungverskra stúdenta,
sem fóru fjöldagöngu um'götur
borgarinnar til þess að minnast
uppreisnarinnar í Ungverjalandi.
LONDON, 4. nóv. — Margrét
prinsessa mun í byrjun næsta
árs fara 1 opinbera heimsókn til
Vestur-Indía og Brezku Guiana.
LONDON, 4. nóv. — Mikið fár-
viðri geisaði í suðurhluta Eng-
lands í dag og olli miklum sam-
göngutruflunum.
WASHINGTON, 4. nóv. — Full-
trúar Ráðstjórnarinnar og Banda-
ríkjastjórnar hófu í dag viðræð-
, ur um hugsanleg samskipti Rúss-
lands og Bandaríkjanna á sviði
vísinda og menningar. Viðræð-
urnar voru rofnar á síðasta ári,
er Rússar baeldu uppreisnina í
Ungverjalandi niður.
LONDON, 4. nóv. — John Hard-
ing, landsstjóri Breta á Kýpur,
er nú að láta af því embætti —
og er kominn til Bretlands. Við
heimkomuna lét hann svo um
mælt við fréttamenn að hann
væri ánægður með tveggja ára
starf sitt á Kýpur. Slcæruliðar
hefðu nú nær alveg lagt niður
ég sé að níða eina beztu viðskipta vopn vegna þess að þeir sæju nú,
þjóð Islendinga. Þarna komum
við að einu meginatriði í mál- ■
flutningi kommúnista. Viðskiptin |
við Rússland eiga að verða til j LONÐON, 4. nóv.
þess að svipta íslendinga mál-
frelsi og skoðanafrelsi. Af ótta
við að missa þessi viðskipti, þá | arnir töpuðu 1:3.
að þýðingarlaust væri að berjast
lengur.
Knattspyrnu
lið Rauða hersins lék í dag við
enskt 1. deildar lið, Bolton. Rúss-
En nú mætir hann austur í
Moskvu til að hylla mennina,
sem bera ábyrgð á ungversku
harmsögunni. Skyldi hann ekki
vökna í lófann við að taka í hönd-
ina á húsbændum Einars Olgeirs-
sonar og Þorvaldar Þórarinsson-
ar? Skyldi hann ekki gleyma
fórnardýrum rússnesku bylting-
arinnar í Ungverjalandi og hin-
um Icppríkjunum, svo og í heima-
landi hennar, við veizluglauminn
og fagnaðarlætin í Moskvu, þeg-
ar verið er að halda upp á bylt-
inguna, er svikin var og gerð að
skollaleik? Og ætli hann verði
ekki upplitsdjarfur á næsta Al-
þýðusambandsþingi, þegar ís-
lenzkur verkalýður innir hann
eftir því, hverjir hafi falið hon-
um að mæta í Moskvu og hneigja
sig þar og beygja fyrir kúgur-
unum? Var manninum ekki
sæmra að láta Einar og Þorvald
skila kveðju frá sér sem band-
ingja íslenzkra kommúnista?"
Allt er þetta út af fyrir sig
satt og rétt. En Alþýðublaðið
gleymir því sem mestu máli
skiptir. Það eru félagsmálaráð-
herra íslands og forseti neðri
deildar Alþingis, sem fara þessa
för. Sú tign þeirra gleymist
áreiðanlega ekki þegar austur
kemur. Alþýðuflokkurinn ber
fulla ábyrgð á, að þessi „viðund-
ur“ geta á þenna veg komið fram
sem fulltrúar íslenzku þjóðar-
innar. Alþýðuflokkurinn hefur
ekki síður en Hannibal gert sjálf-
an sig að „viðundri“. Hlutur Al-
þýðuflokksins er þeim mun verri,
að forystumenn hans vita, hver
skömm er að þessu, en Hannibal
anar áfram í biindri sjálfsánægju.
Æran með í bögglinum
Grein Alþýðublaðsins lýkur
svo:
„Hannibal Valdimarsson hefwr
látið Brynjólf Bjarnason og
félaga hans umkringja sig, svo
að hann er nú fullkomlega á
valdi þeirra, sem hann þóttist
ætla að sigra og gera áhrifalausa
í islenzkum stjórnmálum. Brynj-
ólfur hefur ástæðu til að glotta
í kampinn og hælast um. Hann
situr heima á afmæli rússnesku
byltingarinnar. En til að taka af
öll tvímæli um, að hann sé vald-
ið og mátturinn í Sósíalista-
flokknum og Alþýðubandalaginu
sendir hann Hannibal Valdimars-
son í bögglapósti austur til
Moskvu".
Hér er því enn sleppt, að æra
Alþýðuflokksins er send með
í bögglinum, því að hann hefur
gefið Hannibal möguleikann til
að koma nú fram sem félagsmála-
ráðherra íslands.
En hvernig getur nokkrum
dottið í hug, að nokkuð gott geti
sprottið af samvinnu þeirra, er
skrifa þannig hver um annanf