Morgunblaðið - 15.12.1957, Page 7

Sunnudagur 15. des. 1957
MORGVNBT4Ð1L
7
Lísa verður
skáti
Kvenskátasaga.
Þetta er falleg saga, sem
lýsir hetjulegri baráttu
fátækrar stórborgar-
stúlku, sem langar til að
verða skáti.Er sagan full
af ævintýrum, sem Lísa
lendir í ásamt Díönu,
flokksforingjanum, og
fleiri skátasystrum.
Þetta er kærkomin jóla-
gjöf fyrir allar stúlkur.
ÚLFLJÓTUR
bókaútgáfa skátanna.
Eyfirzku hjónin á Rauðará
Reykjavíkurfjara
Með auknefni að fornum sið
Rósin af Saron
Kínverjinn með glasið
Söngurinn um Þórð Malakoff
Tímaskiptaárið
og framtíðarmaðurinn
Víða hef ég róið
Stunðaglasið og vatnsberarnlr
Sæfinnur með sextán skó
Um franzós og hreinleika
Frásagan um
bláa ljónið og gullna hanann
Dymbildagar í Latínuskólanum
Breyzkur og hjartfólginn bróðir
7007 nótt Reykjavtkur
jólabók á öllum reykvískum heimilum, kostar í fallegu bandi kr. 150.00.
ÍÐUNN — Skeggjagötu 1 — Sími 12923.
Kristmann Guðmundsson skrifar um
• ÓKMENNTIR
Og jörðin snýst.
Eftir Ingóif Kristjánsson.
Leiftur.
Snoturt, laglegt, en ekki naikils
vert? Þessi orð komu mér í hug
við lestur ljóða Ingólfs. Hann
hefur ekki slegið í að þessu sinni,
en bók hans er þó vel læsileg
og kvæðin í henni ekki lakari
en sumt það, sem hátt er hoss-
að af pólitískum ástæðum. „Sköp
unin“ er t.d. allvel gert, sömu-
leiðis: „Ég hef tapað“, „Brúður
bíður í dyngju“, „Mynd um morg
un“, „Sólarsýn", „Hljómkviða
um haust“, „Rökkvar um skóg“
og fl. En bezt tel ég: „Við gamalt
kumbl“:
„Hver gekk hér á götu
á góðum deg:
fyrir þúsund árum?
Hver tíndi hér blómin
á bala og hóli
fyrir þúsund árum?
Hver bergði hér lind
hverjum brosti þá mynd
í hennar bárum?
Hver gladdist með glöðum,
er geislar á vori
glitruðu í hári?
Hver harmaði og stundi,
er harðnaði vetur
og hrímkuldinn sári
fór herjandi um grund
með helsigð í mund?
Hver eyddi því tári?“
Skriðuföll og snjóflóð.
Eftir Ólaf Jónsson.
Norðri.
Starfsþrek og starfsgleði hlýtur
þessi höfundur að eiga í mjög
ríkum mæli. Rit hans um skriðu-
föll og snjóflóð er á tólfta hundr-
að blaðsíður og yfirfyllt af til-
vitnunum heimilda úr bók-
menntum margra alda, einkum
innlendum, en einnig erlendum.
Og enda þótt verk þetta geti
naumast orðið „heimilislestrar-
bók til almennrar skemmtunar“,
eins og einshvers staðar er komizt
að orði um hana, þá er hún
býsna læsileg, sérstaklega fyrra
bindið, um skriðuföllin. Fyrir
alla þá er hafa áhuga á mótun
landsins, er bókin mikil náma
fróðleiks, en mæddur lesandi
verður óneitanlega skjótt sam-
mála því, sem höf. segir sjálfur
í „Forspjalli og formála“: „Um
það má eflaust deila, hvort þörf
hafi verið að skrá annála skriðu-
falla og snjóflóða svo ýtarlega
sem hér er reynt“.
Verk þetta er fyrst og fremst
vísindaleg rannsókn, og ætti að
nægja höfundinum til doktors-
nafnbótar. Nákvæmni hans, sam-
vizkusemi og dugnaður verður
ekki dreginn í efa, auk þess sem
áhuginn fyrir viðfangsefninu er
bersýnilega brennandi. Þá er
augljóst, að hann hefur flest eða
allt það til að bera, sem góðum
fræðimanni er nauðsyn, m.a.
góða frásagnargáfu. í bókinni eru
víða skemmtilegir sprettir, er
sætta lesandann nokkurn veginn
við lengd og breidd þessarar
þykku bókar, og varna því, að
hann gefist upp á miðri leið.
Áhugi íslendinga á sögulegum
fróðleik er mikill, og meiri en
nágrannaþjóðanna, því annars
staðar ó Norðurlöndum hefði
naumast verið hægt að gefa út
svipað verk þessu, án opinbers
styrks. En bókin er sérlega
vönduð og falleg, ekkert til henn
ar sparað; léttir það lestur rits-
ins og gerir það enn eigulegra.
Umsögn um verk slíkt sem
þetta heyrir naumast undir bók-
menntagagnrýni. Þetta er vís-
indarit, — raunar þanmg gert,
að leikmenn almennt geta haft
ánægju af að lesa það. í því er
saman dreginn gífurlegur fróð-
leikur og lipurlega með hann
farið.
Eyrarvatns Anna.
Eftir Sigurð Helgason.
ísafoldarprentsmiffja.
Þetta er síðari hluti sögunnar
um Eyrarvatns-Önnu, en fyrri
hlutinn kom 1949. Höfundurinn
verður að hafa skáldskapinn í
hjáverkum, en virðist auk þess
ekki mikilvirkur. — Ein af sög-
um hans er mér æ í fersku minni:
„Hin gullnu þil“, en fyrri hluta
„Eyrarvatns-Önnu“ var ég búinn
að gleyma að mestu. Las því sög-
una í heild og þótti góð skemmt-
an að. Hún er ekki meðal stór-
verka bókmenntanna, en þó
meira en þjóðlífssaga, frásögnin
fjörug og lifandi, persónulýsing-
ar athyglisverðar og atburðalýs-
ingar yfirleitt góðar. Nokkuð er
sagan reyfarakennd á köflum,
einkum í siðara bindinu, eftir að
réttarhöldin hefjast. En lýsing
aðalpersónunnar ber bókina uppi
og losar hana af skerjum þeim,
er hún stundum tekur niðri á.
Önnur persóna, sem ætíð er sjálfri
sér samkvæm og mjög skemmti-
lega gerð, er Þórður Atlason,
flakkarinn fornlegi. Það er gam-
an að kynnast honum, hann er
feikna hressandi persóna og lyft-
ir oft frásögninni upp yfir hvers
dagsleikann. Eyjólfur á Húsum
er og persóna, sem vekur eftir-
tekt lesandans. Það er skramb-
ans mikið timbur í Eyjólfi, en
höf. ræður ekki almennilega við
hann, verður of lítið úr honum,
skírir hann ekki. Beztur er hann
í lokaatriðinu.
Að öllu samanlögðu er sag-
an athyglisverð, skemmtileg af-
lestrar og spennóndi. Sigurður
Helgason hefur upprunalega
skáldgáfu, sem hann hefur þó
ekki enn agað til hlýðni, og hann
á sinn eigin tón, sækir fátt til
annarra.
Þriðja augað.
Eftir Lobsang Rampa.
Sigvaldi Hjálmarsson ísl.
Víkurútgáfan.
Bók þessi kom fyrst út á ensku,
en hefur síðan verið þýdd á
fjölda tungumála og alls staðar
vakið geysimikla eftirtekt. Höf-
undur hennar er Tíbeti, sem ótt
hefur mjög óvenjuleg örlög.
Hann er af aðalsættum í landi
sínu, en alinn upp við hið mesta
harðræði í lamaklaustri einu.
Sjálfur varð hann lama á unga
aldri, enda miklum gáfum gædd-
ur, og lagði stund á duispeki og
lækningar. Þegar í bernsku var
„þriðja auga“ hans opnað, þ. e.
hann var gerður skyggn, með
skurðaðgerð á höfði. Síðan fær
hann aðgang að öllum leyndar-
dómum Tíbet, þessa dularfulla
lands, — og slíka hluti les mað-
ur sannarlega ekki um hversdags
lega. Oft er allmjög reynt á trú-
girni lesandans, en á hinn bóg-
inn virðist höf. hafa öll sín skil-
ríki í bezta lagi. Frásögnin er trú
verðug, þrátt fyrir allt; lesand-
inn finnur að bak við hana er
einlægur, sterkur og alvörugef-
inn persónuleiki, sem þekkir út
í yztu æsar það, sem hann er að
skýra frá. En bókin er svo æv-
intýraleg, svo full af stórkostleg-
ustu furðum, að slíks eru fjarska
fá dæmi í heimsbókmenntunum.
Jafnvel Leadbeater gamli, sem
þótti smyrja allþykkt, kemst ekki
í hálfkvist við Losbang Rampa.
Og ef hann er ekki það, sem
hann segist vera, þá er hann eitt
mesta ævintýraskáld allra tíma.
Og hvort heldur sem er, er bók
hans hreinasta perla, sem nú þeg
ar er orðin ein af mest lesnu
bókum vorra tíma og á eftir enn
meiri útbreiðslu.
Þýðandinn hefur lagt mikla al-
úð við starf sitt og þá samvizku-
semi sem hæfir v.erkinu. Frágang
ur allur á útgáfunni er hinn bezti.
Nýstárlegar, fróðlegar og skemmtilegar lýsingar úr Reykja-
víkurlífinu fyrir og eftir síðustu aldamót. — Heiti bókarkafl-
anna gefa hugmynd um fjölbreytt og forvitnilegt efni hennar.
Af þeim skulu þessi nefnd:
Lárus
á
SÍSaustr
BOKALTGÁFA
GLBJÓNS Ó.