Morgunblaðið - 24.12.1957, Blaðsíða 19

Þriðjudagur 24. des. 1957
MORGUNBLAÐIÐ
63

i«i 5 KÁH ^ i I i
Stórmeistarinn
Samuet Reshevsky
STORMEISTARINN Samuel Res
hevsky er einstakur í sinni röð
meðal stórmeistara í skák. Hann
getur státað af því að eiga tvö-
faldan feril sem skákmaður —
fyrst sem undrabarn, en síðar
sem undramaður; stórmeistan í
hópi stórmeistara.
Undrabarn
Hann fæddist í pólskri borg
1911. Þriggja eða fjögurra ára
gamall lærði hann mannganginn,
og svo skjótar voru framfarirnar,
að 5 ára gamall kom hann fram
á sýningum. Á fyrri stríðsárunum
var fæðingarborg hans hernumin
af Þjóðverjum og yfirmaður
þýzka liðsins lét kalla hinn unga
skáksnilling fyrir sig og vildi
tefla við hann. Reshevsky vann
— og sagði við hershöfðingjann:
„Stjórna þú hermönnum þínum,
ég skal stjórna skákmönnunum“
Þannig gat undrabarnið mælt við
hershöfðingj ann.
Að styrjöldinni lokinni var far-
ið með þennan undradreng
langa ferð. í heimi skáklistarinn-
ar hafa fyrr og síðar komið fram
undrabörn — Capablanca, Morp-
hy og Pomar — en enginn jafnast
á við Reshevsky. Hann bjó yfir
eindæma hæfileikum en var auk
þess gæddur óbifanlegri barns
trú á því, að hægt sé að komast
vel frá öllum hlutum. Og vegna
þessara kosta varð hann ákaf-
lega vinsæll. Hvar sem hann fór
og kom fram voru fullskipuð hús.
Margir héldu, að þar sem Sanfmy
litli var, væru galdrar hafðir í
frammi — en allir sannfærðust.
Átta eða níu ára gamall hafði
hann öðlazt styrkleika í skák á
borð við meistara þeirra tíma.
Átta ára gamall tefldi hann ein-
vígi við stórmeistarann Vidmar í
Vínarborg. Hann tapaði þá (en
hefndi ósigursins síðar) en í ljós
kom að hann hafði þegar náð
þroska og getu til að taka þátt í
keppni við meistara.
Menn veltu því mjög fyrir
sér, hver væri ástæðan til getu
þessa undrabarns. Sálfræðingar
í Sviss gerðu á honum margar
prófraunir, en fundu fátt; skák-
hæfileikar hans voru bersýnilega
óvenjulegir og sérstæðir.
Sammy fékk boð um heimsókn
til Bandaríkjanna, og þar ferðað-
ist hann um í nokkur ár. Chariie
Chaplin bauð honum starf við
kvikmyndir, en ráðgjafar drengs
ins höfnuðu því af trúarlegum
ástæðum. 1923, 12 ára gamall
tefldi hann á fámennu meistara-
móti í New York. Hann var ekki
„í essinu sínu“, en sýndi þó, að
það varð að taka hann alvarlega.
Um þetta leyti vakti Sammy
áthygli mannvinarins Julíusar
Rosenwalds. Rosenwald bauðst
til að kosta drenginn til náms,
unz hann varð myndugur, gegn
því skilyrði að hann sneri baki
við skákinni! Reshevsky varð
bókhaldari. En hann hvarf síðan
frá því starfi til að helga sig því
sem hann fyrst hafði fengið ást
á — skáklistinni.
Stórmeistari
Það var 1931 sem hann aftur
tók sess við skákborð.
Fyrsta mótið var meistaramót
haldið í Tulsa og hann hreppti
fyrstu yerðlaun. Það var góður
árangur, en ekki framúrskarandi
1934 vann hann fyrstu verðlaun
í Syracuse og vann þá alla beztu
skákmenn Ameríku. Sigur hans
á þessu móti skipaði honum í sess
bezta skákmanns Ameríku og
þeirri stöðu hefur hann haldið
æ síðan og heldur enn.
1935 hóf hann þáttöku í al-
þjóðlegum mótum. Tefldi hann
á móti í Margate í Englandi. Þar
kom hann enn á óvart. Hann
Sammy
vann Capablanca og hreppti sig-
ur á mótinu. Árið eftir vann hann
í fyrsta sinn titilinn: Skákmeist
ari Bandaríkjanna og varð ásamt
öðrum í 3. sæti í Nottingham
Englandi, og skipaði sér með því
á bekk með örfáum útvöldum
skákmeisturum, sem þóttu líkleg
ir til að geta skorað heimsmeist
arann á hólm.
Á næstu árum var það enis
og hver annar óhjákvæmilegur
hlutur, að Reshevsky vann alltaf
til mikilla verðlauna á hverju þvi
skákmóti, þar sem hann var með
al þátttákenda. Árangur hans
varð þó alltaf betri heima í
Bandaríkjunum, en erlendis.
Hann varð skákmeistari Banda- 7. 0-0 Rec6
ríkjanna 4 sinnum. En í keppn- 8. Bf4 Dc7
inni um heimsmeistaratitilinn 9. Rc3 a6
kennist skákstíll Reshevskys af
óvenjulegum „taktiskum" hæfi-
leikum. Hann lætur sig „opnun-
t“ litlu skipta, gjörólíkt t. d.
Euwe og Fine. Það sem hann met
ur mest eru „taktiskar" leikflétt-
ur og í þeim er hann sannkallaður
meistari. Það er þess vegna sem
honum gengur • vel að losna úr
tímahraki: þegar báðir teflendur
leika mjög hratt, þá er ómögu-
legt að skyggnast í möguleikana
sem skapast við hvern leik —
það sem mestu ræður er „taktik".
Og venjulega tekst Reshevsky að
sjá örlítið lengra en mótherja
hans.
Þegar Reshevsky tekst vel upp
er dómgreind hans á stöður við-
brugðið. Henni á hann að þakka
marga af sínum stærstu sigrum.
(Þýdd og endursagt úr „The
World’s Great Chess Games“
eftir Reuben Fine.
— A. St.)
I EFTIRFARANDI skák teflir
Reshevsky mjög skemmtilega.
Skákin er tefld á Opna skákþingi
U.S.A. í Boston 1944, í síðustu
umferð, og var Reshevsky þá
öruggur með efsta sætið.
Hvítt: S. Reshevsky
Svart: A. Vasconcellos
Frönsk-vörn.
e5 16. Dh5f g6 17. Bxg6f hxg6
18. Dxh8f Ke7 19. Dg7f Kd6 20.
Rf7f Kc7 21. Rxe5 og vinnur)
16. Df3 Rd8 17. Dd5 með mikl-
um möguleikum).
15. exf7t Kxf7
16. Bh4 Rb4?
(Beztu möguleiki svarts er 16.
.. Be7 17. c4 d4 18. Rg5f Kf8
19. De2 h6 20. Rxe4 Rxe4 21.
Dxe4. Og möguleikar hvíts eru
óneitanlega mjög miklir, þó svart
ur hafi möguleika á gagnsókn).
17. Re5f Kf8
(Eftir 17....Kg8 18. Bxf6 Rxd3
19. Dxd3 Dxd3 20. Rxd3 Bxf2f
21. Kxf2 gxf6 22. He7 og hvítur
vinnur endataflið).
18. Bxf6 Rxd3
(T.d. 18....gxf6 19. Dh5l fxeð
20. Hxe5 og vinnur).
19. Bxg7’! Kxg7
1. e4 e6
2. d4 d5
3. e5
(Reshevsky velur uppáhalds af-
brigði Nimzovich, þar sem e-peð-
ið gegnir ákaflega stóru hlut-
verki).
3 c5
4. dxc5 Rbd7
5. Rf3 Bxc5
6. Bd3 Re7
(Það er ekki að undra þó svartur
kjósi heldur hina óeðlilegu stað-
setningu fyrir riddara sinn, þegar
athugað er 6....... f6 7. dxc5,
Rxf6 8. De2 De7 9. Bf4 0-0 10.
O-O, og hvítur hefur þrýsting á
e-peð svarts).
hrókinn eins og menn geta kom-
izt áð raun um við nánari at-
hugun).
námi!).
21. Dh5! Hf8
22. Dg5t Kh8
23. Rg6!t ....
• hvítu mennirnir eru ).
23. .... hxg6
24. Dh6t Kg8
25. Dxg6t Kh8
26. Hbxe7 Gefið.
(Skákskýringar í þýðingu IRJóh)
20. Hxb7fH Be7
(Auðvitað má svartur ekki taka
og gott og farsælt
komandi ár.
Jón Símonarson h.f.
Bræðraborgarstíg 16
C^lekLq jói!
SÓLRÚN
Laugavegi 35
1948 olli han» dálitlum vonbrigð-
um.
SkákstíII og sigurvilji
Skákstíll Reshevskys er ein-
kennilegur. Oft er eins og skák-
stöður hans séu næsta vonlaus-
ar — þó vinnur hann. Hvernig
má það verða?
Fyrir 25 árum, þegar Sammv
ferðaðist um sem undrabarn, var
annar æskumaður beðinn að
skýra góðan árangur Reshevskys.
„Sammy á alltaf einhvern leyni-
leik“, svaraði hann, „og þegar
hann kemst í erfiðleika, þá beit-
ir hann þessum leik“.
Margir sem sjá Reshevsky í
keppni freistast til að halda að
skýringin um „leynileikinn“ sé
að einhverju leyti rétt. Oft á
Reshevsky lélega eða jafnvel
tapaða skákstöðu, og á eftir að
leika 12—15 leiki á 2 mínútum.
Bang — bang — bang er allt sem
áhorfendur heyra og þegar lín-
urnar skýrast — þá hefur Res-
hevsky unnið. Hvernig er þessu
varið?
Fyrir nokkrum árum var Rein-
feld að undirbúa bók um skákir
Reshevskys og hann bað mig að
skrifa formála. Hvers vegna hann
bað mig þess, veit ég ekki, en for
málann skrifaði ég. Aðalröksemd
mín var að árangur Sammys ætti
fyrst og fremst rót sína að rekja
til sigurvilja hans, sem væri
meiri en flestra eða allra ann
arra stórmeistara. Aðrir verða
þreyttir, æstir, ruglast í ríminu,
missa áhugann á skákinni, missa
vonina. Slíkt hendir Reshevsky
aldrei.
Lesandinn kann mæta vel að
gera þá athugasemd, að sigur
viljinn einn sé ekki nægur. Þús-
undir annarra dauðlegra manna
hafa nægan áhuga á að vinna
sigur, en það kemur þeim ekki
að gagni. En staðreyndin er, að
sigurviljinn er aðeins eitt atriði
af fleirum sem gera Sammy ó-
líkan öðrum stórmeisturum.
Frá tæknilegu sjónarmiði ein-
(Ekki 9...... Rxe5 10. Rex5
Rex5 11. Dh5 og vinnu mann).
10. Hel Db6?
(Betra var Rb6 ásamt Bd1? og
O-O-O).
11. Bg3
Dxb3
ABCDEFGH
m i i n *
ii4§li “
'm,r . s, j n 1.r „
wfwíí
i ■*• ■
tPI
A B 0 D E F G
12. Rxd5!! exd5
13. Habl Da3
14. e6! Rf6
(Svartur hefur ekkert
H
betra
fram að færa sér til varnar. T.d.
14.....fxe6 15. Rg5 Rf8 (15.....
Cjle&ilecj jóll
HOOVER-vcrkstæSiS
Bjargarstíg 15.
Við óskum öllum nemendum okkar gleðilegra jóla og
farsæls komandi árs!
Baldur Ingólfsson, Ingi Jóhannesson, Einar Pálsson.
We wish a merry Christinas and a happy New Year
to all our pupils.
Carol Knudsen. David Evans.
Glædelig jul og et godt nytár.
Erik Sönderholm.
Felices Navidades y prospero Ano Nuevo.
Pedro Riba.
Pcr tutti molti auguri per il Natale e per l'anno nuovo.
Cesare ’Fiorese.
Joyeux Noel et bonne année vous souliaite votre nouveau
professeur de frangais.
Ein fröhliches Weihnachtsfest wunschen Ihnen.
Hermann Höner, Eberhard de Haan.
Vér óskum öllum nemendum vorum, fyrr og síðar,
gleðilegra jóla.
Málaskólínn IVfímir
Verzlunin Snót