Morgunblaðið - 09.02.1958, Page 15

Sunnudasrui' 9 febrúar 1958
MORCUNBLAÐIÐ
!5

Páll Hermaiinssoai
íyrrverandi alþingismaður
ÞANN 7. þ. m. var borinn til
grafar Páll Hermannsson fyrr-
verandi þingm. Norðmýlinga.
Páll var fæddur að Þorgerðar-
stöðum í Fljótsdal þann 28. april
1880, foreldrar hans voru Her-
mann Jónsson bóndi á Þorgerðar-
stöðum og fyrri kona hans, Sofíía
Guðbrandsdóttir. Um ætt þeirra
er mér ókunnugt. Páll missti
ungur foreldra sína en um upp
vaxtarár hans að öðru leyti er
mér ekki kunnugt. Haustið 1901
fór hann í gagnfræðaskólann á
Möðruvöllum. Skólinn brann vor-
ið eftir og var fluttur til Akur-
eyrar haustið 1902. Páll Her-
mannsson útskrifaðist þaðan
vorið 1903 og var því í fyrsta
hópnum er útskrifaðist úr gagn-
fræðaskólanum á Akureyri er
síðar varð Menntaskólinn á Ak-
ureyri.
Að loknu námi hvarf Páll aust-
ur á æskustöðvarnar og stund-
aði þar barnakennslu og ýmis
störf næstu árin. Árið 1908
kvæntist hann Þóreyju Eirílcs-
dóttur bónda í Bót í Hróarstungu
Vorið eftir reistu þau bú á Vífiis-
stöðum í sömu sveit og þar mun
Páll hafa búið til vorsins 1923.
Þann 11/10 1920 missti Páll Þoi-
eyju konu sina, áttu þau eina
dóttur barna.
Vorið 1923 tók hann við stjórn
skólabúsins á Eiðum, en keypti
síðar búið og rak það fyrir eigm
reikning til vorsins 1946. Páll
brá þá búi og flutti til Reiðar-
fjarðarkauptúns og bjó þar til
æviloka. Árið 1927 kvæntist Páli
síðari konu sinni, Dagbjörtu Guð-
jónsdóttir frá Saurum í Helga-
fellssveit, lifir hún mann sir.n
ásamt 3 börnum þeirra.
Fyrstu kynni mín af Páli vofu
í gagnfræðaskólanum á Akureyri
haustið 1902. Eg var þá 14 ara
smásveinn að byrja í skólanum,
en hann efribekkingur, full-
þroska maður, nær 22 ára gamall.
Mér er enn í minni hve þesu
hái og gjörvilegi maður vakti
athygli mína, strax við fyrstu
kynni. Páll var ágætur náms-
maður og lauk prófi frá skólar -
um með bezta vitnisburði, var
þá þegar augljóst að hann var
enginn miðlungsmaður, og að
mikils mætti vænta af honum, ef
honum kæmu ekki hnekkir.
Eftir að Páll settist að búi sínu,
voru honum eins og vænta mátti
falin margvísleg trúnaðarstörf
fyrir sveit sína og hérað, sem
hann mun hafa rækt af rrtikhli
samvizkusemi, þannig var hann
hreppsnefndaroddviti, sýslunefnd
armaður, sat lengi í stjórn Kaup-
félags Héraðsbúa og í stjórn Bún-
aðarsambands Austurlands og
mörg síðustu árin formaður þess
Loks var hann þingm. Norðmyl-
inga frá 1927—1946 en neitaði þá
að vera í kjöri.
Páll var maður mikill að vai1.-
arsýn og allur hinn gjörvileg-
asti, vel gefinn og mikilhæfur á
marga vegu. Hann var prýðilega
sagnfróður og voru þau fræði
honum mjög tiltæk í viðræðum
í fámennum kunningjahóp naut
hann sín einkar vel og gat þá
verið manna skemmtilegastur.
Hann var skörulegur ræðumaður
en óhlutdeilinn. Páll var dreng-
skaparmaður, sem vildi gera það
eitt sem rétt var. Eg hygg að
hann verði lengi minnisstæður
þeim er hann þekktu. Páll and-
aðist þann 31. jan. sl. á 78. ald-
ursári. J. S.
— Ferenc Murmich
Framh. af bls. 6
slíkum metorðum sem hann
austur í Rússlandi. En honum
var bolað frá af hinni sterku
klíku Rakósis. Hann sat að
vísu í ýmsum virðingarstöð-
um, borgarstjóri í Pecs,Iög-
reglustjóri í Búdapest og síðast
sendiherra í Sofia, Moskvu og
Belgrad. Af þessari upptaln-
ingu sést, að hann hafði þó
engin völd. Þau voru öll í
höndum Rakósis.
★
Múnnich kom svo ekki meira
við sögu, fyrr en að hann sneri
heim frá Belgrad um líkt leyti
og októberbyltingin 1956 brauzt
út í Búdapest. Þegar Imre Nagy
myndaði sína frelsisstjórn virð-
ist hann hafa álitið að Múnnich
væri frjálslyndur, því að hann
skipaði hann innanrikisráðherra.
Nokkrum dögum síðar sannaðist
þó, að hollusta Múr.nichs var
meiri við Moskvu-valdið en
föðurlandið, er hann gekk yfir 4
herbúðir Rússa og hefur hann
síðan verið landvarnarráðherra
Kadar-stj órnrinnar.
Nemandi M. A.
í Bandaríkjunum
EKKI verður betur séð en „rjóma
íssódinn" bragðist vel, svo bros-
hýr er pilturinn. Þetta er íslend-
ingur í New York, Björn Frið-
finnsson, 18 ára að aldri og nem-
andi við Menntaskólann á Akur-
eyri. Björn bar sigur úr býtum
í ritgerðasamkeppni, sem haldin
var meðal unglinga í efstu
bekkjum menntaskólanna. Er
það bandaríska stórblaðið New
York Herald Tribune, sem geng-
izt hefir fyrir slíkri ritgerðasam-
keppni á ári hverju undanfarið i
fjölmörgum löndum heims. Sig-
urvegarinn í hverju landi hlýtur
að launum þriggja mánaða dvöl
í Bandarikjunum og gefst þar
kostur á að kynnast skóla- og
heimilislífi og tekur þátt í svo-
kölluðu Youth Forum á vegum
N. Y. Herald Tribune, sem hald-
ið verður 22. marz. Björn er son-
ur Friðfinns Ólafssonar fram-
kvæmdastjóra og Halldóru Sig-
urbjörnsdóttur.
— Samtal v/ð
Jón Jónsson
Framh. af bls. 6
Jón, stafar af aukinni sókn í stofn
inn og mjög miklu afkastameiri
skipum og vitanlega verður að
taka það með í reikninginn.
Spurningin er hvort sóknin
í þorskstofninn sé orðin það mik-
il að viðhald hans sé í hættu.
Minnkandi aflamagn einstaklings
ins, sem orsakast af aukinni á-
sókn, þarf ekki að tákna að stofn
inn sé ofveiddur, nema einnig
komi til veruleg minnkun á heild
arveiðinni um ákveðið árabil, og
hægt sé einnig að sanna að sú
minnkun orsakist ekki af eðlileg-
um sveiflum í náttúrunni sjálfri,
sagði Jón að lokum.
Þannig sagði Jón Jónsson fiski-
fræðingur mér frá þessum gull-
fisk, okkar íslendinga.
Áfram munu fiskifræðingar
Fiskideildarinnar halda rannsókn
um sínum, en þeim hefur Jón
stjórnað um árabil. Það verk er
ekki hrisst fram úr erm-
inni og hrein og klár svör liggja
ekki fyrir eftir sjfamma yfirlegu,
því áður en fiskifræðingur læt-
ur frá sér fara að einn eða ann-
ar fiskstofn sé ofveiddur, þá
verða að standa á bak við þær
fullyrðingar margra ára ýtarleg-
ar rannsóknir.
— St.».
i
LESBÖK BARNANNA
Strúfurinn R A S IVI U S
>»Ég gjel' ykkur frelsi“
sagði indíánahöfðinginr.
„Þið megið fara hvert á
land, sem þið viljið og
af því að Rasmus er svona
góð skytta, ætla ég að
gefa ykkur nokkrar gjaf-
ir“. Þeir fengu 6 indíána-
sögur, sem hr. Cooper
I hoWi sjálfiur samið, og
jss aðra merkilega
Sjui: ósvikinn raunveru-
legan galdrastaf.
Þið megið reiða ykkur
á, að Rasmus varð glað-
ur. Svo kvöddu þeir og
fóru, en indíánarnir
stóðu þögulir og horfðu
á eftir þeim. Þvílíka
skyttu sem Rasmu..
þeir aldrei fyrir hitt.
En Rasmus og vinir
lians flýttu sér burt, áður
en indíánarnir kæmust
að raun um, að Rasmus
hafði sýnt þeim hálfmán-
ann í staöinn fyrir sól-
ina.
Skólasaga
JÓN KENNARI hafði les-
ið Gamla-testamentið með
nemendum sínum, sem
voru 8 til 9 ára að aldri.
Nú ætlaði hann að festa
börnunum í minni ýmis
helztu atriðin, sem hann
hafði kennt. Hann raðaði
því börnunum í hálfhring
í skólastofunni, lagði eina
spurningu fyrir hvert
barn og sagði, hverju
svara skyldi. Nú byrjaði
hann á dreng, og sagði:
— Hver skapaði þig,
barnið gott? — Þegar ég
kem að þér aftur, spyr
ég þig þessarar spurn-
ingar, og þa svarar þú
auðvitað Guð — mundu
það.
Við næsta barn sagði
kennarinn: — Hvaða
maður bjargaðist með
fjölskyldu sína úr synda-
flóðinu. Svar: Nói.
Við þriðja barnið sagði
hann: — Hvar átti Adam
og Eva heima? Svar: í
aldingarðinum Eden.
Þannig hélt hann áfram
og lét hvert barn hafa sitt
svar að muna. Tók þetta
nokkra stund, og á með-
an hafði drengurinn, sem
hann ávarpaði fyrst,
brugðið sér út úr stof-
unni. Þegar þessu var lok-
ið, sneri hann sér að
drengnum, sem stóð næst-
ur dyrunum, lagði fyrir
hann fyrstu spurninguna
og sagði: — Hver hefur
skapað þig?
— Nói, svaraði dreng-
urinn.
— Nói, hvað er að
heyra þetta, hefur Nói
skapað þig, sagði kennar-
inn steinhissa.
— Já, svaraði drengur-
inn. — Sá, sem Guð skap-
aði skaust út.
★
Guðný Helga Örvar, 11
ára, Reykjavík, sendi
þessa sögu, sem Lesbókin
þakkar henni kærlega
fyrir.
__>>_
Hrafn sem
giftist gæs
Það var einu sinni hrafn
og hann hafði gifzt villi-
gæs. En nú er leið að því
að gæsirnar legðu af stað
til suðlægari landa, þá
sagði hún krumma að
bezt væri fyrir hann að
sitja heima, því að þær
ætluðu að fara til landa
sem væru langt, langt í
burtu, hinum megin við
hafið.
En hrafninn sagði: „Nei,
ég vil ekki verða eftir, ég
get líka flogið yfir hið
mikla haf, því að ég þreyt
ist aidrei".
Þá sögðu villigæsirnar.
„Hvernig ætlarðu að fara
að því, ekki getur þú sezt
á hafið og hvílt þig?“
Og hrafninn sagði:
„Hrafnar geta allt. Meðan
þið hvilið ykkur a haf-
mu ætla ég að sveima yfn
ykkur og biða eftir ykk-
ur. Annars get ég flogið
fram og afiur, eða langt
íram á leið og snúið svo
aftur og mætt ykkur".
Þannig þrættu þau langa
lengi. Seinast sagði ein
gæsin:
„Það er ekki hægt að
koma vitinu fyrir þig, þú
trúir engu og heldur að
þú getir allt. Það er þá
bezt að þú komir með
okkur, en þú berð sjálfur
ábyrgðina, því að þú upp-
gefst á leiðinni, dettur í
sjóinn og drukknar".
Krummi svaraði þessu
ekki og svo hópuðust villi
gæsirnar og lögðu á stað
og hann með þeim. Þær
flugu langa lengi út yfir
hafið, og þegar þær voru
komnar úr landsýn sett-
ust þær á sjóinn að hvíla
sig. En krummi hélt
áfram fluginu og var
brátt horfinn úr augsýn.
Þegar gæsirnar höfðu
hvílt sig; hófu þær sig
aftur til flugs, og brátt
sáu þær hrafninn, sem
kom fljúgandi á móti
þeim. Þær spurðu hvort
hann væri ekki þreyttur.
„Þreyttur! Ég verð
ald%ei þreyttur, krúnk,
krúnk!“
Svo hélt hópurinn
áfram og flaug í marga
daga. I hvert sinn er gæs-
irnar urðu þreyttar, sett-
ust þær á sjóinn og hvíldu
sig. Þegar þær ætluðu að
setjast einu sinni, spurðu
þær krumma hvort hann
væri ekki þreyttur. En
hann kvaðst aldrei verða
þreyttur og flögraði svo
yfir þeim á meðan þær
livíldu sig. Síðan héldu
þær áfram. En undir
kvöld var hraíninn far-
inn að dragast aftur úr
og naði þeim ekki fyrr
en þær hvíldu sig. Þannig
eekk þetta noxkra hrið
cg gæsunum varð það nu
ljóst að hrafamn gat ekki
verið le >gur með þeim,
nann yrði þeim aðeins til
trafala. Þeiir kom þvi
saman um að bezt væri að
drekkja honum Og svc
fundu pær upp á þessu
hrekkjabragði: Þær æl-
uðu að setjast i þéttan
hnapp og segja svo hrafn-
inum að hann skyldi setj-
ast á bökin á sér, en síð-
an skyldu þær hefja sig
tii flugs og þá mundi
hann detta i sjóinn og
drukkna. Þær staðfsetu
þessi launráð með sér og
svo settust þær allar á
sjóinn.
Löngu seinna kom hrafn