Morgunblaðið - 02.03.1958, Blaðsíða 3

Sunnudagur 2. mar7. 1958
MORniJNBLAÐIÐ
3
ú
r verinu
Eftir Einar Sigurðsson -
Togararnir
Hagstætt fiskiveður var á tog-
aramiðunum sl. viku, yfirleitt
hægviðri.
Skipin eru nú orðin dreifð
nokkuð jafnt frá Víkurálnum út
af Patreksfirði og allt suður á
Selvogsbanka.
Fyrir vestan hefur verið dá-
góður afli, karfaborinn. — Hér
syðra hefur einstaka skip fengið
sæmilegan afla, má t. d. nefna; að
Hvalfellið fékk að jafnaði á sóJ-
arhring við 20 lestir af stórum
og fallegum þorski í Jökuldjúp-
inu, og eins fékk Skúli Magnús-
son jafnmikinn afla að meðaltali
á Selvogsbanka.
Fisksölur erlendis voru engar
í sl. viku, en eitt skip, Karlsefm.
er á leiðinni út til Englands með
220 lestir af fiski og þar af 70
lestir ýsa.
Fisklandanir sl. hálfan mánuð:
Geir 225 14 daga
Hvalfell 226 14 daga
Askur 268 13 daga
Neptunus 178 11 daga
Hallv. Fróðad 238 14 daga
Jón forseti 227 14 daga
Þorkell máni .... 229 14 daga
Marz 210 11 daga
Pétur Halldórss. .. 70 21 dag
saltfiskur 145
Skúli Magnúss. 70 14 daga
saltfiskur 110
Hvalfell 120 6 daga
Reykjavík
Tíðin var ágæt síðustu viku,
austan kæla framan af henni og
síðan sunnan og suðvestan goia
og róið hvern dag. 1 gær var
bræla á suðvestan með lítils hárt-
ar snjókomu.
Afli hjá smærri lóðarbátum,
sem róið hafa á grunnmið, hefur
verið frekar tregur, 4—5 lestir í
róðri, og lítið eða ekkert betra
hjá þeim, sem róið hafa á djúp-
mið.
Nokkrir útilegubátar komu inn
í vikunni, Helga með 42 lestir,
Akraborg, Björn Jónsson og
Marz með 25 lestir hver. Útilegu-
bátarnir eru nú að láta í land
línuna og taka þorskanetin.
Margir bátar eru nú byrjaðir
með þorskanet, og hefur verið
frekar langsótt. Hafa flestir sótt
suður og út af Sandgerði og allt
suður undir Stafnes. Afli hefur
venjulega verið 2—4 lestir í
róðri, þar til einn bátur, Svanur,
lagði net sín norður á Akurnes-
ingaslóðir. Hefur hann dregið
þar 3 sinnum og fengið alls í
þessum 3 umvitjunum 42 lestir.
Hafa nú hinir bátarnir verið að
flytja sig á þessar slóðir.
Aflahæstu bátarnir frá áramót-
um til febrúarloka.
Róið daglega úr landi:
Hafþór .............. 168 t. slægt
Útilegubátar:
tf
Helga ............... 280 t. slægt
Rifsnes ............. 240 t. slægt
Afli var sæmilegur hjá netja-
bátunum á föstudag. Kári Sól-
mundarson fékk 16 V2 lest, Barði
11% lest og Reynir 10 lestir.
Keflavík
Á sjó gaf alla daga vikunnar.
Afli var sæmilegur framan a£
vikunni, en tregari er á leið.
Yfirleitt hefur verið beitt síld.
en einn dag var þó beitt loðnu.,
sem veiddist austur við Portland
og var farið með til Vestmanna-
eyja og síðan flutt á mjólkurbátn-
um til Þorlákshafnar og loks á
bíl til Keflavíkur. Leit loðnan
mjög illa út, er hún kom, vg var
aðallega kennt um, að ekki höfðu
verið skilrúm í lestinni á bátn-
um, sem flutti hana til Þorláks-
hafnar, svo að hún var slegivi,
sem kallað er. Loðnan var þar aí
leiðandi stórskemmd sem beita
og fiskaðist á hana mun ver en
sildina.
Afli hefur glæðzt hjá netjabát-
um síðustu daga, komizt allt upp
í 11 lestir í róðri.
7—8 bátar sneru aftur í gær
vegna suðvestan storms og snjó-
komu.
Aflahæstu bátarnir frá áramót-
um til febrúarloka:
Guðm. Þórð. . 40 sjf. 297 t. ósl.
(Ól. Magnúss. . 36 sjf. 257 t. ósi.
Bára ........ 41 sjf. 247 t. ósi.
Kópur ....... 37 sjf. 242 t. ósl.
; Jón Finnss. .. 37 sjf. 234 t. ósl.
Hilmir ...... 39 sjf. 237 t. sl
Bjarmi ...... 39 sjf. 228 t. sl
Af netjabátum er hæstur Bjövg
vin með 112 lestir ósl. í 24 sjóf.
30 bátar hafa róið frá verstöð-
inni síðarihluta febrúar. Legg.ia
(25 af þeim inn fiskinn óslægðan.
15 bátar eru nú með þorskanet.
Akranes
Róið var alla daga vikunnar,
en afli var mjög tregur, 3—8 lest-
ir í róðri. Sótt er nú styttra en
áður eða á vanaleg vetrarmið. —
Enginn fiskur var orðinn úti á
Jökultungum. Síðasti báturinr
sem þar var, fékk 8 lestir, og
var rúmlega helmingur af aflan
um keila.
Það hefur lítillega lifnað yLr
aflabrögðunum hjá netjabátunum
síðustu þrjá dagana, og var aL-
inn þá 6—11 lestir í 40 net.
Heildaraflinn frá áramótum til
febrúarloka er 2218 lestir í 502
sjóferðum hjá 17 bátum. Á sama
tíma í fyrra var heildaraflinn
2464 lestir í 504 sjóferðum hjá
22 bátum. Það er eftirtektarvert,
að aflinn er nú enn minni en í
fyrra, og þó eru sjóferðirnar svo
að segja jafnmargar. Samt er
þetta enn verra en tölurnar gefa
í skyn, því að nú er við helming-
ur af aflanum óslægt, en í fyrra
er miðað við allt slægt. Enn er
eitt, sem gerir árið í ár enn óhag.
stæðara, o* það er, að nú er við
% hluti aflans keila, sem var
hverfandi í fyrra borið saman vi'c
það, sem nú er. Það er kannske
of mikið að segja, að aflinn í ár
sé % minni miðað við verðmæti
og sjóferðir, en hann var í afla-
leysinu í fyrra, en sjálfsagt er það
ekki fjarri sanni.
Hæstu bátarnir frá áramótum
til febrúarloka eru:
Sigrún ...... 30 sjf. 222 t. ósl
Sigurvon .... 31 sjf. 188 t. sl.
Reynir ...... 29 sjf. 185 t. sl
Höfrungur . . 30 sjf. 183 t. sl.
Sigrún tók þorskanet í gær.
V estmannaey jar
Sjóveður var alla vikuna.
j Á þriðjudag veiddist loðna, og
var henni beitt um kvöldið.
i Næsti dagur, miðvikudagui
I inn, var bezti afladagurinn á ver
tíðinni, og var þá meðalafli 10
j lestir hjá bát. Er það mun minna
I en oft fyrsta daginn, sem loðnu
er beitt. Telja margir það benda
til þess, að minna sé af þorski á
miðunum en venjulega.
Strax annan daginn, sem róið
var með loðnubeitta línu, dró úr
aflanum, og eru margir bátar nú
að skipta um veiðarfæri og taka
þorskanetin.
Afli hjá netjabátum hefur ver-
ið lítill, þó fékk Suðurey ágætis-
afia á föstudag, 16 lestir, miðað
við ósl.
Handfærabátar afla lítið.
Tiu aflahæstu bátarnir frá ára-
mótum til febrúarloka:
Gullborg ............... 257 t. ósl.
Víðir SU ............... 253 t. ósl.
Snæfugl SU.............. 228 t. ósl
Bergur VE .............. 211 t. ósl.
Stíðandi VE............. 190 t. ósl.
Langanes NK ...... 175 t. ósi.
Bergur NK .............. 174 t. ósl.
Björg SU ............... 174 t. ósb
Gullfaxi NK ............ 168 t. ósl.
Sig. Pétur.............. 165 t. ósl
Á að stuðla að innflutningi fólks
til Islands?
Vesturfarir íslendinga fyrir og
um aldamótin var mikil blóðtaka
fyrir þjóðina. Vegið var aftur í
sama knérunn, þegar hundruð og
líklega þúsundir íslenzkra
kvenna giftust úr landi í síðustu
styrjöld.
Nú er talið, að hundruð manna
bíði eftir að fá leyfi til að flytj-
ast til Bandarikjanna og Kanada
og biðlisti sé fyrir mörg ár.
Allir skilja, hvílíkt tap það er
fyrir landið að missa syni sína
og dætur í blóma lífsins, og
kenna réttilega um höftum, skatt-
níðslu og sívaxandi skriffinnsku
samfara síaukinni skerðingu á
frelsi manna.
En slíkt er marklaust hjal í
eyrum stjórnarherranna. Hví
skyldu þeir vera að gera sér
grein fyrir orsökum flóttans úi
landi, á meðan nógu margir eru
til að veita þeim pólitískt braut-
argengi?
En sé það tap að sjá á bak út-
flytjendum, hlýtur það að veia
ávinningur að fá innflytjendur.
Það er líka svo, að ekkert er tal-
ið hafa lyft betur upp „nýju lönd-
unum“, svo sem Ástralíu, Nýja-
Sjálandi, Kanada og Bandaríkjun
um, en hinn öri straumur inn-
flytjenda fyrir utan svo að sjálf-
sögðu mikil landgæði.
Eitt mesta vandamál Islendinga
er, hve fáir fást orðið til að
stunda sjó. Launakjör sjómanna
hafa dregizt aftur úr launum
landverkafólks. Er það mikið
fyrir aðgerðir þess opinbera, sem
hefur farið í kringum fiskverðs-
hækkun með beinum styrkjum,
svo sem vátryggingarstyrk vél-
bátanna og dagpeningum togar-
anna. Þetta hefur nú komið út-
gerðinni í köll í sívaxandi erfið-
leikum með að manna fiskiskipa-
flotann. Að vísu má segja að allt
hafi bjargazt þolanlega fram að
þessu, því að 1500 Færeyingar
hafa hlaupið undir bagga. Er,
þetta eru farfuglar og ótryggt til
frambúðar, enda eru nú Færey-
ingar að auka fiskiskipaflota
sinn. Miðað við núverandi skrán-
ingu krónunnar hafa þessir
menn um helmingi hærra kaup
en íslenzku sjómennirnir. Þc
missir ríkissjóður við það, að
laun þeirra eru flutt úr landi, á
að gizka 50—75% í tolltekjum.
En íslenzkir útvegsmenn og þjóð-
in í heild má samt vera þakklát
Færeyingum fyrir þann mikia
skerf, sem þeir leggja fram, svc
að öllum fleytum verði haldið til
fiskjar á íslandi þrátt fyrir
almennt fráhvarf landsmanna frá
sjómennskunni.
Það er eitt, sem má benda á
hér og liggur þó í augum uppi,
að væri skráð rétt gengi á is
lenzku krónunni og öllum upp-
bótum hætt, myndi fiskverð til
sjómanna vafalítið tvöfaldazt. Er
ekki að vita, nema slíkt hefði
þau áhrif, að nógu margir fengj-
ust til að gefa sig að sjómennsku.
Einnig væri mjög æskilegt, að
skatt- og útsvarsfríðindi fiski-
manna yrðu sem mest. Það er þó
allt í áttina, þótt hægt fari.
En hvað sem því líður að örva
þátttöku landsmanna í fiskveið-
um, þá ætti það áð vera til hags-
bóta fyrir sjávarútveginn og þó
þjóðina í heild, að það opinbera
stuðlaði að því, að til landsins
flyttust a. m. k. 200 sjómenn ái-
lega. Sjálfsagt mætti þessi tala
vera hærri, en ætli þetta væri
ekki nóg til að glíma við til að
byrja með, þar sem hér yrði að
eiga sér stað fyrirgreiðsla með
húsnæði.
Orðtak útgerðarinnar er fleiri
skip, fleiri sjómenn, meiri vel-
megun.
Afli Þjóðverja 1957
var 685.000 lestir eða við %
meiri en ársafli Islendinga. Afla-
verðmætið upp úr skipi — upp-
boðsverðið — var 1000 millj. kr.,
eða við það sama upphæð og
verðmæti allra útfluttra sjávar-
afurða íslendinga, en þar er um
að ræða að mestu fullunnar af-
urðir.
Söluverð í Þýzkalandi hafði
lækkað um 5% frá árinu áður.
Erlendis lögðu þýzkir togarar
á land 22.000 lestir, eða við 100
meðaltogarafarma, mest í Eng-
landi.
Sr. Bjarni Sigurðsson, Mosfelíi
PENINCAR
ÞAÐ varð hlutskipti þióðarinnar
um aldaraðir að hafa ekki nema
rétt til fæðis og klæðis. Um auð-
söfnun gat því aldrei orðið að
ræða hjá þorra fólks þó að ein-
staka manni tækist að næla sam-
an umfram brýnustu þarfir. Nirf-
illinn er alkunn persóna í íslenzk
um skáldskap og naut allt af frem
ur lítilla vinsælda. — 1 vitur.d
manna voru örlög hans og afdrif
ömurleg óg varla til að sækjast
eftir fyrir nokkra skildinga.
Góðverka varð sjónin sjúk,
svartan bar á skugga,
ágirndar þ -í flygsufjúk
fennti á sálar glugga.
Það var á þeim dögum, þegar
ágirnd og nirfilsskapur töldust að
kalla einu hættur peningafíknar-
innar. Nú er öldin önnur. Nirfill-
inn heyrist varla nefndur á nafn
framar, og sé hann til, þá vor-
kenna menn honum nú miklu frem
ur en þeir hafi horn í síðu hans.
★
Vér erum börn tveggja heima,
sem hafa um sinn látið meira af
| manndómi sínum fyrir efnisgæð-
| in en fyrri kynslóðir, en lagt ann
að fyrir óðal. Og þar sem efnis-
gæðin eru aðeins föl við fé, og
þau eru þar að auki alltaf föl,
ef það er i boði, hlaut að því að
reka, að peningar yrðu í vitund
manna eftirsóknarverðastir allra
hluta. Og nú er svo komið, að vér
gætum tekið Rómverjana fornu
okkur til fyrúmyndar og hengt
fyrir ofan bæjardyrnar spjald
með orðunum: Gróðinn fyrst.
1 Grót.asöng, sem ortur var fyr
ir 1000 árum, er því lýst með orð-
um, sem nálgast spámannlegan
innblástur hvernig maðurinn verð
ur gullinu að bráð. Fróða konungi
var gefin kvöx-nii. Grótti, sem sú
náttúra fylgdi, að það mólst í
kvörninni, sem sá mælti fyrir, er
mól. Konungur lt; leiða ambáttir
sínar til kvarnarinnar og bað þær
mala sér gull og frið og sælu. Og
svo mikil var fikn hans í gullið,
að hann gaf ambáttunum ekki
lengri hvíld eða svefn en gaukur-
inn þagði eða ljóð mátti kveða.
En svo fór um síðir, að ambátt-
irnar urðu ofjarlar húsbónda síns
og herra og mólu að honum her
og tortíming.
★
Nútíma vísindi og tækni megna
sannarlega að auka okkur gull og
frið og sælu, ef rétt er á haldið,
en því er verr og miður, og við
[ fáum iðulega á því að kenna, að
' kunnátta okkar kemur okkur í
i koll, í stað þess að mala okkur
hamingju og gleði. Auðsæld vél-
menningar og tækni hefur ruglað
okkur svo £ ríminu, að við vitum
scundum ekki okkar rjúkandi ráð.
Kristnir menn synja að vísu fyrir
það, að peningarnir séu æðstu
gæði í þeirra augum, og þeir eru
kannske í góðri trú, en þegar til
kastanna kemur, hljótum við að
viðurkenna, að heimur sáiarþroska
og mannbóta er undirtylla á bæn-
um, hornreka í tvíbýlinu.
Hér er ekki verið að halda því
fram, að mannheimar séu byggðir
tómum óþokkum og svíðingum. En
hinu verður ekki neitað, að sá
stakkur, sem við höfum sjálf skor
ið okkur, þrengir einatt svo að
andlegum vexti okkar, að hann
nýtur ekki réttar síns til jafns
við þá veraldarhyggju, sem okk-
ur er óneitanlega nauðsynleg að
vissu marki.
★
Ef til vill spyrja nú þeir, sem
New York - eða
FENEYJUM, 28. febrúar. — Það'
getur stundum komið sér illa að
þekkja ekki Feneyjar frá New
York. A. m. k. kom það sér ekki
vel fyrir grískan pilt, sem gerð-
ist laumufarþegi með grísku
skipi frá Aþenu til New York,
en gekk svo einn góaðn veður-
dag á land } Feneyjum — og átt-
aði sig eklci fyrr en um seinan
ekki þykjast betur vita: Hvers
konar trúarbrögð eru þetta, sem
við eigum að burðast með? Mega
þau eklci vita til þess, að við kom-
umst bærilega af? Eiga þau ekki
rúm fyrir velmegun og veraldlega
hagsæld?
Peningar hafa lengi setið um
mannssálina, sn aðstæður höguðu
því svo til, að hún varð þeim fyrst
að bráð með vélmenningu nútím-
ans. Upp frá þvi er sjaidnar spurt
um gildi hlutanna í innsta kjarna
þeirra, heldur um verð þeirra, þar
sem allt er metið eftir efnisgæð-
um, jafnvel tíminn sjálfur: Tím-
inn er peningar. Þannig hefur
einnig hann gjörzt harðstjóri okk-
ar og húsbóndi, og við þrælar
hans, þar sem kristin lífshyggja
skoðar hann miklu fremur eins og
þjón, sen gengur til móts við
okkur og fær’ okkur upp í hend-
ur þúsund tækifæri til þroska og
mannbóta.
Við erum orðin peningunum
ískyggilega háð, þessum örsmáu
munum, sem fara svo vel í vasa,
en sem kaupa má þó fyrir alit
það, sem við erum sólgnust í. Það
er engu líkara en púkinn hafi
sloppið upp úr flöskunni, og við
hirðum ekki einu sinni um að koma
honum þar fyrir aftur.
Kristur varar iðulega við
freistni efnisgæöanna. Og hann
leggur fyrir okkur þessa spurn:
Hvað mun það stoða manninn,
þótt hann eignist allan heiminn,
en fyrirgjöri sálu sinni?
Nú þykjumst við vel á teið kom-
in að eignast allan heiminn. Við
höfum leyst þær hverja af ann-
arri gáturnar um eðli hans og
lögmál. Efnisheimui-inn er að
verða leikfang í höndum okkar. —
Við beizlum orkulindir hans og
hagnýtum gæði hans hvert af öðru
til þess að geta fremur leikið okk
ur að yild. En hvað stoðar þetta
okkur, þegar niður í kjölinn er
skoðað? Jú, enginn þyrfti framar
að þola skort, enginn þyrfti að
ofreyna sig framar við strit í
sveita síns antMits, enginn að
vera í tímaþröng til hugleiðinga
ot. tilbeiðslu, enginn að klæðast
tötrum, enginn að þola önn fyrir
fáfræði sína og kunnáttuleysi,
enginn að bere kvíðboða 'yrir
morgundeginum, að hann færi ekki
að hendi nægtir alls, sem heim-
urinn getur veitt. Kannski vant-
ar samt nokkuð á, að svo sé því
farið í raun og veru. Kannski
hefur máttur peninganna geigað
líka að þessu leyti, en það er ekki
þeirra sök, heldur okkar.
En hvar er þá komið andlegum
hag okkar? Þar höfum við í sann-
leika fyrirgjört miklu, peningar
eru ekki aðgangseyrir að himnin-
um, þvert á móti kann svo að
fara, að þeir kosti okkur himin-
inn. Við búum að vísu við alls-
nægtir, en hljómur hins slegna
gulls glepur svo fyrir okkur, að
við gleymum jafnvel guði, eilífð-
inni, himninum og glötum okkar
sálarró.
Oft er vitnað í orð rithöfundar
ins Arne Garborgs um efnisgæð-
in: Menn segja, að allt fáist fyr-
ir gull eða peninga. Það er þó
ekki alveg rétt. Það er hægt að
kaupa mat, en ekki matarlyst, lyf,
en ekki heilbrigði, mjúkar sæng-
ur, en ekki svefn, glit en ekki feg-
urð, glæsileik, en ekki unað,
skemmtun, en ekki gleði, þjóna,
en ekki trúmennsku, náðuga
daga, en ekki frið. 1 stuttu máli
sagt: Menn geta keypt hismið, en
ekki kjarnann fyrir peninga.
Það er ekki ástæðulaust, að við
leggjum fyrir okxur þessa spurn
í fullri hreinskilni „g svörum
henni undandráttarlaust: — Hvað
stoðaði það mig, þó að ég eignað-
ist öll ríki veraldar, ef ég fyrir-
gjöri um leið þeim gjöfum guðs,
sem ekki eru falar við fé? —
Maðurinn lifir ekki á einu sam-
an brauði. Lífið verður aldrei svo
einfalt — og au'-;'ðilegt.
Ijj--. ,u Sigurðsson.