Morgunblaðið - 28.03.1958, Qupperneq 3

Föstudagur 28. marz 1958
MORCVNRLAÐIÐ
Utanríkisráffherra á Keflavíkurflugvelli 16. ágúst s.I. meff sendiherrum Atlantshafsrikjanna,
sem leitaff var eftir samskotalánum hjá.
- Tveggja ára
afmæli
• •••••
Frh. af bls. 1
engin merki, að endurskoðunin sé
í nánd“.
Þarna var sízt of sterklega til
orða tekið. Því fer svo fjarrí,
að enn bóli á hinni fyrirheitnu
endurskoðun varnarsamningsins,
að nú miðast allar gerðir ríkis-
stjórnarinnar við áframhaldandi
dvöl liðsins hér.
Sjálfur forsætisráðherrann,
Hermann Jónasson, maðurinn,
sem beitti sér fyrir þvi, að Fram-
sólcnarflokkurinn ákvað 1956 að
hafa forystu um brottvikningu
varnarliðsins, fór suður til París-
ar fyrir jól í vetur, til að lofa
áframhaldandi dvöl hersins hér
„að svo stöddu".
Hermann hefur að vísu skort
þrek til að birta á íslandi ræð-
una, sem hann flutti þá í At-
lantshafsráðinu. Sú þögn hylur
ekki staðreyndina um veru liðs-
ins hér. Ef hér væri ekkert sam-
an við, mætti að vísu segja, að
Hermann Jónasson og ríkisstjórn
hans ættu lof skilið fyrir að hafa
séð að sér. En því miður hefur
mjög verið málum blandað.
Frá því hefur verið sagt í við-
kunnum heimsblöðum og fullyrt
í málgagni stærsta stjórnar-
flokksins, að dvöl varnarliðsins
hér áfram hafi verið blandað
saman við lánveitingar til ríkis-
stjórnarinnar. í fyrstu var þetta
gert hjá Bandaríkjunum einum.
Síðar færði V-stjórnin sig upp ó
skaftið.
Það er nú komið í ljós, að eng-
in tilviljun var, að sendiherrum
annarra Atlantshafsríkja var
boðið að vera við herforingja-
skiptin á Keflavíkurflugvelli 16.
ágúst í sumar. En þá var í fyrsta
skipti höfð slík hátíðleg athöfn
af því tilefni.
Einmitt um sama leyti voru
teknar upp umleitanir hjá hinum
Atlantshafsríkjunum eftir sam-
skotaláninu annálaða. í sjálfu
sér er eðlilegt, að ísland þurfi
hófleg lán og enginn getur haft
við það að athuga, að eftir þeim
sé leitað hjá vinveittum þjóðum.
En hér var vörnum íslands og
fjárbeiðnum ráðvilltrar ríkis-
stjórnar blandað saman á óvið-
urkvæmilegan hátt.
Til framkvæmdar þess fór Her-
mann Jónasson til Parísar og
hélt leyniræðu á Atlantshafs-
róðsfundinum þar. H. u. b. viku
síðar inntu Bandaríkjamenn af
hendi sinn hluta samskotaláns-
ins. Og nú hefur erindreki ríkis-
stjórnarinnar dvalizt vikum sam-
an suður í Bonn til að herja út
úr þýzku stjórninni það fé, sem
V-stjórnin telur, að dregizt hafi
verið á að láta henni þar í té.
Allt þetta atferli hefur leitt til
þess, að stjórnarflokkarnir
skjóta sér alveg undan að ræða
varnarmálin efni þeirra sam-
kvæmt. Þess vegna er þagað um
margt, sem úrslitaþýðingu kann
að hafa um nauðsyn og eðli varn-
anna og neitað að veita utanrík-
ismálum yfirleitt löglega með-
ferð.
Þetta er afleiðing þess, að
annarleg sjónarmið eru látin
ráða. Þess vegna má ekki ræða
málin fyrir opnum tjöldum og
svívirðingu er bætt ofan á svik.
Kommúnistar auka einungis
skömm sína með því að safna
nokkrum orðhákum saman á
kvikmyndahúspalli til að
skvaldra þar um efndir þess lof-
orðs, sem reynslan hefur sýnt
að ráðamennirnir hafa að engu.
Leiðheiningabæklingur fyrir
fólk sem verzlar í kjörbúðum
Kjörbúðafyrirkomulag fer mjög
í vöxt hér á landi
LÁRUS Pétursson, framkvæmda
stjóri Sambands íslenzkra smá-
söluverzlana, boðaði fréttamenn
á sinn fund í gær. Tilefni fund-
arins var það, að skýra frá bækl
ingi sem dreift verður í kjörbúðir
næstu daga til leiðbeiningar fyrir
fólk, sem þar.verzlar.
Hálft þriðja ár er nú síðan kjör
búðir hófu sarfsemi sína hér á
landi og hefur þnóunin á því sviði
orðið ör. Milli 30 og 40 kjörbúðir
eru nú starfandi og þar af tæpar
30 í Reykkavík. Verzlunarmáti
þessi hefur gefizt vel og orðið
vinsæll hjá almenningi.
Nefnd kosin.
Kjörbúðirnar eru aðallega ný-
lenduvöruverzlanir, áhaldaverzl
anir og kjötbúðir. Eigendur þess
ara verzlana í Reykjavík
og nágrenni hafa nýlega
komið saman til fundar og
rætt það mál, hvort ekki væri
hægt að samræma þjónustu
slíkra verzlana. í því tilefni hef
ur verið kosin nefnd til þess að
athuga þá möguleika. í henni
eiga sæti: Sigurður Magnússon,
kaupmaður, Bjarni Grímsson, for
stjóri, Kolbeinn Kristinsson,
verzlunarstjóri og Valdimar Ól-
afsson verzlunarráðunautur.
Bæklingur sá, sem prentaður
hefur verið á vegum Sambands
íslenzkra smásöluverzlana, gef-
ur upplýsingar um, hvernig hægt
sé á sem hagkvæmastan og þægi
legastan hátt að nota sér
þægindi þau sem kjörbúðirnar
hafa upp á bjóða, og sérstaklega
er þar brýnt fyrir fólki, að nota
innkaupakörfur verzlananna,sem
bæði flýti fyrir því sjálfu og
gjaldkei’anum, við afgreiðslu á
vörunum.
Þórður Þórðarson
skákmeistari
Hreyfils
TAFLFÉLAG s.f. Hreyfils hóf
vetrarstafið 29. okt. s.l., með hinu
árlega innanfélagsmóti sínu, og
lauk því 11. febrúar s.l.
Þátttakendur í mótinu að
þessu sinni voru 24 og skiptust í
þrjá flokka. — í meistaraflokki
tefldu 6 félagsmenn, og auk þess
skákmeistarinn Eggert Gilfer er
tefldi sem gestur félagsins á mót
inu. ,
I. flokk skipuðu 5 keppendur,
en 12 í II. flokk.
Úrslit í mótinu urðu þau, að í
meistarafl. urðu efstir í 1.—2.
sæti Þórður Þórðarson og Eggert
Gilfer jafnir með 5Vz v., í 3. sæti
Guðlaugur Guðmundsson með
4 v., í 4. sæti Anton Sigurðsson
með 3 v.
Þórður Þórðarson varð því
skákmeistari félagsins 1958, en
hann vann' þann titil einnig
1957.
í I. fl. varð efstur Jónas K.r
Jónsson með 33/i v., 2. Dómald
Ásmundsson með 3 v., 3. Þor-
valdur Magnússon með IVi v.
Efstur varð í II. fl. Gunnar
Guðmundsson með 10 v., 2. Árni
Björnsson með 9 v., 3. Snorri
Jónsson með 8V2 v.
Þann 25. febr. voru tefldar
undanrásir í hraðskákmóti fé-
lagsins, en úrslit voru tefld 4.
marz. Keppendur voi’u 23.
Undanrásir voru tefldar í
tveim riðlum, og tefldu síðan 5
úr hverjum riðli til úrslita, auk
Eggerts Gilfer sem einnig tefldi
þar sem gestur. — Endanleg úr-
slit urðu þau að efstur varð:
Eggert Gilfer með 10. v., 2.
Þói’ður Þói’ðarson með 7V2 v., 3.
Magnús Vilhjálmsson með 6v.,
4. Anton Sigurðsson með 5!A v.
Þóx’ður Þórðarson vai’ð því
einnig hraðskákmeistari félags-
ins 1958.
Þann 28. febr. s.l. tefldi Egg-
ert Gilfer fjöltefli við félags-
menn á 18 boi’ðum, og vann
skákmeistai’inn 10 skákir, gerði
eitt jafntefli og tapaði 7 skák-
um.
3. marz fór svo fram skák-
keppni milli Taflfélags s.f.
Hreyfils og Taflfélags alþýðu, á
13 borðum, og lauk henni með
7:6 Hreyfilsmönnum í vil.
SMSTEIMR
Þögn um
,,þriðju leiðina£
Smfóníukljómsveitin
í Þjóðleikhúsinu
Reumert heiðraður í Höfn
KAUPMANNAHÖFN, 27. marz.
— Poul Reumert var hjartanlega
fagnað á hátíðasýningu í Kon-
unglega leikhúsinu í gærkvöldi.
Hirðsorgin í tilefni af dauða
Ingiborgar prinsessu var látin
niður falla þetta kvöld, og kon-
ungshjónin voru viðstödd sýn-
inguna til að votta mesta leik-
ara Dana virðingu sína á 75 ára
afmælinu. Nokkrir áhorfenda
höfðu eytt heilli ískaldri nótt
fyrir utan miðasölu leikhússins
til að tryggja sér aðgöngumiða.
Þegar Reumert kom fyrst inn
á sviðið var honum fagnað með
löngu og dynjandi lófataki. Að
sýningu lokinni færði Brönsted ' sýnd.
leikhússtjóri Reumert gríðar-
stóran lárviðarsveig. „Þessi sveig-
ur er tákn, og þess vegna verður
hann að vera stór“, sagði Brön-
sted, „stór eins og ást yðar á list-
inni, stór eins og auðmýkt yðar
gagnvart listinni, mikill eins og
hin ómælanlegu verðmæti sem
þér hafið fært okkur og stór
eins og þakklæti okkar og stolt
yfir yiur“.
Buhl hæstaréttarlögmaður af-
henti Reumert 117.000 króna
ávísun í Reumertsjóðinn, serr.
búizt er við að stækki enn að
mun. Að lokum þakkaði leilcar-
inn hrærður fyrir móttökurnar og
virðinguna, sem sér hefði verið
— Páll.
Dr. Vacláv Smetacék stjórnaði
öðrum tónleikum sínum í Þjóð-
leikhúsinu þriðjudaginn 25. þ. m.
Einleikari á píanó var Guðrún
Kristinsdóttir. Tónleikar þessir
voru helgaðir Beethoven, og hóf
ust með Prometheus-forleiknum,
sem er eitt af aðgengilegustu
verkum meistarans. Hljómsveitin
lék foi’leikinn mjög vel í alla
staði, og var sem vorblær færi
um salinn, er þessir elskulegu
tónar bárust manni að eyrum.
Píanókonsertinn í Es-dúr er
mjög voldugt verk, og eftirlætis
verk allra mikilla píanósnillinga.
Guðrún Kristinsdóttir vann mik
inn sigur með glæsilegum leik
sínum. Lék hún nú í fyrsta sinn
með hljómsveit og má kalla alla
meðferð hennar á þessu dásam-
lega verki mikið afrek. Þess
hefur oft áður verið getið hversu
framúrskarandi góður píanóleik-
ari Guðrún er. Að þessu sirxni
bætti hún enn rniklu við hróður
sinn sem listakona af guðs náð.
Áttunda sinfónían sýnir meira
hinar björtu hliðar Beethovens.
Hún hefur ranglega orðið nokk-
uð útundan (eins og raunar
fjórða sinfónían), vegna þess, að
hún er á milli þeirrar sjöundu
og níundu, sem báðar eru ris-
meiri verk.
Hér er „húmör" Beethovens í
algleymingi, einkunx í öðrum og
fjórða þættinum, sem er djarfur
og glettinn í senn, með snar-
brattri „modulation“ frá fis-
moll til F-dúr á einum stað undir
lokin, svo að hlustandann sundl
ar (ef hann þá heyrir, hvað er
að gerast).
Já, Beethoven, hvenær kemur
aftur hans líki?
Og. dr. Smetacék kann tökin
á hljómsveitinni. Það er óþarft
að bæta nokkru við það, sem
sagt var hér í blaðinu eftir fyrri
tónleika hans. Maður vonar að
eins að hann komi aftur sem allra
fyrst. Slíkir listamenn eru au-
fúsugestir, og hljómsveitin þarfn
ast slíkrar forustu mjög. Undir
henni er líf sveitarinnar og starf
komið í framtíðinni. Það, sem
nú þarf að gera, er að ráffa fastan
stjórnanda, sem þjálfar hljóm-
sveitina stöðugt og heldur henni
vel við efnið. Hún hefur marg-
sinnis sýnt það, að hún er fær
í flestan sjó. Og að þessu sinni
var leikur hennar yfirleitt prýði
legur. — Auðvitað mundu góðir
gestir stjórna henni jafnt og
áður. —
Fagnaðarlátum áheyrenda ætl-
aði ekki að linna eftir konsert-
inn, og voru þau Guðrún og dr.
Smetacék ótalsinnum kölluð
fram. En í lok tónleikanna hylltu
áheyrendur dr. Smetacék ákaft
og hjartanlega.
Þökk fyrir komuna.
P. í.
Ekkert stjórnarblaffanna minn-
ist í gær einu orði á „þriðju
„leiffina“, sem Alþýðublaffiff boff-
aði í fyrradag. Þá áttu henni þó
að fylgja „tímamót í íslenzkri
stjórnmálasögu", sem „senniiega"
mundu þó ekki verffa fyrr en
eftir páska!
Af þögn Alþýðublaffsins í gær
er það helzt aff ráffa, að þaff vilji
halda mönnum í ofvæni allt fram
aff „tímamótunum“, um hvers
þeir eiga aff vænta á „þriffju
leiffinni“.
En úr þvi aff alger „tímamót"
eru í vændum, hefffi mátt ætla,
aff samstarfsblöðin segðu írá
þeim, þótt ekki væri vegna ann-
ars en aff verða ekki aftur úr í
fréttaflutningi. En hvorki Tím-
inn né Þjóffviljinn virffa „þriffju
leiffina“ þess að nefna hana á
nafn. Bæffi ræffa þó ýtarlega um
efnahagsmálin í gær.
Hvað á Haraldur nú
að „sanna“?
Þjóðviljinn birtir grein eftlr
Harald Jóhannsson efnahags-
ráðunaut ríkisstjórnarinnar. Heit
ir hún: „Getur gengislækkun
verið varanleg lausn efnahags-
vandamálanna?“ Aðeins fyrri
hlutinn er birtur í gær, svo aff
svar Haralds er enn óvíst.
Skoðanir hans eru hins vegar
kunnar frá því í haust. Þá skrif-
aði hann miklar langlokur til aff
sanna, aff gengi krónunnar væri
ofskráff og gengislækkun væri
nauðsyn vegna sjávarútvegs-
ins.
í sjálfu sér skiptir ekki miklu
máli hvaff maður þessi segir. En
þaff gefur nokkra innsýn í hug-
arlieim kommúnista, hvort liann
heldur nú fast viff sína fyrri skoff-
un, sem Þjóffviljinn gerffi þá
enga athugasemd við. Hitt er
óneitanlega sennilcgra, miðaff viff
skrif Þjóðviljans síðustu vikurn-
ar, aff hann sé nú sendur út af
örkinni til aff sanna skaffsemi
gengislækkunar. í þvílíkum efn-
um á þaff viff um kommúnista,
aff sannfæring fyrirfinnst engin.
Flokksþjónustan er fyrir öllu. Þó
má einnig vera, að nú sé búið aff
ákveffa aff verffa við gengislækk-
unarkröfum Framsóknar og þá
liafi Ilaraldi þessum veriff sleppt
lausum til aff sanna ágæti henn-
ar!
„Ekki Ijóst,
hvað við tekur“
Timinn virffir ekki fremur en
Þjóffviljinn „þriðju Ieiff“ Alþýðu-
flokksins umtals. Iiann ræffir þó
cfnahagsmálin og segir:
„Nú er fresturinn, sem veittur
var meff ráffstöfunum um fyrri
áramót raunar á enda, og enn
er ekki ljóst, hvaff viff tekur.
Framsóknarmenn hafa liiklaust
lýst því yfir, aff þeir telji aff
breyta þurfi til og stefna rakleitt
aff því aff Iosna viff styrkjakerfiff.
Ef gera þarf þá breytingu í áföng-
um, veltur á miklu, aff hver aff-
gerff sé gerff meff þaff takmark
i Iwga, aff styrkjakerfið eigi aff
hverfa aff lokum“.
Þaff er hverju orffi sannara, aff
„ekki er ljóst, hvaff viff tekur“.
Og Tíminn sýnist ekki trúa á
bráð „tímamót í íslenzkri stjórn-
málasögu'* jafnvel þótt þeim
verði frestaff fram yfir páska,
því aff hiff mesta, sem hann set-
ur nú vonir sínar á er aff eitt-
hvaff verffi komizt „í áföngum"!
Enga grein gerir Tíminn þó fyr-
ir, hvers efflis þessir „áfangar"
eigi aff vera né aff hverju skuli
stefnt öffru en aff komast af
þeirri leiff, sem Framsókn hefur
hingaff til frá upphafi fylgt!