Morgunblaðið - 28.03.1958, Qupperneq 14

14
Tuoncvisnv
T'ostnóagur 28. marz 1958
— Óðinn 20 ára
Framh. af bls. 13
væru verkamenn og hvort þeir
væru félagar í Dagsbrún og þann
ig að leita stuðnings við lista
okkar. Þetta var mikið starf en
það var vel og ölullega unnið.
Yfirleitt má segja að allt féiags-
lifið einkenndist af ódrepandi
starfsorku og baráttuvilja félags
manna.
Þá voru jafnan fjörugir félags-
íundir hjá okkur. Oft sátu for-
ystumenn flokksins fundina og
var þá ekkert hikað við að deila
A»el Guðmundsson.
á þá ef svo bauð við að horfa.
Stjórnarfundir voru tíðir og jafn
an haldnir heima hjá einhverjum
stjórnarnefndarmanna og oftast
hjá formanni, því félagsheimili
var ekkert. Þetta skapaði átroðn-
ing á heimilum og oft fór megnið
af nóttunni í þetta, því allir
þurftu að vinna á daginn. Þá
minnist ég þess að við komum á
fót eins konar blaði innan félags-
ins. Það var þannig úr garði gert
að félagsmennirnir afhentu rit-
stjóranum greinar og hann færði
þær inn í bók og er hún ennþá
til. Fyrsti ritstjórinn var Björn
Halldórsson leturgrafari og síðan
tók Hannes Jónsson fyrrum kaup
maður við ritstjórninni. í blaði
þessu, eða bók, getur að líta
margar greinar sumar athyglis-
verðar og jafnframt beittar á-
deilugreinar.
Öll hin harða barátta fyrstu
starfsáranna þjappaði félags-
mönnum saman og þeir voru all-
ir sem einn fúsir til starfa.
Ég á þá ósk bezta til Óðins nú
á þessum tímamótum að honum
megi fylgja blessun og velfarn-
aður og að hann megi jafnan
halda vöku sinni og vera trúr
þeirri stefnu, sem hann í upphafi
markaði sér og verða þannig
verkamönnum, sjómönnum og
Sjálfstæðisflokknum til hags og
blessunar.
Gagnkvæmur skiiningur
ríki
Gwðmundur H. Guðmundsson
hefir stundað sjómennsku í 57
ár samfleytt. Hann gekk strax í
Óðin á fyrsta starfsári hans og
hefir jafnan síðan verið þar ötull
og dugandi félagsmaður. Guð-
mundi farast svo orð:
— Á þeim tíma, sem Óðinn var
stofnaður voru verkamenn og
sjómenn, sem fylgdu Sjálfstæðis-
flokknum að málum litnir óhýru
auga. Það var almennt litið svo
á að Sjálfstæðisflokkurinn^ væri
ekki flokkur vinnustétta. Ég tel
að Óðinn hafi unnið það þrek-
virki að útrýma þessum hugsun-
arhætti, enda hefir nú orðið sú
stórbreyting á að sjómenn fylkja
sér stöðugt í auknum mæli um
Sjálfstæðisflokkinn .
Af þeim málum, sem mér eru
efst í huga, og Óðinn barðist fyr-
ir, eru byggingarmál verka-
manna og sjómanna. Það mun
hafa verið á Óðinsíundi, sem
fyrst var vakið máls á skattfrelsi
manna við vinnu við eigin íbúðir
og síðan var málið tekið upp af
þingmönnum Sjálfstæðisflokks-
ins,þeim Gunnari Thoroddsen,
Jóhanni Hafstein og Sigurði
Bjarnasyni. Annars minnist ég
fyrst og fremst Jóhanns Haf-
steins í sambandi við byggingar
málin, þvi að hann hefur ávallt
barizt fyrir þessum málum fyr-
ir okkur af stakri árvekni. En úr
því að við ex'um farnir að minnast
á forystumenn okkar á sviði þing
mála, get ég ekki látið hjá liða að
geta Ólafs Thors, sem ég minníst
sem eins skilningsríkasta forystu
manns okkar sjómanna.
Með stofnun Óðins hafa sjó-
menn og verkamenn komizt í
nánara samband við atvinnurek-
endur og hafa getað flutt fyrir
þeim mál sitt. Þetta hefir orðið
til þess að vekja vaxandi og gagn
kvæman skilning á milli
þessara stétta og eyða tortryggni
og misskilningi, sem aði'ir flokk-
ar hafa jafnan reynt að ala á
milli stéttanna. Það hefir einnig
komið í Ijós, að í raun og veru
er það ekki svo mikið sem ber á
milli verkamannsins og atvinnu-
rekandans, ef haldið er á málum
öfgalaust.
Ég vil því hvetja menn til þess
Guðmundur H. Guðmundsson.
að hlusta ekki á þær raddir, sem
reyna að ala á því og telja verka-
mönnum og sjómönnum trú um
að atvinnurekendurnir séu óvinir
þeirra. Ég á þá ósk til handa
Óðni á þessum tímamótum að
samstarfi stéttanna verði haldið
áfram og að þar á milli megi
jafnan ríkja skilningur og vel-
vilji, en ekki stéttahatur sem ein
ungis getur orðið aðilum sjálfum
og allri þjóðinni til miska. Óska
ég að Óðinn megi þarna standa
í brjósti fylkingar góðra drengja.
Haíði frú á sfefnu
Sjáífsfæðisffokksins
Guðmundur Nikulásson er
einn af hinum eldri verkamönn-
um í Óðni. Hann hefir í nokkur
ár starfað þar í stjórn og situr
í henni nú. Guðmundi segist svo
frá.
— Ég er nú orðinn nokkuð
gamall og vil að ungu mennii-nir
fari að taka við af okkur körlun-
um. Annars get ég sagt að margt
olli því að ég gekk á sínum tíma
í Óðin. Upphafið var það, að
kunningi minn kom til mín og
spurði mig að því hvort ég vildi
ganga í félagið. Þetta mun hafa
verið einhvern tíma í lok stríðs-
ins. Ég gaf honum ekki strax
svar en hugsaði málið nokkra
hríð. Ég hafði kynnzt fjöldamörg
um Sjálfstæðismönnum, bæði
gegnum atvinnu og á öðrum vett
vangi, og öllum að góðu einu.
Einnig þekkti ég nokkuð til
stefnu Sjálfstæðisflokksins og
fannst mér hún vera frjálslynd
umbótastefna og því samrýmast
vel hugsunuin þeirra manna, sem
hafa sjálfstæðar skoðanir og
vilja starfa frjálsir og óháðir.
Það virðist vera íslendingum í
blóð borið að krefjast sjálfræðis
Frá
og láta ekki segja sér meira fyrir
verkum en nauðsyn krefur. Þá
voru komnir til sögunnar hér
á landi flokkar sem börðust fyrir
róttækum skoðunum og vildu
þjóðnýta allt og létu í veðri vaka
að þar í lægi hagsæld almennings
og að alla hluti ætti að gera fyrir
menn og jafnvel fyrir ekki neitt.
Þetta fannst mér vera heldur
ói’aunhæf stefna. Einnig var
það komið fram, að þeir beittu
skefjalausu mannníði og bitn-
aði það fyrst og fremst á forystu
mönnum Sálfstæðisflokksins og
stefnu hans. Þar voru kommún-
istar auðvitað fremstir í íylk-
ingu, mennirnir sem jafnframt
töldu sig fylla hinn eina og sanna
verkalýðsflokk. Þessar ástæður
voru fyrst og fremst þær sem
gerðu það að verkum að ég gat
að vel hugsuðu máli einkar auð
veldlega fellt mig við að ganga
í þessi samtök sjálfstæðisverka-
Guðmundur Nikulásson.
manna og sjómanna. Það var mér
einnig mjög að skapi að Sjálf-
stæðisflokkurinn átti rik ítök
meðal allra stétta landsins og tók
ekkert síður tillit til sjónarmiðs
launastéttanna en annarra stétta,
Þessi félagsskapur verkamanna
hefir komið mörgum málum okk-
ar langt áleiðis svo sem bygging-
armálum og fleiri hagsmunamál-
um félagsmanna.
Ég á þá afmælisósk bezta, til
Óðinsmanna á þessum tímamót-
um félagsins að þeir ástundi ein-
ingu og gott samstarf við sam-
flokksmenn sína í öðrum stéttum
og verði trúir þessu gamla kjör-
orði „stétt með stétt“.
Forusfa Óðins
í byggingarmáfum
Angantýr Guðjónsson hefir um
mörg ár verið í forystuliði Óðins
og m. a. formaður um skeið. Hann
minnist sérstaklega baráttu fé-
lagsins í byggingarmálum. Ang-
antý farast orð á þessa leið:
barnaskemmtun á vegum Óðins.
— Byggingarmálin og forusta
Óðins í þeim eru þau mál sem
mér eru einna hugstæðust af bar
áttumálum félagsins. Forsaga
þeirra er sú að árið 1946 koma
24 Óðinsfélagar saman á fund í
'Sjálfstæðishúsinu og stofna með
sér byggingarfélag, er hlaut nafn
ið Hofgarður. Ráðast þeir félagar
svo í það að byggja sambýlishús
tveir og tveir saman eða alls tólf
myndarleg hús. Gerðu margir
þetta af litlum efnum. Næsta
stigið er svo það að félagsmenn
leita til bæjaryfirvaldanna um
að fara þess á leit við þau að
þau beiti sér fyrir byggingu fok-
heldra húsa sem einstaklingar
geti svo fengið og fullgert með
eigin vinnu og vina og venzla-
manna. Upp úr þessu hefjast svo
byggingarnar í smáíbúðahverf-
inu þar sem bærinn lagði til teikn
ingar fyrir sáralítið verð og út-
hlutaði mönnum lóðum en þeir
byggðu síðan sjálfir húsin, sem
kunnugt er.
Nú rís upp það vandamál, er
margir hófust handa um bygg-
ingar af litlum efnum með eigin
vinnu að þeim var reiknuð öll
vinnan til tekna og fengu þeir
þvi svo háa skatta að margir
gátu ekki risið undir þeim og
urðu að gefast upp við að byggja
yfir sig. Fara þá Óðinsmenn enn
á stúfana og leita til þingmanna
Sjálfstæðisflokksins og biðja þá
að flytja frumvarp um það á Al-
þingi að vinna við eigin íbúðir
yrði undanþegin bæði skatti og
útsvari. Þessu lyktaði svo með
Anganlýr Guðjónsson.
því eins og mönnum er kunnugt
að þeir Gunnar Thoroddsen, Jó-
hann Hafstein og Sigurður
Bjarnason fluttu frumvarpið og
náði það að verða að lögum. Ég
er ekki í nokkrum vafa um það
að þessi lög hafa orðið mörgum
ómetanleg hjálparhella við að
koma upp þaki yfir höfuðið og
blátt áfram gert menn efnalega
sjálfstæða.
Annað mál er það, sem ég vil
gjarna minnast á en það er gróð-
ursetning trjáa á vegum félags-
ins í Heiðmörk. Þegar í upphafi
var félaginu úthlutað þar stórri
spildu og er óhætt að fullyrða
að Óðinn hefir alla tíð staðið
mjög framarlega í hópi þeirra
félaga er tekið hafa að sér að
klæða Heiðmörkina skógi. ÁiTega
er bætt í þennan reit.
Ég við að síðustu geta þess sér-
staklega að Óðinn hefir jafnan
mætt góðum stuðningi og vel-
vilja flokksforystu Sjálfstæðis-
flokksins og hefir það venð fé-
laginu ómetanlegur styrkur í
starfsemi þess.
Yerkaiýðshreyfingin
verði freisuð undan
kommúnisfum
Guðjón Hansson er einn af nú-
verandi stjórnarmönnum Óðins.
Hann segir nokkuð frá helztu
baráttumálum félagsins í dag.
— Hlutverk Óðins er að sam-
eina alla Sjálfstæðismenn í liin-
um ýmsu verkalýðsfélögum undir
merki flokksins. Tilgangurinn er
sá að launþegarnir séu allir í einu
félagi svo að þeir geti borið fram
sjónarmið sín til þess að hægt sé
að samræma þau og túlka sam-
eiginlega inn á við og út á við.
Eitt aðaibaráttumálið nú er að
vinna að því að allir lýöræðis-
sinnar innan verkalýðshreyfing-
arinnar sameinist gegn kommún-
istum. Það var fyrir ötula starf-
semi Óðinsmanna að Alþýðusam-
bandið náðist á sínum tima úr
höndum kommúnista og á vegum
félagsins hafa unnizt margir og
miklir sigrar. Og nú er enn á ný
framundan svipuð barátta og þá.
Allir lýðræðissinnar sjá nú nauð-
syn þess að velta þeim mönnum,
sem nú fara með völd í Alþýðu-
sambandinu úr sessi. Þetta sýna
bæði kosningarnar til bæjar-
stórna og kosningar í hinum
ýmsu verkalýðsfélögum. Þróun-
in stefnir gegn einræðisöflun-
um. Það væri því vegleg aímæli*
gjöf til handa Óðnj. að þetta
mætti takast á næsta haustu
Starfsemi félagsins beinist svo
einnig að því að auka eðlilega
Guðjón Uansson.