Morgunblaðið - 01.05.1958, Qupperneq 11

Fimmtudagur 1. maí 1958
MORCIJNBL 4 ÐtÐ
11
7. maí — hátíBisdagur verkalýðsins
Guðm. H. Garðarsson, formaður V.R:
Mikilvægt mól fyrir
launþegd í verzlunorstétt
f TILEFNI 1. maí flyt ég laun-
þegum beztu árnaðaróskir. Á
þessum degi hlýtur hver launpegi
í verzlunarstétt að hugleiða það,
hvernig honum og trúnað-
armönnum félagsins megi takast
að gera V.R. að sem öflugustu
og sterkustu stéttarfélagi. Með
því tryggir hann kjör sín og ger-
ir kjarabaráttu framtíðarinnar
auðveldari og áhrifameiri. Marg-
ar leiðir má fara til þess að ná
þessu marki, m.a. með virkri
þátttöku félagsmanna í störfum
félagsins, aukinni stéttvísi, fórn-
fýsi, þrotlausri baráttu, hvar
sem er fyrir hagsmunamálum
verzlunarfólks og síðast en ekki
sízt með auknu samstarfi af hálfu
félagsins við önnur stéttarfélög.
Til þessa hefir V.R. staðið eitt
sér í kjara- og hagsmunabaráttu
þeirri, sem félagið hefur átt í.
Hefir þeim átökum lyktað þannig
að félagið hefir komið fram vilja
sínum að méstu leyti, en þó
hvergi nærri fullnægjandi. Er
það lofsvert, að menn nái rétti
sínum sjálfir, en hins ber að gæta,
að betri árangri mætti ná, ef fé-
lagið væri aðili að samtökum sem
geta veitt því mikinn og öflugan
stuðning í kjarabaráttunni.
Verzlunarmannafélag Reykja-
víkur og öll önnur stéttarfélög
verzlunarmanna eiga tvímæla-
laust að vera aðilar að Alþýðu-
sambandi íslands, annaðhvort
sem sérfélög eða í gegnum Lands-
samband íslenzkra verzlunar-
manna. Mörgum kann í fljótu
bragði að þykja það jafngóð
lausn, að gerðir séu gagnkvæmir
samningar milli A.S.Í. og L.Í.V.,
en slíkt er ekki á rökum reist.
Aðild að A.S.Í. veitir hverju
stéttarfélagi, sem í sambandið
gengur rétt á mikilsverðum stuðn
ingi í kjarabaráttunni og trygg-
ir, að allir vinnuveitendur á við-
komandi félagssvæðum viður-
kenni samningsrétt þeirra félaga
sem eru í A.S.Í. Þetta atriði er
sérstaklega mikiivægt fyrir V.R.,
þar sem stór vinnuveitandi í
Reykjavík, Samband íslenzkra
samvinnufélaga, hefur neita'ð að
semja við félagið og þar með við-
urkenna ótvíræðan rétt féiagsins
til samninga um kaup og kjör
verzlunar- og skrifstofiufólks á
samningssvæði félagsins. í lögum
A.S.Í. eru skýlaus ákvæði sem
segja, að sambandið skuli „hindra
að gengið sé á rétt þeirra", það er
félaga innan A.S.Í. og „gangast
fyrir gagnkvæmum stuðningi
stéttarfélaga hvers við annað í
verkföllum, verkbönnum og
hvers konar deilum um kaup og
kjör, enda séu þær deilur viður-
kenndar af sambandinu eða hafn-
ar að tilhlutan þess“. Þennan
rétt myndi V.R. öðlast sama dag
og félagið yrði tekið inn í A.S.Í.
Verzlunarmanhafélag Reykja-
víkur er ungt stéttarfélag að ár-
um, aðeins þriggja ára, og er
mikilvægt fyrir félagið, að önn-
ur stéttarfélög sem eiga að baki
sér mikla reynslu í kjara- og
stéttabaráttunni rétti þessu nýja I
bróðurfélagi hjálparhönd í mót-
un stéttarþroskans. Félagsmenn
í V.R. eru nú á þriðja þúsund.
Er það flest ungt fólk, sem á
ættir sínar að rekja til fólks úr
öllum stéttum og ekki hvað sízt
til launþega úr sjómanna- og
verkalýðsstétt. Það er eiijnig þýð-
ingarmikið fyrir þau félög, sém
í A.S.Í. eru, að jafnfjölmenn
stétt launþega sé innan raða A.S.Í.
Með því verða átökin í kjarabar-
áttu launþega samstilltari og
áhrifameiri.
Verzlunarfólk á ekki síður
heima í A.S.l. en atvinnul’Iug-
menn, hljóðfæraleikarar, vöru-
bílstjórar, mjólkurfræðingar og
afgreiðslufólk í brauð- og mjólk-
urbúðum, svo nokkur dæmi séu
nefnd. Það er því tími til kom-
inn, að verzlunarfólk fari að
vinna að því, að félög þeirra eða
L.Í.V. fái aðild að heildarsam-
tökum launþega, Alþýðusam-
bandi íslands. Verzlunarmanna-
félag Reykjavíkur er að hefja
sitt skeið sem stéttarfélag og hvíl
ir mikil og þung ábyrgð á herð-
um þeirra, sem að forustu þess
standa, að þeir marki framtíðar-
stefnu félagsins rétt og láti einsk-
is ófreistað að efla og styrkja
félagið í framtíðarbaráttunni.
Kjarabaráttan, er og verður aðal
mál verzlunarfólks og ber
að tryggja framgang þess
eftir þeim leiðum sem bezt-
ar eru. öflugt stéttarfélag er
mes'nmarkmið allra félagsmanna
Verziunarmannafélags Reykjavík
ur.
Verzlunarfólk! Stefnum að
því að tengjast öðrum laun-
þegafélögum sterkum bönd-
um, Til heilla fyrir verzlunar-
fólk og aðra launþega í land-
inu.
Guðm. H. Garðarsson.
Guðjón S. Sigurðsson, formaður Iðju félags
iðnverKaioiKs í Reykjavík
Launþegar sameinist gegn
kjaraskerðingu
ÉG FAGNA ÞVÍ, að í dag getur
reykvískur verkalýður gengið
sameinaður út á götuna og borið
sameiginlega fram kröfur um
bætt kjör. Er það mikið hinum
lýðræðissinnaða hluta verkalýðs-
ins að þakka, vegna einingarvilja
hans, þrátt fyrir einstrengings-
hátt fulltrúa austrænu einræðis-
aflanna. Mest er þessi eining
vegna þess, að verkafólk finnur
nú nauðsyn þess r-.ð standa sam-
an vegna yfirvofandi kjaraskerð-
ingar af hálfu ríkisstjórnarinnar,
en hún hefur ekki þorað að leggja
fram „bjargráða-tillögurnar" fyr-
ir 1. maí, því að hún veit sem
er, að allur verkalýður landsins
mun sameinast um að gefa ekki
eftir af kröfum sínum um auk-
inn kaupmátt launa, heldur
standa fast saman gegn hvers
konar árásum á afkomu laun-
þega.
Á þessum hátíðisdegi verka-
lýðsins þykir mér rétt að minnast
aðeins á aðstöðu iðnverkafólks í
kjarabaráttu sinni. íslenzkur iðn
aður byggist að miklu leyti á
innflutningi erlendra hráefna og
er því mjög háður útflutnings-
verzluninni, eins og hún er á
hverjum tíma með hráefnainn-
kaup. Oft verður að kaupa inn
mjög óhéntug hráefni og léleg frá
hinum ýmsu viðskiptalöndum og
þegar þar við bætist bæði langur
afgreiðslutími og gjaldeyris-
skömmtun til iðnaðarins, þá fer
að harðna á dalnum fyrir þennan
aðalatvinnuveg þjóðarinnar. En
langstærsti hluti þjóðarinnar hef
ur lífsframfæri sitt af iðnaði.
Kjör iðnverkafólks hljóta því
að mótast mjög af þeirri aðstöðu,
sem iðnaðurinn hefur á hverjum
tíma, en aðstaða hans er nú lang-
verst allra atvinnuvega þjóðar-
ínnar. Skortur á rekstrarfé, og
erfiðleikar á öflun hráefna eru
nú slíkir að til vandræða horfir
og er hart að þola slíkt meðan
nægur gjaldeyrir er fyrir hendi
til fóðurbætiskaupa landbúnað-
arins, þrátt fyrir offramleiðslu
! landbúnaðarvara, þrátt fyrir stór
kostlegar verðuppbætur, þrátt
fyrir hina hneykslanlegu með-
ferða almannafjár í framlögum
til símalagna, rafvæðingar og
vegalagna til afdalakota. öll
þessi framlög ríkisins til landbún
aðarins eru að mestu tekin af
iðnaðinum bæði fyrirtæ'.jum og
verkafólki og er það krafa allra
þeirra, er afkomu sína hafa af
iðnaði, að íslenzkur iðnaður njóti
ekki lakari aðstöðu í þjóðfélaginu
en landbúnaðurinn, svo iðnverka-
fólk fái kaup og kjör í samræmi
við þau miklu afköst, sem það
skilar.
Það er ennfremur krafa iðn-
verkafólks, að íslenzkum iðnaði
sé tryggður aðgangur að nægi-
legu rekstrarfé og hagkvæmari
aðstaða til hráefnakaupa.
1. maí gengur iðnverkafólk í
Reykjavík ásamt öðrum launþeg-
um um götur bæjarins og fagnar
því að vera frjálst fólk í frjálsu
landi, og væntir þess að allar
kúgaðar þjóðir nái rétti sínum
gagnvart hvers konar ofbeldi og
einræði.
Guðni Árnason formaður Trésmiðjafélags
ReYkjavíkur:
Pólitískir ævintýramenu verða að
víkja úr verkalýðshreyfingunni
í TILEFNI af hátíðisdegi verka-
fólks vill Trésmiðafélag Reykja-
víkur flytja félögum sínum og
öllum verkalýð árnaðaróskir.
Allt frá því fyrsta maí í fyrra
hefir „stjóin hinna vinnandi
stétta“ setið að völdum í land-
inu og hefði því mátt ætla að í
1. maí ávörpunum nú mætti gæta
bjartsýni og þakka til þessarar
stjórnar launþeganna. Þetta hef-
ir þó farið mjög á annan veg því
að nú í dag er svo komið að fyrir
dyrum stendur uppsögn samninga
flestra launþegasamtaka í land-
inu og önnur hafa þegar sagt upp
samningum. Þessi ríkisstjórn lof-
aði vinnufriði í landinu, en efnd-
irnar urðu verkföll. Hún lofaði
einnig að samráð skyldi haft við
launastéttirnar um þau mál er
þær sérstaklega varðaði. Efnd-
irnar voru 19 manna nefndin, sem
aldrei hefir verið kölluð saman
á þessu tímabili. Með jólagjöf-
inni í fyrra átti að binda endi á
skattpíningu borgaranna, en nú
er svo komið, að ríkisbáknið
vantar 200—300 millj. til þess
að „ná saman endum“. Og í dag
vita launastéttirnar ekkert hvað
framundan er en ríkisstjórn
„hinna vinnandi stétta“ virðist
ætla að draga það fram yfir I.
maí að birta þær ráðstafanir,
sem hún hefir í hyggju að gera
og ættu að vera til „hagsbóta"
verkalýðnum.
Af því sem að framan hefir
verið sagt ætti það að vera krafa
og kjörorð verkalýðsins á þessum
hátíðisdegi sínum að stjórn
„hinna vinnandi stétta" segði af
sér og firrði þjóðina þannig frek-
ari svikum og hentistefnu.
Urslitin við kosningar i verka-
lýðsfélögunum í vetur sanna ó-
tvírætt að lýðræðissinnar í verka
lýðshreyfingunni eiga mjög
miklu og vaxandi fylgi að fagna.
En betur má ef duga skal, því að
því miður gang'a enn allt of marg
ir erinda hins alþjóðlega komm-
únisma í íslenzkum verkalýðs-
samtökum.
Það er því eitt höfuðbaráttu-
mál íslenzka verkalýðsins að
losna við pólitíska ævintýra-
menn og gera þannig 1. maí að
sönnum hátíðisdegi frjálsrar
íslenzkrar alþýðu.
Magnús Jóhannesson formaður Öðins, fél.
sjálfstæðisverkamanna og sjómanna:
Fyrirbyggja verður ioisnotkun
Alþýðusambandsins
Á þessum hátíðisdegi verkaiýðs- i
ins minnast menn liðins tíma og [
þeirra sigra sem unnizt hafa. —
Einnig rifjast upp óheillaskref,
sem stigin hafa verið. Þá verð-
ur okkur á að líta til framtíð-
arinnnar og velta t'yrir okkur
hvert stefnir og hver vandamál
eru framundan, sem sigrast þarf
á. Ekki fer hjá því, að menn hug
leiði þá óheillaþróun, sem orð-
ið hefur á stjórn og stefnu valda
mestu hagsmunasamtaka verka-
lýðsins, Alþýðusambands íslands,
sem nú hefur verið gert að bein-
um pólitískum aðila í baráttunni
um völdin í þjóðfélaginu. Svo
hlýtur að fara með því að for-
ystumaður þessara hagsmuna-
samtaka verkalýðsins er jafn-
framt ráðherra í stjórn landsins,
hlýtur hann að bera fyrir borð að
meira eða minna leyti hagsmuni
þeirra samtaka, sem hann hef-
ur verið kjörinn til forystu í, auk
þess sem slíkt hlýtur að leiða til
pólitískrar misbeitingar þessara
samtaka og hefir raunar þegar
gert.
Einn stærsti sigur, sem unninn
var á sínum tíma innan verka-
lýðshreyfingarinnar var sá, er
tókst að gera Alþýðusambandið
óháð þeim flokki, er eitt sinn
hafði þar öll völd á höndum, og
þar með að einbeita því, að bar-
áttumálum verkalýðsins einum
án tillits til pólitískra átaka. Nú
er svo komið, að þessum sömu
hagsmunasamtökum er beitt fyr-
ir vagn eins ákveðins stjórnmála
flokks og um leið eru hin eig-
inlegu hagsmunamál verkalýðs-
ins fyrir borð borin.
Það er raunaleg staðreynd, að
nú skuli enn þurfa að berjast
v.ið þennan gamla draug og að
nú skuli það vera eitt af mestu
baráttumálum verkalýðsheildar-
innar að gera sín eigin samtök
á ný að hagsmunasamtökum stétt
arinnar einnar. Fram hjá þessu
verður þó ekki litið nú á þess-
um tímamótum. Kommúnista-
flokkurinn, sem breitt hefur yfir
sig sauðargæru og nefnt sig Al-
þýðubandalag, hefir að undan-
förnu misbeitt svo herfilega þess
um samtökum verkalýðsins, að
ekki verður við unað.
Þetta verður stöðugt fleiri og
fleiri mönnum ljóst og sanna það
bezt úrslitin í kosningunum til
verkalýðsfélaganna nú síðasthð-
in tvö ár, þar sem allir andstæð-
ingar kommúnista hafa sameinazt
til þess að hrinda oki þeirra af
verkalýðshreyfingunni.
Ástæða er til þess að vekja
athygli verkalýðsins á því, að
undanfarin tvö ár hefir stjórn
hinna svonefndu vinstri flokka
setið að völdum í landinu, þeirra
flokka, sem alltaf hafa þótzt bera
hag launastéttanna sérstaklega
fyrir brjósti. Hins vegar hefuv
meginverkefni núverandi ríkis-
stjórnar verið það að finna rað
til þess að koma í veg fyrir að
verkamennirnir og hinar lægst
launuðu stéttir alþýðunnar
fengju réttmætar kjarabætur í
samræmi við stóraukna dýrtíð og
álögur þær, sem stjórnin hefur
lagt á þjóðina.
Það er full nauðsyn að vara
alþýðu þessa lands við þeitn
blekkingum, sem enn verða á
svið settar, er hin svokölluðu
„bjargráð“ ríkistjórnarinnar sjá
dagsins Ijós. Launþegarnir verða
að standa dyggan vörð um hags-
muni sína og forðast að láta póli-
tíska ævintýramenn villa sér
sýn.