Morgunblaðið - 04.05.1958, Síða 3

Sunnucfagur 4. maí 1958
MORCTINTtT 4 ÐIÐ
3
Ú r verinu
■- Eftir Einar Sigurðsson -
Togararnir
Tíðin var góð síðustu viku hér
við land, en heldur mun hafa ver
ið erfitt tíðarfar hjá þeim, sem
voru við Austur-Grænland.
Skipin eru nú dreifð um allan
sjó. 5 skip eru við Austur-Græn-
land, og 3 skip eru komin vestur
fyrir Grænland.
Fisklandanir:
Hvalfell .... 297 t. 12 daga
Karlsefni .... 186 t. 10 daga
Úranus ....... 274 t. 11 daga
í>orst. Ingólfs. 260 t. 9 daga
Askur ........ 248 t. 12 daga
Marz ....... 280 t. 10 daga
Þorm. goði um 90 t. 19 daga
saltfiskur um 150 t. daga
Reykjavík
Tíðin var mjög góð s.l. viku,
hæg suðaustan og austanátt.
Afli fór ört minnkandi inn-
bugtar og það út í miðja bugt.
Eru nú margir smærri bátarnir
búnir að taka upp netin og í
þann veginn að gera það. Smærri
bátarnir hafa aftur á móti fært
sig með netin norður undir
Jökul, þar sem verið hefur reyt-
ingsafli, við 15 lestir í lögn.
Margir smærri bátar eru nú
byrjaðir handfæraveiðar, og hef-
ur verið reytingsafli hjá þeim
og víða orðið vart, en fiskurinn
er smár.
Aflahæstu bátarnir frá ára-
mótum:
Helga .......... 1050 t. ósl.
Rifsnes ......... 850 t. ósl.
Hafþór .......... 815 t. ósl.
Björn Jónss. .. 675 t. ósl.
Ásgeir .......... 650 t. ósl.
Barði .....;,... 635 t. ósl.
Keflavík
Línubátarnir öfluðu sæmilega
síðustu viku, 6—8 lestir í róðri.
Einnig var dágóður afli hjá
netjabátum, 8—9 lestir í umvitj-
un. Þó var ágætur afli á föstu-
dag, Bára fékk t.d. þá 31 t.
Nokkrir minni bátarnir hafa nú
tekið upp, en stærri bátarnir
hafa róið á djúpmið.
Hjá handfærabátum hefur ver-
ið heldur rýrt,
Heildaraflinn:
30. apríl 1958, 19527 t.
Vertíðarlok 1957, 17638 t.
í vetur var 4 bátum færra en
í fyrra.
Aflahæstu bátarnir frá áramót
um:
Net og lína:
Bára ............ 818 t. ósl.
Jón Finnsson .... 764 t. ósl.
Kópur ........... 626 t. ósl.
Gylfi II........ 597 t. ósl.
Lína eingöngu:
Guðm. Þórðars. . . 616 t. ósl.
Ól. Magnúss. ,. 575 t. ósl.
Geir t. ósl.
Baldv. Þorv.s. ... . 478 t. ósl.
Hilmir .. 516 t. sl.
Bjai’mi t. sl.
Net eingöngu:
Björgvin t. ósl.
Farsæll t. ósl.
Vísir t. ósl.
Trausti . . 442 t. ósl.
Akranes
Afli fór hríðminnkandi í vik-
unni, algengasti afli hjá netja-
bátum var 6—10 lestir. Nokkrir
bátar eru nú búnir að taka upp
og byrjaðir síldveiði.
Heildaraflinn frá áramótum:
30. apríl 1958 9132 lestir
30. — 1957 6800 —
Aflahæstu bá^arnir frá ára-
mótum:
Sigrún .... 818 t. ósl.
Sigurvon .. 737 t. ósl. og sl.
Höfrungur 635 t. ósl. og sl.
Keilir .... 635 t. ósl. og sl.
Böðvar .... 600 t. ósl. og sl.
Ól. Magnúss. 600 t. ósl. og sl.
Síldveiðin var heldur k»eg í
vikunni, komst þó upp í 150 tn.
i lögn, en var algengast 50—100
tn.
Vestmannaeyjar
Blíðviðri var alla vikuna og
róið daglega.
Afli hjá netjabátum er nú orð-
inn tregur, algengast 6—8 lestir,
en flesta dagana voru þó nokkr-
ir bátar með góðan afla.
100 bátar eru nú hættir með
þorskanetin, og má búast við, að
margir hætti nú um helgina.
Nokkrir bátar munu taka línu og
halda eitthvað áfram enn.
Einn bátur hefur róið með línu
og aflað 6—7 lestir í róðri á 30
stampa. Aflinn er mestmegnis
ýsa og langa.
Afli handfærabáta hefur verið
tregur.
Þrjú frystihúsinu höfðu tekið
á móti fiski frá áramótum og
fram til 30. apríl:
Hraðfrystist. Ve. .. 11585 t. ósl.
Fiskiðjan ......... 11315 t. ósl.
ísfél. Vestm.eyja .. 8466 t. ós.
Tölur frá einu frystihúsinu
vanta.
Aflahæstu bátarnir frá ára-
mótum til 2. maí.
Gullborg ......
Ófeigur III ....
Freyja ........
Stígandi ......
Bergur Ve......
Kristbjörg . .. ,
Sigurður Pétur
Kap ...........
Víðir SU ......
Snæfugl SU ....
Þórunn ........
Bergur NK ....
Hilmir ........
Sjöstjarnan ....
Týr ...........
1143
1022
952
885
874
873
862
840
807
776
772
765
756
745
744
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
t. ósl.
Höftin
Miðaldra maður, sem rennir
huganum aldarfjórðung aftur í
tímann, getur með sjálfum sér
farið að efast um, að hann búi
við óbreytt þjóðskipulag, svo
gjörbreytt er allt frá því, sem
áður var.
Þá var frjálst að flytja inn
hvaða vöru sem var, aðeins
þurfti að hafa íslenzkar krónur
til að greiða hana með í bönkum,
þegar hún kom. Hægt var að fá
keyptan gjaldeyri að vild, og
þurfti engum að standa reiknings
skap á, hvað við hann var gert.
Þá voru tollar af innfluttum
vörum ekki nema brot af því,
sem nú er, lítil álagning og hörð
samkeppni, énda vöruverð lágt.
Sem gefur að skilja var mikið
vöruúrval, þar sem allt var hægt
að flytja inn.
Hver og einn mátti þá byggja
að vild, kaupa skip og önnur
framleiðslutæki, ef fé var fyrir
hendi eða lánstraust. í veðdeild-
inni var öllum veitt fasteignalán
með hóflegum vöxtum. Á sama
hátt fengu menn fé í Fiskveiða-
sjóði til skipakaupa. Allt var
þetta látið í té án manngreinar-
álits, aðeins spurt um trygging-
una.
Sköttum og útsvari var stillt
í hóf.
Við allt þetta búa vestrænar
þjóðir enn þann dag í dag. At-
vinnulíf og verzlun einkennist
þar af frelsi.
Fyrir þessum umtalaða aldar-
fjórðungi var innflutningsnefnd
sett á laggirnar. Hún hefur síðan
borið ýmis heiti, en eðlið hefur
alltaf verið eitt og hið sama,
fjötrar á íslenzkt athafnalíf, sem
hafa orðið sárari og sárari með
hverju árinu. Á stríðsárunum
hefði þó verið hægt að smokka
þeim af sér, þegar þjóðin átti
600 milljónir króna í erlendum
gjaldeyri, en það var látið ógert.
Það er alltaf hægt að skera þessa
fjötra af, a. m. k. á meðan ekki
er sokkið dýpra en orðið er í er-
lendri skuldasöfnun. Það kann
að svíða fyrst á eftir, en hvað
er það á móti hinu. En það er
eins og forystumennirnir vilji
hafa þetta svona. Það eykur vald
þeirra yfir borgurunum og því
er beitt purkunarlaust. Bæði
fangelsin standa andspænis hvort
öðru við Skólavörðustíg í höfuð-
stað landsins.
Það væri göfugt hlutverk að
hefja krossferð gegn höftunum
á íslandi.
Nýtt helsi
Stofnsett hefur verið enn ein
ný skrifstofa. Útflutningsnefnd
hefur verið sett á laggirnar. Lög-
in voru samþykkt fyrir um 1%
ári. Annaðhvort hefur ekki verið
bráðnauðsynlegt að setja þessi
lög eða hér hefur verið óvenju-
erfið fæðing. Er hér víst hvoru
tveggja.
Sjávarútvegurinn getur ekki
I vænzt nema ills eins af þessari
nýju stofnun. Allir fjötrar á við-
skiptalífinu eru til bölvunar.
Hitt er kannske minna atriði, að
í starfann eru valdir menn eftir
pólitískri fylgispekt, sem ekkert
skynbragð bera á sölu sjávaraf-
urða. Landbúnaðarafurðir eru að
sjálfsögðu undanþegnar afskipt-
um nefndarinnar.
Nefnd þessi verður auðvitað
notuð til þess að hlaða undir
kommúnistafyrirtækin og Sam-
bandið og ofsækja einkaframtak-
ið eins og framast er unnt.
Það fer víst eins með Fram-
sókn og fálkann, að ekki kennir
fyrr en kemur að hjartanu. Ein
staklingsframtakið er ekki hættu
légast samvinnufélögunum. Hætt
an liggur í, að ísland lendi aust-
ur fyrir tjald.
Gjaldeyrisskorturinn bitnar
á útgerðinni
Útgerðarmenn hafa borið sig
illa í vetur yfir, hve erfiðlega
hefur oft gengið í bönkum að fá
að greiða veiðarfæri. Hafa þeir
einatt liðið fyrir það mikinn
baga. Er ástandið nú orðið líkt
og var á árunum fyrir stríð. Þá
gekk svo langt, að Vestmanna-
eyingar urðu að neita að afhenda
gjaldeyri fyrir lýsi og nota hann
til veiðarfærakaupa, annars
hefði útgerðin stöðvazt.
Útvegsmönnum finnst ekki
nema sanngjarnt, að gjaldeyrir til
nauðsynja útvegsins og þá eink-
um veiðarfæra gangi fyrir öllu,
því að þar kemur hann á skömm
um tíma margfaldur aftur.
Vegna gjaldeyriserfiðleikanna
í í vetur munu nú ýmsir útvegs-
i menn verða fyrir barðinu á nýju
yfirfærslugj öldunum, og er það
illa farið.
Einhuga þjóð
Stjórnmálamenn og blöð lands-
ins, ýmis félagasamtök og ein-
staklingar hafa allt siðan það
heillaspor var stigið fyrir 5 ár-
um að færa út landhelgina, verið
að búa þjóðina undir að stíga
næsta skréfið, 12 mílna land-
helgi.
Stjórnmálamennirnir, sem
' annast eiga framkvæmdina,
þurfa því ekki að hika, þegar að
ákvörðun er komið, jafnvel þótt
einhver kvíði læddist að þeim.
Við vitum aldrei, hvað fram-
tíðin ber í skauti sínu, en við
trúum á giftu íslands.
Norska bræðslusíldarverðið
Norsku verksmiðjurnar hafa
nú ákveðið verð á bræðslusíld af
íslandsmiðum í sumar. Verður
það sem svarar ísl. kr. 105,00 mál-
ið, miðað við 18% feita síld af-
henta við vexksmiðju í Noregi.
Verðið á síldinni hér í fyrra var
kr. 95,00 fyrir málið, og þar af
var kr. 20,00 verðbætur upp í
| 250,000 mál.
Norðmenn hafa í hyggju að
' senda 100 skip í sumar til þess
1 að veiða síld í snyrpu fyrir
norsku síldarverksmiðjurnar.
Ekki minni sild
Ýmsir vísindamenn telja, að
ekki sé minni síld í sjónum en
áður. Haldið er fram, að síldin
dreifi sér nú yfir miklu stærra
svæði til þess að hrygja.
Með nútíma visindalegum rann
sóknum er álitið, að ekki þurfi
Sr. Bjarni Sigurðsson, tAosfelli
Jakopsdraumur
iJAKOP ÍSAKSSON er á leiðtil svefns, að okkur þótti sem
Ilangt út í lönd til að framast.
Ferðin er ekki sérlega skemmti-
leg um óbyggðir. Að vísu ber
margt fyrir augu, svo að dýra-
j og gróðurlíf landsins eins og lýkst
upp og verður betur skilið en
j fyrr. En maður er manns gam-
an, og unglingur á leið frá heimili
og vinum út í víða veröld finn-
ur, að heimurinn er óneitanlega
stór og kannski viðsjárverðari en
hann vill kannast við, meðan
hann nýtur öryggis og verndar
í föðurhúsum. Svo að það er
ekki trútt um, að uggur setjist
að honum undir nóttina. En hvað
um það. Hann er orðinn fulltíða
karlmaður á leið út í heim til að
framast og verða maður með
mönnum. Og hann velur sér lág-
an stein að höfðalagi, leggur þar
á malinn sinn og er sofnaður fyrr
en varir.
En hugurinn reikar áfram, ekki
djúpur draumlaus svefn hins
þreytta og metta, heldur ljúkast
upp draumheimar ferðalangsins,
sem við hvert fótmál kannar
ókxmna stigu og notar tímann til
að brjóta heilann um undur lífs-
ins, sem blika til hans eins og
spurul augu úr hverri laut, af
hverju leiti.
— Á —
Og hann dreymdí draum: Hann húsið.
sá stiga, er náði frá jörðu til
himins. Englar guðs gengu upp
og ofan stigann, en uppi yfir
stiganum var drottinn sjálfur og
sagði við Jakop: Ég er með þér
og varðveiti þig, hvert sem þú
ferð, og ég mun aftur flytja þig
til þessa lands.
Þá vaknaði Jakop og minntist
loforðs drottins, og hann sagði
hugfanginn: Sannarlega er guð á
þessum stað, og ég vissi það ekki
Hér er vissulega guðs hús, hér
er hlið himins.
— ★ —
Hugþekk er þessi frásögn og
það því fremur, að hún höfðar til
reynslu okkar sjálfra. Flest höf-
um við, sem fulltíða erum, ein-
hvern tíma farið úr foreldrahús-
um fyrir fullt og allt. Flest höf-
um við einhvern tíma verið á j
yið ættum engan að. Og hefw
okkur þá ekki lagzt það sam*
til og Jakopi, sem í einverunni
sneri huga sínum til hæða og
leitaði þar huggunar og trausts?
Því að það megum við vita, aS
slíkan draum hefur enginn nema
sá, er í vökunni leitar á vit skap-
ara síns og drottins. Og hvilíkt
loforð: Ég er með þér og varð-
veiti þig, hvert sem þú ferð.
— ★ —
Draumspakir hafa þeir feðgar
verið, Jakop og Jósef og ekki
óeðlilegt, að nútíma fólk taki þá
eiginleika í arf frá þessum lang-
feðgum kristinna manna. Við
höfðalagið okkar reisum við stiga
allt til himins; til þess þarf hann
ekki alltaf að vera ýkjahár, því
að þess ber að gæta, að himinn-
inn sé ekki fjær en í seilingshæð.
Og þá eru það hugsjónirnar,
baráttumálin, keppikeflið, draum
arnir, einhvern veginn verða þeir
að rætast, svo að við tökum þá
sjálf á bakið, enda ekki víst, að
öðrum sé trúandi fyrir þeim, sízt
himinvöldum, og staulumst af
stað með þá upp stigann góða. En
okkur miðar sorglega skammt.
Og til þess höfum við iðulega
fundið, að s.miðirnir erfiða til
ónýtis, ef drottinn byggir ekki
Þessi kynslóð á sér vissulega
margt gleðiefni, margt til að vera
hreykin af; svo vel hefur miðað
í mörgum greinum, að aldrað
fólk þekkir varla mannlegt félag
fyrir sama og það var. En erum
við að sama skapi sælli, ham-
ingjusamari? Varla.
Hugsum okkur, hve dýrlegt er
þetta loforð drottins og mikils
um vert, að við gefum því gaum:
Ég er með þér og varðveiti þig,
hvei't sem þú ferð. Sannarlega
er hann okkur jafnan nálægur,
þó að við látum einatt svo sem
við vitum það ekki. Vissulega er
kærleikur hans þvílíkur, að hann
leggur allt í sölurnar fyrir hvern
og einn. Og hvarvetna sem göfug-
ur málstaður er borinn fram til
sigurs eða menn dreymir fagran
’ ferð ein okkar liðs og lagzt svo draum, þá er guð með í verki og
lætur loforð sín rætast.
að bíða lengur en til haustsins,
★ —
Fyrir 100 árum orti skáldkon-
svo að hægt verði að segja fyrir an Sarah Adams sálminn fagra
um útlitið með síldveiðarnar um Jakopsdraum: Hærra minn
hálft ár fram í tímann.
Drögumst við aftur úr?
íslendingar voru einhverjir
guð til þín. Síðan hefur hann
verið þýddur á um 150 tungu-
mál, enda eru fáir sálmar á borð
, . „ , .., , „ við hann að fegurð og snilld.
þeir fyrstu til þess að fmna upp „ . - .. , ,
, , J Z, , Hann er lofsongur og bæn þess
hagkvæma gerð af flottrolli til
þorskveiða. Aðrar þjóðir tóku
þetta svo eftir íslendingum.
Að því er varðar síldveiðar í
flottroll, hefur þetta farið á ann-
' an veg. Á sama tíma og aðrar
þjóðir hafa notað flottroll með
góðum árangri til síldveiða, hef-
ur vei'ið hljótt um þetta mál á
íslandi. Þjóðverjar veiddu t.d.
árið 1955 3 milljónir hektólítra
í flottroll, eða álíka síldarmagn
og Norðmenn veiddu í vetur, og
mörgum sinnum meira en íslend-
ingar veiddu á s.l. ári.
Það má segja, að Svíar og Dan-
ir hafi sannað til fulls ágæti
tveggja báta flottrolls til síld-
veiða í Norðursjónum. En hins
vegar hefur ekki fengizt jafnfull
nægjandi árangur með flottrolli
fyrir eitt skip. Margir vilja halda
því fram, að tveggja báta flot-
troll þjappi síldinni saman, þar
sem eins skips flottrollið vilji
meira dreifa henni.
Enginn vafi er á því, að
tveggja báta flottroll á mikla
framtíð fyrir sér hér við land, en
það er kostnaðarsöm veiðiaðferð,
á meðan verið er að þreifa sig
áfram með styrkleika vörpunnar
o.fl. Það hefur verið takmark-
aður skilningur þess opinbera á
þessari veiðiaðferð, og fékkst t.d.
ekki nein opinber aðstoð til þess
að stunda hana s.l. haust, og var
■ svarið, að þetta væri fullreynt!
manns, sem er frá sér numinn,
að hann hefur fundið
snerting guðs, fundið nálægð
hans og handleiðslu.
Dýrkun okkar á þekkingu og
vitsmunum hefur orðið á kostn-
að trúar og siðgæðis, sem er
engu líkara en við viljum stund-
um tjóðra við rúmstokkinn eins
og umskiptingana forðum. Eng-
inn getur þó borið algjört bana-
orð af trú sinni; við eigum okkur
öll stundir, þegar trú og traust
á forsjón guðs sviptir öllu öðru
burtu eins og i^yk.
Fyrir um hálfum 5. áratug
rakst risaskipið Titanic á borg-
arís úti á reginhafi og sökk. Um
1400 manns, sem allir töldu ó-
hulta, fórust á skammri stundu.
Þetta var upp og ofan fólk eins
og ég og þú, misjafnlega trúað
eins og gengur. En það voru ekki
bollaleggingar um heimspeki,
vísindi eða tækni, sem þetta fólk
hafði sér til afþreyingar, meðan
það beið dauðans, þar voru all-
ir með einum huga í bæn til
guðs. Og það er í frásögur fært,
að skipshljómsveitin lék hið til-
komumikla lag og manngrúinn
söng: Hærra minn guð til þín.
Áreiðanlega kom söngurinn sá
frá hjarta þessa fólks, sem eins
og við hafði því miður svo oft
misst sjónar á fyrirheiti Jakops-
draums: Ég er með þér og varð-
veiti þig, hvert sem þú ferð.