Morgunblaðið - 20.05.1958, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 20. maí 1958
MORCUWBT. 4 ÐIÐ
11
Fréttir frá Alsír og París
FRÁ og með miðnætti aðfara-
nótt hins 17. þessa mánaðar var
lýst yfir neyðarástandi í Frakk-
landi. Þingið samþykkti lög varð-
andi hið nýja vald stjórnarinnar
með 461 atkvæði gegn 114. Þeir,
sem greiddu atkvæði með fram-
varpi stjórnarinnar voru komm-
únistar og sósíalistar og hér um
bil allir miðflokkarnir en á það
er bent í þessu sambandi að
frumvarpið hefði verið samþykkt
jafnvel þó kommúnistar hefðu
verið á móti, þeirra atkvæði hefði
ekki þurft.
Það sem felst í frumvarpi
stjórnarinnar um neyðarástand,
er það, að innanríkisráðherra
stjórnarinnar hefur nú heimild
til að
1) Banna alla umferð far-
artækja og gangandi manna á
tilteknum stöðum eða tiltekn-
um tímum.
2) Koma upp öryggissvæð-
um, þar sem hægt er að banna
tilteknum mönnum eða hópum
að koma og safnast saman.
3) Hægt er að skipa mönn-
um, sem á einn eða annan hátt
óhiýðnast yíirvöldunum að
yfirgefa einstök héruö
eða lögsagnarumdæmi eða
hluta af þeim, eftir því sem
þörf þykir í hvert skipti.
4) Húsrannsóknir eru heimil
ar, hvort sem er á degi eða
nóttu.
5) Hið opinbera hefur
heimild til ritskoðunar hvað
varðar dagblöð og til þess að
hafa umsjón með því, sem út-
varp, kvikmyndahús eða leik-
hús sýna, og eftir atvikum
banna það, sem þurfa þykir.
6) Ileimilt er að banna fólki
að safnast saman og heimilt
að loka skemmtihúsum og auk
þess má banna áfengisveiting-
ar.
7) Heimilt er að ákveða til-
tekna tíma á sólarhringnum,
þegar engir megi vera utan
dyra.
8) Heimilt er að loka til-
teknum stöðum eða svæöuim,
þannig að þangað megi eng-
inn utanaðkomandi maður
ferðast.
Loks er dómsmálaráðherr-
anum heimilaö að veita her-
dómstólum vald til þess að
fara með dómsmál, sem ann-
ars heyra undir borgaralega
dómstóla.
Víðtækar handtökur
Ýmis af þeim ákvæðum, sem
lögleidd voru með lögunum um |
neyðarástandið, var þegar farið
að nota daginn áður. Allt frá
því um miðja síðustu viku hafa
farið fram miklar handtökur
manna, sem taldir voru á ein-
hvern hátt grunsamlegir. Talið
var, að s. 1. föstudag, hefðu um
300 manns verið handteknir í
París einni og var aðalástæðan
fyrir mörgum handtökum sú, að
menn þessir höfðu safnazt sam-
an, þrátt fyrir bann lögreglunn-
ar. En nokkur hluti þessara
manna var þá tekinn fastur,
vegna þess að á þeim lá grun-
ur um, að þeir mundu stofna til
uppreisna og óeirða.
Ritskoðun hófst þegar í stað
og var byrjunin sú, að gefin var
út fyrirskipun um að engar
Soustelle
myndir mætti senda þráðlaust,
nema þær væru áður sýndar
yfirvöldum. Allar samkomur og
hópgöngur voru þegar í stað
bannaðar.
Eitt af því sem lögreglan gerði
þegar á laugardag og var raun-
ar byrjuð á daginn áður, var
að leita uppi alls konar félög,
sem kennd voru við fasisma.
Ráðizt var inn í húsakynni þeirra
og lagt hald á allt sem þar var.
Ilerinn hafður viðbúinn
Strax og neyðarástandinu hafði
verið lýst yfir, var gefin út fyr-
irskipun um, að engin leyfi yrðu
framar veitt í hernum. Öllum
hermönnum, sem staðsettir eru
í Vestur-Þýzkalandi var fyrir-
skipað að vera reiðubúnir, hvort
sem var á nóttu eða degi.
í Frakklandi hafa allir foringj-
ar og óbreyttir hermenn fengið
skipun um að koma nú þegar
til stöðva sinna. Hermenn, sem
eru heima í leyfi frá Alzír, eiga
þegar í stað að koma til stöðva
| hersins í héruðum, þar sem þeir
i dveljast. Þetta er gert til þess
að ríkisstjórnin geti fremur kom-
ið í veg fyrir uppreisnir innan
hersins, hvort tem þær stafa frá
franska hernum í Alzír eða þá
frá mönnum de Gaulle.
Moch innanríkisráðherra
Aðfaranótt laugardagsins gerði
Pflimlin breytingu á stjórn sinni,
þannig að þrír svonefndir sósíal-
istar voru teknir í stjórnina, og
var höfuðforingi þeirra Jules
Moch gerður að innanríkisráð-
herra. Moch er nú nefndur hinn
„sterki maður“ stjórnarinnar og
er talið að hann muni ekki svíf-
þess að koma í veg fyrir upp-
reisn hersins og einnig, að Gaull-
istar komist til valda með of-
beldi. Moch er þekktur að því
að vera harðhentur, þegar hann
vill það viðhafa og er sagt, að
kommúnistar í Frakklandi líti
það mjög óhýru auga að hann sé
nú orðinn innanríkisráðherra.
Þegar allsherjarverkfallið var
1948, var Moch ráðherra og köll-
uðu kommúnistar hann þá
„Noske“, en Noske var þýzkur
jafnaðarmaður, sem var ráðherra
í fyrstu stjórn Eberts forseta og
Salan hershöfðingi
barði hann niður kommúnista-
uppreisnirnar í Þýzkalandi fyrst
eftir styrjöldina 1914—18. Þeir,
sem eru yzt til hægri hafa einnig
megna andúð á Moch en þeir
telja að hann sé mjög sama sinnis
og Mendés-France.
Þúsundir af lögreglumönnum voru til taks í París til að dreifa
mannfjöldanum og notuðu kylfurnar óspart
Gat Massu tekið París?
Hræðslan var orðin svo mikil
í París, að menn bjuggust svo að
segja við hverju sem var. Marg-
ir töldu, að á því gæti verið yfir-
vofandi hætta að Massu hers-
höfðingi, yfirmaður fallhlífaher-
sveitanna í Alzír, og sá sem
stendur á bak við óhlýðni hers-
ins þar, gæti tekið París. Margir
voru hræddir við, að hann myndi
flytja lið sitt yfir til Frakklands
og stefna til borgarinnar. Ef svo
færi, mundu kommúnistar og
uinn nýi innanríkisráðherra
Moch
jafnaðarmenn stofna til verkfalla
og endirinn yrði blóðug borgara-
styrjöld.
Sjónarvottur segir frá
Danska blaðið Extrabladet,
birti síðdegis á laugardag ýtar-
lega grein frá fréttaritara sínum
í París um ástandið í borginni
nóttina áður. Blaðamaðurinn seg-
ir, að óskapleg upplausn hafi þá
verið í borginni. Þá hafi 50 þús.
lögreglumenn verið á ferli og
komið hafi til blóðugra óeirða.
Blaðamaðurinn segist áður hafa
séð sitt af hverju þessu líkt, til
dæmis á styrjaldarárunum, þeg-
ar uppreisnir voru og hópgöngur
í hersetnum löndum, en ekkert
af því hafi komizt í námunda við
ástandið í París á laugardags-
nótt. Margir saklausir hafi orðið
þarna fyrir barðinu á lögregl-
unni, eingöngu vegna þess að
þeir lentu í hóp með öðrum. Lög-
reglumennirnir voru vopnaðir
kylfum og dreifðu þeir ÖU-
um hópum, hvort sem þeir voru
stórir eða smáir og létu þá kylf-
urnar dynja á hverjum sem var.
Þannig gekk þetta alla nóttina
en um morguninn var nokkur
ró komin á, en þó bjuggust allir
við áframhaldandi baráttu og
óvæntum atburðum, segir blaða-
maðurinn. Hann segir, að öllum
hafi borið saman um, að það
þurfi að fara aftur í tímann, allt
til septembermánaðar 1939, til
þess að finna hugarástand, sem
sé svipað því, sem nú ríki í
Frakklandi og þá sérstaklega í
Parísarborg. Hver maður spyrji
annan, hvort nú verði borgara-
styrjöld og öllum komi saman
um, að hjá vandræðum verði
ekki komizt, en hitt sé svo ein-
ungis óvíst, hversu vandræðin
verði víðtæk.
Rólegra í París á laugardag
Fréttaritarar, sem voru í París
á laugardaginn var, sögðu að þar
væri nú allt orðið rólegra eftir
ósköpin nóttina áður. Menn sætu
við kaffiborðin utan við veit-
ingastaðina úti undir beru lofti,
eins og ekkert hefði skeð. Á göt-
unum, í skrifstofunum, í blóma-
verzlunum við ■ Madeleine og
hjá bóksölunum á Signubökkum
er sagt allt hið sama og áður
var. Parísárbúar fara nú til
vinnu sinnar, eins og áður. En
fréttaritararnir segja, að þetta sé
ekkert annað en yfirborð, en
raunverulega séu Parísarbúar
ákaflega órólegir. Þeir rífa þeg-
ar í stað út hvert það blað, sem
kemur fram á götunum. Morgun-
blöðin eru nú seld í miklu stærri
upplögum en áður, svo að aukn-
ingin nemur hundruðum þús-
unda. Kvöldblöðin hafa einni
milljón stærra upplag en áður.
Mikið hefur borið á því, að
menn hröðuðu sér ' til þess að
kaupa ýmsan varning í búðum
og langar biðraðir eru fyrir utan
margar verzlanir. Segja má að
niðursuðuvörur séu nú vart fáan-
legar, því að þær hafa verið rifn-
ar út. Mikil eftirspurn er einnig
eftir sykri og öðrum matvælum,
sem þola geymslu. Verðlag á
ávöxtum og grænmeti hefur
hækkað mjög mikið, en fiskmeti
er tæplega til og þá mjög dýrt,
ef það fæst. Segja fréttaritararn-
ir að á þessu og ýmsu öðru megi
Framh. á bls. 12.