Morgunblaðið - 01.06.1958, Blaðsíða 3

I'immtudagur 29. maí 1958
M o ff r T’ v n r 4f)»f)
3
Mikill meirihluti verkalýðsins
er andvígur „bjargráðunum"
Frumv. fór til efri deildar
með 19 atkv. gegn 14
ATKVÆÐAGREIÐSLA eftir 3. umræðu í neðri deild Alþingis um
efnahagsmálafrumvarp ríkisstjórnarinnar fór fram klukkan 1,30 í
gær. Þær tvær breytingartillögur, sem fiuttar voru að tilhlutan
stjórnairlnnar, voru samþykktar. önnur þeirra fjallaði um, að upp-
bætur á útflutta Norður og Austurlandssíld skuli vera 55% (í
stað 50%). Allar þær breytingartillögur, sem Sjálfstæðismenn stóðu
að, voru felldar. Að lokum voru greidd atkvæði um frumvarpið
í heild, og var haft nafnakall. Úrslit urðu þau, að 19 vildu sam
þykkja frumvarpið, 14 voru á móti, en 2 þingdeildarmenn voru
tjarstaddir. Tveir þingmenn úr stjórnarflokkunum greiddu atkvæði
gegn frumvarpinu: Einar Olgeirsson og Aki Jakobsson. Gerði Aki
eltirfarandi grein fyrir atkvæði sínu:
„Með þvi að sýnt er, að frv. þetta fullkomnar það að leiða
efnahagsmál þjóðarinnar út í öngþveiti og að lög þessi eru sett
gegn vilja mikils meiri hluta verkalýðshreyf ingarmnar, sem ríkis-
stjórnin í upphafi lofaði að hafa samráð við og taka tillit til í sam-
bandi við lausn efnahagsmálanna, lýsi ég mig andvígan frv. og
segi nei“.
1. umræða um frumvarpið hófst í efri deild kl. 3 í gær. For-
sætisráðherra fylgdi frumvarpinu úr hiaði, en síðan tók til mals
Eggert Þorsteinsson og lýsti því yfir, að hann væri frumvarpinu
andvígur. Einnig töluðu Jón Kjartansson, Jóhann Þ. Jósefsson og
Gunnar Thoroddsen. — 2. og 3. umræða um frumvarpið fara senni
lega fram í dag.
Atkvæðagreiðslan í gær
í Morgunblaðinu í gær var sagt
frá þeim breytingartiJlögum, sem
fram komu við 3. umræðu um
efnahagsmálafrumvarpið í neðri
deild í fyrrakvöld. Tvær tillögur,
sem fluttar voru í samræmi
ríkisstjornina, voru sampyKKtar
lem fyir segir, en tillöL3ur þær,
sem Sjálfstæðismenn stoðu aö
siundum ásamt fteirum, voru ail-
ar felldar. Greiddu 11—13 þirg-
menn þeim atkvæði, en 17—19
voru á móti. Við nafnakaliið un
frúmvarpið í heild gerðu nokkrir
þingmenn grein fyrir atJtvæði
sinu.
Frá ummælum Áka Jakobsson-
ar er áður sagt. Hannibal Valdi-
marsson sagði, að fyllstu þjóðar-
nauðsyn bæri til þess að ráð-
staianir yrðu gerðar i efnahags-
málum. Greiddi hann því frum-
varpinu atkvæði, enda hefði sam
ráð verið haft við verkalýðs-
hreyfinguna. l»jörn Óiafsson
sagði að jafna yrði misvægið í
þjóðarbúskapnum, en þetta frum
var fjallaði ekki um rétta leið
að því marki. Því væri hann
andvígur því. Ólafur Björnsson
vísaði til þessarar greinaiggerðar
Björns Ólafssonar. Þeir Sigurður
Agústsson og Sveinbjörn Högi.a-
son voru ekki við atkvæðagreiðsl
una, höfðu þeir báðir fjarvistai-
leyíi.
Vafasamt, hvort álögurnar nægja
Ræða Hermanns Jónassonar
um exnahagsmálafrumvarpið við
l. umr. í efri deild hófst kl. 3 í
gær. Reifaði hann málið mjög á
sama hátt og hann gerði í frum-
ræðu sinni í neðri deild, en frá
henni var sagt í Mbl. hinn 15. þ.
m.
Hann sagði, að vandi efnahags-
maianna starabi ax pvi. ao sioan
iy46 heföi orbið að greiða top
utvegsins úr rikissjoði í sivaxandi
mæu — og af hinni sjálfvirku visi
toiu. Ráönerrann ræddi siðan um
anrif vísitölukerfisins, og kvað
maiga rnenn innan verxalýðs-
hreyungarmnar haia komio auga
a gaiia pess.
i^a mmnti forsætisráðherrann
á, ao aæuanir um teajur utfiuin-
íngssjoos og riKissjoös neiou eKKi
staoizt iyai, o& —-n nagur pexrta
enn versnauui. UppootaKerfio
væn og Aunno a paö sug, ao
puo ytoue emoara i iramKvæmu.
irann KVao ymsar aorar teiöir
KOma tii greuia: veronjoonun,
gengisorey ttngu og svoKaiiaoa
jomunarieio. næuui nann kosti og
gana þessara urræða, og kvao
irumv. nkisstjornarinnar vera
milliJeið miiii þeirra og uppbota-
kerfisins. Hermann Jónass. taldi
ao visu vaiasamt, hvort álögur
þær, sem frumv. gerir ráð fyrir,
myndu duga, en hins vegar
myndi það valda pvr, að sam-
ræmi innlends og erlends verð-
lags myndi aukast og aðstaða
ýmissa íslenzkra atvinnugrema
batna.
Frumvarpið væri spor í rétta
átt, en ekKi kvaðst ráðherrann
v.a spá því, hvort kist að
stíga næsta skref. Augljóst væri,
að hvaða leið, sem farin yrði,
myndi leiða til hækkunar á fram
færsluvísitölu og sjálfhreyfivél
vísitöiukerfisins myndi aftur
taka að verka, er vísitalan hefði
hækkað um 9 stig. Yrði það
sennilega með haustinu og væri
undir afstöðu stéttanna komið,
hvað þá yrði tekiÆ til bragðs
Við hverja á að tala?
Eggert G. Þorsteinsson: Stjórn-
arandstaðan hefur rætt mikið um
samskipti verklýðssamtakanna og
ríkisstjórnarinnar varðandi þetta
efnahagsmálafrumvarp. Hefur
verið ráðizt að stjórninni bæði
fyrir það að taka ekki tillit til
verkalýðssamtakanna og líka fyr-
ir það að fela þeim völd, sem að
réttu lagi heyra Alþingi til. Það
FÓSTRUSKOJ..A Sumargjafar
var slitið 17. mai sl. Ellefu stúlk-
ur voru brautskráðar að þessu
sinni. Skólinn var stofnaður 1946
er min skoðun, að hver ríkisstjórn
eigi að hafa sem nánust samráð
við samtök, sem hlut eiga að máli
hverju sinni, þegar um stórmál
er að ræða. Svo var nú og gagn-
rýnisefni gæti það eitt verið, að
ekki- hafi verið rætt við alla
viðkomandi aðila. Ég tel mótmæli
verzlunarmanna gegn því, að við
þá var ekki rætt, t. d. réttmæl.
Stefna A. S. I.
Um þetta frumvarp náðist ekki
full samstaða innan verklýðs-
hreyfingarinnar. Síðasta Alþýðu-
sambandsþing kaus 19 manna
nefnd, sem skyldi ásamt mið-
stjórn sambandsins koma fram
„sem fulltrúi verkalýðssamtak-
anna gagnvart ríkisstjórninm í
samræmi við stefnu Alþýðusam-
bandsins, eins og hún er mörkuð
í samþykktum þessa þings“.
Hvermg voru svo samþykktir
þingsins? Þar er lýst yfir stuðn-
ingi við ríkisstjórnina og síðan
sagt m. a.:
„Við aðgerðir þær í efnahags-
málunum, er nú standa fyrir
dyrum er það algert lágmarks-
skilyrði verkalýðshreyfingarinn-
ar, að ekkert verði gert, er hafi
í för með sér skerðingu á kaup-
mætti vinnulaunanna og að ekki
komi til mála að auknum kröf-
um útflutningsframleiðslunnar
verði mætt með nýjum álögum á
alþýðuna, svo sem gengislækkun,
eða hliðstæðum ráðstöfunum".
Ágreiningur um afstöðu
Þegar þessi orð eru athuguð,
er ljóst að fulltrúum verkalýðs-
hreyfingarinnar var vandi á
höndum, þegar þeir áttu að segja
álit sitt á frumvarpinu, sem hér
liggur fyrir. Allir voru sammála
um, að í veigamiklum atriðum
væri vikið frá fyrri stefnu. Allir
voru einnig sammála um gildi
breytinga á skattalöggjöfinni,
mikilvægi lífeyrissjóðs togara-
sjómanna og þýðingu ýmissa
félagslegra umbóta. En ágrein-
ingur var um, hvort frumvarpið
fæli í sér ráðstafanir hliðstæðar
gengislækkun. Skoðanamunur-
inn kom fram í tveimur aðaltil-
lögum um álylitunarorð 19 manna
nefndarinnar og miðstjórnar
ASÍ. Ég stóð, ásamt þrem öðrum
mönnum, að tillögvt, sem endaði
á þessa leið:
„Efnahagsmálanefnd og mið-
stjórn ASÍ vísar því frá sér þeim
og fyrstu íslenzku fóstrurnar
brautskráðar 1948. Fyrsti fostru-
hópurinn, sem brautskráðist fyrir
tíu árum síðan, mætti við skóla-
tillögum um ráðstafanir í efna-
hagsmálunum sem nú liggja fyr-
ir, þar sem þær eru ekki í sam-
ræmi við það, er síðasta Alþýðu-
sambandsþing heimilaði þessum
aðilum að semja um“.
14 menn voru fylgjandi tillögu
okkar, en 15 menn ákváðu að
ályktun sambandsins skyldi ljúka
þannig:
„Að þessu athuguðu og jafn-
framt vegna annarra mikilvægra
mála fyrir afkomu og lífskjör ís-
lenzkrar alþýð'u í framtíðinni,
sem úrlausnar krefjast nú, Iegg-
ur nefndin og stjórn ASÍ *il, að
verkalýðshreyfingin vinni ekki á
móti eða torveldi framgang til-
lagnanna’*
Ástæðurnar til ágreiningsins
Hver var ásiæoan ni þess að
örugg samstaða náðist ekki': í
fyrsia lagi kom málið of seint
til Alþýðusambandsins og fyrir
lá að það fengi ckki komið fram
breytingartillögu. í öðru lagi fól
frumvarpið í sér allverulega
hækkun á byggingarefnum og
hráefnum til verksmiðjuiðnaðar-
ins, án þess að trygging væri
gefin fyrir auknum lánum til
þeirra, sem þessar vörur þurfa
að kaupa. Því var hér stefnt að
' minnkandi vinnu í haust eða
næsta vetur.
Að því er iðnaðinn snertir, var
því til svarað, að erJendar vörur
myndu hækka me' en hinar
innlendu og það mundi verða ís-
lenzkum iðnaði til verndar. Hvað
stoðar það, ef íslenzk iðjuver
verða að loka vegna rekstrarfjár-
skorts?
íbúðabyggingar munu dragast
saman
Ýmsir hagfræðingar hafa kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að verð
húsa og húsaleiga sé ein helzta
undirstaða verðbólgunnar hér á
Iandi. Það er því nauðsynlegt að
fullnægja eftirspurn eftir hús-
næði.
Byggingar hafa verið miklar
s 1. 2 ár, ekki sízt á Faxaflóa-
svæðinu. Hinn 1. apríl s. 1. lágu
þó fyrir hjá húsnæðismálastjórn
1518 umsóknir um íbúðalán. Til
að fullnægja þeim þarf 85 millj.
króna. Fyrir hendi munu vera 14
millj., og er það ekki mikil úr-
lausn handa þeim 8—10 þúsund-
Framh. á bls. 19
slitin um daginn og íærði skólan-
um veggkluKKu að gjöf. Fosuu-
skólinn texur við nemendum
annað hvert ár og verða nýir
nemendur teknir inn í haust.
Skólinn starfar í Grænuborg og
skólastýra er Valborg Sigurðar-
dóttir.
STAKSItlIVAB
Ný árás
á forseta íslands
Eins og alkunnugt er hefur
Þjóðviljinn margoft ráðizt með
níði að forseta tslands og með
því reynt að draga hann sem
æðsta embættismann ríkisins inn
í dægurdeilurnar. I Þjóðviljanum
í gær birtist sérstaklega rætin
árás á forsetann og segir svo í
blaðinu:
„Einn þeirra, sem mestan á-
huga höfðu á stjórnarslitum vai
forseti íslands, auðvitað af emb-
ættisástæðum einum saman.
Hann vildi sem sé að ekki stæði
á sér, þegar stjórnin bæðist
lausnar. Því leitaði einnig hann
til Guðmundar Guðmundssonar,
og ráðherrann lofaði því strengi-
lega að stjórnin skyldi falla s.i.
föstudag, nánar tiltekið milli
nóns og miðs aitans. Því Djó
herra forsetinn sig upp á í sjakk-
et og beið þess í ofvæni í skrif-
stofu sinni í Alþingishúsinu að
forsætisráöherra kæmi með
lausnarbeiðnina, svo að hann
gæti afgreitt embættisstörf sín
af flýti og öryggi, þannig að til
fyrirmyndar væri“.
Slíkar árásir sem þessi for-
dæma sig vitaskuld sjálfar og
þarf ekki um það mörg orð, en
rétt er að þjóðin fái að fylgjasí
með því, hvernig málgagn komm
únista hagar sér í þessum efn-
um. Árás eins og þessi á forseta
íslands er eitt dæmi um það, að
Þjóðviljinn svífst einskis í sam
bandi við þær deilur, sem nú
hafa átt sér stað milli stjórnar-
flokkanna.
Illur friður
Það á við stjórnarflokkana, sem
segir í Hávamálum:
„Eldi heitari
brennur með illum vinum
friður fimm daga.“
1 stjórnarblöðunum í gær risu
deilurnar hátt milli flokkanna.
Það er því augljóst, að sá „frið-
ur“, sem virðist nafa verið sam-
inn, þegar stjórninni var bjarg-
að frá falli í bili, er illur friður
milli illra vina. Þjóðviljinn ræðst
t. d. í gær mjög harkalega á Guð-
mund í. Guðmundsson utanríkis-
ráðherra, og segir m. a. að hann
hafi „umfram allt áhuga á því,
að þannig yrði haldið á málinu,
að ríkisstjórnin félli“. Er utan-
ríkisráðherra stjórnarinnar brugð
iff um að hafa viljaff „svíkja" i
landhelgismálinu, eins og Þjóð-
viljinn orðar það á hverjum degi,
enda er nú sýnilegt að landhelg-
ismálið á að vera sá fleki, sem
kommúnistar hugsa sér að bjarga
sér á til lands. Alþýðublaðið
svarar ádeilum Þjóðviljans full.
um hálsi á forsíðu í gær og segir
að Þjóðviljinn hafi „valið þann
kost að segja frá lausn landhelg-
ismálsins innan ríkisstjórnarinn-
ar á svívirðilega villandi og rang
an hátt. Blaðið segir ails ekki frá
ýmsum höfuðatriðum þess sam-
komulags sem gert var, en bæt-
ir inn í frásögn sína alröngum
atriöum".
Þanmg ganga klögumálin á
víxl. Malgagn Alþýouflokksins
bregður kommúnistum um að
þeir blekki þjóðma í þessu rnali,
en Þjóðviijmn telur að Alþýöu-
flokkurinn og ulanríkisráðherra
hans hafi setið á svikráðum i
landhelgismálinu. Þetta er aðeins
eitt dæmi um hvernig friðurinn
er milli stjornarfiokkanna.
Timinn fer nokkru h^egara í
sakirnar heidur en Alþýöublaðiö
og Þjóðviljinn, en getur þó ekki
stillt sig um 4>að, að ráðast sér-
j staklega að Einari Olgeirssyni,
j sem er oddviti stærsta stuðnings-
j blaðs stjórnarinnar, : forystu-
grein í gær. Eyðir blaðið alln
forystugreininni til þess að deila
á Einar fyrir afstöðu hans gagn-
vart bjargráóafrumvarþi stjórn-
J arinnai .
aiuiKur Iuku nami við Fóstruskóla Sumargjafar á þessu vori, talið frá vinstri: Þuriður
Kristjánsdóttir, ísafirði, Kristín Jónsdóttir, Reykjavík, Elsa Theódórsdóttir, Keykjavík, Margrét
Albertsdóttir, Siglufirði, Ingibjörg Vilhjálmsdöttir, Reykjavík, Jóhanna Bjarnadóttir, Reykjavík,
Sigríður Geirsdóttir, Hafnarfirði, Ragnheiður fonsdóttir, Deildartungu í Borgarfiröi, Kristín
Pálsdóttir, Reykjavík, Erla Bóðvarsdóttir, Akureyri, og Gréta Guðmundsdóttir, Reykjavik.
Ellefu fóstrur bruutskrúður