Morgunblaðið - 22.06.1958, Blaðsíða 10

10
MORGUIVBL AÐiL
Sunnudagur 22. júní 1958
fflMPttttMflfrÍfr
TTtg.: H.í. Arvakur, ReykjavIK.
Framkvæmdastjóri: Sigíus Jónsson.
Aðamtstjórar: Valtýr Stefánsson (ébm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, sími 3304„
Augxysingar: Arni Garðar Kristmsson.
Ritstxórn: Aðalstræti 6.
Auglýs.ingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
1 lausasolu kr. 1.50 eintakið.
KOMMÚNISTAR ERU ALLS
STAÐAR EINS
JÓÐVILJINN birtir í gær
forustugrein þar sem vik-
ið er að morðum ung-
versku frelsisvinanna. Svo gæti
virzt í upphafi greinarinnar, sem
blaðið ætlaði að fordæma athæf-
ið og taka afstöðu gegn því
skipulagi, sem ekki fær staðizt
nema með morðum og blóðs-
úthellingum. Þjóðviijinn vitnar í
upphafi til orða ítalans Nenni
um að „aftökurnar í Ungverja-
landi verði til að ýfa upp gömul
sár og strá í þau salti haturs-
ins“. Blaðið segir, að „aftökurn-
ar í Ungverjalandi eru hörmu-
legir og alvarlegir atburðir, sem
hljóta að snerta hvern heiðarleg-
an mann djúpt“. En þegar lengra
sækir fram í greinina sést að
Þjóðviljanum er engin alvara að
fordæma morðin. Greinin snýst
um að fordæma þá, sem for-
dæmdu blóðhefnd Rússa. Öllu er
nú snúið upp í afsakanir fyrir
Rússa en ásakanir á hendur þeim,
sem hér á landi og annars stað-
ar, hafa fordæmt aftökurnar.
Þjóðviljinn bregður þeim þús-
undum, sem tekið hafa undir
fordæmingu frjálsra manna á
óhæfuverkunum, um hræsni.
Kommúnistablaðið getur ekki
skilið, að mönnum geti gengið
neitt annað til en hatur eða |
hræsni. Þetta segir blaðið með
mörgum gleiðgosalegum orðam
og minnir ósjálfrátt á ummæli
ungverska stúdentsins á Lækjar-
torgi um mennina „sem drepa
menn hlæjandi".
★
Viðbrögð Þjóðviljans út af for-
-dæmingu íslendinga á morðam
Rússa sýnir Ijóslega að rétt muni
það sem ungverski stúdentinn
sagði, að „kommúnistar á Islandi
væru ekkert frábrugðnir komm-
únistum í heimalandi mínu fyrir
valdaránið". Þetta eru athyglis-
verð ummæli fyrir Islendinga.
Það hefur auðvitað ætíð verið
ljóst, að kommúnistadeildin hér
á landi er af sama toga og allir
kommúnistaflokkar, hvar sem er
í heiminum. En hér í fámenn-
inu, þar sem hver þekkir ann-
an, hyllast menn oft til, að halda
að Moskvu-mennirnir hér séu
eitthvað frábrugðnir félögum sín-
um í öðrum löndum. En þetta
er vitaskuld hættuleg blekking.
Kommúnistarnir hér eru eins og
hinir — hvorki betri né verri.
Kommúnistar hér eru vafalaust
„ekkert frábrugðnir" því, sem
þeir voru í Ungverjalandi áður
en sú glæpaklíka hrifsaði til srn
völdin. Vitnisburði ungverska
stúdentsins um þetta má vafa-
iaust trúa, enda koma ummæli
hans heim við þá reynslu, sem
fengizt hefur af kommúnista-
flokkum allra landa.
★
Ræða stúdentsins Miklós Tölg-
yes á Lækjartorgi í fyrraaag
vakti sérstaka athygli. Hann
sagði m.a.:
Þær þjóðir, sem ekki búa við
kornmúniska stjórnarhætti, mega
aldrei sofna á verðinum. Hættan
er ekki eins fjai-læg og margur
hyggur. Kommúnisminn á ís-
landi er ekkert frábrugðinn
kommúnismanum eins og hann
ieit út í heimalandi mínu fyrxr
valdarán kommúnista. Þeir vita
vei, hvenær þeim er óhætt að
kasta grímunni, og þá gera þeir
það líka svikalaust. Þá er of seint
fyrir sakleysingjana að iðrast
þess að hafa veitt þeim brautai'-
gengi, vegna þess að þeir trúðu
fagurgala þeirra. Þá sjá þeir
vinstri menn, sem gengu á mála
þeirra, ýmist með því að ganga
beint í flokk þeirra, eða starfa
með þeim á annan hátt, að á bak
við sléttfellda grimu sósíalismans
getur andlit fasismans leynzt.
Þess vegna þurfa frjálsir menn
jafnan að gæta kommúnista, svo
að þeir fái ekkert tækifæri til
þess að hrifsa völdin í sínar hend
ur. Sá, sem gætir ekki að sér, er
eins og varðmaður, sem sefur
meðan fjandmennirnir búast til
Jpess að drepa og brenna. Enginn
skyldi lifa í þeirri blekkingu að
kommúnistar séu frábrugðnir
eftir því, í hvaða landi þeir búa.
Gefið þeim tækifæri og þeir
munu alls staðar hegða sér á
sama hátt og einskis svífast.
Valdamennirnir í Kreml kunna
að notfæra sér fylgismenn sína
í öðrum löndum, hvort sem þeir
eru óvitandi um hið sanna eðli
rússneska heimskommúnismans
eða ekki. — — —
★
Og ennfx-emur sagði Ungverj-
inn:
„Þeir, sem nú vinna að fram-
gangi kommúnismans, eru böðl-
ar framtíðarinnar, ef kommún-
istar ná völdum. Þetta gildir um
kommúnista í öllum löndum.
Þeir þekkja aðeins eitt ráð til
þess að halda völdum, og það er
terror.
Við, sem sluppum hingað til
íslands frá blóðbaðinu á ætt-
jörð okkar, munum aldrei
gleyma móttökunum, sem við
höfum hlotið hér og okkur mun
aldrei úr minni líða sá skilning-
ur, samúð og hjálp, sem við höf-
um notið í þessu landi, er áður
var okkur svo fjarlægt og fram-
andi. Vonandi gleymið þið held
ur aldrei ungversku frelsisbylt-
ingunni, fórnarlömbum hennar
og hinum ægilegu endalokum.
Gleymið þeirri aðvörun aldrei"
Þessi orð eru áminning og hug-
vekja til íslendinga, sem varðar
hvérn einasta hugsandi mann í
landinu.
★
Það er einnig þess vert að rifja
upp orð íslenzka stúdentsins,
Birgis Gunnarssonar, sem hann
mælti á fundinum á Lækjartorgi.
Hann sagði m.a.: íslendingar
halda þjóðhátíð 17. júní og minn-
ast þess, er ísland varð frjálst.
Það er undarleg tilviljun, að
tvisvar þennan dag höfum við
verið minntir á, að margar þjóð-
ir búa enn við ánauð. 17. júní
1953 bárust fréttir um uppreisn-
ina í Austur-Þýzkalandi nú
fréttirnar um líflát Nagys og
félaga hans. Við skulum minnast
þess að örlög þeirra geta orðið
okkar örlög. Til að svo verði
ekki, þurfa allir frelsisunnandi
menn að standa á verði gegn
kommúnistum“. Svo vék hann
að því að kommúnistar ættu sæti
í ríkisstjórn íslands og allir
frelsisunnandi menn hlytu að
óska þess að setu þeirra þar yrði
brátt lokið. „Það má aldrei
verða að kommúnistar leggi
undir sig frelsi og sjálfstæði
þessa lands“.
IITAN UR HEÍMI
Herfoginn at Windsor vildi binda endi
á styrjöldina í júlí 1940
þjóðskipulagi þeirra væru veil-1 fcarizt, hefði aldrei átt að segja
ur, og að sú þjóð, sem ekki gæti annarri þjóð stríð á hendur.
Verður „íex Soraya" von Brentano
að falli?
Bandaríska utanríkisráðuneyt-
ið birti nýlega nokkur opinber
skjöl frá stríðsárunum. í þeim
kemur fram, að hertoginn af
Windsor hafi í júlímánuði 1940
lýst yfir því, að nú yrði að binda
endi á styrjöldina. Þáverandi
sendiherra Bandaríkjanna í
Madrid, Alexander Weddel,
sendi skýrslu til Washington og
sagði þar frá því, að hann hefði
1. júlí 1940 átt tal við hertogann
og hertogafrúna af Windsor. Her
toginn hefði þá látið svo um-
mælt, að nú yrði stríðinu að
ljúka, „áður en margar þúsund-
ir hefðu verið drepnar eða lim-
lestar, til þess að fáeinir stjórn-
málamenn gætu borgið heiðri
sínum". Sagði hertoginn enn-
fremur, að þær þjóðir, sem ekki
vildu endurbæta skipulag sitt á
sama hátt og Þjóðverjar, ættu að
forðast „hættuleg ævintýri".
Sendiherrann lauk skýrslu
sinni með þessum orðum: Her-
togafrúin lét sömu skoðun í ljós,
en var ennþá ákveðnari, þar sem
hún lýsti því yfir, að Frakkar
hefðu beðið ósigur, af því að í
VESTUR-ÞÝZKI utanríkisráð-
herrann Heinrich von Brentano
kom fyrr heim frá Bandaríkjun-
um en búizt hafði verið við til að
vera viðstaddur viðræður dr.
Adenauers og nýja franska utan-
ríkisráðherrans Couve de Mur-
ville. Þetta kvað samt ekki hafa
verið eina ástæðan til þess, að
hann hraðaði heimför sinni. Vest
ur-þýzk blöð heilsuðu honum
með nöprum athugasemdum.
Nokkur þeirra gengur jafnvel
svo langt að varpa fram þeirri
spurningu, hvort nokkur nauð-
syn hefði verið á því, að hann
kæmi aftur heim. Súddeutsche
Zeitung komst svo að orði, að ut-
anríkisráðherrann væri „dauður
stjórnmálalega séð“. í þessum
dúr skrifuðu vestur-þýzk blöð,
hver svo sem stjórnmálaleg af-
staða þeirra var.
Þessi óvild átti rætur sínar að
rekja til hinna svokölluðu „Lex
Soraya". Er hér um að ræða drög
að lagafrumvarpi, er banna áttu
vestur-þýzkum blöðum að skrifa
um erlenda þjóðhöfðingja og
fjölskyldur þeirra. „Lex Soraya“
varð til, vegna þess að írans-
stjórn bar fram við vestur-þýzka
utanríkisráðuneytið umkvörtun
vegna blaðaskrifa um Sorayu,
fyrrverandi íransdrottningu, og
írönsku hirðina. Reyndar verður
ekki hjá því komizt að viður-
von Brentano — óvinsæll
kenna, að sumar þessara greina
voru óvenjuxega móðgandi og
mjög óþægilegar fyrir Íranskeís-
ara og fyrrverandi drottningu
hans. í drögunum að lagafrum-
varpinu felst, að blöð og blaða-
menn má sækja til saka, ef skrif
þeirra skaða samband Vestur-
Þýzkalands við erlend ríki. Og i
því efni yrði engin hliðsjón höfð
af því, hvort greinarnar væru
sannar eða lognar. Þetta merkir,
að ríkisvaldið fengi algjört vald
yfir skrifum blaða á þessu sviði,
Soraya — lagafrumvarp kennt
við fyrrverandi drottningu.
og ríkisvaldið afmarkar sjálft
þetta svið.
í lagafrumvarpinu segir, að
hegningin fyrir brot á slíkum
lögum yrði allt að þriggja ára
fangelsisvist og mjög háar fjár-
sektir.
Allir vita, að höfundurinn að
Lex Soraya er utanríkisráðherr-
ann von Brentano, sem fékk til-
lögu sina að lagafrumvarpinu
samþykkta í stjórninni þrátt fyr-
ir mikla andstöðu m.a. af hálfu
dómsmálaráðherrans, Scháffers.
Undir eins og kunnugt varð um
samningu þessa lagafrumvarps,
risu vestur-þýzk blöð öndverð
gegn því. Vestur-þýzka blaða-
ráðið fordæmdi það í mjög harð-
orðri yfirlýsingu. Kristilegir
demókratar, flokksmenn Aden.
auers, voru mjög óánægðir, ekki
sízt af því að ekki hafði verið
leitað ráða flokksleiðtoganna, áð-
ur en frumvarpið var samið.
Þótti mönnum von Brentano ger-
ast ærið einráður. Engar líkur
eru til þess, að frumvarp þetta
verði nokkurn tíma að lögum,
enda hefir dómsmálaráðherrann
Scháffer neitað að leggja frum-
varpið fyrir þingið. En þetta
frumvarp kann að verða örlaga-
ríkf fyrir stjórnmálaferil von
Brentanos. Þegar er rætt um það
manna á meðal í Vestur-Þýzka-
landi, hver muni taka við af
honum. Vitað er, að varnarmála-
ráðherrann Strauss, vill gjarnan
taka við embættinu, en dr. Adexx
auer kvað ekki áræða að trúa
honum fyrir því. Innanríkisráð-
herrann Schröder er fremur tal-
inn koma til greina, ef von
Brentano verður að víkja.
Blaðaútgefandinn Gerd Brucer
ius í Hamborg, er gefur út eitt
þeirra vikublaða, sem með skrif-
um sínúm ollu því, að Lex
Soraya varð til, hefir í nafni
prentfrelsisins lagt kæruskjal á
hendur utanríkisráðherranum
fyrir stjórnlagadómstólinn í
Karlsruhe. Ekki hefir það bætt
úr skák fyrir von Brentano sem
utanríkisráðherra, að fjárveit-
inganefnd sambandsþingsins hef-
ir neitað utanríkisráðherranurn
um fjárveitingu til að ráða 23
nýja menn til starfa við utanrík-
isþjónustuna. Vcn Brentano hefir
borið sig illa yör þessu og farið
fram á að fá að ráða a.m.k. tvo
deildarstjóra til ráðuneytisins.
En ákvörðun fjárveitinganefnd-
arinnar varð ekki þokað.
Flýtt verði upp-
setningu gufubað-
stofa
Á fundi bæjarstjórnar á fimmtud.
bar Alfreð Gíslason, fulltrúi
kommúnista, fram tillögu um
að koma á fót gufubaðstofu í
Reykjavík.
Gísli Halldórsson, fulltr. Sjálf
stæðismanna, upplýsti þá, að
áætlað væri að stækka Sundhöll
ina m.a. til að fá húsrými fyrir
gufubaðstofu þar. Þá væri gert
ráð fyrir að gufubaðstofa yrði
starfrækt við Sundl. Vesturbæj-
ar, framkvæmdum yrði haldið
áfram í sumar, í Sundlaugunum
í Laugardal, á íþróttavellinum í
Laugardal og um skeið hefði bað
stofa verið starfrækt á íþrótta-
vellinum á Melunum.
Náðist samkomulag um breyt-
ingu á tillögu Alfreðs á þá lund,
að lýst var ánægju yfir því, sem
þegar hefði verið undirbúið í
málefnum þessum — og hvatt til
að flýta framkvæmdum. Var til-
lagan samþykkt samhljóða.
6 bátar til sildveiða
HUSAVlK, 18. júní. — Sex bát-
ar héðan verða á síldveiðum og
fara þeir allir út í dag.
1 dag á að sökkva steinkei'i því
sem steypt var hér í fyrra. Hafn
argarðurinn lengist um 15 metra
við þessa viðbót. Rúmlega 20
menn vinna nú við hafnargerð-
ina. —Fréttaritari.