Morgunblaðið - 20.08.1958, Blaðsíða 12

MORCVNBLAÐ1Ð
Miðvikudagur 20. ágúst 1958

ÍVZIE WONCr
bkAU?5AC-A EF'TIB. RltHARO MA>OM
myndi ala í brjósti svo grimmúð-
ugar og ómannlegar kenndir, sem
hér komu fram. Ég endurheimti
því mitt fyrra álit á þeim.
Við færðum okkur inn í setustof
una. Brátt bættist einn gestur
við, maður á sextugsaldri, með
hvítt hár og hrukkótt brúnt and-
lit. Augu hans voru greindarleg
og glettin, og framkoma hans var
í samræmi við kurteisisvenjur
fyrri tíma. Hann hét O’Neill og
var búinn að vera lengi í Kína.
Hann var nýkominn þaðan, hafði
farið eftir að kommiúnistar höfðu
neytt hann til að hætta við verzl_
un sína. Hann ætlaði að dveljast
hálfan mánuð í Hong Kong, áður
en hann færi til Englands. Hann
hafði borið fyrir sig annað heim-
boð sem orsök þess, að hann gæti
ekki komið fyrr, en mig renndi
grun í, að tilgangur hans hefði
verið sá einn að stytta þrautleið-
inlegt kvöld, sem hann óttaðist að
yrði ella of langt. Hvernig sem á
því stóð, beindust samræðurnar,
að boi'ðhaldinu loknu, aftur að
kynblendingum, og von bráðar
var búið að endurtaká meginið af
því, sem s’agt hafði verið undir
borðum. O’Neill hlustaði um
stund, sneri sér síðan að Gordon
Hamilton og sagði svo hátt, að
allir gátu heyrt til hans: „Jæja,
þar sem ég er nú að fara frá Kína
fyrir fullt og allt, hlýtur mér að
vera óhætt að segja sannleikann.
Amma mín var kínversk".
Það varð vandræðaleg þögn. —
Allir störðu á hann. Það gat vel
staðizt, að hann væri af kínversku
bergi brotinn, eftir útliti hans að
dæma; brúnu hrukkóttu andlitinu
og dökkum tindrandi augunum. En
þó voru þau einkenni engu meiri
en hjá mörgum þeirra, sem verið
höfðu langdvölum í Kína.
„Það er ekki laust við, að ég sé
hreykinn af því að hafa getað
leynt því í þrjátíu ár“, hélt
O’Neill áfram. Hann beindi orð-
um sínum til Hamilton og lét sem
hann hefði ekki tekið eftir því
uppnámi, sem orð hans höfðu
valdið.
Konan, sem hafði frá blautu
barnsbeini vanizt því að sýna öll-
um kurteisi — sú sama og sagði
kynblendingsstúlkunni að bún
kæmi nákvæmlega eins fram \*ið
kynblendinga og alla aðra — tók
nú til máls: „Hvað sem þ\l ann-
ars líður, hr. O’Neill, efast ég
ekki um, að amma yðar hafi ver-
ið göfugrar ættar. Það getur skipt
miklu máli“.
„Nei, satt að segja var hún
fóstra hjá konu afa míns“.
Löng þögn Varð á eftir þessum
orðum hans. Gestirnir höfðu sann
arlega nóg að melta, þegar ofan
á hið kínverska blóð hans bættist,
að annað foreldra hans hefði ver-
ið óskilgetið.
Hálfri klukkustund síðar stóð
O’NeiIl upp og kvaddi, er hann
hafði lýst því yfir, að hann væri
orðinn gamall og þyrfti að ”ara
snemma í rúmið. Ég fann mér til
einhverja afsökun og fór með hon-
um. Við gengum saman eftir veg-
inum að sporvagnsstöðinni, sem
var í miðri brekkunni fyrir neðan
Tindinn. Ljós Hong Kong og hafn
arinnar blöstu við fyrir neðan
okkur.
„Varstu að gabba þau?“ spurði
Undinitaðir atvinnurekendur
í Hafnariirði
hafa komið sér saman um að greiða unglingavinnu sem
hér segir :
Stúlkur 14 ára: Kr. 11.96 pr. klst.
Piltar 13 og 14 ára:
Togaraafgreiðsla Kr. 18.00 pr. klst.
Önnur vinna Kr. 14.00 pr. klst.
Piltar 15 ára:
Togaraafgreiðsla Kr. 20.92 pr. klst.
Onnur vinna Kr. 16.34 pr. klst.
Piltar og stúlkur 12 ára og yngri:
Vinna greiðist með kr. 1.00 pr. klst. fyrir hvert aldursár.
Kaup þetta gildir frá og með 17. ág. ’58.
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar, Jón Gíslason,
fshús Hafnarfjarðar, Frost h.f.,
Jón Kr. Gunnarsson, Bátafélag Hafnarf jarðar h.f.,
Binar Þorgilsson & Co. h.f. Fiskur h.f.
Venus h.f.,
ég. „Eða er það satt, að amma
þín hafi verið kinversk?"
Hláturinn ískraði í honum. —
„Önnur amma mín var frá Rich-
mond en hin frá Bury St. Ed-
monds. Nei, ég verð víst að viður-
kenna, að ég var bara að skemmta
sjálfum mér með þessu. Það er
ekki laust við, að kímnigáfa mín
geti stundum verið dálítið stráks-
leg. Ég stóðst ekki freistinguna".
Ég hló. „Þetta var þeim hræði-
legt áfall. Sú tilhugsun, að þér
skyldi hafa haldizt þetta uppi í
þrjátíu ár, olli þeim sárasta hug-
arangri.
Við sökktum okkur niður í sam
ræður, og til þess að lengja þær,
hættum við við að taka sporvagn-
inn og gengum niður í borgina.
Þegar við komum að Cloucester-
gistihúsinu, þar sem O’NeiIl bjó,
bauð hann mér að koma með sér
inn og drekka eitt glas af víni.
Mér féll mjög vel við hann, og ég
var þegar búinn að segja honum
talsvert frá kunningsskap okkar
Suzie. Meðan við sátum yfir viský
glösunum lýsti ég fyrir honum
síðasta fundi okkar Suzie. Þegar
ég hafði lokið frásögn minni, varð
honum að orði: „Þú varst auðvit-
að séelfilegur auli að sleppa henni.
Þú áttir aldrei að gera það!“
Ég horfði hvasst í glettnisleg
augu hans, þar sem mér var ekki
fyllilega Ijóst, hvort honum væri
alvara, eða hann væri að gera
að gamni sínu. „Áttu við, að ég
hafi átt að taka hana að mér, þótt
hún héldi áfram að vera í tygjum
við sjóliðana?“
„Vitanlega! Mér skilst, að hún
sé mjög óvenjuleg stúlka, gædd
mörgum kostum og henni þykir
auðheyrilega mjög vænt um þig.
Ég þekki það af eigin reynslu, því
að mína mestu ánægju í lífinu
hef ég haft af veikara kyninu —
að stúlka, sem þessi, er ekki á
hverju strái. Vitanlega eru oft
einhverjir meinbugir á, svo sem
of mikil hneigð fyrir dýra skart-
gripi eða eiginnnaður — eða jafn-
vel vöntun á eiginmanni, sem er
hálfu verri galli, fari hún að
hugsa til hjónabands. Mér virðist
í f'Ijótu bragði, að kunningsskap-
ur við fáeina sjómenn séu smámun
ir i samanburði við svo marga
aðra galla“.
Ég hló við. „Ég trúi ekki, að þér
sé alvara. Ég er viss um, að þú
hefðir hegðað þér alveg eins, hefð
irðu verið í mínum sporum".
„Það er mesti misskilningur,
minn kæri vin. Það var einu sinni
líkt ástatt um mig, en viðbrögð
mín voru gerólík þínum. Konan,
sem £ hlut átti, var leikkona við
kínversku óperuna í Hankow, og
ég get fullvissað þig um, að hún
var mjög falleg. Hún var hjákona
gamals ríks herramanns, sem var
þó alls ekki svo gamall, að hann
væri hættur að skipta sér af
henni. Hún var einnig í týgjum
við annan ríkan mann, eingöngu
af fjárhagsástæðum, þar sen hún
þurfti að sjá fyrir að minnsta
kosti tylft fjölskyldumeðlima. —
Síðan varð hún ástfangin af mér,
og ég endurgalt henni vitanlega j
ástina í ríkum mæli.
„Auðvitað sagði hún ekki þeim j
fyrri af ríku mönnunum frá þeim I
seinni, né mér — og ég er nærri
viss um, að hann hefði orðið mjög
óánægður, hefði hann komizt að
hinu sanna, því að hann naut eins
konar eiginmannsréttar, sem henn
ar fyrsti elskhugi. En seinni ríki
maðurinn vissi auðvitað um þann
fyrri — honum var meira að segja
sönn ánægja að kokkála hann
daglega. En hann vissi auðvitað
ekkert um mig, enda hefði þá kom-
ið annað hljóð í strokkinn.
„Hvað mig snertir, vissi ég um
þá báða og lét mér þá í léttu rúmi
liggja. Ég var jafnvel mjög .nægð
ur með þetta fyrirkomulag, þar
sem þeir losuðu mig við allar fjár
hagslegar byrðar af konunni, án
þess að þeir væru mér nokkrir
keppinautar um ást hennar".
„En setjum nú svo, að hún hefði
fengið sér fjórða elskhugann ?“
„Þá hefði ég orðið öskuvond-
ur. En það er engu að síður skoð-
un mín, að þú hefðir ekki átt að
láta sjómennina þá arna skipta
þig meira máli en ég ríku menn-
ina tvo, og þú hefðir jafnvel get-
að veitt þér þá ánægju, að hælast
um yfir því, að beir sæju um fjár-
hagslegu hliðina".
„Þú ert nú meiri háðfuglinn",
sagði ég hlæjandi.
„Nei, því fer fjarri, ég er ein-
mitt mjög viðkvæmur í lund. Ekk-
ert í þessum heimi snertir mig
jafndjúpt og það, að sjá unga elsk
endur. Þar sem ég er nú sjálfur
orðinn of gamall til að eiga í
ástabralli, án þess að gera mig að
fífli, hef ég sérstaka ánægju af
að gefa elskendum hol’ ráð — með
al annars þá ráðleggingu, að ætl-
ast aldrei til þess, að allar kring
umstæður séu fulllcomnar og eyða
ekki hinni dýrmætu æsku sinni til
ónýtis vegna einhverra smávægi-
legra örðugleika — i stuttu máli
ságt, halda áfram að lifa“.
„Ég er hræddur um, að nú sé
um seinan fyrir mig að bæta úr
því“, sagði ég.
Ég hitti O’Neill nokkrum sinn-
um næstu tíu daga og fylgdi hon-
um til skips, þegar hann lagði af
stað til Englands. Þegar hann var
farinn, fannst mér ég hafa misst
þann eina vin, sem ég átti í Hong
Kong, og örvæntingin náði aftur
tökum á mér. Síðasta heilræðið,
sem hann gaf mér, var þetta: —
„Farðu og sæktu stúlkuna þá
arna — eða gleymdu henni og fáðu
þér aðra. Þú verður að minnsta
kosti að taka ákvörðun um, hvorn
kostinn þú tekur — og fram-
kvæma hana síðan óhikað og án
tafar“. Ég þóttist viss um að þetta
væri gott ráð og hugleiddi fyrri
möguleikann. Ég gat auðvitað far
ið og sótt Suzie, en ég var jafn-
sannfærður og áður um, að ég
gæti ekki sætt mig við sjómenn-
ina, og þar af leiúandi yrði ástand
ið von bráðar það sama og var,
áður en hún fór. En hvað þá um
hitt úrræðið? Átti ég að fara nið-
ur í veitingasalinn í Nam Kok og
fá mér aðra stúlku? Nei, með því
brást ég trúnaðartrausti þeirra.
Það yrði til þess, að þær misstu
allt álit á mér.
Ég hafðist því ekkert að; hélt
áfram að vakna hvern morgun með
lamandi kvíða fyrir deginum, sem
fram undan var og bíða eftir, að
barið væri að dyrum.
Dag nokkurn sagði Typhoo mér,
að hún hefði hitt Suzie í borginni.
THIS THUNDERSTORM IS
MADE TO ORDER. LOUIS... N(
lN TEN MINUTES, THE DYNAMITE IS
PLACED IN THE BEAVER DAMS AND
TUGGLE DROPS THE PLUNGER
a
r
í
ú
á
1) „Þetta þrumuveður kemur
eins og kallað, Lúðvík. Það heyr-
ir ekki nokkur maður hávaðann
af sprengingunni”.
As
TUGGLE
MÓVES
DOWN THE
TRAIL.HIS
FOOT HITS
THE WIRE
FROM
TIMMV'S
CAMERA
2) Þegar Tryggvi gengur nið-
ur að vatninu, kemur hann með
faetinum við vírinn, sem tengdur
er myndavél Tomma. „Hvað var
þetta? Sástu nokkurn glampa,
Lúðvík?” — „Auðvitað, það eru
eldingar, og mér er ekkert um
að vera úti í þess háttar veðri“.
3) Tíu mínútum síðar eru
þeir búnir að koma sprengiefninu
fyrir í bjórstýflunum og Tryggvi
þrýstir sprengistönginni niður.
Hún hafði komið tii þess að
verzla, og hún hafði sagt Typhoo,
að hún ætlaði ekki að heimsækja
mig. Hún hefði komizt að þeirri
niðurstöðu, að það væri betra að
láta það vera, meðan hún byggi
með Rodney. Við þessar fréttir
missti ég síðasta vonarneistann,
og örvæntingin heltók mig meira
en nokkru sinni fyrr. Allt virtist
vonlaust og tilgangslaust, njýrkrið
grúfði yfir sál minni. Ég ireyndi
að neyða sjálfan mig til ajf vinna
— stóð og starði með liti f hönd-
um, á mynd, sem ekki hafði verið
lokið við, og braut heilann um,
hvað ég ætti að gera við hana, þar
sem það hafði kostað mig allt mitt
viljaþrek að standa upp og taka
mér stöðu fyrir framan málara-
grindina. Ég gafst upp og fór út,
reilcaði um göturnar, en örvænt-
ingin sleppti aldrei tökum á mér.
Ég kom heim og sat einn úti á
svölunum. Fegurð útsýnisins snart
mig ekki hið minnsta, ég hefði
haft sömu ánægju af að horfa á
múrvegg. Ég tók bók mér í hönd,
en ég gat ekki einbeitt huganum
að henni. Enginn kom. Enginn
mundi nokkru sinni koma. Ég
heyrði óminn af röddum gegnum
þunnt trjáþilið, sem aðskildi sval-
irnar frá þeim næstu; hvísl karl-
manns, fliss stúlku. Ég lokaði aug
unum. Tilveran var mér óbærileg
kvöl. Sú sára kvöl, sem stafar af
einmanaleika.
Að lokum gat ég ekki afborið
hana lengur og hugsaði með mér:
Ég fer að ráðum O’Neill, tek á
mig rögg og fæ mér aðra vin-
stúlku og bind með því enda á
einstæðingsskap minn. Með því
móti öðlast ég aftur áhuga á líf-
inu og mun geta tekið til starfa
á ný.
Ég fór niður í veitingasalinn.
Sama sektartilfinningin ásótti
mig og væri ég þ&ngað kominn til
þess að stela úr vasa bezta vinar
míns. Ég settist niður við borð,
og Gwenny kom til að spjalla við
mig.
Nei, hugsaði ég, ekki Gwenny.
Ég þekki hana of vel. Hún er mér
sem systir.
Ég horfði á Miðvikudags-Lulu,
sem var að skipta um plötu á
grammofóninum. Hún er mjög
snotur, hugsaði ég. Hún er jafn-
vel fögur, og mér gæti eflaust
orðið mjög hlýtt til hennar. En
SHlltvarpiö
Miðvikudagur 20. ágúst:
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50—14,00 „Við vinnuna": Tón-
leikar af plötum. 19,30 Tónleikar:
Óperulög (plötur). 20,30 Tónleik-
ar (plötur). 20,50 Erindi: Pólski
presturinn Kopernikus, höfundur
hugsunar og heimsmyndar vorra
tíma (Hjörtur Hálldórsson mennta
skólakennari). 21,10 Samsöngur:
„Golden Gate“-kvartettinn syngur
negrasálma (plötur). 21,30 Kímni
saga vikunnar: „Ósigur ítalska
loftflotans i Reykjavík 1933“ eft.
ir Udór Kiljan Laxness (Ævar
Kvaran leikari). 22,10 Kvöldsag-
an: „Næturvörður" eftir John
Dickson Carr; XXIV. (Sveinn
Skorri Höskuldsson). 22,30 Á
dansskónum: Jan Moravek og
hljómsveit hans leika. Söngvari:
Alfreð Clausen. 23,00 Dagskrárl.
Fimmtudagur 21. ágúst:
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50—14,00 „Á frívaktinni", sjó-
mannaþáttur (Guðrún Erlendsdótt
ir). 19,30 Tónleikar: Harmoniku-
lög (plötur). 20,30 „Byssa og
Svaði", ferðaþáttur að norðan
(Sigurður Jónsson frá Brún). —■
20,50 Tónleikar (plötur). — 21,10
Upplestur: Gunnar Dal skáld les
úr þýðingu sinni á „Spámannin-
um“, ljóðabók eftir Kahlil Gibran.
21,30 Tónleikar: Kór og hljóm-
sveit Rauða hersins syngur og leik
ur; Alexandroff stjórnar (plötur).
21,45 Samtalsþáttur: Störf sveita
æskunnar fyrr og nú. — Eðwald
B. Malmquist heimsækir fjóra
feðga að Syðra-Langholti Hruna
mannahreppi. 22,10 Kvöldsagan:
„Næturvörður" eftir John Dick-
son Carr; XXV. (Sveinn Skorri
Ilöskuldsson). 22,30 Lög af léttu
tagi (plötur). 23,00 Dagskrárlok.