Morgunblaðið - 20.08.1958, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 20. ágúst 1958
MORCVNBLAÐIÐ
15
Rog
aland sbréf
um búvélar
MEÐ því verðlagi, sem nú er að
myndast, mun vera rnikið tii
tómt mál að tala um búvélakaup
bænda. En þó fer saman að á
miklu veltur að því fé sem saml
kann að vera varið til búvéla sé
varið til að kaupa góðar og hent
ugar vélar. í því sambandi vil ég
minnast á tvær vélar, sem ég hef
séð víða í notkun í vor og sumar,
á báðar hef ég minnzt áður, en
þess mun þurfa að endurtaka
það.
Þetta er mykjudreifirinn Doff
en og skurðgrafan Moldvarpan.
Það munu vera 2—3 ár síðan
kaupfélagsstjóri á Austurlandi
(ekki úr Vopnafirði) kom til mín
og spurði mig um álit mitt á
Gnýblásaranum norska, eða Höy-
kanon, sem vél sú er nefnd hér
í Noregi. í því sambandi komst
kaupfélagsstjórinn svo að orði:
„Búskapurinn er að verða leikur
hjá því sem áður var, þá var
þetta sífelldur þrældómur, nú er
ekki lengur um neinn þrældóm
að ræða nema að koma fyrir heyi
í stórum hlöðum, þegar ört er
hirt — það er þrældómur, og
gætum við losnað við þann þræl-
dóm, þá væri mikið unnið“.
Ég sagði kaupfélagsstjóranum
að honum væri alveg óhætt að
kaupa „fallbyssuna", hún myndi
vel reynast. Síðar kom í ljós, að
hann hafði keypt tvær, til notk-
unar á sömu jörðinni, tvíbýlis-
jörð, þar sem ættingjar hans búa
á báðum hálflendunum. Blásar-
ax-nir reyndust auðvitað vel, þótt
sá ijóður væri á, að ekki var
hægt að nota rafmagn frá héraðs
rafveitu þó komið væri í bæinn,
sökum þess að stærð á spenni var
skorin við nögl hjá ráðamönn-
um, en það er nú önnur saga —
sorgarsaga í búskap margra
bænda.
En ég er ekki að öllu leyti sam
mála kaupfélagsstjóranum, ef
ræða skal um þrældóm, raunar
er ofmælt að tala um þrældóm
þó að verk sé erfitt, ef eigi þarf
að vinna það til langframa. En
það er annar þáttur verka en
heyskapurinn, sem enn hefur
ekki unnizt að beita svo vélum
við, að vel sé; það er aS koma
búfjáráburði úr húsi á völl og
dreifa honum þar. Akstur mykju
og annars báfjáráburðar er raun-
ar enginn þrældómur, en þetta
er mikið verk, nokkuð óþrifalegt
og því ekki vinsælt, ef svo ma
segja. Aukin og bætt vélatök við
að handleika áburðinn og hag-
nýta eru því mikils virði. Margir
bændur hafa keypt mykjudreifa
af amerískri gerð. Þeir hafa
reynzt nokkuð vel, en ekki meira
en það. Nú vil ég fullyrða að
norski dreifirinn Doffen sé mikil
framför, miðað við þær aðstæð-
ur, sem eru víðast hjá íslenzkum
bændum, sem búa mest við naut-
gripi. Það er ekki hálmur né hey
í mykjunni og undirburður eng-
inn eða lítill og mykjan í haug-
húsi því yfirleitt blaut og jafn-
vel lepruleg. Slíkum áburði dreif
ir dreifir, þessi mjög vel og er
mjög mikilvirkur.
Haustið 1957 var reyndur nokk
uð eínn Doffendreifir á Hvann-
eyri (og Akranesi?) Nú hefur
dreifirinn verið endurbættur til
mikilla bóta til þess að auðveld-
ara sér að dreifa þurrum áburði,
t. d. hrossataði, en það skal tekið
fram, að ég hygg, að hanh geti
ekki dreift sauðataði sem stungið
er út, en vafalaust taði úr grinda
húsum. Mykjudreifirinn Doffen
er þannig smíðaður, að ef mykju-
kassinn með drcifitækinu er tek-
inn af hjólagrindinni, og það er
fárra mínútna verk, er hægt að
nota grind og hjól sem tvíhjóla
traktorvagn og setja á hann vagn
pall og grindur af þeirri gerð, er
henta þykir.
Eitt má nefna, sem „galla“ á
dreifi þessum, hann er hár og því
nokkuð erfitt að hlaða hann
(moka upp I hann) með hand-
afli. Er þar komið að öðrum
þætti þess að koma mykjunni á
völl. Það þarf að vera megin-
regla að nota traktor með trakt-
orsskóflu til þess að moka í dreifi
eða á vagn — það er eina að-
ferðin sem fullgóð er, þar sem
um mikinn áburð er að ræða.
Margir bændur eiga nú slík
moksturstæki, en aðstaðan til að
nota þau með fullum árangri er
óvíða góð, haughúsin ekki svo há
undir loft né svo vítt til veggja,
að auðvelt sé að koma við trakt-
or til moksturs inni í húsinu.
Helzta úrx'æði væri að aka inn í
haughúsið, fylla skófluna og
hefja á loft, aka svo aftur á bak
út úr húsinu til þess að tæma
skófluna í dreifinn sem þar
stendur. Slík vinnubrögð eru
hvergi nærri eins hraðvirk og
vera bæri, en geta þó vel gengið
— En meðal annarra orða, verð-
ur ekki bezt — vegna véltækn-
innar og þeirrar nauðsynjar að
nota hana að fuliu — að hætta
að byggja haughús undir fjósi en
í þess stað að hafa alveg opin
hauðstæði við fjósvegg? Einnig
gæti komið til mála að haugstæð-
ið nái aðeins inn undir endann
á fjósinu, til þess að létta flór-
moksturinn, en sé annars opið
haugstæði.
Hin vélin, sem ég vil minnast
á, á ný, er skurðgrafa tengd við
sterkan fjögurra hjóla traktor,
eins og t. d. Fordson Major. —
Margar gerðir af slíkum vélum
eru í notkun hér í Noregi og auð-
vitað víða um lönd. Ég hef áður
stungið upp á að Vélanefnd
keypti eina slíka gröfu og notaði
við smærri verkefni og skurða-
gerð. Við nánari kynni af gröfu
þessari sé ég glöggt, að ræktun-
arfélag, eins og t. d. Ræktunar-
samband Flóa og Skeiða, gæti
haft mikil og góð not af slíkri
gröfu. T. d. við að grafa fyrir
vatnslögnum og skólpræsum,
grafa fyrir veggjum húsa og við
minni háttar skurðagerð margs
konar. Vélin hentar sérstaklega,
að mínum dómi, þar sem saman
fer nauðsyn manna í þéttbýli og
dreifbýli — Flóahrepparnir ogl
Skeið — Eyrarbakki, Stokks-
eyri, Selfoss og Hveragerði. Við
margt af því sem ég hef nefnt
er trakorgrafan þægilegri í
notkun og handhægari heldur en
venjuleg skurðgrafa af þeirri
gerð er við notum við fram-
ræslu og bezt reynist við þau
störf.
Ég vil nefna sem dæmi: Það
er verið að byggja íbúðarhús hér
rétt hjá þar sem ég dvelst nú.
Framkvæmd hófst á þann hátt,
þegar hælar höfðu verið settir
niður til að marka fyrir húsinu,
að ungur maður kom á Fordson
Major traktor með við tengdri
gröfu. Hann hóf gröftinn við aðal
vatnsæð við þjóðveginn og gróf
fyrir vatnsleiðslu heim að grunm
hússins er byggja skal í 100—200
metra fjarlægð. Þá tók hann að
grafa fyrir veggjum hússins er á
að vera án kjallara eða réttara
sagt með kjallara, sem er að
mestu ofanjarðar. Pilturinn gróf
á dagsstund fyrir útveggjum
hússins og fyrir einum þvervegg
í húsinu. Þetta gekk svo greið-
lega að mjög lítið þurfti um að
bæta með handafli til þess að
hægt væri að leggja vantslögn —
pípur úr plasti — og hefja upp-
slátt móta til að steypa gruni^
veggja. Jarðvegur: gamalræktað
tún, fremur rakt, en grunnt á
blending af grjóti og möl. Slíkur
jarðvegur grófst fullum fetum
með vélinni og gröfumaður hik-
aði ekki við lyftings-steina þó j
fyrir yrðu. Grafa sú er hann not- •
aði, Molelvarpan, er líka smíðuð I
hér á Jaðri og margreynd við |
þau jarðvegsskilyrði sem hér er
um að ræða — mýrar og grýtta
mójörð. — Svona grafa mun nú
kosta um 15 þús. kr. norskar,
komin í skip. Ég teldi því fé vel
varið sem færi fyrir eina slíka
gröfu til nota á Suðurlandsundir-
lendinu, hið sama gildir auðvitað
miklu víðar, t. d. á Akureyri og
nærsveitum, í Reykjavík, Borgar
firði o. s. frv., en það þarf ekki
að kaupa neinn hóp af slíkum
vélum umfram það sem full not
heimta, flutningur stað úr stað
er svo auðveldur og traustur
hjólatraktor notast víða og er tii
margra hluta nytsamlegur.
Jaðri, 24. júlí, 1958.
Árni G. Eylands.
Bandarlkjamenn munu gera aðra
tilraun til að skjóta eldflaug til
tunglsins 14. sept. n.k.
CAPE CANAVERAL, 19. ágúst.
— Nú er unnið að rannsóknum
á leifunum af eldflauginni, sem
Bandaríkjamenn reyndu að
skjóta til tunglsins s.l. sunnudag,
en eins og þegar hefir verið skýrt
frá sprakk eldflaugin 77 sek., eft
ir að henni hafði verið skotið á
loft.
Yfirmaður rannsóknardeildar
bandaríska flughersins, Roscoe
Wilson, hefir bent á það, að Rúss-
ar kunni að verða fyrri til að
skjóta eldflaug til tunglsins, þvi
að landfræðileg lega Ráðstjórnar
ríkjanna veiti þeim eins dags for-
skot að því er varði hagstæða af
stöðu tunglsins til jarðarinnar.
Kvaðst hann vera sannfærður
um, að Rússar hefðu gert a.m.k.
einu sinni og jafnvel oftar tilraun
til að skjóta eldflaug til tungls-
ins. í fréttaskeyti frá AFP segir,
að Bandaríkjamenn muni gera
aðra tilraun til að skjóta eldflaug
til tunglsins 14. sept., ef skilyrði
leyfa.
Það var fyrsta þrep tungleld-
flaugarinnar, af Thorgerð, ;em
sprakk og féll í hafið, hin tvö
þrepin af endurbættri Vanguard-
gerð héldu áfram út í geiminn.
Er nú verið að rannsaka leifarn-
ar -af fyrsta þrepinu og yfir
maður eldflaugadeildar banda-
ríska flughersins Bernard Schrie
ver, sagði, að allt boati til þess
að sprengin hefði stafað af
því, að orkugjafinn hefði ekki
starfað með eðlilegum hætti.
Sagði hann, að það myndi taka
a.m.k. viku að ganga endanlega
úr skugga um, hvað hefði valdi,
sprengjunni.
KAÍRÓ, 19. ágúst. — Reuter. —
Soldáninn af Lahej, sem Bretar
hafa gert útlægan úr furstadæmi
sínu í Aden, sagði í dag, að hann
nyti stuðnings Nassers, forseta
Arabiska sambandslýðveldxsins, i
deilum sínum við Breta
Mínar beztu þakkir til allra, sem heimsóttu mig og
glöddu með, skeytum, blómum og gjöfum á sjötíu ára
afmæli mínu.
Með innilegri kveðju.
Ágúst Einarsson, Bjólu.
Mínar hjartanlegustu þakkir til allra, sem heimsóttu
mig og glöddu með skeytum, blómum og gjöfum á 60 ára
afmæli mínu 21. júní s.l. Sérstaklega þakka ég börnum og
tengdabörnum fyrir rausnarlegar gjafir.
Guð blessi ykkur öll.
Guðmundína Ragúelsdóttir,
Fögrukinn 26, Hafnarfirði.
Öllum þeim mörgu vinum mínum og velunnurum, fjær
og nær, sem heiðruöu mig og glöddu á einhvern hátt á ní-
ræðisafmæli mínu, þakka ég hérmeð hjartanlega fyrir vin-
semd þeirra og velvild í minn garð. Búnaðarfélagi íslands
þakka ég þann mikla heiður, sem það sýndi mér, með því
að sæma mig heiðursgjöf fyrir störf mín á Hvanneyri.
Mín bezta ósk Búnaðarfélagi Islands til handa af þessu til-
efni, er sú, að íslenzk bændastétt megi ávaUt njóta
ávaxtanna af hinu mikla brautryðjendastarfi Halldórs
Vilhjálmssonar skólastjóra, sem unnið var af tryggð til
ættjarðarinnar og glöggum skilningi á framtíð íslenzks
landsbúnaðar.
Mitt innilegasta þakklæti færi ég frú Svövu Þórhalls-
dóttur, börnum hennar, tengdabörnum og barnabörrium
fyrir alla þá velvild, ástúð og umönnun, sem þau hafa
sýnt mér síðan leiðir okkar lágu fyrst saman og nú síðast
gerðu mér þennan afmælisdag minn svo hátíðlegan og
ógleymanlegan.
Guð blessi ykkur öll og launi alla velvild í minn garð
fyrr og síðar.'
Reykjavík, 18. ágúst 1958,
Þorbjörg Björnsdóttir.
Maðurinn minn og faðir okkar
ÞOKVALDLR ÞORKELSSON
prentari,
andaðist í Landakotsspítala 17. ágúst.
Áróra Guðmunxlsdóttir og börn.
Hjartkær eiginmaður minn, og elskulegi faðir okkar
BERNHARD A. F. WIENCKE
sem andaðist 18. ágúst verður jarðsunginn frá Fossvogs-
kirkju 21. þ.m. kl. 1,30 e.h.
Elsa Wiencke, Karin Wiencbe,
Pétur Wiencke og Ragnar Wiencke.
Þökkum auðsýnda vinsemd og hlýhug vegna andláts og
jarðarfarar eiginkonu, móður og tengdamóður okkar
MARGRÉTAR KRISTJÖNU ÞORSTEINSDÓTTTUR
Hnífsdal.
Hjörtur Guðmundsson,
Ingibjörg Hjartardóttir,
Jóakim Hjartarson,
Kristjana Hjartardóttir,
Elísabet Hjartardóttir,
Helga Jóakimsdóttir,
Sigríður Jóakimsdóttir,
María Jóakimsdóttir,
Aðalbjörg Jóakimsdóttir,
Friðrik Maríasson,
Ólafía Alfonsdóttir,
Karl Sigurðsson,
Bjarni Ingimarsson,
Halldór Ingimarsson,
Snæbjörn Ölafsson,
Guðjón Guðjónsson,
Geir Ólafsson.
Innilegustu þakkir fyrir auðsýnda samúð við fráfall og
jarðarför
JÓNS GESTSSONAR
Guðrún Guðmundsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
Okkar innilegustu þakkir færum við öllum nær og fjær
fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
ODDS JÓNSSONAR
frá Miðkoti.
Systkini hins látna og Jónas Jónasson.
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð og vináttu við
andlát og jarðarför föðursystur minnar
ÖNNU M. BJÖRNSDÓTTUR
fyrrverandi hjúkrunarkonu frá Stöðvarfirði.
Sérstaklega vil ég þakka starfsfólki Elliheimilisins
Grundar fyrir alla þá umönnun sem það lét í té í veikind-
um hennar.
Bjarnheiður Brynjólfsdóttir.
Þökkum innilega sýnda samúð við andlát og.jarðarför
HAFLIÐA HAFLIÐASONAR
Skipholti 20.
. Ólöf Guðjónsdóttir, Aldís Hafliðadóttir,
Guðjón Hafliðason, Aðalhciður Hafliðadóttir,
Aldís Sigurðardóttir, og aðrir aðstandendur.