Morgunblaðið - 31.08.1958, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 31.08.1958, Blaðsíða 16
16 MORCVNBLAÐIÐ Sunnudagur 31. ágúst 1958 í>kÁLPí»A(^A EF'Tlfc RtCHARÞ MASOM fðrum upp á Tindinn og skoðnð- um Tigar Balm hofið. Ég var einnig vanur að lesa fyrir Suzie að minnsta kosti einn klukkutíma á dag. Ég fékk lánað- ar bækur á Bókasafni British Council, og smám saman náði ég talsverðri leikni í að túika erfið- ustu orðin jafnóðum fyrir hana. Fróðleiksþorsti Suzie var óslökkv andi, og hún hafði mjög gaman af bæði skáldsögum, ævi- og ferða sögum, en það, sem henni þótti mest koma til af öllu, var smá- saga Maupassant, Boule de Suif, sagan um frönsku gleðikonuna, sem fórnaði ættjarðarást sinni og lét tilleiðast að eiga vingott við þýzkan liðsforingja fyrir þrá- beiðni samferðafólks síns, sem þó hafði sýnt henni fyrirlitningu á alia lund, þangað til það þurfti að hafa gagn af henni. Suzie beið með eftirvæntingu eftir hverju orði, og hún vildi láta lesa söguna fyrir sig aftur og aftur. 1 hvert skipti var eitthvað nýtt sem megn aði að hrífa hana, og hún spurði mig ótal spurninga um söguhetj- urnar, rétt eins og hún héldi að um sannsögulegan atburð væri að ræða. Hvernig hafði Boule de Suif hafið feril sinn? Hvað hafði hún átt marga viðskiptavini, og hve hárrar þóknunar hafði hún krafizt? Og hvað hafði orðið um hana? Hafði hún aldrei gifzt? Hún sagði hinum stúlkunum söguna niðri í veitingasalnum og sú frásögn hennar vakti svo mikla hrifningu, að hún varð að endur- taka hana hvað eftir annað. En þétt Maupassant skildi við sögu- hetju sína í tárum og forsmáða af öllum, lét Suzie þar ekki staðar numið, heldur bætti við endi, sem var henni meira að skapi. Og sag- an varð æ lengri og ýtarlegri, eft- ir því sem hún var sögð oftar, þangað til svo var komið, að Boule de Suif hafðí ekki eingöngu gifzt, heldur var hún einnig orðin móðir. Er þar var komið sögunni, var auðheyrt, að Suzie var farin að blanda harmleik eigin ævi saman við sögu Boule de Suif, þar sem hún sagði frá því, að fyrsta barn- ið, sem var drengur, hefði lent í slysi og móðir hans hefði orðið til þess að finna hann á förnum vegi slasaðan og limlestan — og hefði vantað á hann annan handlegg- inn. En sem betur fór, var annað barn væntanlegt; og það hefði eflaust komið Maupassant mjög á óvart, að áður en yfir lauk, var söguhetja hans orðin sex barna móðir. Sagan hreif stúlkurnar mjög, og þær söfnuðust jafnan allar kringum Suzie, er hún hóf frá- sögnina. Áður en langt um leið voru þær búnar að gefa hinni smá vöxnu en bústnu Jeanne nafnið Wun Tun, sem þýddi soðin hveiti bolla og var það, sem í kínveskri matseld svaraði einna helzt til Boule de Suif í þeirri frönsku. Suzie ríkti nú sem drottning niðri í veitingasalnum, og þá að- stöðu hafði hún öðlazt, vegna hins ▼iðurkennda sambands okkar, þar •em siíkt samband var æðsta tak- mark allra stúlknanna. Þær litu óspart upp til hennar, er henni hafði tekizt að höndla slíkt hnoss, og ég virtist hafa hækkað í áliti hjá þeim á ný við það að bæta fyr- ir brot mitt með því að taka Suzie að mér aftur. Stúlkurnar komu fram við okkur á sama hátt og værum við nýgift hjón. Þær komu í heimsókn til herbergis okkar, færðu okkur smágjafir og drógu sig í hlé, ef þær héldu að við mynd um viija vera tvö ein. Oftast vor- um við heimsótt af Gwenny Ching og nýrri stúlku, Mary Kee að nafni, sem var bæði ung, feimin og óreynd. Suzie hafði tekið Mary undir sinn verndarvæng, ráðlagði henni af reynslu sinni og bjó hana undir þau vandamál, sem myndu mæta henni. Ég virti þær oft fyr- ir mér, er þær stungu saman nef j um úti á svölunum. Svipur Suzie lýsti móðurlegri umhyggju, en Mary leit upp til Suzie með lotn- ingarblandinni aðdáun. Ég gat ekki varizt brosi, er mér varð Ijóst að þær minntu mig einna helzt á skólastýru og nýjan nemanda. Nú orðið talaði Suzie ekki um mig sem „vin“ sinn, heldur var hún farin að kalla mig „eiginmann sinn“, er hún talaði við hinar stúlkurnar. Hún gerði mér þá játningu sjálf, og var ekki laust við, að hún skammnðist sín fyrir að hafa gerzt svo djörf, án míns leyfis. „Mér finnst „eiginmaður minn“ hljóma miklu betur“, sagði hún, „en mér þykir leitt, að ég skyldi ekki spyrja þig leyfis fyrst“. „Þú mátt kalla mig, hvað sem þú vilt, Suzie“. „En ég segi þeim samt, að við munum aldrei giftast í raun og veru. Ég segi þeim alltaf: „Mað- urinn minn er mikill maður. Ein- hvern tímann verður hann fræg- ur. Þið munuð sjá mynd af honum í blöðunum og í fréttamyndum kvikmyndahúsanna. Þess vegna getur hann ekki gifzt mér. Hann verður að fara frá mér og giftast enskri stúlku!“ „Ég veit ekki, Suzie. Ég hef ekki hugsað mikið um framtíð- ina“. Þetta var síðari hluta dags, og við lágum hlið við hlið í rúminu. Hugur minn var þrunginn þeim hlýju tilfinningum, sem jafnan gagntóku mig, er ég hafði notið atlota hennar. Við lágum lengi þögul. Allt í einu rauf Suzie þögnina. „Hvað þýðir eiginlega köngul — eitthvað?“ „Köngu]lóarvefur?“ Ég mundi eftir því orði úr bók, sem ég hafði verið að lesa fyrir hana úr, fyrr um daginn. „Já, köngullarvefur". Ég útskýrði fyrir henni lifnaðar hætti köngullarinnar og aðferð hennar við að búa til vef sinn. Ég hafði jafnan haft mikinn áhuga á köngullóm, og meðan ég dvaldist í Malaya, hafði ég oft virt fyrir mér, tímum saman, köngullær og aðferðir þeirra við að spinna vef sinn — sér í lagi hafði ég reynt að ráða fram úr þeirri gátu, hvernig þær komu fyrir fyrsta þræðinum milli tveggja trjáa. — (Að lokum hafði ég komizt að raun um, að þær létu sig hanga á þræð inum niður úr trjágrein, unz vindurinn feykti þeim að hinni greininni, þar sem þær síðan festu þræðinum og eftir þeirri loft brú, sem þannig myndaðist, gátu þær farið að vild, fram og aft- ur). Suzie hlustaði með athygli á frásögn mína og skaut inn í fyrir spurnum öðru hverju. Ég sótti blað og blýant til þess að geta sýnt henni mismunandi gerðir vefja hinna ýmsu tegunda, og við dáð- umst í sameiningu að þeirri eðlis- hvöt, sem kemur ungum köngulóm til að vefa, án þess að þurfa að læra það. Þekkingarþorsti Suzie var mér jafnan óblandið ánægju- efni, og ég naut í ríkum mæli frjórrar ánægju uppfræðarans, sem finnur huga nemandans þrosk ast undir leiðsögn hans. Mennt- unarskortur hennar og sú þekk- ingarþrá, sem var honum sam- fara, var eitt af því, sem hreif mig hvað mest í fari hennar, og ég hefði ekki fyrir nokkurn mun viljað, að hún væri öðru vísi en hún var, að þessu leyti. Þannig voru tildrög þess að mér datt allt í einu í hug, í miðjum samræðun um um köngullærnar, að ég væri hamingjusamari með Suzie en nokkurri annarri manneskju fyrr og síðar, og mig langaði til að kvænast henni. Fram að þessu hafði ég tekið það sem sjálfsagðan hlut, að hjóna band væri útilokað — ég hafði ekki einu sinni hugleitt þann mögu leika. Það var hægt að búa með hafnarstelpum —- en að kvænast þeim, — það var annað mál. En hví skyldi ég ekki kvænast Suzie? Mér stóð nákvæmlega á sama um fortíð hennar — hún virtist jafn- vel nú orðið svo f jarlæg og aðskil in frá núverandi tilveru okkar, að ég gat rætt um atburði fyrra lífs hennar við hana af svo fullkom- inni hreinskilni, að það var næst- um eins og við værum að tala um aðra konu. Auk þess átti fortíð hennar sinn þátt í því að gera hana að óvenjulegri stúlku, ólíka ölium öðrum, og segja mátti, að það gæfi hinu góða og saklausa í eðli hennar aukið gildi, að það skyldi hafa getað varðveitzt, þrátt fyrir lífemi hennar. Sú hugmynd, að giftast henni, greip mig á þeirri stundu þeim tökum, að ég var kominn á fremsta hlunn með að skjóta bón- orðinu inn í samræður okkar um köngullærnar — en á síðustu stundu var sem hvíslað að mér. „Vertu ekki sá bjálfi, að gera það — þú veizt, að þig mun iðra þess! Þig langar einungis til að kvæn- ast henni vegna þess, að fáfræði hennar er vatn á myllu sjálfs- hyggju þinnar — vegna þess, að hún lítur upp til þín eins og þú sért guð almáttugur". ,;Og hvað ætti svo sem að vera athugavert við það?“ spurði ég þessa innri rödd mína. „Hví skyldi mér ekki falla vel í geð, að litið sé upp til mín? Og stundum kemur líka fyrir, að návist henn- ar hefur þveröfug áhrif á mig. Stundum kenni ég auðmýktar og lítillætis í návist hennar, vegna þess að sjónvitund hennar og skilningur á lífinu er mun sak- lausari og hreinni en minn. Ég læri jafnmikið af henni og hún af mér. Ég er alltaf að læra af henni — sé og kynnist lífinu að nýju, séðu með augum hennar“. Innri röddin: Jæja, það kann að vera, að það sé ágætt að vera kvæntur henni, meðan þú dvelur hérna — en þú gætir aldrei farið með hana til Englands. Vinir þín- ir myndu ekki opna heimili sín fyrir henni. Ég: „Þeir mættu þá fara norð- ur og niður fyrir mér. Á hinn bðginn er ég viss um, að ekki myndi það gilda um þá alla“. Innri rödd: „Nei, þeir myndu bjóða ykkur heim og koma fram við hana sem sýningargrip. „Á ég að segja þér, elskan, ég á von á furðulegum hjónum í kvöldmat. Frúin var hafnardrós í Hong Kong...... Ég get svarið það..... Nei, klæddu þig ekki í spariföt- in .... svo notuð séu orð George, hún er því sennilega vanari að maður afklæðist!“ Ég: „Þá fer ég ekki með hana til Englands. Ég kýs miklu frem- ur að búa hér í Austurlöndum". Innri rödd: „Jafnvel hér í Aust urlöndum yrði hún þér fjötur um fót í samkvæmislífinu“. Ég: „Þú talar eins og ég sé haldinn metorðagirnd í sambandi við samkvæmislíf. Ég er ekki í þjónustu hins opinbera, heldur er ég listmálari. Og ég er ekki fyrsti málarinn, sem kvænist eftirlætis fyrirsætunni sinni“. Innri rödd: „Getirðu ekki haft hemil á bráðlæti þínu, sjálfs þín vegna, ættirðu að minnsta kosti að gera það vegna Suzie. Segðu ekkert við hana, fyrr en þú ert alveg viss í þinni sök. Þú ættir að vera farinn að þekkja sjálfan þig og þínar snöggu hugd.ettur — um þetta leyti í næstu viku muntu vera búinn að koma vit- inu fyrir þig“. En samt sem áður fór því fjarri, að áhugi minn rénaði næstu daga, heldur náði hugmynd þessi fast- ari tökum á mér. Já, ég ætla að kvænast henni, hugsaði ég glaður í bragði, og ég var rétt búinn að taka þá ákvörðun að biðja henn- ar við fyrsta ákjósanlega tæki- færið, sem mér gæfist, þegar óvæntur atburður skeði, sem fékk mér annað umhugsunarefni. Það var að morgni, um ellefu leytið, og ég var önnum kafinn við að mála, þegar barið var allt í einu að dyrum. Suzie var úti á svölunum með þeim Gwenny og Mary Kee, og hún flýtti sér í gegn um herbergið til dyra, til þess að sjá, hver það væri, þar sem hún taldi það skilyrðislaust skyldu sína að sjá um, að ég væri ekki ónáðaður að óþörfu. Ég heyrði að hún hvíslaðist á við Ah Tong. Síð an kom hún inn í herbergið og lokaði dyrunum. Hún kom til móts við mig, hátíðleg í bragði. Hún rétti mér umslag. „Þetta skeyti var að koma til þín“. „Viltu vera svo væn að opna það fyrir mig, Suzie“, sagði ég, þar sem ég vissi, að hún myndi njóta þess að vinna slíkt trúnað- arstarf fyrir mig að þeim Gwenny og Mary Kee ásjáandi. Hún ljómaði af hreykni. Hún gætti þess vandlega að áhorfend- ur hennar fengju sem bezt tæki- færi til að fylgjast með athöfn- inni. Hún rétti mér skeytið. Þetta var lengsta skeyti, sem ég hafði nokkru sinni fengið, og í fyrstu hvarflaði að mér, að hér væri um mistök að ræða og skeytið væri alls ekki ætlað mér. Þá sá ég, að skeytið var frá Mitford’s í New York. Það var tólf línur, og inni- hald þess var í stuttu máli það, að þekkt bandarískt myndablað, gefið út á alþjóðavettvangi, hafði beðið um heimild til þess að birta myndir af málverkum mínum og vatnslitamyndum frá Hong Kong. Enn fremur bauðst blaðið til að greiða mér fyrirfram fyrir, „japanska teiknibók", og jafn- framt myndu þeir borga fyrir mig flugfar og tveggja mánaða dval- arkostnað í Japan. Samanlögð upphæðin fyrir Hong Kong myndir mínar og væntanleg- ar myndir frá Japan var nefnd í bandarískum dölum og var svo há, að ég óttaðist með sjálfum mér, að við hana hefðu bætzt nokk ur núll fyrir mistök ritsímans. Upphæðin, sem nefnd var, hefði dugað okkur Suzie, með núverandi lifnaðarháttum, í rúmt ár. Síðustu þrjár línur skeytisins voru hvatningarorð til mín um að láta ekki þetta tækifæri til kynn- ingar verkum mínum í Bandaríkj- unum ganga mér úr greipum, þar sem það myndi auka áhuga n.anna á myndum mínum, ef til þess kæmi, að ég héldi sýningu þar síðar. Sú hvatning var óþörf, og ég sendi samstundis skeyti um, að ég tæki boðinu. Jafnframt baðst ég SÍJÍItvarpiö Sunnudagur 31. ágúst: Fastir liðir eins og venjulega. 10.30 Prestvígslumessa í Dóm- kirkjunni: Biskup íslands vígir guðfræðikandidatana Ásgeir Ingi- bergsson til Hvammsprestakalls í Dalaprófastsdæmi og Sigurvin Elíasson til Flateyjarprestakalls í Barðastrandarprófastsdæmi; — séra Óskar J. Þorláksson þjónar fyrir altari og séra Björn Magnús son prófessor lýsir vigslu; vígslu- vottar auk þeirra eru séra Sigur- jón Þ. Árnason og séra Sveinn Vík ingur. Annar hinna nývígðu presta, Ásgeir Ingibergsson, pré- dikar. Organleikari: Dr. Páll Is- ólfsson. 15,00 Miðdegistónleikar (plötur). 16,00 Kaffitíminn: Létt lög af plötum. 16,30 Veðurfregnir. — Færeysk guðsþjónusta (Hljóð- rituð í Þórshöfn). 17,00 „Sunnu- dagslögin". 18,30 Barnatími —— (Helga og Hulda Valtýsdætur). 19.30 Tónleikar (plötur). — 20,20 „Æskuslóðir"; X: Siglufjörður (Þorsteinn Hannesson óperusöngv ari). 20,45 Tónleikar (plötur). — 21,20 „1 stuttu wiáli". — Umsjón- armaður: Loftur Guðmundsson rithöfundur. 22,05 Lýst síðari hluta landskeppni í frjálsum íþróttum milli Dana og Islend- inga, er fram fer í Randers (Sig- urður Sigurðsson). 22,25 (plötur). 23.30 Dagskrárlok. Mánudagur 1. seplemher: Fastir liðir eins og venjulega. 1S,30 Tónleikar: Lög úr kvik- myndum (plötur). 20,30 Um dag- inn og veginn (Thorolf Smith fréttamaður). 20,50 Einsöngur: Hjördís Schymberg syngur (pk). 21,10 Upplestur: „Musa“, smásaga eftir Ivan Bunin (Steingrímur Sigurðsson þýðir og les). 21,30 Tónleikar (plötur). 22,00 Fréttir, síldveiðiskýrsla og veðurfregnir. 22,15 Búnaðarþáttur: „Nú er kom ið hrímkalt haust“ (Páll Zop- hóníasson alþingismaður). 22,30 Kammertónleikar (plötur). 23,00 Dagskrárlok. a r L ú ó 1) Tommi horfir dapur í bragði í á eftir Tryggva, þegar hann legg-1 ur af stað í réttinn ÞriSjudagur 2. september: Fastir liðir eins og venjulega. 19,30 Tónleikar: Þjóðlög frá ýms- um löndum (piötur). 20,30 Erindi: Flóttinn frá heimilunum (Hannes J. Magnússon skólastjóri). 20,55 Tónleikar (plötur). 21,40 Útvarps- sagan: „Konan frá Andros“ eftir Thornton Wilder; IV. (Magnús Á. Árnason listmálari). 22,00 Frétt- ir, íþróttaspjall og veðurfregnir. 22,15 Kvöldsagan: „Spaðadrottn- ingin“ eftir Alexander Pushkin; I. (Andrés Björnsson). 22,30 Hjör dís Sævar og Haukur Hauksson kynna lög unga fólksins. 23,25 * Dagskrárlok.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.