Morgunblaðið - 23.10.1958, Qupperneq 16

MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 23. okt. 1958
18
ina. Warden þekkti of vel hinn
frumstæða tónlistarsmekk Japan-
anna til þess að honum gæti skjátl
azt. Auk þess heyrði hann brátt
óm af söng. Yeik og titrandi rödd,
en með hreim sem ekki varð mis-
skilinn, söng gamalt skozkt þjóð-
kvæði. Orðin bergmáluðu um dal-
inn og voru endurtekin í kór. —
Þessi viðkvæmi samsöngur sem
hljómaði á hinni einmanalegu varð
stöð Wardens hrærði hann svo
mjög, að hann gat varla tára
bundizt. Hann reyndi að vinna
bug á þessum dapurlegu hugsun-
um og tókst að hrinda þeim úr
huga sínum, með því að einbeita
allri vitund að þéim skyldum, sem
hlutverk hans lagði honum á herð-
ar. Hann missti allan áhuga á því,
sem fram fór niðri í herbúðunum,
að svo miklu leyti sem það h-afði
ekki áhrif á hina fyriihuguðu
árás.
Stuttu fyrir sólsetur leit helzt
út fyrir að máltíð hefði verið til-
reidd. Fangarnir tóku að þyrpast
saman umhverfis eldhúsið. Jafn-
fram mátti líka sjá hi'eyfingu í
þeim hluta bækistöðvanna, sem
margir hermenn voru á hlaupum
Japanirnir byggðu, þar sem ail-
aftur og fram, æpandi og hlæj-
andi.. Svo virtist sem Japanirnir
ætluðu líka að gera sér glaðan
dag að loknu miklu verki.
Hugur Wardens starfaði með
miklum hraða. Hin rólega, íhug-
ula skapgerð hans hindraði hann
ekki í því að grípa fyrsta tæki-
færið sem bauðst. Hann bjó sig
undir að hefjast handa þegar um
nóttina og ákvað skyndilega að
fylgja áætlun sem honum hafði
dottið í hug, löngu áður en h-ann
kom upp á varðhæðina. Hinn
næmi skilningur hans á mannlegu
eðli sagði honum að á jafnömur-
legum eyðistað sem þessum, með
ólæknandi drykkjusjúkling eins
og Saito fyrir æðsta yfirboðara
og með hermenn lítt eða ekkert
siðaða á evrópskan mælikvarða,
þá hlyti hver einasti Japani að
vera orðinn ofurölvi um miðnætti.
Hér var alveg sérstaklega hag-
kvæmt tækifæri fyrir hann til að
hefja einkaframkvæmdir með
mjög litilli áhættu, í samræmi við
fyrirmæli Númer Eitt og leggja
nokkrar af þeim hjálpargildrum,
«em gæfu aðal-árásinni það auka
kryddbragð, sem sérhver meðlim-
ur í Herdeild 316 er hlynntur.
Warden vó og mat allt sem mælti
með og móti, komst að þeirri nið-
urstöðu, að það myndi vera glæp
samlegt að nota ekki þessa ein-
stöku tilviljun, ákvað að halda
niður að fljótinu og tók að útbúa
litla byrði .... því að jafnvel
gegn hans betri vitund, hvers
vegna skyldi hann ekki líka, bara
rétt einu sinni, skoða þessa brú
öðru vísi en í fjarska?
Hann var kominn niður að rót
um hæðarinnar Iaust fyrir mið-
nætti. Samkvæminu hafði lokið
nákvæmlega eins og hann hafði
gert ráð fyrir. Hann hafði getað
fylgzt með því, stig af stigi og
dregið nokkuð -nákvæmar ályktan-
ir af hinum sívaxandi hávaða,
sem barst að eyrum hans: Hin
villimannslegu öskur, eins og
hæðnisleg eftirlíking á enska
söngnum, höfðu hljóðnað fyrir
nokkurri stundu. Þögnin var nú
alger. Hann staðnæmdist og hlust
aði með ýtrustu athygli, saman-
hnipraður við hlið tveggja Síama,
sem höfðu fylgt honum bak við
síðasta lauftjaldið, ekki langt frá
járnbrautarlínunni, er lá þarna
meðfram fljótinu eins og Joyce
hafði sagt. Wardon gaf Síömun-
um mer-ki og mennirnir þrír lögðu
gætilega af stað í áttina til járn-
braut-arlínunnar.
Warden var vigs um það að
hann gæti framkvæmt verkið í
fyllsta öryggi. Hvergi á bakkan-
um sáust nokkur merki um óvin-
ina. Japanirnir höfðu notið svo
fullkomins friðar á þessum af-
skekkta eyðistað að þeir höfðu
gleymt öllu-m hættum. Nú hlutu
allir hermennirnir og allir liðsfor
ingjarnir líka, að vera sofnaðir —
allir dauðadrukknir. En til frek-
ara öryggis lét Warden samt einn
Síamann standa á verði, en tók svo
sjálfur til starfa með aðstoð hins.
Það sem hann hafði í hyggju
var hreint kennslubókarverk. Það
var fyrsta atriðið sem tekið var
til meðferðar í herskólan-um í
Calcutta. Það er mjög einfalt
verk að losa steinana sem notaðir
eru fyrir „kjölfestu“ á járnbraut-
arlínu og búa þannig til holu, þar
sem hæg-t er að koma fyrir plastic
hleðslu. Kraftur þessarar efna-
fræðilegu blöndu er slíkur að
tveggj-a punia skammtur er nægi-
legur sé honum komið fyrir á skyn
samlegan hátt. Sérstakur sprengj
ari leysir þann kraft, sem í
hleðslunni býr, úr læðingi, með
gasi sem getur náð mörg þúsund
feta hraða á sekúndu. Sterkasta
stál getur ekki staðizt hin geysi-
leigu áhrif þessarar snöggu út-
þenslu.
Sprengjaranum er því næst
komið fyrir í plastik-hleðslunni.
Leiðsla úr svokölluðum „augna-
bliks“ sprengiþræði, tengir hann
við mjög einfaldan vélbúnað, sem
einnig er falinn í holu undir braut
arteinunum. Það eru tvær Iitlar
járnþynnur, sem haldið er í sund
ur með sterkum gormi, en á milli
þeirra er komið fyrir hvellhettu.
Önnur þynnan er sett upp við tein
ana, en hin er vandlega skorðuð
með gteini. Sprengiþráðurinri sjálf
ur er grafinn í jörðu. Tveir van-
ir menn geta gengið frá slíkri
hleðslu á hálfri klukkustund. Ef
verkið er framkvæmt með aðgætni
og nákvæmni, er gildran ósýnileg
með öllu.
Þegar hjól eimvagnsins þrýstir
á vélabúnaðinn, þjappast þynn-
urnar saman. Hvellhettan kemur
isprengjaranum af stað, fyrir til-
verknað sprengiþráðarins. Plastik
hleðslan springur. Heilar stál-
lengjur verða að dufti. Lestin lend
ir út af teinunum. Með dálítið
stærri hleðslu er hægt að velta
lestinni um koll. Einn mesti kost-
urinn við þessa aðferð er sá, að
lestin sjálf veldur sprengingunni,
svo að þeir sem til hennar hafa
stofnað, geta þá verið komir í
mílu fjarlægð eða lengra. Annar
er sá, að sprengingin getur ekki
orðið of snemma, þótt einhver
skepna gangi yfir staðinn, því að
til þess barf mjög mikinn þunga,
eins og eimreið eða járnbrautar-
vagn.
Warden sá hina óorðnu atburði
fyrir sér í skýru ljósi: Fyrsta
lestin kemur ef-tir hægri bakkan-
um, frá Bangkok og spríngur í
loft upp, samtímis brúnni, og hrap
ar niður í fljótið. Við þetta slitn-
ar brautarlínan og öll umferð
stöðvast. Japanirnir hamast þá
eins og óðir menn við að lagfæra
-skemmdii'nar. Þeir verða að Ijúka
viðgerðinni, eins fljótt og unnt er,
til þess að opna brautina aftur og
hefna þessarar svívirðu, sem
einnig er þungt áfall fyrir álit
þeirra. Þeir láta vinnuflokkan-a
þræla hvíldarlaust og baki brotnu,
dögum, vikum og kannske jafnvel
máaiuðum saman. Loks þegar
brautin er nothæf að nýj-u og brú
in hefur verið endurbyggð, kemur
önnur flutningalest. í þetta skipt
ið kemst hún klakklaust yfir. En
litlu síðar — næsta lest sem ætl-
ar yfir brúna, springur í loft upp.
Þetta hlýtur óumflýjanlega að
h-afa neikvæð sálfræðileg áhrif,
auk hins efnalega tjóns.
Warden lætur hleðsluna vera
nokkru stærri, en nauðsynlegt er
og v-elur henni þannig stað, að lest
in lendi út af teinunum, örskammt
frá fljótsbakkanum. Ef allt geng-
ur að óskum, mun eimvagninn og
sumir lestarvagnarnir steypast
niður í fljótið.
Warden lauk fljótt við þessi
upphafsatriði í framkvæmdum
sinum. Hann var gamall meistari
í þessari grein, sem gat hreyft
steinana algerlega hljóðlaust, áð-
ur en hann útbjó plastik-skammt-
inn og kom gildrunni fyrir. Hanm
vann svo að segja alv-eg vélrænt
og fann sér til óblandinnar vel-
þóknunar, að enda þótt síamski
aðstoðarmaðurinn væri óvanur
störfum sem þessum, þá var h-ann
engu að síður til mikillar hjálpar.
Enn var nokkur stund til dögun-
ar. Hann hafði haft með sér aðra
jarðsprengju, sömu gerðar, en ör-
lítið frábrugðna, sem hann gróf
niður nokkur h-undruð stikum of-
ar á brautarlínunni, í gagnstæðri
átt frá brúnni. Það hefði verið
glæpsamlegt að notfæra sér ekki
út í yztu æsar nótt sem þessa.
Warden hafði sýnt hina venju-
Iegu fyrirhyggju sína. Eftir tvær
árásir á sama hringflatargreir-
an-n, urðu óvinirnir venjulega tor-
tryggnir og hófu skipulagða rann
sókn. En maður gat aldrei vitað
hvernig þeir myndu bregðast við.
Stundum gátu þeir hins vegar
ekki hugsað sér möguleika á
þriðju árásinni. En hvað -sem
öðru leið, þá gat gildran a. m. k.
dulizt, þrátt fyrir mjög nákvæma
leit, ef gengið var vel frá henni
— -nema ef leitarflokkurinn
ákvæði að færa hver-n einasta
stein í undirstöðu járnbrautar-
teinanna úr stað. Warden gekk
frá þessu síðara „leikfangi" sinu,
sem var frábrugðið hinu fyrra að
því leyti, að fyr-sta lestin sem ók
yfir það olli ekki sprengingu, held
ur setti einungis vélabúðnaði-nn í
hreyfingu. Sprengjarinn og plast-
ik-hleðslan voru algerlega háð
þunga þeirrar lestar, sem á eftir
kom. Það leyndi sér ekki, hvað fyr
ir iðnfræðingunum í Herdeild
316 hafði vakað, þegar þeir full-
komnuðu þessa hugvitssöm-u upp-
finningu. Mjög oft hafði það kom
ið fyrir, þegar búið var að gera
við járnbrautarlínuna, eftir marg
endurtek-nar sprengingar og stór
skemmdir, að óvinirnir tóku það
ráð að láta vagn hlaðinn grjóti
fara á undan næstu mikilvægri
lest. Ekkert markvert henti grjót
vagninn á leiðinni og óvi-nirnir
álitu þá, að öllum þeirra raunum
væri nú lokið. Þeir fylltust
dirfsku og áræði og sendu lest-
ina, sem raunverulega var mjög
mikilvæg, eina og án nokkurra
öryggisráðstafana — og lestin
sprakk í loft upp. —
„Teljið aldrei að verki sé fylli-
lega lokið fyrr en búið er að valda
óvininum ei-ns miklum ótta og ör-
væntingu og hægt er“, var eink-
unnarorð Herdeildar 316. „Reyn-
ið ávallt að margfalda tölu
óvæntra árása og finna upp nýjar
gildrur, til þess að fylla óvininn
nýrri skelfingu og ofboði, einmitt
þegar hann heldur að öllu sé
óhætt“, var hin ákveða hvatning.
Warden hafði tileinkað sér þessar
kenningar. Er hann hafði komið
seinni gildrunni fyrir og eytt öll-
um verksummerkjum, lagði hann
aftur hugann í bleyti og rey-ndi að
láta sér detta eitthvert annað
hrekkjabragð í hug.
Hann hafði tekið með sér' nokk
ur önnur „leikföng“, svona til
vonar og vara. Hann var með
nokkur stykki af ei-nni tegund-
inni, sem var mjög einföld, eða
nánar orðað, aðeins hlaðin skot
og fjöl þéttsett nöglum. Þessi út-
búnaður var hulinn undir þunnu
jarðlagi. Þetta var fábrotnasti
vélabúnaðurinn, sem hugsazt gat,
Þegar máður steig á skotið, þrýst
ist það miður á einn naglann, sem
sprengdi hvellhettuna um leið. —
"Kúlan þaut upp og kom í fótinn á
manninum, eða — ef sérstök
heppni var með —- í enni hans, ef
hann gekk mjög álútur. Kenn-
arinn í skólanum í Calcutta taldi
það mjög hyggilegt að dreifa
miiklum fjölda af slíkum „leikföng
um“ í nánd við „undirbúna“ járn-
brautarlínu. Eftir sprenginguna,
þegar þeir sem eftir lifðu (er
hlutu að verða mjög fáir) æddu
áfram í ofboði, myndu þessar
litlu jarðsprengjur sringa u-ndir
fótum þeirra og auka skelfingu
þeirra og trylling.
Warden hefði helzt viljað losa
sig við þær allar, eins kænlega og
mögulegt var, en skynsemi hans
og varkárni hvöttu hann til að
neita sér um þá skemmtun. Hætt-
an á því að þær -kynnu að fi-nnast,
var of mikil og markið sem hinpi
fyrirhuguðu árás þeirra var fyrst-
og fremst beint að, var of mikil-
vægt til þess að slík voguai yrði
réttlætt. Varðmaður, sem gengi af
tilviljun yfir eina slíka gildru,
gæti nægt til þess að vara Jap-
■anina við mögulegri árás hermd-
arverkamanna.
Döguni-n nálgaðist óðum. War-
den ákvað, af skynsemi en nauð-
ugur, að láta nú staðar numið og
sneri aftur til varðbergs sí-ns,
hæðarinnar. Hann var all-ánægð-
ur yfir því að hafa skilið að baki
sér vel undirbúið svæði, þar sem
gróðursettar höfðu verið fjöl-
margar kryddjurtir, er auka
skyldu kryddbragð megin-árásar-
innar.
19.
Annar Síaminn hreyfði «ig
skyndilega. Haun hafði heyrt
eitthvert óvenjulegt skrjáf inni í
þykkni hinna risavöxnu burkna,
er þöktu hæðina. 1 nokkrar sek-
úndur stóðu Síamarnir hreyfing-
arlausir og hlustuðu. Warden
hafði þrifið til Tommy-byssunnar
sinnar og stóð viðbúinn því er
koma skyldi. Þrjú, vei-k blísturg-
hljóð heyrðust skammt fyrir neð
an þá. Annar Síaminn blístraði
á móti, veifaði svo höndinni og
sneri sér að Warden.
„Númer Eitt“, sagði hann.
Andartaki siðar komu Shearg
og tveir innfæddir fylgdarmenn
upp á hæðina til þeirra,
„Hvernig eru síðustu fréttirn-
ar?“ spui'öi hann áhyggjufullur,
jafnskjótt og hann kom auga á
Warden.
SHlItvarpiö
Fiimnludagur 23. október:
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50 Á frívaktln-ni — sjómanna-
þáttur (Guðrún Erlendsdóttir).
19,00 Þingfréttir. 19,30 Harmon-
ikuiög (plötur). 20,30 Kæða í til-
efni af degi Sameinuðu Þjóðann-a
(Guðmundur 1. Guðmundsson ut-
anríkisráðherra). 20,50 Frá tón-
listarhátíð ISCM (Alþjóðasam-
band fyrir nútímatónlist) í Stras-
bourg í júní s. 1. — 21,10 Erindi:
Barnið og framtíðin (séra Sveinn
Víkingur). 21,35 Einsömgur: Ein-
ar Kristjánsson syngur lög við
ljóð Davíðs Stefánssonai'. 21,45
Iþróttir (Sigurður Sigurðsson),
25,10 Kvöldsagan: Föðurást III.
(Þórunn Elfa Magnúsdóttir rit-
höfundur). 22,30 Létt lög. 23,00
Dagskrárlok.
Föstudagur 24. október:
Fastir liðir eins og venjulega.
13,15 Lesin dagskrá næstu viku.
19,00 Þingfréttir. 20,20 Dagur
Sameinuðu þjóðanna: Ávarp (for
seti Islands, herra Ásgeir Ásgeirs
son). 20,35 Erindi: Kirkjulif
með Vestur-íslendingum (séra
Friðrik A. Friðriksson). 21,00 Is-
lenzk tónlist: Tónverk eftir Pál
Isólfsson. 21,30 Útvarpssagan: —
Útnesjamenn IV. (séra Jón Thor-
arensen). 22,10 Kvöldsagan: Föð-
urást IV. — Þórunn Elfa Magnús
dóttir rith.). 22,30 Tónleikar. —
23,00 Dags-krárlok.
,01d English" DRIBRITE (frb. dræ-bræt)
Fljótandi gljávax
— Léttir störfin! —
— Er mjög drjúgt! —
— Sparar dúkinn! —
Inniheldur undraefnið „Silicones", sem •
bæði hreinsar, gljáir og sparar — tíma,
erfiði, dúk og gólf.
Fæst alls staðar
a
r
L
/
u
á
1) Rétt 1
4raugadyrið
þeim svifum sem j að stökkva á kindahópinn I airð- j
er að oúa sig undir' ingu Monta ....
2) . . . ræðst Andi á það.