Morgunblaðið - 25.01.1959, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 25.01.1959, Blaðsíða 3
Sunnudagur 25. jlfc. 1959 MORGUNBLAÐIÐ 3 Ú r verinu --Eftir Einar Sigurðsson- Sr. Óskar J, Þorláksson: T rúmennskan Togararnir Á HEIMAMIÐUM hefur öðru hverju verið norðan hvassviðri og skip legið annað slagið í land- vari. Afli er nú eitthvað að glæðast hjá togurum þeim, sem veiðar stunda hér heima, t. d. höfðu Bjarni Ólafsson og Geir fengið 110—120 lestir eftir vikuna. Eru það 15—20 lestir yfir sólarhring- inn, og má það heita sæmilegt, a. m. k. miklu betra en verið hefur. Á Nýfundnalandsmiðum eru enn nokkur skip og afla vel eins og áður. Þó var kvartað undan, að eitthvað væri tregara. Pétur Halldórsson hafði þá fært sig svo sem 100 mílum sunnar, þ. e. 8—10 tíma siglingu, og fékk þar mok- afla. Hann er nú á heimleið. Veðri er þannig háttað á þess- um karfaslóðum, að hann hvell- rýkur,. og getur verið stólparok í 10—12 tíma, en þá blálygnir jafnsnögglega aftur. Veður hefur enn ekki hamlað neitt að ráði á þessum miðum, og eru menn nú farnir að verða bjartsýnir á, að veiðarnar megi stunda þarna allan veturinn. Skip, sem hafa verið að landa síðustu viku, eins og Þormóður goði, Úranus og Jón Þorláksson, hafa farið aftur vestur. Fisklandanir sl. viku: Þormóður goði .. 389 t. 15 daga Egill Skallagr. .. 284 - 14 — Úranus ......... 297 - 15 — Jón Þorl.son .... 300 - 16 — Vöttur.......... 240 - 16 — Sölur erl. sl. viku: Karlsefni . . . . 118 t. £ 8200 Ól. Jóh.son .. 188 - £ 10168 Elliði 177 - £ 8500 Harðbakur .. 183 - DM 110300 Sólborg .... 240 - DM 110000 Austfirðingur 118 - DM 110300 Gylfi 208 - DM 112000 Reykjavík 'i v eir landlegudagar voru í vik- unni, fimmtu- og föstudagurinn. Rauk hann þá upp á norðaustan með miklu frosti. Hjá bátum, sem róa daglega, hefur aflinn verið 4—6 lestir. — Stærsti róðurinn í vikunni var hjá Ásgeiri, tæpar 7 lestir. Hjá útilegubátunum hefur geng ið skrykkjótt þessa viku vegna storms á djúpmiðum. Nokkrir þeirra hafa komið inn í vikunni eftir misjafnlega langan tíma. T. d. kom Helga inn með 72 lestir eftir 7 lagnir. Hún er nú búin að fá 130 lestir. Næstur er Guðmund ur Þórðarson með 120 lestir. Hin- ir byrjuðu seinna og hafa landað einu sinni og tvisvar, Hafþór er með 79 lestir og Björn Jónsson með 76 lestir. Keflavík Róið var alla daga vikunnar nema á fimmtudaginn. Afli var lélegur, 5—7 lestir á skip, til helminga þorskur og ýsa og þó heldur minna orðið af ýsunni. Sækja bátarnir nú aðallega djúpt í Miðnessjóinn, en nokkrir hafa farið út að Eldeyjarboða, er það 4—5 tíma sigling. Einn af smærri bátunum hef- ur í.agt þorskanet, en ekkert feng- iS. — Akranes Landlega var á fimmtudaginn, en róið alla hina daga vikunnar. Dagsaflinn hjá þeim 10—12 bát- um, sem róa með línu, var 60—90 lestir: Stærsti róðurinn í vikunni var hjá Keili, 14 lestir. I fyrradag var lélegasti afla- dagurinn, en þá bar þó meira á þorski í aflanum en áður. Bátarnir sækja 6—7 tíma út. Þrír bátar stunda reknetjaveið- ar og afla ágætlega. T. d. er einn þeirra, Svanur, búinn að fá í fjór- um róðrum, tæpar 600 tunnur, og annar, Ver, í 2 róðrum, 430 tnnn- ur. — Vestmannaeyjar Landlega var aðeins einn dag vikunnar vegna verkfallsins. — Haldizt hefur hvöss norðanátt, og hefur hún hamlað því, að bátar gætu sótt ó djúpmið, þar sem helzt er aflavon. Menn muna varla jafnmikla ördeyðu á grunnmiðum og nú er. Sem dæmi upp á það má nefna, að bátar með 35 stampa af línu, hafa fengið þar jafnvel ekki nema IV2 lest af fiski. í fyrradag varð fyrst vart við þorsk í aflanum að nokkru marki. Nokkrir bátar, sem reru vestur fyrir Eyjar og fengu þar 4—5 lestir af fiski, fengu við helm- inginn þorsk, hitt var ýsa. Nokkrir gangbeztu bátarnir hafa sótt alla leið austur í Meðal- landsbugt. Hafa þeir farið með 50—60 stampa af línu eða við Vz fram yfir það, sem venjulegt er, og fengið 10—15 lestir af fiski í róðrinum. Ekki ná þeir róðri dag- lega með því að fara með þetta langa línu og sækja svona langt. Afli hefur verið lítill hjá hand- færabátum, enda sjaldan veður fyrir þá. 50 bátar eru nú byrjaðir róðra. Fjármálaundrin á Seyðisfirði Það vakti landsathygli, þegar togaraútgerðin á Seyðisfirði gafst upp fyrir rúmu ári með, að talið er, 7 milljóna króna tapi fyrir lánsstofnanir og þá, er við hana höfðu skipt. Sjálfsagt hefur hlut- ur ríkissjóðs verið þar einhver. Enn munu ekki öll kurl komin þar til grafar. Bærinn hefur síðan átt togar- ann, og skýrir eitt dagblaðanna frá því í vikunni, að þegar hann var afhentur, hafi fylgt honum 600 þúsund krónur frá ríkissjóði, en nú.séu lausaskuldirnar komn- ar upp í 2 milljónir króna á þessu rúma ári, sem hann hefur verið í eigu bæjarins. Þetta er þeim mun athyglisverðara, sem það er vifað að afkoma togaranna var góð á sl. ári. Togarinn hefur ekki komizt á veiðar undanfarið vegna f j árhagsörðugleika. Þá er önnur hrakfallasagan af rekstri frystihússins. Þetta hús hefur verið í byggingu undanfar- in ár, og miðaði verkinu áfram, eftir því sem fyrirtækinu draup fé úr ríkissjóði. Þegar það var tilbúið til að hefja vinnslu á sl. ári var talið, að í það væru komn ar við 15 milljónir króna. Er hús- ið með myndarlegri frystihúsum á landinu. Nú skyldi maður ætla, að tek- ið hefði verið til óspilltra mál- anna við að framleiða. Þarna var fyrir hendi togari, sem átti að geta fært húsinu 4000 til 5000 lestir af fiski yfir árið, og tveir, þrír stórir vélbátar og nokkrir smærri bátar. Mörgu byggðarlag- inu hefði þótt gott að hafa þessa aðstöðu. Þegar hægt var að búast við, að þarna yrðu framleiddir 40.000 til 50.000 kassar af flökum yfir árið, þá eru þar aðeins fram- leiddir innan við 4.000 kassar. Það næsta, sem skeður í þessu máli, er, að frystihúsið er selt á nauðungaruppboði vegna kröfu Samvinnutrygginga upp á nokkra tugi þúsunda og ríkissjóður leys- ir frystihúsið til sín sem aðalveð- hafi fyrir við 10 milljónir króna. Einhverjir hafa þá tapað þarna við 5 milljónum króna. Um leið var það upplýst, að atvinnuaukn- ingarfé, sem kemur frá ríkissjóði, hefði numið 1,8 milljónum króna. En kórónan var þó eftir á sköpunarverkið. Fimm dögum fyrir stjórnarskiptin flýgur sá, sem þarna er herra til sjós og lands, austur, hóar saman nokkr- um mönnum, flestum starfsmönn- um kaupfélagsins, til að stofna hlutafélag til þess „ai eignast og reka fiskiðjuver á Seyðisfirði", eins og Lögbirtingur segir. Er kaupfélagið einn af stofnendun- um. Hlutafé félagsins er kr. 230.- 000. Greitt hlutafé er kr. 60.000“. í vikunni skýrði svo „Vísir“ frá þvl, að ríkissjóður hafi selt fyrirtæki þessu frystihúsið fyrir 6 milljónir króna. Þótt kaupverð- ið sé neðan við helming af því, sem í húsið var komið, er þó „greitt hlutafé" ekki fyrir helm- ingnum af þinglesningargjöldun- um. Þannig eru sömu aðilar, sem leikið hafa fyrirtækið svo grátt, verðlaunaðir með því að afhenda þeim húsið fyrir % hluta af kostnaðarverði, og það án þess að greiða eyri kaupverðsins. — Var dæmið kannske reiknað þannig í upphafi?! í þessu sambandi má geta þess, að Bæjarútgerð Reykja víkur hefur verið að stríða við fleiri ríkisstjórnir árum saman um að fá keypt Fiskiðjuver rík- isins fyrir fullt verð, en ekki tek- izt, en þetta var hægt að hespa af á 5 dögum. Atvinnureksturinn á Seyðis- firði hefur undanfarið verið hald- inn pólitískri tröllriðu. Hefur hér komið í ljós, svo að ekki fær dul- izt fyrir alþjóð, hyldýpisspilling sú, sem oft er samfara opinber- um rekstri, jafnframt því sem þetta er eitt af ljósustu dæmun- um um, hvað úrelt kjördæma- skipun getur leitt til. Fjármálaundrin á Seyðisfirði munu í minnum höfð, meðan þeir eru uppi, sem nú lifa og gott bet- ur, og til þeirra vitnað, þegar nefna þarf dæmi í þessum efnum. Norðmenn og reknetjaveiðar Nú eru uppi háværar raddir í Noregi um að leita nokkur hundr- uð mílur á haf út til að veiða þar síld í reknet, eins og Rússarnir. Hinn frægi fiskifræðingur þeirra Norðmanna, Finn Devold, hefur lagzt á móti þessu, vegna þess að skipin muni ekki geta bjargað sér til lands í tæka tíð, ef stór- viðri geri. Hvað myndu Norðmenn gera, ef síldin væri við bæjardyrnar hjá þeim, eins og hún hefur verið hér í vetur og ef til vill alltaf? 100 til 150 tn. veiði á dag er miklu betri en nokkur þorskveiði á línu, ekki sízt fyrir sjómennina, svo að ekki sé talað um ósköpin, þegar dagveiðin kemst upp í 400 tn. Kg. af síldinni er keypt á kr. 1,50. Stórauknar fiskveiðar Rússa Fiskveiðar íslendinga árlega eru við Vz milljón lestir. Fyrir stríð voru fiskveiðar Rússa þíisvar sinnum meiri, IV2 millj. Síðastliðið ár voru þeir búnir að auka þær um helming eða upp í 3 milljónir lesta, og eftir 5 ár gera þeir ráð fyrir að hafa þrefaldað þær, eða komið fiskmagninu upp í 4V2 milljón lesta. Rússar hafa sem kunnugt er látið smíða fyrir sig fiskiskip, einkum togara, alls staðar þar sem þeir hafa höndunum undir komið, svo að þessar fréttir ættu ekki að koma á óvart. En þetta er athyglisvert fyrir íeslendinga. Þeir hafa selt Ráð- stjórnarríkjunum við þriðjunginn og stundum helminginn af árs- framleiðslu sinni af freðfiskin- um, og nú er nýbúið að selja þeim 26.000 lestir af flökum, svo til eingöngu karfaflök, sem ef til vill verða 32.000 lestir. fslending- ar eru eins og er nokkuð háðir Rússum, hvað sölu á karfanum snertir. Það er þó ekki af því, að ekki sé markaður fyrir hann ann- ars staðar, hann er t. d. sá fisk- ur, sem mest er neytt af í Banda- ríkjunum, en fslendingar hafa ekki selt mjög mikið af honum þar, og er það vegna þess að ekki hefur verið keppt, hvað verð og auglýsingar snertir, eins og þyrfti. Rússar eru að vísu fjölmenn þjóð, nokkru fjölmennari en Bandaríkjamenn, en það er áreið- anlegt, að jafnstórauknar fisk- veiðar hljóta að segja til sín á markaðnum. Fiskmagnið frá fs- landi gerir það, það myndi gera það í Bandaríkjunum, svo mikið er það. (íslendingar eru mjög stórir á heimsmælikvarða í fram- Gott, þú góði og trúi þjónn, yfir litlu varstu trúr, yfir mik- ið mun ég setja þig. Gakk inn til fagnaðar herra þíns. (Matt. 25. 21) ★ I DAG vil ég sérstaklega vekja athygli lesenda minna á dæmi- sögu Jesú um talenturnar, sem pessi orð eru tekin úr. Flestir munu kannast við þessa dæmi- sögu um þjónana þrjá, sem áttu að ávaxta eignir húsbónda síns meðan hann var fjarverandi, og hvernig þeir ræktu hlutverk sitt. Tveir þeirra reyndust fyrir- myndarþjónar, og laun þeirra voru fólgin í meiri og vandasam- ari þjónustu, en ónýti þjónninn missti ekki aðeins það, sem hon- um hafði verið trúað fyrir, held- ur var honum refsað fyrir ótrú- mennskuna. Þó að hversdagsleg reynsla sé notuð hér sem efniviður dæmi- sögunnar, þá er innra gildi henn- ar að endurspegla andleg sann- indi. Boðskapur hennar er þessi: Öll trúmennska í störfum og þjónustu er í innsta eðli sínu trú- mennska við Guð, og henni fylgja hin fegurstu fyrirheit til eilífa lífsins. Hæfileikum og gæðum lífsins er misskipt milli mannanna, en af sérhverjum er þess krafizt, að hann reynist trúr. Það er trú- mennskan í lífi hins hversdags- lega manns, sem er kjölfesta þjóðlífsins. Hinir miklu hæfi- leika- og afburðamenn fá sjaldan notið sín, nema þeir njóti trausts og fylgis annarra. Einum er ætlað forystuhlutverk, en miklu fleirum er ætlað að fylgja for- ystumanninum, framkvæma hug- myndir hans, og þannig hvetja hann til nýrra dáða. Abraham Lincoln sagði eitt sinn: „Guð hlýtur að hafa sérstaka velþókn- leiðslu á frosnum fiski). Það er því athyglisvert fyrir Islendinga að byggja ekki allt of mikið á rússneska markaðinum. Það gæti verið, að Rússar yrðu sjálfum sér nógir í þessum efnum fyrr en varir. Mikil síldveiði við Danmörku 300 skip veiða nú síld í flot- vörpu við Skagerak. Hefur veiðin gengið mjög vel. Hvenær fara ís- lendingar að veiða síld í flot- troll? Hér eru sjálfsagt miklu betri skilyrði til þess en víðast annars staðar, þar sem síldin er hér mjög þétt á miðunum. 35 verksmiðjutogarar Pólverjar eru nú að smíða 35 verksmiðjutogara, 1200 lestir hvern, eða við helmingi stærri en nýsköpunartogararnir íslenzku. Rússar fá 20 af þessum skipum, en Pólverjar hina. Stofnlán fyrir togara Sérstök stofnlánadeild var sett a' stofn í Landsbankanum, þegar nýsköpunartogararnir voru keypt ir, og ríkissjóður útvegaði svo fé í seinni togarana. Það er eðlilegast, að Fiskveiða- sjóður hafi með þessi lán að gera eins og lán til bátanna, en þá þyrfti að sjá sjóðnum sérstak- lega fyrir auknu fé, 100 milljón- um króna til að byrja með. Ríkið á ekki að vera að vasast í þessum málum, heldur á út- gerðin að eiga greiðan aðgang að stofnlánum og eitt yfir alla að ganga. Það er heilbrigt, þegar skip eru keypt eða aðrar dýrar eignir, að menn leggi fram eigið fé að verulegu leyti. Fiskveiða- sjóður lánar t. d. aðeins % hluta af kaupverði nýrra skipa. fslendingar þyrftu að geta eignast a. m. k. 5 nýja togara á ári, og það myndu þeir gera, ef greiður aðgangur væri að stofn- lánum og afkoma togaraútgerð- arinnar ekki verri en hún var á sl. ári. un á hinum hversdagslegu mönnum, því að af þeim hefur hann skapað svo marga". j En velþóknun forsjónarinnar & mönnunum byggist á trúmennsku þeirra. II. Trúmennska er yfirgripsmikið hugtak og nær inn á öll svið lífs- ins. Ef vér trúum því, að vér sé- ,um hvert og eitt í þjónustu Guðs sjálfs, hlýtur það að auka ábyrgðartilfinningu vora á öllum sviðum. Ef guðstrúnni hnignar, kemur það fram í siðferðilegri upplausn og vaxandi ótrú- mennsku. Lífið getur ekki þróazt með eðlilegum hætti, án trúmennsku. Ef móðir eða foreldrar sýna ekki trúmennsku í umhyggjunni fyrír barni sínu fer illa. Ef trúmennska bregst í hjúskaparlífinu, hrynur heimilislífið í rústir. Ef menn bregðast föðurlandi sínu, er frels- ið í voða. Það er ekki til svo smá- vægilegt starf, að þar sé ekki þörf trúmennsku.og árvekni. Sam félag mannanna er eins og keðja, þar sem enginn hlekkur má bila, ef vel á að fara. Margir hafa áhyggjur af því, að trúmennsku manna hafi hrakað hin síðari ár, og að heiðarleiki og grandvart líf sé minna metið en áður. E4 þetta er rétt, og ef sú hugsun rót- festist í hugum hinna ungu, a8 það borgi sig engan veginn a3 vera trúr og heiðarlegur, þá er voði fyrir dyrum, í siðferðiliíl þjóðarinnar. > Allir þeir, sem segjast meta gildi trúmennskunnar, verða a3 sýna það í verki, að það sé þeim alvörumál. Heiðarleiki og trúmennska á að vera vegurinn til valda og virð- ingar í þjóðlífinu, þá mun þjóS- in eignast leiðtoga, sem hún get- ur litið upp til og veitt stuðning til góðra verka. í öllu uppeldi þarf því að glæða trú hinna ungu á gildi trúmennsk unnar. Margir kannast við hiS gamla, góða heilræði: „Vertu í tungunni trúr, tryggur og hreinn í lund, hugsaðu um það hýr sveinn, á hverri stund“. Margir hljóta laun trúmennska sinnar hér í heimi, en slik lauft eru fyrst og fremst fólgin í góðrl samvizku og sálarfriði, virðingu og þökk samtíðarmannanna. En fyrirheit trúmennskunnar eru ekki bundin við hið jarð- neska, heldur ná þau til eilífðar- innar, því að þar verður lif allra manna fyrst réttilega metið. „Vertu trúr allt til dauða og ég mun gefa þér kórónu lífsins". (Op. 2. 10). Eitur LONDON_ 22. jan. — Brezku blöð in hafa undanfarna daga birt stór fregnir um nýtt eitur, Botulinus Toxin, sem sagt er, að grandað gæti mannkyninu, aðein,s hálf kg. þyrfti til. Sögðu blöðin, að btt-ezkir vísindamenn hefðu fundið efnið. Fregn þessi héfur vérið borin til baka. Segir í yfirlýsingu ábyrgra aðila, að efnið hafi verið þekkt í 50 ár, en verði aðeins stórlega skaðlegt eftir að sérstök efna- skipti hafa farið fram í því — en ekki þó jafnhættulegt og blöðin vilja vera láta. FLATEYRI, 23. jan. —- Veðurfar er hér mjög gott um þessar mund ir, snjólítið en nokkur frðst. Ekki er þó snjórinn minni en svo, að hér stendur nú yfir skíðanám- skeið. Kennari er Guðmundur Hallgrimsson. Unnið er að lagfæringum i Eyrarbótinni. Er verið að hlaða þar upp grjóti til varnar fyrir ágangi sjávar, en fyrir tveim ár- um flæddi sjór hér yfir eyrina og braut þá talsvert land. — Fréttaritari.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.