Morgunblaðið - 12.02.1959, Blaðsíða 12

12
MORCV1SBL4ÐIÐ
Fimmtudagur 12. febr. 1959
Jóhann Ögm. Oddsson 80 ára
„Að hugsa ekki í árum, en öldum,
að alheimta ei daglaun að
kvöldum
•— þvi svo lengist mannsævin
mest“.
MARGIR telja, að starfsgleðin
fari mjög þverrandi með þessari
þjóð og að æ færri leiti starfs
af innri köllun. Af því leiðir, að
hver mínúta er vandlega reiknuð
Og um launin spurt. Þetta er
tákn tímans og er smátt og smátt
að setja mark sitt og stimpil á
stéttir þjóðfélagsins og þjóðina
aila. Uppskeran kann að verða
góð laun, eins og líka er sjálf-
sagt, en minni vinnugleði, minni
Jífsfylling og hamingja, mun oft
fylgja í kaupbæti. Og þegar
reikningarnir eru gerðir upp, þá
„stenzt á hvað vinnst og hvað
tapast", eða er ef til vill um tap
að ræða, þegar vel er að gáð?
En því hef ég valið þessar ljóð-
Knur Klettafjallaskáldsins' sem
inngangsorð að afmæliskveðja til
vinar míns, Jóhanns ögmundar
Oddssonar, að hann hefur aldrei
talið starfsdaginn í mínútum og
klukkustundum og aldrei spurt
um launin. Starfið hefur hins
vegar átt hann allan, dagleg við-
fangsefni og verkefni framtíðar-
innar lrefur verið honum „lífs-
nautnin frjóa“, gleðilind og
þroskagjafi. ___
Jóhann ögmundur er áttræður
í dag. Hann er Árnesingur að
aett, fæddur 12. febrúar 1879 að
Oddgeirshólum í Flóa. Voru for-
eldrar hans Oddur bóndi Þor-
kelsson þar og kona hans, Sig-
riður J jnsdóttir, bónda á Lofts-
stöðum Jónssonar. Jóhann ólst
upp í foöjrgarði og dvaldist þar
tál 26 ára aldurs, er hann fluttist
til Reykjavíkur. Hann var kaup-
maður í rösklega tvo áratugi, en
árið 1928 gekk hann í þjónustu
Stórstúku íslands og hefur hún
notið starfskrafta hans óskertra
aila stund síðan.
Jóhann Ögmundur gerðist
templar árið 1912. Kom þá brátt
í Ijós áhugi hans á bindindismál-
um og að hann var búinn mikl-
um starfshæfileikum. Félagar
hans í Reglunni báru til hans
traust í vaxandi mæli og voru
honum falin ýmis ábyrgðarmikil
störf innan Góðtemplarareglunn-
ar. Hann var fyrst kosinn í fram-
kvæmdanefnd stórstúkunnar ár-
ið 1915, en varð stórritari árið
1917. Því embætti gegndi hann
síðan samfleytt, að undanskild-
um þeim þrem árum, sem fram-
kvæmdanefndin sat á Akureyri,
til ársins 1954, er hann skoraðist
undan endurkosningu. Oft voru
gerðar miklar breytingar á
framkvæmdanefndinni á þessu
tímabili og stundum deilt fast,
en á hverju sem gekk, var ávallt,
um það fullt samkomulag, að
kjósa Jóhann Ögmund í embætti
stórritara. Á hæfari manni var
þar' ekki völ. Hann bar giftu til
að halda sér sem mest utan við
allan harðvítugan ágreining og
flokkadrætti, hann leit á mál-
efnið málefnisins vegna og
kaus að einbeita kröftunum að
þeim verkefnum, sem fyrir lágu
hverju sinnL
Og verkefnin uxu hröðum
skrefum í höndum hans, hann
glopraði engu niður um greipar
sér, því, sem gagnlegt var eða
lífvænlegt. Tækifærin voru
gripin. Allt, sem stórstúkan fól
honum til varðveizlu, bar marg-
faldan ávöxt. Þannig var það
hans verk fyrst og fremst, að
Bókabúð Æskunnar var stofnuð
og hafin útgáfa barna- og ung-
lingabóka, sem hvort tveggja
hefur gefið góða raun og orðið
Reglunni til gagns og sóma.
Þá hefur Jóhann Ögmundur
verið um áratugi afgreiðslumað-
ur barnablaðsins Æskan, sem
stórstúkan gefur út. Við það
starf hefur hann lagt mikla alúð,
og það ætla ég mála sannast, að
þetta útbreiddasta barnablað
landsins eigi brautargengi sitt
meira honum að þakka en
nokkrum öðrum manni. Hann
hefur alla tíð verið hægri hönd
ritstjóranna og hollur ráðgjafi
þeirra og ávallt staðið í lífrænu
sambandi við umboðsmenn
blaðsins um land allt og átt
miklar bréfaskriftir við hina
ungu kaupendur þess.
Jóhann ögmundur er mikill
dýravinur. Var hann einn af
stofnendum Dýraverndunarfé-
lags Islands árið 1914 og ritari
þess fyrstu fimm árin.
Góðtemplarareglan á Jóhanni
ögmundi miklar þakkir að
gjalda. Enginn maður hefur ver-
ið eins lengi og hann í þjónustu
hennar og eftir engan mann ligg-
Laugaveg 33
Ný sending
kventösKur og
skinnhanzkar
fóðraðir og ófóðraðir
Byggingarefnishoupmenn
og frnmleiðendur!
Nokkuð sýningarrými enn til ráðstöfunar í sýningar-
sal Byggingarþjónustunnar að Laugavegi 18A.
Upplýsingar í síma 24344 daglega kl. 11—12.
BYGGINGARÞJÓNUSTAN.
ur heldur meira starf. Hann
gekkst ekki fyrir laununum. Árs-
kaup hans var fram á stríðsár
nánast þóknun en ekki laun, en
aldrei vissi ég til þess að hann
gerði kröfur um hækkað kaup.
Starfið hefur ætíð verið honum
hugsjónastarf og því aldrei að
honum hvarflað „að alheimta
daglaun að kvöldum“.
Jóhann ögmundur Oddsson er
drengskaparmaður. Traustleiki
hans í athöfnum og orðum er
frábær. Og öll hin umfangsmiklu
störf hans fyrir Regluna hafa
borið vitni gerhygli og kostgæfni.
Að engu er rasað, allt vandlega
athugað. Hann hefur vaxið með
verkefnunum, átt lifandi skiln-
ing á öllum nýjungum og kröf-
um breyttra tíma og kunnað vel
að greina kjarnann frá hisminu.
Það á við um Jóhann ögmund,
sem sagt hefur verið um einnj
afreksmann sögualdarinnar, að
hann sé „æðrulaus og jafnhug-
aður“, svo er hann heilsteyptur
persónuleiki til orðs og æðis.
Þungur getur hann verið á bár-
unni, enda enginn veifiskati. En
góður er hann vinum sínum og
trölltryggur. Þó myndi hann
aldrei lúta svo lágt að „víkja af
götu sannleikans" fyrir vinskap
nokkurs manns. Slíkt er heil-
lyndi hans og skrumleysi í lífi
og athöfn.
Jóhann ögmundur er að sjálf-
sögðu heiðursfélagi Stórstúku ís-
lands. Og eftir að hann lét af
starfi stórritara, var hann kjör-
inn heiðursembættismaður stór-
stúkunnar (Patriark Templar).
Er hann einn íslenzkra templara
frá upphafi um þann heiður og
fer vel á því. Hann mætir því
enn á fundum framkvæmda-
nefndarinnar með fullum rétt-
indum og mun sitja þar meðan
honum endist þrek til „heiðþró-
aður hverju ráði“.
Jóhann var kvæntur Sigríði
Halldórsdóttur, mikilli mann-
kostakonu og ógleymanlegri öll-
um, sem hana þekktu. Hún var
í flokki hinna merkustu templ-
ara, dugleg, ósérhlífin og fórn-
fús. Hún andaðist 6. maí 1947.
Fjarri fer því, að Jóhann Ög-
mundur sé seztur í helgan stein.
Hann á enn í fórum sínum mikla
starfskrafta og gegnir enn
ábyrgðarmiklum störfum fyrir
stórstúkuna. Hann er afgreiðslu-
maður Æskunnar, sér um bóka-
útgáfuna og er forstjóri Bóka-
búðar Æskunnar. Vinir hans
vona, að honum endist enn um
sinn heilsa og þrek til að annast
öll þessi störf.
Margir munu hugsa hlýtt til
Jóhanns Ögmundar í dag og er
ég einn í þeirra hópi.
Kynni okkar Jóhanns hafa af
eðlilegum ástæðum verið all-
mikil. Ef til vill hafa skoðanir
okkar á ýmsum málum ekki
alltaf farið saman. En engu að
síður á ég fáum eða engum
samstarfsmanni mínum í bind-
indishreyfingunni meiri þakkir
að gjalda en honum. Því eru öll
góðu kynnin geymd en ekki
gleymd.
Ég þakka þér vináttu og
tryggð. Ég flyt þér þakkir allra
þeirra, sem unna málstað bind-
indisins hér á landi. Við þökkum
þér öll heilhuga starf og farsælt
í þjónustu góðs málefnis.
Og við sendum þér blessunar-
og árnaðaróskir á heiðursdegi
þínum.
Kristinn Stefánsson.
★
ÍSLENZKIR góðtemplarar hylla
í dag patríark-templar sinn átt-
ræðan.
Jóhann Ögmundur Oddsson er
fyrir svo löngu síðan þjóðkunn-
ur maður af störfum sínum fyrir
Góðtemplóu-aregluna, að engin
þörf er á að kynna hann nú á
þessum tímamótum. Fáein þakk-
lætis- og árnaðarorð hlýt ég þó
að flytja honum í nafni Stór-
stúku íslands á þessu merkisaf-
mæli hans, þótt ýmsir aðrir
munu verða til þess að yrða á
hann í lengra máli og er það
vissulega maklegt þegar svo
mikilhæfur maður stendur á svo
merkum tímamótum.
Nafn Jóhanns Ögmundar Odds-
sonar er nátengdara Stórstúku
Islands en nokkurt annað nafn.
í 34 ár gegndi hann starfi stór-
ritara og hafði 2 ár áður gegnt
starfi stórgjaldkera. Hann átti
þannig sæti í framkvæmdanefnd
Stórstúkunnar í 34 ár samfleytt,
að undanskildum þeim 3 árum,
sem framkvæmdanefndin var
staðsett á Akureyri, unz hann
baðst undan endurkjöri. En saga
hans í framkvæmdanefndinni
var þó ekki öll, því að á Stór-
stúkuþingi 1957 var hann ein-
róma kjörinn patríak-templar
með sæti og fullum réttindum í
framkvæmdanefndinni.
Ég var barn að aldri er ég
heyrði Jóhanns Ögmundar fyrst
getið og auðvitað í sambandi við
Stórstúku íslands. Og nafnið
hans stóð undir stofnskrá barna-
stúkunnar minnar. Mér fannst þá
að Jóhann ögmundur og Stór-
stúka Islands væru nánast eitt
og hið sama. Hið sama fannst
mér eftir að ég var vaxinn upp
úr barnastúkunni minni og leiðir
mínar og Reglunnar höfðu skilið
um mörg ár. Og hið sama finnst
mér raunar enn þann dag í dag.
Kynni okkar Jóhanns Ög-
mundar hófust í barnastúkunni
minni, norður undir heimskauts-
baug, fyrir 30—40 árum síðan. Þó
sá ég hann ekki fyrr en ég var
fulltíða maður. Og raunveruleg
og persónuleg kynni okkar eru
reyndar ekki nema fárra ára
gömul. Svona sterk ítök á hann
í hugum templara um allt land.
Þannig hefur hann verið vinur
og góðkunningi templara, yngri
sem eldri, um allt land, í fleiri
áratugi.
Ekki gat mig órað fyrir þvi,
fyrir 30—40 árum síðan, er augu
mín lukust fyrst upp fyrir þvi
hvílík höfuðkempa Jóhann Ög-
mundur væri í fylkingarbrjósti
góðtemplara, að við ættum eftir
að verða nánir samstarfsmenn að
þessu hugðarmáli okkar, áratug-
um síðar. Hvernig gat það líka
kvöld og
samkvœmiskjólar
MARKABIIRIMN
Hafnarstræti 5.
hvarflað að mér þá, að ég ætti
eftir að skipa þann sess, er ég nú
skipa? Og hvernig gat það hvarfl
að að mér, að Jóhann Ögmundur
stæði þá enn í fylkingarbrjósti,
ósár og vigreifur sem fyrr? Svo
hliðholl hefur þó hamingjan
reynzt okkur báðum.
Ég ætla mér ekki þá dul að
reyna að vega og meta störf Jó-
hanns Ögmundar fyrir góðtémpl-
araregluna á liðnum áratugum.
Allir templarar vita að þau eru
mikil og heilladrjúg; líklega
miklu meiri og heilladrýgri en
við gerum okkur grein fyrir og
er okkur þó sízt vanmat í hug,
er við hugsum til þeirra. Og enn
er þessi makalausi maður í fullu
starfi. Enn skipar hann með
sóma heiðurssess sinn í fram-
kvæmdanefnd Stórstúkunnar og
sízt er á honum ellimörk að sjá
né finna. Enn er hann okkur hin-
um yngri sönn fyrirmynd hins
trúa og trausta templara er
aldrei æðrast né hvikar, þótt á
móti blási.
Jóhann ögmundur er maður
skrumlaus og blátt áfram. Lang-
ar lofræður og mærðarfullt þakk
læti er honum því sízt að skapi.
Og því segi ég nú blátt áfram í
nafni Stórstúku íslands: Þakka
þér fyrir allt, fyrr og síðar, en
þú hefur unnið góðtemplararegl-
unni á þinni löngu og heillaríku
ævi. Og sjálfur þakka ég vináttu
þína. Hún er mér mikils virði.
Frá þér hef ég þegíð þor og þrótt
og frá hjarta þínu yl, er hefur
hlýjað mér um hjartarætur.
Guð gefi þér fagurt og frið-
sælt ævikvöld.
Benedikt S. Bjarklind,
stórtemplar.
_____ 4
SKIPAUTGCRB RIKISINS
HEKLA
austur um land í hringferð hinn
18. þ.m. Tekið á móti flutningi til
Fáskrúðsfjarðar, Reyðarfjarðar,
Eskifjarðar, Norðfjarðar, Mjóa-
fjarðar, Seyðisfjarðar, Þórshafn-
ar, Raufarhafnar, Kópaskers og
Húsavíkur og í dag og á morgun.
Farseðlar seldir á mánudag.
BALDUR
Tekið á móti flutningi til Sands
árdegis í dag.
Saziakosnur
Hjálpræöisherinn.
í kvöld kl. 20.30. Almenn sam-
koma. Allir velkomnir.
Hafnfirðingar.
Vakningasamkoma í Zíon, Aust
urgötu 22. Allir velkomnir. f
Reykjavík fellur samkoman nið-
ur. — Heimatrúboð leikmanna.
Filadelfía.
Almenn samkoma kl. 8,30.
Ræðumenn: Garðar Ragnarsson
og Þorsteinn Einarsson. —
Allir velkomnir.
K.F.U.K., Vindáslilíð.
Árshátíðin verður föstud. 13.
febr. kl. 19.30 e.h. fyrir telpur
9—12 ára og laugard. 14. febr.
kL 20 e.h. fyrir stúlkur og konur
12 ára og eldri. Aðgöngumiða sé
vitjað í hús K.F.U.M. og K. Amt-
mannsstíg 2iB í dag eftir kl. 16,30.
— Stjórnin.
K.F.U.M. Ad.
fundur í kvöld kl. 8,30. Bene-
dikt Arnkelsson talar. Allir karl-
menn velkomnir.
■ --------------------------
ÖRN CLAUSEN
heraðsdómslögmaður
Malf’utningsskrifstofa.
•ankastræti 12 — Sími 15499.
Sigurgeir Sigurjónsson
hæstaréttarlögmaöur.
Aðalstræt: S — Sím> 11043.