Morgunblaðið - 15.03.1959, Síða 15

Sunnudagur 15. marz 1959
MORGUWBLAÐIÐ
15
— Ræða Bjarna
Benediktssonar
Framh. af bls. 14.
Kommúnistar segja að vísu: Þið
sögðuð, að það væri stríðshætta.
En hvar er stríðið sem þið boð-
uðuð?
Rétt er það. Við sögðum 1949,
1951 og ætíð síðan, að stríðs-
hætta væri. Þess vegna þurftum
við að ganga i Atlantshafsbanda-
lagið og síðar, þegar hættan óx
að hafa varnir á íslandi. Hvaða
óblinduðum manni getur komið
til hugar að neita því, að stríðs-
hættan er enn jafn rík í dag?
Æðstu menn þjóðanna varpa
nú á milli sín hótunum um heims
stríð. Þeir segja: Það verður að
vísu ekki ég, sem skýt fyrsta
skotinu, heldur einhver annar.
En í alvöru er talað um, að skot-
ið muni verða. Stjórnmálamenn-
irnir óttast ekki neitt meira held-
ur en ef taugarnar bila hjá öðr-
um hvorum aðila, þannig að lagt
verði út í það ævintýri, sem þeir
sjálfir að vísu vilja forðast. Þeir
gera sér grein fyrir, að heims-
ástandið er þannig, að hvenær
sem er getur blossað upp úr.
Að vísu er ekki hægt að full-
yrða hvaða ástæða hefir ráðið
því, að ófriður hefur ekki brot-
izt út. Allir þeir, sem friði unna,
verða að leggjast á eitt um að
gera það, sem í þeirra valdi stend
ur til þess að bægja hættunni
frá. Enginn vafi er á því, að eitt
af því, sem þar að stuðlar, eru
varnir á fslandi.
Óvarið ísland mundi skapa
aukna hættu á ófriði. Það mundi
egna árásarsegg til athafna. Þess
vegna er það óhagganlegt, að
stefna okkar, sú að hafa hér
varnir og halda þeim við, hefur
reynzt vera rétt.
Það að friðurinn hefur hald-
izt á þeim hættulegu tímum, sem
yfir heiminn hafa gengið og enn
ganga, er sönnun fyrir því, að við
Sjálfstæðismenn höfum haft og
höfum enn rétt fyrir okkur í
þessu máli. Valdajafnvægið og
öruggar varnir lýðræðisþjóðanna
eru nú bezta trygging fyrir
heimsfriðnum. Enda er ekki vafi
á, að meginþorri fslendinga er
nú orðinn sannfærður um, að
þjóð okkar ber að leggja sitt af
m^-kum til að friður geti haldizt.
Nýir örðugleikar
af völdum Breta
Hinu skulum við svo ekki
neita, og þar kem ég að öðrum
lið míns máls, nokkrum _ hluta
landhelgismálsins, að við íslend-
ingar eigum í nýjum örðugleik-
um um það að viðhalda vörnum
á fslandi, eins og nú stendur.
Bezt er að segja það hreinlega,
eins og er, að það er framkoma
Breta, sem er þeim örðugleikum
valdandi. Að vísu er rétt, að
af hálfu nokkurs hluta V-stjórn-
arinnar var haldið þannig á, að
beinlínis var miðað að því að
efna til sem mestra vandræða í
þessu máli á milli okkar og banda
manna okkar. Landhelgismálið
er svo mikilsvert fyrir fslend-
inga, að okkur nægir að reyna
að leysa það eitt út af fyrir sig
og láta önnur deiluefni ekki bland
ast inn í það. Kommúnistar hafa
hins vegar frá upphafi haldið
þannig á málinu, að þótt ég við-
urkenni, að þeir vilja vafalaust
fá sem stærsta íslenzka landhelgi,
þá hafa þeir um leið viljað nota
tækifærið til þess að sá illu á
milli okkar og þeirra þjóða, sem
okkur eru næstar að legu og
menningu.
Ekki þarf að rekja aðdraganda
landhelgisdeilunnar. Lúðvík Jós-
efsson sagði nýlega frá því, að
innan V-stjórnarinnar, hafi ver-
ið mikil óeining um þetta mál:
„Við urðum þrisvar að taka
skrifleg loforð af samstarfsflokk-
um okkar, um það að loforð
stjórnarinnar yrðu efnd“, segir
Lúðvík.
Og um utanríkisráðherrann
segir hann:
„Sjálfur utanrikisráðherrann,
Guðmundur f. Guðmundsson, fór
ekkert dult með andstöðu sína
við stækkun landhelginnar . .
Rússlandsför Lúðvíks
Ég er enginn málsvari Guð-
mundar í. Guðmundssonar. En
auðvitað er ásökun Lúðvíks röng.
Guðmundur f. Guðmundsson vill
eins og við allir íslendingar fá
sem stærsta landhelgi. En Guð-
mundur í. Guðmundsson vildi
halda þannig á málinu, að það
yrði ekki til óþarfs fjandskapar
milli fslendinga og bandamanna
okkar. En það var einmitt keppi-
kefli Lúðvíks Jósefssonar i þessu
máli. Lúðvík Jósefsson réð
hvernig að var farið. Sök Guð-
mundar f. Guðmundssonar er
fólgin í því, að hann skyldi ekki
hindra Lúðvík í þessu og gæta
þess, að um landhelgismálið eitt
væri hugsað.
Mánuði áður en reglugerðin
átti að taka gildi, taldi Lúðvík
Jósefsson bezt henta að heim-
sækja Rússland, landið, sem læt-
ur sér í léttu rúmi liggja fisk-
veiðilandhelgina, en leggur alla
áherzlu á sjálfa stærð landhelg-
innar, og þar með möguleika til
að takmarka siglingafrelsið. En
það er miklu stærra og meira
deilumál í heiminum heldur en
nokkurn tíma ágreiningurinn um
heimild og einkarétt til fiskveiða.
Lúðvík Jósefsson vildi undir-
strika samstarf sitt við Rússa,
einmitt á þeim tíma, þegar ís-
lendingar þurftu og urðu að sýna
fram á, að það væru okkar eig-
in hagsmunir, sem við værum
að berjast fyrir, utan við allar
alþjóðlegar deilur og togstreitu
stórveldanna í þessu máli.
„ Atlantshaf sbandalag’ ð
kemu»r hér alls ekki
við sögu“
Og á leiðinni heim frá Rúss-
landi gaf Lúðvík Jósefsson ákaf-
lega eftirtektarverða yfirlýsingu
í Kaupmannahöfn.
Þjóðviljinn hafði þessi orð eft-
ir Lúðvík þar:
„Síðan sagði hann, að ísland
myndi ekki leita á náðir Atlants-
hafsbandalagsins, ef Bretland
gerði alvöru úr hótunum sínum
um vopnaða aðstoð við togara
að veiðum innan 12-mílna tak-
markanna eftir 1. september."
„Atlantshafsbandalagið kemur
hér alls ekki við sögu“, bætti
Lúðvík við.
Þetta sagði Lúðvík Jósefsson
um svipað leyti og við Sjálfstæð-
ismenn bárum fram kröfu okk-
ar um, að Bretar yrðu kærðir
fyrir Atlantshafsbandalaginu,
vegna fyrirsjáanlegrar ógnunar
þeirra við íslenzkt landssvæði.
Við færðum þá þegar rök að því,
að e'f Hermann Jónasson og Guð-
mundur í. Guðmundsson færu í
umboði íslenzku þjóðarinnar á
ráðherrafund í Atlantshafsbanda
laginu í ágúst 1958, eins og þeir
höfðu gert óbeðnir í desember
1957, ef þeir færu á slíkan fund,
sem þeir hefðu heimtað að væri
kallaður saman vegna ógnunar
Breta, þá væri Bretum þar með
gert eins erfitt og mögulegt væri,
að láta verða úr herhlaupi sínu.
Samþykkt tillögu okkar Sjálf-
stæðismanna stöðvaðist á bláberu
banni kommúnista.
Það er því ekki um að vill-
ast, að kommúnistar, að vísu með
fullri samábyrgð annarra stjórn-
arflokka í V-stjórninni, réðu því
að ekki var leitað til Atlants-
hafsbandalagsins um þetta mál.
Og þeir réðu því einnig, að neit-
að var að verða við kröfunni,
sem borin var fram af formanni
flokksins, Ólafi Thors, um að
taka brezks herskips á togaran-
um Hackness úr vörzlu íslenzks
varðskips yrði kærð fyrir At-
lantshafsbandalaginu.
„Atlantshafsbandalagið
samsektu
Lúðvík Jósefsson hélt því fram
í sumar, að þetta mál kæmi At-
lantshafsbandalaginu ekki neitt
við. En hvað sagði Lúðvík Jósefs-
son í desember um þetta mál?
Þá sagði hann í Þjóðviljanum
24. desember:
„Afskiptaleysi Atlantshafs-
bandalagsins af hernaðarofbeldi
Breta gerir bandalagið fullkom-
lega samsekt Bretum í augum
allra íslendinga“.
Mennirnir, sem réðu því, að
við leituðum ekki atbeina banda-
lagsins, þeir dirfast nú að halda
því fram, að bandalagið sé Bret-
um samsekt, bandalagið, sem
ekki var leitað til, þrátt fyrir það,
þó að við Sjálfstæðismenn bær-
um fram ítrekaðar kröfur um,
að svo yrði gert. Þessi vinnu-
brögð sýna svo, að ekki verður
um villzt, að kommúijistar vilja
nota þetta mál til þess að koma
sem mestu illu af stað. Þeim tókst
að hindra að málið- væri borið
undir Atlantshafsbandalagið, á
þeim tíma, þe, ar mestar líkur
voru til þess, að þar mundi hægt
að koma í veg fyi ir þann ófarnað,
sem síðar hefur orðið.
Ég játa að með þessu hofur
kommúnistum oiðið mikið á-
gengt. Og ég játa einnig, að það
er mun erfiðara fyrir okkur að
taka málið hú upp innr í Atlants-
hafsbandalagsins með formlegri
kæru og málflutning á ráðherra-
fundi þess heldur en hefði verið
í ágúst sl. Hætt er við, að því
Framh. á bls 16.
7
LESBÓK BARNANNA
Njálshrenn a og hefnd Kára
I#. — M mæltl einn maðnr,
•r þar Tar næstur: „Hvort
hljóp þar maður út af þekj-
unni?“.
„Fjarrl fór það" sagðl ann-
ar, ppOg kastaðl Skarphéðinn
þar eldlstokkl að oss“.
Síðan grunuðu þeir það
okkl.
Kárl hlióp tll þess. ar UaMi
kom að læk eínum, og kastaði
sér í ofan og slökkti á sér eld-
inn. Þá hljóp hann með reykn
um í gróf nokkra og hvíldi sig,
og er það síðan kölluð Kára-
gróf.
20. — Nú er að segja frá
Skarphéðni, að hann hljóp út
á þvertréð þegar eftir Kára.
Kn er haun kom J»ar, er mest
var brunnið þvertréð, þ& brast
það niður undir honum. Skarp
héðinn kom fótum undir sig
og réð þegar til í annað sinn
og rennur upp vegginn. Þá
reið að honum brúnásinn, og
hrataði hann inn aftur.
Skarphéðinn mælti þá: Séf
er nú. hv<*rsu vera vill.
•
2i. — Gunnar LaM«iason
hljóp upp á vegginn og sér
Skarphéðlnn. Hann mælti:
,Hvort grætur þú nú, Skarp-
héðinn?**
„Eigi er það", segir hann,
„en hitt er satt, að súrnar i
augum. Kn hvort er sem mér
sýnlst, hlær þú?M
„Svo er vístM, segir Gunnar,
,og hefl ég aldrei fyrr hJegið,
sáoan þú vógst Þrám & Mark-
arfljóti"
Skarphéðinn mælti: „Þá er
þér hér nú minjagripurinn?“
Tók hann þá jaxl, er hann
hafði höggvið úr Þráni, og
kastaði til Gunnars, og kom í
augað, svo að þegar lá úti á
kinninni.
22. — Skarphéðinn gekk þá
til Grims, bróður síns. Héld-
ust þeir þá í hendur og tróðu
eldinn. En er þeir komu I
miðjan skálann, þá féll Grím-
ur dauður niður. Skarphéðinn
gekk þá til enda hússins. Þá
varð brestur mikill. Brast þá
ofan þekjan. Varð Skarphéð-
inn þar i miili og gaflhlaðsins.
Mátti hann þaðan hvergl
hrærast.
Frá yngstu höfundunum:
— Ritgerðasamkeppni —
15. Leynilögreglumennirnir
Þ A Ð var um miðsumar,
kl. 9 að morgni, sem sím-
inn hringdi. Mamma svar-
aði í símann. Ég var að
klæða mig og skildi sízt
af öllu, hver það gæti
verið, sem hringdi svona
snemma.
Ég varð því meira en
lítið hissa, þegar mamma
kallaði og sagði, að sím-
inn væri til mín.
Þetta hlaut að vera
áríðandi, fyrst hringt var
um þetta leyti og ég hljóp
fram á gang og þreif upp
símann. „Halló, er þetta
Inga?“
„Já, það er ég, en hvers
vegna hringirðu svona
snemma?“, sagði ég
áminnandi.
En vinkona mín var
mjög dularfull. „Komdu
strax, ef þú getur, ég
þarf að segja þér nokkuð
mjög merkilegt", sagði
hún og það var dulinn
æsingur í röddinni.
Nú var ég glaðvöknuð,
I kvaddi vinkonu mína í
snatri, skellti á og lauk
við að klæða mig, því
I mér hafði ekki unnizt
tími til að fara í nema
annan sokinn og peysuna.
Að svo búnu hentist ég
út.
Aumingja mamma stóð
í dyrunum með opinn
munn og skildi ekki neitt
í neinu. Hún var of hissa
á látunum í mér til þess
að spyrja, og ég of for-
vitin og spennt til að
muna eftir að segja henni
nokkuð.
Heppin var ég að koll-
steypast ekki á leiðinni,
því svo mikill asi var á
mér, að ég var margsinnis
næstum dottin.
Á móti mér var tekið
opnum örmum af vin-
konu minni. Ég brann í
skinninu af forvitni, en
ég vissi, að ekki þyrfti ég
að bíða lengi, því að ég.
sá, að hún iðaði öll af
frásagnarlöngun.
Við settumst inn í her-
bergið hennar. Áður en
ég gat áttað mig, var hún
byrjuð að rausa eitthvað,
svo hratt, að ég heyrði
ekki orðaskil.
Þegar hún loksins hætti
og spurði, hvort mér
fyndist þetta ekki snið-
ugt, varð ég að segja eins
og- var, að ég hefði ekki
skilið orð af því sem hún
sagði. Þá endurtók hún
allt sainan aftur.
Hún byrjaði á að segja
mér, að í gærkvöldi hefði
hún verið að lesa bók um
njósnara og leynilög-
reglumenn. Þegar hún
var búin að leggja bók-
ina frá sér og ljúka við
hana, hefði henni dottið
nokkuð alveg framúr-
skarandi sniðugt í hug.
Nú lækkaði hún rödd-
ina, svo hún varð að
hvísli: „Heldurðu ekki, að
það væri gaman fyrir
okkur, að leika leynilög-
reglumenn, fara út að
njósna og koma upp um
felustaði einhverra glæpa
manna og þjófa?“
„Jú, það væri sannar-
, lega sniðugt", sagði ég og