Morgunblaðið - 24.03.1959, Blaðsíða 8

8
MORCUyni. AÐ1Ð
Þriðjudagur 24. marz 1959
Ályktufi land&Jiindarins um sjávarútvegsmál:
Tryggja þarf útveginum traustan
reksturs-
grundvöll
Samtök framleiðenda
ar*r ist sölu og útflutning
afurðanna
IV'auðsyn aukinnar fjoðbreytni
framleiðslunnar
Sjávarútvegurinn er meginundirstaða gjaldeyrisöflunar
þjóðarinnar og er því sá þáttur í þjóðarbúskapnum, sem góð
afkoma hennar veltur á.
Sjávarútvegurinn hefur þá sérstöðu meðal atvinnuvega
Iandsmanna að selja þarf nær allar afurðir hans á erlend-
um mörkuðum í samkeppni við framleiðslu annarra þjóða,
þar sem framleiðslukostnaður og verðlag er Iægra en hér
á landi. Afkoma hans byggist á því að kostnaður við fram-
leiðsluna fari eigi fram úr því verði, sem fyrir afurðirnar
fæst. Jafnframt er hann grundvöllur þess, að hægt sé að
afla nauðsynlegs gjaldeyris til þess að lifa menningarlífi í
landinu.
Sjávarútvegsnefnd landsfundarins. — Á mynd.nni eru sitjandi frá vinstri: Pétur Ottesen, Ytra-
Hólmi, frú Guðrún Ólafsdóttir, Reykjavík, Þorsteinn Arnalds, Reykjavík, Jóhann Þ. Jósefsson,
þingm. Vestmannaeyinga, Helgi Páisson Akureyri, Einar Guðfinnsson, Bolungarvík, Ingvar Vil-
hjálmsson, Reykjavík, Einar Sigurðsson, Reykjavík, Sigurður Ágústsson, Stykkishólmi. — Stand-
andi frá vinstri: Sigurður Pétursson, Reykjavík, Már Elísson, Reykjavík, Magnús Gamalíelsson,
Ólafsfirði, Sveinn Benediktsson, Reykjavík, Eyþór Hallsson, Siglufirði, Páll Þórðarson, Sauðár-
króki, Ingimar Einarsson, Reykjavík, Ásberg Sigurðsson, Isafirði og Sigurður Egilsson, Rvík.
SÖLUFYRIRKOMULAG ÚTFLUTNINGSAFURÐA «----------------------------——
LEYSTU EKKI VANDANN
Um mörg undanfarin ár hefir ríkisvaldið þurft að gera
sérstakar ráðstafanir til þess að forða stöðvun útflutnings-
framleiðslunnar, vegna misræmis þess, sem verið hefir milli
verðlags útflutningsafurðanna á erlendum mörkuðum og
framleiðslukostnaðarins hér á landi. Síðustu ráðstafanirnar
i þessu efni voru gerðar með Iögum frá 1958 um útflutnings-
sjóð o. fI., hinum svokölluðu bjargráðum. Áttu þessar ráð-
stafanir sammerkt við fyrri ráðstafanir í því, að þær leystu
ekki vandann til frambúðar, heldur aðeins að nokkru leyti
og til bráðabirgða. Enn var farin sú leið að greiða mismun-
andi háar útflutningsuppbætur á hinar einstöku greinar út-
flutningsframleiðslunnar, en nú var ekki lengur tekið tillit
til þess, hversu verðmætur sá gjaldeyrir er til kaupa á nauð-
synjum til landsins, sem fyrir afurðirnar fæst.
Þetta kerfi er bæði dýrt í rekstri og þungt í vöfum og
með því hefir sjávarútvegurinn verið sviptur miklum hluta
sjálfstæðis síns og ráðstöfunarréttar um eigið aflafé, en óeðli-
iega mikið vald í þeim efnum fært yfir í hendur Alþingis
og ríkisstjórna.
Landsfundurinn telur þetta ástand óviðunandi og álítur,
að að því beri að stefna að gera ráðstafanir í efnahagsmál-
unum, sem tryggi sjávarútveginum eðlilegan reksturs-
grundvöll.
RÉTT VERÐ FYRIR AFURÐIRNAR
Núverandi kerfi þarf að endurskoða með það fyrir aug-
uni, að aflendur gjaldeyrisins fái rétt verð fyrir afurðir sínar
um leið og afskipun fer fram, en ekki löngu síðar eins og
nú á sér stað. Meðan núverandi kerfi helzt tehirinn fundur-
Inn að greiða eigi sama hundraðshluta í útflutningsuppbætur
á allar greinar útflutningsframleiðslunnar. Með því fæst
sannur mælikvarði á reksturshæfni hinna ýmsu atvinnu-
tækja. M. a. bendir fundurinn á, að afurðir úr sumarveiddri
Norður- og Austurlandssíld hafi verið settar í lægsta upp-
bótaflokk, enda þótt þessi grein útflutningsframleiðslunnar
hafi átt við mesta örðugleika að stríða vegna aflabrestsins
undanfarin 14 ár og óhagstæðs verðlags á afurðunum á er-
lendum markaði.
Landsfundurinn telur að það sé eitt aðalverkefni Al-
þingis og ríkisstjórna að treysta og efla sjálfstæði þessa at-
vjnnuvegár, og á því hvernig það tekst, velti velmegun
þjóðarinnar á næstu árum.
BJÖRGUNAR- OG ÖRYGGISMÁL
Fundurinn telur nauðsynlegt að endurskoða lög og
reglugerðir um öryggisútbúnað og björgunartæki skipa,
vegna hinnar öru þróunar, sem orðið hefur í þessum málum
á síðustu árum og enn heldur afram. Serstaklega se tekið
til athugunar, hvort ekki sé tímabært að búa björgunarbáta
einföldum neyðarsenditækjum og endurkaststækjum, sem
gerir auðveldara að finna þá með ratsjám.
Fundurinn fagnar framkominni þingályktunartillögu á
Alþingi, frá Bjarna Benediktssyni o. fl. um athugun á nýj-
un) björgunartækjum. Mælir fundurinn með því að skipuð
verði milliþinganefnd, sem geri tillögur um breytingar í
þessu efni. í ncfndinni verði m. a. skipaskoðunarstjóri ríkis-
ins og fulltrúar frá Slysavarnafélagi íslands og samtökum
sjómanna og útvegsmauna.
Reynsla undanfarinna ára og áratuga hefur ótvírætt
sýnt, að hagkvæmast er fyrir sjávarútveginn og þjóðarheild-
ina, að sala og útflutningur sjávarafurða séu í höndum
heildarsamtaka framleiðendanna sjálfra. Telur fundurinnþví
íétt, að samtök hraðfrystihúsaeigenda, saltfisksframleiðenda
og skreiðarframleiðenda haldi a. m. k. þeim rétti til sölu og
útflutnings á afurðum sínum, sem þau nú hafa, enda sé
megin þorri viðkomandi framleiðenda sammála um það
fyrirkomulag.
Fundurinn telur sjálfsagt að ríkisvaldið hafi eftirlit með
því að þessir aðilar gæti þess að fá hæsta fáanlegt verð hverju
sinni fyrir útflutningsafurðir sínar. Jafnframt gæti það þess,
að ekki verði um undirboð að ræða þar sem fleiri en einn
aðili bjóða sams konar vöru á erlendum markaði.
Það er álit fundarins að sú fyrirkomulagsbreyting, sem
gerð var með skipun Utflutningsnefndar og lagasetningu þar
um, hafi verið óþörf og að sumu leyti skaðleg og leggur
fundurinn því til, að einum manni verði falið eftirlit með
þessum málum undir yfirstjórn ráðherra eins og áður var.
VÖRUVÖNDUN
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins bendir á mikilvægi
vöruvöndunar til eflingar útflutningi á sjávarafurðum. Legg-
ur fundurinn áherzlu á, að jafnan séu starfandi sem hæfastir
menn til leiðbeiningar á því sviði og til þess að framkvæma
eftirlit með gæðum framleiðslunnar. Þá telur landsfundur-
inn, að rannsóknir þær og tilraunir í sambandi við hagnýt-
ingu sjávarafurða, sem framkvæmdar hafa verið á rann-
sóknarstofu Fiskifélags íslands, hafi haft mikla og hagnýta
þýðingu fyrir sjávarútveginn og að nauðsyn beri til, að sú
starfsemi verði efld. Einnig að hafin verði fræðsla um með-
íerð á fiski og fiskafurðum til aukningar á vöruvöndun.
Fræðsla þessi nái til allra þeirra, sem að framleiðslunni
vinna. Sá hún veitt á sérstökum námskeiðum, sem haldin
verða í því skyni, svo og í sérskólum sjómanna og í út-
varpserindum. Lögð sé rík áherzla á kunnáttu í meðferð og
viðhaldi allra tækja, sem notuð eru við framleiðslustörfin
og viðhöfð fullkomin hirðing, nýtni og sparsemi.
FISKIRANNSÓKNIR OG FISKILEIT
Fundurinn telur að bæta þurfi aðstöðu þeirra vísinda-
manna, sem vinna að fiskirannsóknum með því að hraða
smíði nýs og fullkomins hafrannsóknaskips. Þar til smíði
þ*»ss skips er lokið, verði m.s. Fanney notuð í þágu fiski-
rannsókna og fiskileitar allt árið og auk þess varðskipið
/Egir, þegar því verður við komið, eins og verið hefur.
Reglugerð um útfærslu fiskveiðitakmarkanna við ísland
sem tók gildi 1. september 1958, þrengdi stórlega að veiði-
svæði togaranna, þar sem mörg beztu fiskimið þeirra voru
fyrir innan nýju fiskveiðitakmörkin. Er því af þessum ástæð-
•un fyrirsjáanlegt, að íslenzkir togarar verða meir en nokkru
sinni áður að leita á fjarlæg mið og byggja afkomu sína á
þeim veiðum. Þar sem komið hefur í ljós að afli á togveið-
um, einkum karfi, getur gengið til þurrðar á tiltölulega stutt-
um tíma, telur landsfund Sjálfstæðisflokksins að brýna nauð-
syn beri til þess, að aukin sé fiskileit fyrir togaraflotann að
miklum mun frá því sem verið hefur. Jafnframt telur fund-
urinn nauðsynlegt ,vegna veiða íslenzkra togara við Ný-
íundnaland og Grænland, að aflað verði áreiðanlegra upp-
j Frh. á bls. 10.
Nýtt rit:
Setningaiorm
og stíll
HARALDUR Matthíasson mennta
skólakennari á Laugarvatni hefur
samið rit, er nefnist Setninga-
form og stíll. Hefur heimspeki-
deild Háskóla íslands tekið ritið
gilt til varnar við doktorspróf,
og mun doktorsvörnin fara fram
í vor. Rit þetta, sem er 303 bls.,
er gefið út af Bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs. Kom það í bókaverzl-
anir í gær.
Bókin Setningaform og stíll
fjallar einkum um aðalsetningar
og aukasetningar í rituðu máii
og talmáli. Þar eru í fyrsta lagi
ræddar helztu kenningar um það,
hvernig aukasetningar hafi mynd
azt endur fyrir löngu. Þá er skýrt
hvernig líklegast sé, að tengiorð
aukasetninga í íslenzku máli hafi
myndazt, miðað við elztu heim-
ildir, rúnaristur og forn norræn
rit. Því næst er sýnt, hver áhrif
setningaformið hefur á stíl og
inntak máls. Margt er það, sem
hefur áhrif á, hvort betur fer í
máli að nota aðal- eða auka-
setningu, svo sem efni, tilgangur
og ennfremur það, hvort mál er
ritað eða er í formi ræðu eða
samtals. Höfundur ritsins Setn-
ingaform og stíll bendir á ákveðn
ar reglur, er geta ráðið því, hvort
menn nota aðal- eða aukasetn-
ingu hverju sinni. í bókarlok eru
teknir allmargir kaflar úr ís-
lenzku máli og form setninga
skýrt samkvæmt þessum reglum,
allt frá íslendingabók Ara fróða
til blaðamáls vorra daga. — Rit-
inu fylgir efnisútdráttur á þýzku.
Auk málfræðinga má ætla, að
íslenzkukennarar, rithöfundar,
ræðumenn og blaðamenn hafi
hug á að kynna sér efni þessa
rits. Upplag bókarinnar er lítið,
500 eintök. Þar af er nær 200
eintökum þegar ráðstafað.
Ritið fæst í helztu bókaverzl-
unum. Aðalútsala er hjá Bóka-
útgáfu Menningarsjóðs, Hverfis-
götu 21 í Reykjavík.