Morgunblaðið - 21.04.1959, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 21. apríl 1951
MORGUNBLAÐIÐ
3
Séð inn eftir kirkjunni.— (Ljósm. Pétur Thomsen).
Fyrir fórnfúst starf safnaðar■
fólks er jbetta guðshús risið
Kirkja Óháða safnaðarins vigð
á sumardaginn fyrsta
A SUMARDAGINN fyrsta, kl. 2
síðdegis, mun biskupinn yfir ís-
landi, herra Ásmundur Guð-
mundsson, vígja kirkju Óháða
safnaðarins. Af þessu tilefni átti
prestur safnaðarins, séra Emil
Björnsson, tal við fréttamenn í
gær, sýndi þeim kirkjuna, sagði
sögu byggingarinnar í stórum
dráttum o.fl.
★
Kirkjan, ásamt áföstu félags-
heimili og öðrum vistarverum,
er nú fullbúið hið innra, en eftir
er að ganga frá allri bygging-
unni að utan, múrhúða og mála.
— Kirkjusalurinn er íburðarlaus,
en ákaflega vistlegur og fagur í
einfaldleik sínum. Flestir kirkju
gripir eru þegar fyrir hendi. Enn
vantar þó altaristöflu í kirkjuna,
en fyrir vígsludaginn hefir Hauk
ur Thors lánað mjög fagra mynd
eftir Jóhannes Kjarval, er nefn-
ist „Fjallræðan". — Ekki er held
ur pípuorgel i kirkjunni, en á
vígsludaginn mun kirkjugestum
gefinn kostur á að gefa fé til or-
gelkaupa. Mun það fé, er þá safn
ast verða stofn að sjóði til þess
að kaupa vandað pípuorgel. —
Yfir þvera forhlið kirkjunnar
verður litaður, steindur gluggi,
sem Nína Tryggvadóttir gerir.
Hefir listakonan fyrir alllöngu
gert frumdrætti að glugga þess-
um, en alllangt mun enn í land,
að glugginn sjálfur verði full-
gerður.
Hefir gengið fljótt og vel
Bygging kirkjunnar hefir
gengið mjög fljótt og vel, og kvað
séra Emil það mest að þakka
miklum áhuga o'g fórnfúsu starfi
mikils fjölda safnaðarfólks. — í
ágúst 1956 var fyrsta skóflustung
an að byggingunni tekin. Rúmu
ári síðar, eða í okt. 1957, var
félagsheimilið fullgert og kirkj-
an uppsteypt með þaki. Var fé-
lagsheimilið vígt hinn 13. okt.,
og við það tækifæri lagði Gunn-
ar Thoroddsen, borgarstjóri,
hornstein kirkjunnar. — Vetur-
inn 1957—’58 var nokkurt hlé á
framkvæmdum, en undir vor var
hafizt handa við innréttingu
kirkjunnar. Byrjað var að halda
guðsþjónustur í kirkjusalnum í
sept. s.l., en nú er hann fullgerð-
ur, sem fyrr greinir. — Fyrsta
athöfnin, sem fram fer í kirkj-
unni eftir vígsluna, verður ferm-
ing n.k. sunnudag.
Kirkjan og félagsheimilið eru
samanlagt um 320 fermetrar að
flatarmáli, og munu þar komast
í sæti samtals 350—400 manns,
en hægt er að opna milli kirkj-
unnar og félagsheimilisins. í
sjálfan kirkjusalinn munu kom-
ast um 250 manns í sæti. >— Bygg
ingin er öll steinsteypt, einnig
loftið, en að innan er loftið í
kirkjusalnum klætt timbri. —
Kór og upphækkun að sunnan-
verðu í salnum eru klædd teppi,
og dregill liggur frá anddyri og
upp að altarinu. Gólf í anddyri
er klætt mosaik. Salurinn er
bjartur vel og hefir mjög góðan
hljómburð, að sögn kunnugra.
Inn af kirkjunni er skrúðhús og
skrifstofa safnaðarprests, þar
sem hann hyggst vinna öll prests
verk, sem ekki fara fram í sjálfri
kirkjunni. Félagsheimilisins er
áður getið, en salur þess er ætl-
aður til funda safnaðarins og safn
aðfélaga, unglingastarfs og veit-
inga. — Á neðri hæð byggingar-
SÍÐDEGIS í gær vakti mikill
gufumökkur við Hátún vestan-
vert athygli vegfarenda. Voru
starfsmenn hitaveitunnar þar að
vinna við að ná upp einum af
borum hennar, sem í fyrri viku
kom þarna niður á öfluga vatns-
æð, eins og áður hefur verið
skýrt frá í blaðinu. Gekk verkið
allerfiðlega, því vatnið í holunni
er svo heitt, að erfitt reyndist
að kæla það nægilega mikið til
að koma í veg fyrir gos.
Var þá leitað til Slökkviliðs-
ins, og það beðið um hjálp við
að dæla köldu vatni í holuna,
meðan borinn næðist upp. Kom
það á vettvang og reyndi fyrst
að dæla köldu vatni með einni
slöngu, en það reyndist ekki nóg,
holan hélt áfram að gjósa öðru
hvoru. Var þá dælt gegnum tvær
slöngur og hélt það holunni í
skefjum, svo hægt var að ná
bornum upp. Um kl. 7 í gær-
kvöldi var búið að loka holunni.
Hafði drifið að fólk meðan á
þessu stóð, einkum krakkar, og
innar er svo annar salur, snyrti
herbergi, eldhús og geymslur.
Ódýr bygging
Það er ekki aðeins, að bygg-
ing kirkjunnar hafi gengið
óvenjufljótt og vel, heldur hefir
hún reynzt ódýrari en hinir bjart
sýnustu þorðu að vona. Kostnað-
ur við bygginguna hingað til nem
ur aðeins tæplega 1,5 millj. kr.
— og er þar sjálfboðavinna öll
reiknuð til verðs. ■— Byggingar-
nefnd kirkjunnar hefir verið
skipuð þessum mönnum, auk
safnaðarprestsins: Andrési Andr
éssyni, form. safnaðarins, Einari
Einarssyni, trésmíðameistara,
sem jafnframt hefir haft yfirum-
sjón með öllu tréverki við bygg-
inguna, Ólafi Pálssyni, Gesti
Gíslasyni og Þorfinni Guðbrands-
syni. — Múrarameistari við
bygginguna er Guðjón Sigurðs-
son, rafvirkjameistarar þeir Jón
Guðjónsson og Svavar Kristjóns-
son og pípulagningameistarar
Loftur Bjarnason og Tryggvi
Gíslason. — Listmálararnir Bene
dikt Gunnarsson og Einar Bald-
vinsson höfðu umsjón með máln
var fengin lögregla til að halda
þeim í skefjum, svo ekki hlytist
slys af.
Borinn verður nú fluttur inn
að Lækjarhvammi við Suður-
landsbraut, og borað með honum
þar.
Leiðrétting
í FRÉTT MBL. af bæjarstjórnar-
fundi sl. fimmtudag um ráðhús-
málið hafði fallið niður orð í um-
mælum Gísla Halldórssonar bæj-
arfulltrúa, sem breytti innihaldi
setningar, sem var eftir honum
höfð. Rétt er málsgreinin þannig:
Þó það yrði ákveðið að flytja
flugvöllinn. mundi það taka ára-
tugi, en ef ráðhúsið yrði byggt
þar, þá mundi öll vinna, sem þeg-
ar hefur verið lögð í undirbúning,
verða svo til einskis virði. Slík
ákvörðun mundi þýða scöðvun á
framkvæmdum um ófyrirsjáan-
legan tíma.
ingu. — Arkitekt er Gunnar |
Hansson.
Emil Björnsson kvað safnaðar-
félögin, Kvenfélagið og Bræðra-
félagið hafa borið hita og þunga
dagsins í kirkjubyggingarmálinu.
Hafa þau safnað til og gefið kirkj
unni mikil verðmæti. Kvenfélag-
ið hefir t.d. gefið gólfteppi og
miklar fjárupphæðir. Auk þess
safnaði félagið, með frú Maríu
Maack í broddi fylkingar, fyrir
fögrum altarisklæðnaði og há-
tíðahökli, sem frú Unnur Ólafs-
dóttir hefir saumað. Bræðrafé-
lagið hefir t.d. gefið skírnarfont,
sem Ásmundur Sveinsson, mynd-
höggvari hefir gert, sérkennilega
fagran grip. Formaður safnaðar-
ins, Andrés Andrésson, hefir gef-
ið altarisgöngusilfur 1 minningu
foreldra sinna, hina fegurstu
gripi. Björn Þorsteinsson hefir
smíðað og gefið predikunarstól,
og safnaðarkonur gefa silfurkerta
stjaka. — Þannig mætti lengi
telja. — Það mun því engan veg-
inn ofmælt, sem séra Emil Björns
son sagði að lokum:
— Fyrir fórnfúst starf safnað-
arfólks er þetta guðshús risið.
Þess má loks geta, að Óháði
söfnuðurinn var stofnaður árið
1950, en hefir ekki átt fastan'
samastað fyrir guðsþjónustur og
annað safnaðarstarf fyrr en nú.
í söfnuðinum munu nú vera um
eða yfir tvö þúsund manns, í
Reykjavík og Kópavogi.
Kjarval
Gjö! Kjarvnls
JÖHANNES Kjarval hefir lagt
hornstein að Þjóðlistasafni fs-
lendinga. Hann varð fyrstur allra
til þess að ánafna væntanlegu
listasafni stóra fjárupphæð en
hún er andvirði byggingar þeirr-
ar er íslenzka ríkið ákvað á sín-
um tíma að reisa yfir verk Kjar-
vals, ásamt íbúð og vinnustofu
handa listamanninum.
Mér er ekki kunugt hvort lík
eða hliðstæð dæmi hafa fundizt
í sogu annara Þjóðlistasafna úti
um heim, en ég tel það heldur
ólíklegt. Slík rausn af listamanns
hendi í sambandi við byggingu
listasafns er eflaust sjaldgæf ef
til vill einsdæmi og þjóðinni til
sóma.
Frá fyrstu kynnum hefir mér
fundist að góðar vættir og ham-
ingjudísir örlaganna hafi fylgt
Jóhannesi Kjarval. Þessi tilfinn-
ing mín á sér stað í veruleikan-
um því vart getur meiri gæfa
hlotnast einum listamanni en
afreka það sem Kjarval hefir
unnið á sviði sinnar listar. Verk
hans hefir til þessa dags verið
svo stórbrotið að það er aðeins
á valdi ofurmennis að standa þar
að baki, en list hans er svo frá-
bær að ævintýri er líkast.
Ég tel það gæfumerki að for-
lögin skyldu haga þannig til. að
það varð Jóhannes Kijarval, og
einmitt hann, sem nú leggur
hornstein að okkar íslenzku
myndlistarsafni. Það skal vanda
sem vel á að standa. Ég veit að
það er hamingja íslands sem nú
leggur traustan grunn að okkar
myndlistahöll með veglegri gjöf
frá Kjarval.
Gunnlaugar Scheving.
Erfiðlega gekk að ná
upp bornum við Hátún
SlÖkkviIiðið fengið til að k’æla Holuna

STAKSTflNAR
Skattarnir skattlagðir
í forystugrein Mbl. s.l. laug-
ardag var að því vikið, hvernig
kaupmenn og kaupfélög væru
gerð að innheimtustofnunum til
þess að ná inn stórkostlegum
gjöláum handa því opinbera.
Þessu hefur almenningur alls
ekki áttað sig á svo sem vert er.
Gjald er hér lagt ofan á gjald,
þegar um einstakar vörutegund-
ir er að ræða. Innflutnings-
gjaldið, sem er þyngsti liðurinn,
er lagt á fob-verð vöru að við-
bættu yfirfærslugjaldi, farm-
gjaldi, vátryggingu, verðtolli og
vörutolli. Þannig eru að nokkru
skattarnir skattlagðir, því yfir-
færslugjaldið, verðtollur og vöru
tollur renna til opinberra þarfa.
Tollstöðva gjaldið svonefnda er
reiknað af vörutolli og verðtolll
og söluskatturinn af sömu gjöld-
um og influtningsgjaldið. Hér
kemur allt hið sama fram. Það er
ekki að furða, þótt vöruverðið
skrúfist upp, þegar þannig er að
farið.
Austrænu innkaupin
Fólk er líka skattlagt á ann-
an hátt af opinberri hálfu í sam-
bandi við verzlunina, en því er
alltof Utill gaumur gefinn. Með
vöruskiptunum við járntjalds-
löndin hefur komið mikið magn
af illa unnum vörum inn í landið,
sem fólk hefur orðið að borga
fullu verði. Fyrir fáum dögum
var yfir því kvartað í einu blað-
inu, að austrænar ljósaperur
ættu það til að springa í hönd-
unum á fólki, eftir litla notkun,
og fykju þá glerbrot í allar áttir.
Ef \ erzlunín væri frjáls, mund-
um við fyrst og fremst leita til
hinna gömlu og grónu iðnaðar-
landa í nánd við okkur, en þaðan
fengjum við miklu endingar-
betri vörur en austan frá. Með
þessum austrænu innkaupum á
lélegum vörum, allt frá bílum
niður í ljósaperur, er verið að
skapa viðskipti, sem eru óhag-
stæð fyrir fólk almennt og miklu
dýrari en annars mundi vera.
Nú játaur Eysteinn
í Tímanum s.l. laugardag, er
frá því skýrt, að Eysteinn Jóns-
son hafi tekið svo til orða á AI-
þingi, að það væri „eðiilegt að
áætlanir f járlaga stæðust illa, þar
sem verðbólgan yxi stöðugt." )
Það er fyrst eftir að E. J. er
farinn frá f jármálastjórninni,
sem hann sér ástæðu til að játa
að verðbólgan vaxi stöðugt. En
jafnframt þessu dregur svo E.J.
atgerlega fjöður yfir þá st.ið-
reynd, að jafnskjótt og hann var
hrapaður úr ráðherrastólnum,
voru stigin fyrstu skrefin til þess
að stöðva dýrtíðina.
Eysteinn Jónsson gat aldrei
stöðvað dýrtíðina. Hann hélt
áfram að hækka allt og hækka
sem hækkað varð og meira enþað
eins og ,j,ólagjöfin“ og „bjarg-
ráðin“ forðum daga bera vott um.
Hraði hækkananna óx eftir því
sem þær urðu fleiri. E. J. var eins
og smábolti eða steinvala í
skriðu, sem hann réði ekkert við,
en þóttist þó ætla að ráða við.
Þegar V-stjórnin settist að völd-
um var það eitt æðsta loforðið, að
nú ætti að „brióta blað í efna-
hagsmálum landsmanna“, koma
þar á nýjum skikk og skipan og
stöðva verðbó'guna. Efndirnar
urðu þær, aö íslendingar hafa
aldrei kynnzt annari eins verð-
bólgu og einmUt í tíð þessarar
ríkisstjórnar, vinstri stjórnarinn-
ar, sem ætlaði sér að brjóta blað
en braut það ekki, heldur rauf
öll gefin heit og loforð.