Morgunblaðið - 26.04.1959, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐ1Ð
Sunnudagur 26. april 1959
TÆWm
^^^IFT/R M/CHAEL GRAT SOLT/HOW]
SONN NJOSNARSAGA UR
HE/MSSTYR.JÓLD/NN/ S/ÐAR/
Dag nokkurn var Hugo Bleidher
fluttur til Uherbourg ásamt félög-
wm sínum. Hann hafði verið hækk-
aður í tign upp í undirforingja.
Hg varð ein effir í Caen. Þar haifði
ég lífsviðurværi mitt, kaffihúsið
mitt. Þegar ég var orðin einmana,
varð mér ljóst, að ég gat ekki leng
nr lifað án Hugo Bleioher. Ég
seldi því kaffihús mitt þeim kaup-
anda, sem fyrstur bauðst, án þess
að Hugo Bleiöher vissi, og fór á
eftir bonum til öherbourg. — Þar
fluttum við aftur saman í einka-
fbúð, eins og Caen. Fjórir þýzku
hermennirnir áttu aftur heima
hjá okkur.
Svar við spumingu: Það er
satt, að þýzki herinn haifði fyrir
átt leyti bannað slíka sambúð her-
nianna og franskra kvenna. Það
komu líka oft eftirlitsmenn frá
hernum. Þá var ég falin í skáp eða
undir rúmi. Oft var Hugio Bleioher
láka varaður við. Það voru her-
menn úr gæzluliðinu, því hann var
mjög vinsæll meðal félaga sinna.
Svar við spurningu: Félagar
Hugo Bleiohers komu ávallt kurt-
eislega og virðulega fram við mig.
Þeir voru allir heimilisfeður, voru
í viðrulegum stöðum heima og hög
uðu sér óaðfinnanlega, er þeir
voru setuliðsmenn í Frakklandi. —
Þeir álitu mig sama sem „eigin-
kenu“ félaga síns, Hugo Bleidher,
og enginn þeirra leyfði sér nok'kru
sinni að sýna frekju né heldur
móðguðu þeir mig með einu orði.
Mér er óhætt að segja, að ég var
hamingjusöm þennan tíma.
Svarað spurningu: Einn góðan
veðurdag kom Borchers nokkur
höfuðsmaður frá stöðvunum St.
Germain í Oherbourg til sögunnar.
Húgo Bleicher undirforingi var
fyrst fenginn honum aðeins sem
túlkur. Verkefni hans var að vera
túlkur við yfirheyrslu fanga nokk-
urs hjá leynilögreglu hersins. Það
var Frakki, sem hét Emile — eft-
irnafni hans er ég búin að gleyma.
Þessi Emile var, að mig minnir,
vei’kamaður við birgðastöð flug-
hersins í Oherbourg.
Svarað spurningu: Ég man
ekki til, að ég hefði þá heyrt dul-
nefni „Læðunr.ar" nefnt. Það var
ekki fyrr en síðar, að ég heyrði það
á samtali Þjóðverja, að „Læðan“
væri hættulegasti njósnari síðari
heimsstyrjaldarinnar og það yrði
MARKABURINM
Laugaveg 89
að finna hana, hvað sem það kost-
aði. Hugo Bleicher jafnaði henni
oft við Mata Hari. Fyrsta kastið
var þó aðeins um Emile að ræða,
sem tekinn hafði verið fastur. —
Emile meðgekk, að hann hefði
ljóstrað upp hernaðarleyndarmál-
um Þjóðverja til Englendinga fyr-
ir milligöngu einhvers „Páls“,
þannig að þessi Páll lét síma
þessi leyndarmál til Lundúna með
ólöglegu senditæki.
Svarað spurningu: Mér var þá
ekki kunnugt um það í Oherbourg,
að „Læðan“ sendi tiikynningar sín
ar til Lundúna með leynilegu sendi
tæki. Þá var aðeins talað um
Emile í Cherbourg og um það, að
hann hefði fyrirgert lífi sínu sem
njósnari, samkvæmt herrétti allra
þjóða.
Þá sárbændi ég Hugo Bleicher
um það, að gefa landa mínum
Emile kost á að sleppa. Það var
ekki sízt til þess að gera mér til
geðs, en einnig af mannúðarástæð-
um, að þeir Bleioher og Borchers
höfuðsmaður íhuguðu, hvemig
þeir gætu bjargað Emile. Þeir
fundu úrræði ....
Bleicher hefur þá verið fengið
það verkefni, að yfirlheyra Emile,
starfsmanninn við geymastöðina.
Emile þessi sibur nú í fangaklefa
sínum og hefur sagt alit, sem hann
veit, eða — vill segja. Bleiöher fær
ekiki meira upp *úr honum. Það,
sem hann kemst eftir hjá þessum
riðvaxna Emile, sem nú er niður-
brotinn og algerlega sinnulaus, er
alls ekíki leyndardómurinn um hin
miklu njósnasamtök í Oherbourg,
sem yfirboðarar hans slkýrðu frá
og hann á að kljúfa. Það er ekki
svo mikið, að hann viti ennþá, hvar
hægt er að finna þennan herra
Pál, sem Emile ljóstraði sínum
hernaðarmálum upp við. Bleicher
hefur ekki heldur hugm. um hina
fögru frú Bouffet, því að ennþá
hefur Emile ekki minnst á hana
einu orði. í honum, sem eitt sinn
var flækingur, er rótgróin hin
franska riddaramennska. Þjóðverj
ar geta skotið hann, ef þeim sýn-
ist, homum er sama um allt, en
frúna nnun hann ekki svíkja, enda
þótt hún hafi ekki farið sérlega
vel með hann. ,
I raun og veru lítur verr en illa
út fyrir Emile. Samkvæmt her-
rétti allra þjóða er h-ann búinn að
fyrirgera lífi sínu, þar sem hann
er njósnari. Hann situr í klefa sín
um, hann er sljór og bíður þess
með jafnaðargeði, að hann verði
settur upp að veggnum.
Þannig var þá ástatt í október
styrjaldarársins 1941 um Emile,
sem bjóst við dauða sínum á
hverri stundu og átti þó ekki að
deyja, því dauður Emile var
ennþá minna virði en lifandi.
Það vissu þeir báðir, Borchers
höfuðsmaður frá leyniþjónust-
unni og Hugo Bleicher, túlkur
hans. Emile hlaut að renna grun
í fleira í þessu máli, en hann
vildi segja. Það var víst. En
hvernig átti að fá Emile til að
tala? í þessu öngþveiti datt Hugo
Bleicher nokkuð í hug, eða öllu
heldur, Súsanna hans skaut þess
ari hugsun að honum. Þegar hann
og félagar hans voru að tala
um hinn „hættulega" njósnara
Emile eitt sinn, er hún var við-
stödd, hafði hún allt í einu lagt
orð í belg. Það var, þegar félag-
ar Hugos voru að tala um kúl-
urnar, sem búnar væru njósn-
aranum Emile. Súsanna rauk upp.
„Nei, nei, nei!“ kallaði hún og
benti Hugo sínum á,- að þessi
Emile, hinn einfaldi erfiðismað-
ur og fyrrverandi flakkari hefði
áreiðanlega aldrei orðið njósn-
ari og svikari að eigin frumkvæði.
Og þar að auki, sagði Súsanna,
myndi maður eins og Emile
aldrei fara að leggja sína borg-
nralegu stöðu og afkomu í hættu
að yfirlögðu ráði. Síðast en ekki
sízt hafi hann nú þegar fengið
næga hegningu með því, að hann
kallaði sjálfur yfir hús sitt
enska sprengikúlu með tilkynn-
ingu sinni. Nú gráti hann glatað
gengi. Vegna þessara orða Sú-
sönnu fór Hugo Bleicher að yfir-.
SÓL ORJÓN efla hreysti
og heilferigði
a
L
ú
/ á
1) ,,Þú ættir að vera sofnuð, ef
þú ætlar á veiðar í fyrramálið“.
„Pappi, hvernig heldurðu að mér
færi að hafa síðara hár?“
2) „Síðara hár. Mér geðjast
bezt að þér nákvæmlega eins og
þú ert. Eftir á að hyggja, þá veit-
ir þér ekki af klippir.gu." „En
heldurðu ekki ...
3) „Hvað er eiginlega að þér,
Stína mín? Ég hef aldrei séð þig
hegða þér svona fyrr."
ekkert pabbi. Góða nótt.“
..O-o,
vega málið. Emile var sjálfsagt
afvegaleiddur maður, sem hafði
flækzt í neti hinnar miskunnar-
lausu styrjaldar. Ef til vill væri
hægt að snúa þessum Emile við,
hugsaði Hugo. En hvernig?
Emile kærði sig ekki lengur um
peninga. Borgaraleg staða var
meira virði en peningar. Hvers
vegna ætti ekki að hjálpa þess-
um Emile til að koma fótunum
undir nýja borgaralega stöðu,
koma honum á óvart, sýna þess-
um treggáfaða manni, að allt
væri tilbúið. — Myndi hann þá
ekki hjálpa þeim, sem höfðu skil-
iff hann svo vel?
★
Á köldum, gráum október-
morgni opnast dyrnar á klefan-
um, þar sem Emile le Meure bíð-
ur sinnar hinztu stundar. Það er
óvenjulega snemma. Tveir menn
úr leynilegu herlögreglunni taka
veslings syndaselinn milli sín.
Þeim er ekið með feikna hraða
um stræti Cherbourg. Það er þá
komið að því, hugsar Emile, og
lýtur höfði í undirgefni. Nú
ætla þeir að skjóta mig. En það
fer á allt annan veg.
Vagninn nemur staðar framan
við snoturt hús við þrif alegt
stræti. Mennirnir fara báðir með
Emile upp breiðar tröppur, yfir-
breiðan kókosrenning og inn í
íbúð.
Þessi íbúð er búin nýjum hús-
gögnum, með öllum þægindum,
eins og óbreyttur verkamaður
hugsar sér hana í sínum djörfustu
draumum. Og í skáp, aftan við
glerhurð, sér Emile borðbúnað-
arsamstæðu fyrir sex menn úr
hreinu Sévres-postulíni, með
gullrönd, óskemmt, sprungulaust
.... Emile fær tár í augun, hann
man mjög vel sína horfnu ham-
ingju. Og því næst trúir Emile
varla sínum eigin augum, því að
dyr eru opnaðar og inn kemur
Sunnudagur 26. apríl:
Fastir liðir eins og venjulega.
9.30 Fréttir og morguntónleikar.
11.00 Fermingarguðsþjónusta í
Hallgrímskirkju (Prestur: Séra
Sigurjón Þ. Árnason. Organleik-
ari: Páll Halldórsson. 15.00 Hljóm
plötuklúbburinn (Gunnar Guð-
mundsson). 16.00 Kaffitíminn:
Jan Moravek og félagar hans.
16.30 Færeysk guðsþjónusta.
(Hljóðrituð í Þórshöfn). 17.00
„Sunnudagslögin". 18.30 Barna-
tími (Skeggi Ásbjarnarson kenn-
ari). 19.30 Tónleikar. 20.20 Tón-
leikar frá tékkneska útvarpinu.
21.00 Spurt og spjallað í útvarps-
sal: Þátttakendur eru Björn L.
Jónsson læknir, Ingibjörg Jóns-
dóttir frú, Svava Fells fr og dr.
med. Óskar Þ. Þórðarson yfir-
læknir. Umræðustjóri: Sigurður
Magnússon fulltrúi. 22.05 Dans-
lög (plötur). — 01.00 Dagskrár-
lok.
Mánudagur 27. apríl.
Fastir liðir eins og venjulega.
13.15 Búnaðarþáttur: Um gulróf
ur (Ragnar Ásgeirsson ráðunaut-
ur). 20.30 Einsöngur: Þorsteinn
Hannesson óperusöngvari syng-
ur, Fritz Weisshappel. leikur und
ir á píanó. 20.50 Um daginn og
veginn (Stefán Jónsson frétta-
maður). 21.10 Tónleikar. 21.30
Útvarpssagan: „Ármann og Vil-
dís“ eftir Kristmann Guðmunds
son; XV. (Höf. les). 22.10 Hæsta-
réttarmál (Hákon Guðmundsson,
hæstaréttarritari). 22.30 Dönsk
nútíma-kammermúsík (plötur).
23.05 Lýsing á fyrri hluta sundm.-
móts fslands (Sig. Sig.) 23.30 Dag
skrárlok.
Þriðjudagur 28. apríl.:
Fastir liðir eins og venjulega.
20.30 Daglegt mál (Árni Böðvars-
son kand mag). 20.35 Erindi:
Skozka þjóðskáldið Robert Burns,
fyrra erindi (Þóroddur Guðm.,
rithöfundur). 21.00 Tónleikar.
21.30 fþróttir. 21.45 Einsöngur
(pl.). 22.10 Frá tónleikum hljóm
sveitar Ríkisútvarpsins í Þjóð-
leikhúsinu. 22.35 Dagskrárlok.