Morgunblaðið - 24.05.1959, Síða 12

12
MORGVNBLAÐ1Ð
Sunnudagur 24. mal 1959
Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargald kr 35,00 á mánuði innamands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
AFMÆLI SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
» MORGUN verður Sjálf-
\ stæðisflokkurinn 30 ára.
XlL Af stjórnmálaflokkum
hér á landi er hann því hinn
þriðji að aldri. Eldn honum eru
Alþýðuflokkur og Framsókn-
arflokkur, sem báðir voru stofn-
aðir árið 1916. Kommúnistaflokk
urinn var stofnaður 1930.
Sinn er siður í landi hverju og
flokkaskipun skapast í hverju
þjóðfélagi eftir aðstæðum þar,
en verður ekki flutt óbreytt úr
einu landi í annað. fslendingar
skipast því með eðlilegum hætti
í flokka nokkuð á annan veg en
tíðkast jafnvel með nágranna-
þjóðum okkar. Stéttamunur svip-
aður því, sem orðið hefur víðast
annars staðar, hefur aldrei
þekkzt á íslandi. íslenzka þjóðin
er innbyrðis nátengdari en allar
aðrar sjálfstæðar þjóðir, munur
lífskjara er minni og hagsmunir
allra að því að vinna saman eru
auðsærri hér en í hinum stærri
þjóðfélögum.
★
Skoðanamunur er þó jafnsjálf-
sagður hér á landi sem annars
staðar. Sumir spyrja að vísu, af
hverju þessi litla þjóð sé í inn-
byrðisdeilum, og segja, að henni
mundi vegna mun betur, ef aliir
ynnu saman í sátt og samlyndi
og flokkar væru ekki til. En engir
tveir menn líta alvej' sömu aug-
um á lífið. Það er því óhjákværoi
legt, að skoðanamunur komi upp.
Viðleitni til að kæ í hann hlýc-
ur ætíð að ieiða tii ills og enda
með ósköpum, í lýðfrjálsu landi
eru flokkarnir driffjöður fran;-
faranna. Það á við jafn; á ís-
landi sem annars staðar, þar sem
frjálsir menn búa.
Það verður því með engu móti
sagt, að skipting þjóðarinnar í
þá fjóra höfuðfloKka, sem hér
hafa starfað nú um mannsaldurs
skeið, sé óeðlileg. Vafalaust hafa
þeir og allir lagt nokkuð af mörk-
um til þeirrar framvindu, sem
hér hefur orðið á síðasta manns-
aldri og um sumt gengur krafta-
verki næst. Því að víst er það
ótrúlegt, að þessi litla þjóð, sem
enn er einungis um 170 þúsundir
manns, skuli ekki aðeins hafa
öðlast sjálfstæði og vera vel met-
in meðal þjóða heims, heldur
einnig njóta betri lífskjara en
flestar aðrar. Auðvitað finnst því
fólki, sem í baráttu lífsins stend-
ur, margt ábjáta. En hinu verður
með engu móti neitað. að mikið
hefur áunnizt.
Hér sem ella ber að gæta þess
að halda því sem vel hefur
reynzt og bæta úr hinu, sem.
ábótavant er. Að þessu reyna all-
ir flokkar að vinna, hver eftir
sinni getu. Almennings er að
dæma um, hvernig hverjum um
sig tekst til og veita þeim mest
traust, er hann telur bezt hafa
reynzt.
★
Þegar litið er yfir feril flokk-
anna þetta 30 ára tímabil verður
ekki um það deilt, að Sjálfstæðjs
flokkurinn hefur í senn verið
sterkasti aflvaki þjóðfélagsins og
sá, sem helzt hefur haldið því á
réttri braut. Þetta er eðlilegt þeg
ar af því að hann einn hefur
haldizt óklofinn og ekki átt við
að etja þá innri valdabaráttu, og
sundrungarhættu, sem sífellt hef
ur vofað yfir öllum hinum.
Um ástandið í hinum flokkun-
um er það táknrænt, sem segir í
Alþýðublaðinu í gær:
„--------síðan árið 1930 hefur
Alþýðuflokkurinn ekki verið
eins einhuga og hann er nú. Kom
það bezt fram, þegar ákveðinn
var framboðslistinn hér í Rvík
undanfarna daga. Það er í fyrsca
sinn, síðan ég man eftir, að eng-
inn ágreiningur var um fyrstu
sæti listans. Einhuga starf er
grundvöllur þess að góður árang-
ur náist.“
Hvað sem er um einingu og
styrk Alþýðuflokksins nú, þá er
það rétt, sem þarna segir að ein-
huga starf er grundvöllur þess
að góður árangur náist. En sundr
ungin hefUr ekki þjáð Alþýðu-
flokkinn einan.
Hún hefur ekki síður þjakað
Framsóknarflokkinn. I kosning-
unum 1931 venn Framsóknar-
flokkurinn sv.l % að mónnum
hefði getað komið til hugar, að
ef svo héldi fram, kynni að verða
áhorfsmál um, hvor yrði sterkari
með þjóðinni, Sjálfstæðisflokk-
ur eða Framsókn. En þó að Fram
sóknarflokkurinn hafi vegr.a
ranglátrar kjördæmaskipunar
haldið nokkurn veginn styrk-
leika sínum á þingi, hefur fylgi
hans með þjóðinni hrunið. Það
er nú aðeins svipur hjá sjón mið-
að við það, sem áður var. Sundr-
ung og innri valdabarátta á ekki
sízt ríkan þátt þar í.
Kommúnistaflokkurinn á sér
þó ef til vill einkennilegasta
sögu. Hann er sá flokkur, sem
fjarskyldastur er eðli íslendinga.
Má því segja, að merkilegt sé,
að hann skuli hafa hlotið hér
nokkurt fylgi. En það hefur ein-
ungis haldizt með því, að flokk-
urinn hefur stöðugt verið að
breyta um nafn, taka á sig ný og
ný gervi til þess að dylja hvert
hans sanna eðli er.
★
Saga ’Sjálfstæðisflokksins er
ólík sögu allra hinna þriggja
flokkanna. Að sjálfsögðu hafa
skipzt á skin og skuggar þar eins
og ella í mannlegu lífi. Sumt heí-
ur verið gert rangt en fieira rétt.
Innri valdabarátta, sundrung og
togstreita hefur aldrei þekkzt þar
á sama hátt og átt hefur
sér stað hjá hinum flokkunum.
Sjálfstæðismenn hefur stundum
greint á. En það er rétt, sem einn
af elztu þingmönnum flokksins
sagði nýlega:
„Munurinn á Sjálfstæðismönn-
um og sumum hinna er sá, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldr
ei reynt að setja pingmenn sína
eða fylgismenn í eins konar
spennitreyju, og segja þeim fyrir
verkum. Þar hafa frjálsir menn
gengið til samstarfs af frjálsum
vilja.“
Sjálfstæðismönnum hefur tek-
izt að vinna betur í samræmi
við eðli og þarfir íslenzku þióð-
arinnar en nokkrum öðrum
flokki og þess vegna hefur flokk-
ur þeirra notið varanlegra og ör-
uggara trausts en nokkur hirna.
Bezta óskin tii Sjálfstæðisflokks-
ins á 30 ára afmæli hans er sú,
að honum auðnist áfram að starfa
í sama anda og hann hefur hing-
að til gert.
UTAN ÚR HEIMI

Málaferli vegna sögunn-
ar um „Lœöuna"
Vomecourt — hefur fyrirgefið
henni.
Hun á heima í litlu þorpi í Frakklandi
og hetir samneyti v/ð táa — en sœkir
messu á hverjum morgni
þetta fyrir mér, þá fyrirgaf ég
henni umsvifalaust
Hann ber Læðunni líka éins
vel söguna og hann getur. Það
er auðséð, að Mathilde Carré hef-
ur haft djúp áhrif á báða þessa
menn, sem nú eru á sextugs aldri.
Bleicher hefur vafalaust ekki
gleymt nóttinni milli 26. og 27.
febrúar árið 1942, þegar hann
gerði Læðunni kleift að flýja yf-
ir til Englands, án þess að vita,
að hún hafði svikið hann með því
að játa allt fyrir Vomecurt.
hún dæmd til dauða í París 1949.
Árið 1954 voru henní gefnar
upp sakir, og eftir 12 ára, tveggja
mánaða og sjö daga fangelsisvist
var hún látin laus. Þessi langa
fangelsisvist hefur sett mörk sín
á hana, og hún hefur látið mjög
á sjá, enda farin að eldast. Hún
býr í litlu þorpi í Frakklandi og
fer lítið út, nema þegar hún heim
sækir foreldra sína í París. Á
hverjum morgni um sólarupp
komu, sést hún þó koma út með
sálmabókina sína undir hendina
NÝLEGA komu fyrir rétt í
Frankfurt Frakkinn Pierre de
Vomecourt og Þjóðverjinn
Hugo Bleicher. Þessir tveir
menn koma mjög við njósn-
arsöguna „Læðan“, sem um
þessar mundir birtist sem
framhaldssaga í Morgunblað-
inu. Og málaferlin í Frank-
furt standa einmitt í sam-
bandi við þessa sögu.
★
Pierre de Vomecout, fyrrver-
andi majór í hernum og njósn-
ari, sem Bandaríkjamenn sendu
niður yfir Frakkland í fallhlíf,
höfðar málið gegn höfundi bók-
arinnar „Læðan“. Michael Graf
Soltikow, sem í bókinni skýrir
frá því, að Vomécourt hafi gefið
upplýsingar um 30 franska frels-
isvini til að bjarga lífi sínu.
★
Þjóðverjinn Hugo Bleicher
staðfesti fyrir rétti, að þetta sé
rétt. Þá viðurkennir Vomecourt
að svo hefði verið, en sagði að
Læðan hefði áður verið búin að
gefa upp nöfn og heimilisföng
þessara manna. En Bleicher stað-
hæfir, að það væri ósatt.
★
Aðalvitnið í málinu var ekki
viðstatt réttarhöldin. Mathilde
Carré, Læðan sjálf, einn fræg-
asti njósnari úr heimstyrjöldinni
síðari, var fjarstödd. Meðan á
stríðinu stóð, tók Hugo Bleicher,
hana fasta fyrir njósnir fyrir
Bandamenn. Handtaka hennar
aflaði honum slíks orðstírs, að
hann var gerður yfirmaður gagn-
njósnari Þjóðverja í Frakklandi,
með næstum ótakmörkuð völd.Úr
því varð mikið ástarævintýri.
Læðan varð í senn ástkona hans
og bezti njósnari. Það var henni
að þakka að orustuskipin Scharn-
horst og Gneisenau gátu siglt
gegnum Ermasund, þrátt fyrir
víggirðingar Bandamanna. Það
kom fram í réttarhöldunum, að
minningarnar um þessa konu eru
enn mjög lifandi í hugskoti
Bleichers.
Hann er núna 57 ára gamall og
rekur tóbaksbúð við Constance-
vatn í Sviss.
Það er ómótmælanleg stað-
reynd að Læðan, Matthilde Carré
sveik í hendur óvinanna njósn-
ara Bandamanna, sem ekki vör
uðu sig á henni.
★
— Áður en Bleicher handtók
hana, var hún einhver bezti starfs
maðurinn í andspyrnuhreyfing-
unni, sagði Vomecourt fyrir rétt-
inum í Frankfurt um daginn. Eft-
ir það sveik hún okkur, hvort
sem það hefir verið af ótta eða
af ást. Síðan hefur hún iðrazt og
gert yfirbót. Þegar hún játaði
★
Englendingar tóku Matthilde
Carré fasta árið 1942, og var
Bleicher — vill gleyma for-
tíðinni.
og halda til morgunmessu. Á dag-
inn vinnur hún að því að skrifa
endurminningar sínar.
★ '
Þegar tilkynnt var við réttar-
höldin í Frankfurt, að Mathilde
Carré' yrði látin bera vitni heima
í Frakklandi, þar eð heilsa henn-
ar leyfði ekki ferðalag, þá missti
Bleicher allt í einu stjórn á sér
og hrópaði hásri röddu: — Bara
að þið vilduð hætta að hræra
upp í þessari viðbjóðslegu for-
tíð! Að hægt væri að grafa þetta
allt saman fyrir fullt og allt! Ég
er búinn að fá nóg af því að þurfa
stöðugt að borga fyrir þetta!
Fyrir réttinum bar þriðji mað-
urinn vitni, Cowburn herforingi,
yfirmaður hinna frægu brezku
Buckamastersveita. Hann hafði
yfirumsjón með njósnurunum í
Frakklandi á stríðsárunum, og
lýsti því yfir að Vomecourt væri
saklaus af því, sem á hann væri
borið. í hans augum er Læðan
hvorki iðrandi syndari né hetja,
hún er aðeins njósnari, sem
sveik bandamenn.
Á hverjum morgni gengur „Læðan“ til kirkju og hlýðir messu .. .