Morgunblaðið - 23.08.1959, Blaðsíða 3

Sunnudagur 23. áeröst 1959
UORCVISBLAÐIÐ
3
Hversu hættulegt er flugið?
— Athyglisverðar niðurstöður
bandariskra rannsókna
EINS og skýrt hefur verið frá
hér í blaðinu fórust 33 manns
fyrr í vikunni, er brezk Dakota-
farþegaflugvél flaug í dimmviðri
á fjallstind um 40 km fyrir norð-
an Barcelona á Spáni.
Þetta er í annað sinn á þessu
ári, sem alvarlegt flugslys verð-
ur á Spáni, því að í aprílmánuði
síðastliðnum fórust 27 manns,
þegar farþegaflugvél steyptist til
jarðar skammt frá Madrid.
Er haettulegt að fljúga?
Þessi endurteknu flugslys hafa
orðið til þess, að fólki víða um
heim hefur enn orðið tíðrætt um
það, hversu hættulegt það sé að
ferðast loftleiðis. Skoðanir fólks
á þessu efni eru sem kunnugt
skiptar mjög, og aðeins fáir hafa
leitað sér upplýsinga um dóm
reynslunnar. Margir mæla því
gegn fluginu, án þess að hafa
kynnt sér til nokkurrar hlítar,
hve margir flugfarþegar að
meðaltali komast á leiðarenda.
Þar eð flugvélarnar eru nú á
tímum orðnar ein mikilvægustu
samgöngutæki mjög margra
landa, skiptir sú staðreynd hins
vegar miklu máli. Og fyrir
skömmu var gerð athugun á þró-
un þessara mála og kom þar
eftirfarandi í ljós: ■
hægt
Hvernig er
að mæla meðf ædtla
framaþörf barna?
BANDARÍSKI sálfræðingurinn
David C. McClelland, sem starf-
ar við Wesleyanháskóla í Conn-
ecticut og Harvardháskóla, og að-
stoðarmenn hans hafa um nokk-
urt skeið stundað rannsóknir, er
miða að því að kanna meðfædda
þörf barna fyrir að afreka eitt-
hvað í lífinu, eða það sem hann
kallar „N. ACH.“, þ.e. „Need for
Achievement". Árangurinn af
rannsóknum þessum er athyglis-
verður, enda þótt hann sé hvergi
nærri fullnægjandi. Sálfræðing-
arnir hafa t.d. útbúið nokkur sál-
fræðipróf í þeim tilgangi að mæla
þessa eiginleika hjá börnum. Eitt
þessara prófa er í því fólgið að
láta börn segja það, sem þeim
kemur í hug, þegar þau hafa fyr-
ir framan sig myndir af öðrum
börnum. Hér er svipað á ferðinni
og þegar okkur dreymir, því að
ummæli barnanna bera oft vott
um innstu þrár þgirra og hvatir,
þegar þau skýra frá því í orð-
um, hvað þau geti lesið út úr
myndunum, án þess að þeim hafi
gefizt tími til þess áður að hugsa
sig um.
Við skulum taka mynd af
dreng, sem horfir út um glugga.
Einn drengjanna, sem spurður
var, hvað hann gæti séð út úr
myndinni, svaraði: „Hann er ein-
mana og leiðist. Allir hinir strák-
arnir eru fárnir út á ball, og hann
hefur engan að tala við“. Þetta
svar drengsins leiddi í Ijós þörf
hans til að hafa náið samband við
aðra.
„Hann á að fara í próf á morg-
un. Ef hann stenzt það, fær hann
styrk", sagði annar drengur. „Og
hann mun reyna að gera sitt
bezta. Ef hann stenzt prófið, mun
hann leggja fyrir sig læknisfræði
og gera alls konar uppgötvanir.
Hann ætlar að lesa af kappi í
kvöld, svo að hann verði efstur
á prófinu". í þessu tilfelli var
ekki erfitt að sjá, að meðfædd
framaþörf drengsins var mikil.
Árið 1957 fórust aðeins 2,6 af
hverri milljón flugfarþega og
hafði tala látinna þá lækkað úr
25 á tæpum tveim áratugum. Á
árunum 1952—56 létu aðeins 5
manns lífið fyrir hverja 100
milljón km sem flognir voru, en
um jafnlangt skeið 1932—36 fór-
ust 8,4 að meðaltali á hverja 100
milljón km. Þróunin í þessum
efnum er því óneitanlega mjög
hagstæð.
Það er einnig athyglisvert í
þessu sambandi, að einungis í átt
Hvei ei oisök
kalda
stríös-
ins?
unda hverju flugslysi ferst ein-
hver af farþegunum. Þegar und-
an eru skilin þau flugslys, sem
orsakast af árekstri flugvéla á
lofti, komast að meðaltali 70—
75% farþega lífs af í jafnvel
alvarlegustu flugslysum. Séu öll
flugslys tekin með í reikninginn,
verður niðurstaðan sú, að 12—
15% þeirra, sem fyrir slysum
verða, farast.
1 flugtaki eða lendingu
Flest flugslysanna verða annað
hvort við flugtak eða lendingu.
Þetta skiptist þannig, að um 20%
slysanna verða við flugtak og
helmingur við lendingu. En
fjöldi flugslysa í þessum tilvik-
um er um 2,5 og 12—14 fyrir
hver milljón flugtök og lending-
ar. Aðeins tæpur þriðjungur
flugslysanna skeður því, þegar
flugvélarnar eru á flugi milli
áfangastaða.
Sr. Óskar J. Þorláksson;
Fyrirgefning
og fórnarlund
— LÉNINGRAD er mjög glæsi
leg borg. Alveg aðdáanlegt,
hvernig Pétur rnikli keisari,
höfundur hennar lét skipu-
leggja hana fyrir 2% öld.
Þannig mælti Þorsteinn J.
Sigurðsson hinn góðkunni
kaupmaður i Bristol í Banka-
stræti. Mbl. hafði komizt á
snoðir um, að hann og kona
hans hefðu farið í ferðalag
með einum Eimskipafélags
fossana, nánar tiltekið Detti-
fossi, til Leningrad.
Þorsteinn var fremur tregur
til viðtals um þetta og benti
á, að margir hefðu farið og
mundu fara svona för. Hins
vegar sagðist hann kunna vel
að meta, að Mbl. sýndi sér þá
velvild að vilja spyrja hann
um þetta.
Hann var ófáanlegur til að
tala um Leningrad nema að
hann gæti fyrst komið því að,
hvað það væri dásamlegt að
ferðast með flutningaskipum
Eimskip., hversu elskulegt
fólk sé þar um borð frá skip-
stjóra til messadrengs og all-
ur viðurgerningur og þjón-
usta sé fullkomin, — og í þess-
um ferðum sé komið við í
fleiri höfnum.
— Bezt er að sigla með
þríburunum. Þeir kalla þá þri-
bura, Goðafoss, Dettifoss og
Lagarf oss. Ekki hægt að hugsa
sér betri aðbúnað fyrir far-
þega en á þeim. Annars legg
ég mest upp úr hvíldinni. Svo
stoppar maður í mörgum höfn
um og býr í skipinu eins og
hóteli.
— En Leningrad er ekki
erfitt að fá að fara þar í land?
Það vandamál var leyst.
En það er „hernaðarleyndar-
mál“. hvernig það var gert.
Við fengum að fara allra okk-
ar ferða.
— Hvernig fannst ykkur
borgin?
— Hún er glæsileg og fög-
ur. Stendur á bökkum Neva-
fslendingar á gangi á torginu mikla fyrir framan Vetrar-
höllina.'— Þorsteinn Sigurðsson til hægri.
(Ljósm. Garðar Einarsson).
árinnar. Þar er mikið af fögr-
um byggingum, kirkjur, sem
eru fullar af minjagripum.
Við skoðuðum Vetrarhöllina.
Þar brauzt byltingin út 1917,
en gert var við höllina og hún
er að því er virðist varðveitt
með öllum sínum fyrri glæsi-
brag.
Leningrad er eins og fögur
vestræn borg. Skemmtigarð-
arnir snyrtilegir og mikið af
myndastyttum í borginni, sem
eru hreinustu listaverk. Þau
varðveittu Rússar í stríðinu
með þvf að grafa þau í jörðu.
— En er fólkið eins og í
Vesturlöndum?
— Það talar tungumál, sem
við skiljum ekki og við tölum
tungumál, sem það skilur
ekki. Ef til vill er það aðal-
ástæðan fyrir kalda stríðinu.
En mér fannst skrítið, hvað
fólkið var þögult. Það talaði
ekki saman í sporvögnunum.
Yfir öllu hvíldi einhver
drungi. Okkur var sagt, að
ástandið hefði batnað í land-
inu upp á síðkastið, en þó er
eins og fólk vilji ekki tala
upphátt saman á almanna-
færi.
Svo var líka einkennilegt,
að sjá konur við erfiðisvinnu.
Þær vinna störf hafnarverka-
manna, þær eru lögregla, þær
aka strætisvögnum. v
— Hvar eru allir karl-
mennirnir?
— Þeir eru í verksmiðjun-
um og hernum og svo eru
I.
„Fyrirgef oss vorar skuld-
ir, svo sem vér og fyrir-
gefum vorum skuldunaut-
um. (Matt. 6. 12).
Umhugsunarefni vort í dag er
fyrirgefningin og þau vandamál
lífsins, sem í hugann koma í því
sambandi. Flest vandamál mann-
lífsins eru að einhverju leyti and-
legs eðlis. Tilfinningalíf vort er
mismunandi viðkvæmt; það, sem
snertir mig lítið eða ekki getur
orðið öðrum næsta viðkvæmt al-
vörumál.
Sjaldan verður hjá því komizt,
að einhverjir árekstrar verði
karlmennirnir líklega miklu
færri. Það féllu svo margir i
stríðinu, líklega milli 30 til 40
milljónir.
— Eru þær fallegar, rússn-
esku konurnar?
— Þessar konur eru hraust-
legar og frísklegar, en svo sá-
um við líka fagrar konur og
stúlkur, sem vinna ekki slík
störf. Þær sáum við á fínustu
veitingahúsunum og í óper-
unni. Við fórum að horfa á
Leðurblökuna eftir Johan
Strauss í Litlu Óperunni. Þar
var fólkið prúðbúið, frjálslegt
og glatt í geði. Karlmenn með
heiðursmerki, en konur í síð-
um kjólum með dýra skart-
gripi.
Og meðal þessa fólks, t.d.
á veitingahúsunum, ríkti glað-
værð. Þar talaði fólk um alla
heima og geima, sagði gam-
sögur og hnittiyrði.
— Var þá ekki drykkju-
skapur þar?
— Nei, það var ég ekki var
við. Á þessum stöðum drekk-
ur fólkið kaffi og gosdrykki.
Við sáum engan drykkjuskap
í Leningrad, svo teljandi sé.
— Og hvernig var viðmót
fólksins við útlendinga?
— Mér virðist það mjög
góðlegt og alúðlegt. Útlendir
sjómenn fá ágæta aðbúð á sjó-
mannaheimili þar.
Já, heimsóknin til Lenin-
grad var mjög skemmtileg.
Síðan sigldum við til Ham-
borgar.
milli manna, út af einu eða öðru,
ólíkir hagsmunir, ólíkar skoðan-
ir, eða ólíkt lundarfar manna eru
orsakir til þess. Hinn gullni með
alvegur í samskiptum mannanna
er oft býsna vandrataður, stund-
um gera menn öðrum rangt til,
eða eru ranglæti beittir af öðr-
um, og oft verða ágreiningsmál-
in að óvild og hatri í hugum
manna, sem eitrar líf þeirra og
spillir lifsgleði þeirra og raskar
andlegu jafnvægi sálarlífsins.
Flestir menn eru svo gerðir,
að samvizka þeirra er óróleg,
þegar svo er ástatt, og það er eins
og einhver innri rödd hvísli að
þeim: Þú átt að rétta fram hönd-
ina til sátta, eða leita fyrirgefn-
ingar hjá þeim, sem þú hefur
gert rangt til og meira að segja
vinna hug þeirra, sem þú telur
að geri þér rangt til.
En þetta er ekki alltaf svo auð
velt. Metnaður og sjálfsréttlæt-
ing stendur oft í vegi fyrir því,
að menn geti rétt fram höndina
til sátta, þó að þeir þrái það innst
inni.
Það er ekki svo sjaldan, að
smávægileg ágreiningsatriði eða
misskilningur 1 sambúð ástvina
hefur orðið til þess að spilla sam-
lífi þeirra. Það eru ekki svo fá
hjónabönd, sem farið haía út um
þúfur af þessum ástæðum og
sams konar misskilningur hefur
orðið til þess að fjarlægja syst-
kini og vandamenn og orðið öll-
um aðiljum til hugarangurs og
sorgar.
En ofurlítið meiri fórnarlund
og sáttfýsi hefði getað gert allt
gott. Vér spyrnum á móti brodd
unum í lengstu lög, og berjumst
oft gegn því, sem vér þráum
heitast.
II.
í boðskap Frelsara vors er oft
talað um fyrirgefningu og fórn-
arlund og hvatt til sáttfýsi og kær
leika. Þetta kemur mjög greini-
lega fram í fjallræðunni og í
mörgum dæmisögum sínum legg
ur hann áherzlu á þetta, hvergi
kemur það betur fram en í dæmi-
sögunni um skulduga þjóninn, í
Matteusarguðspjalli (Matt. 18.
23—35).
Og ekki má gleyma bæn Faðir
vorsins um fyrirgefninguna. Það
er alveg ótvírætt, að Guð ætlast
til þess af oss að vér leitum fyr-
irgefningar, þegar samvizkan
segir oss, að vér höfum gert öðr-
um rangt til og séum einnig fús
að fyrirgefa, þegar vér mætum
framréttri hendi.
Hið erfiðasta í þessu sambandi
er að viðurkenna brot sitt og
leita fyrirgefningar.
Hvernig eigum vér þá að fara
að? Vér eigum að leggja mál vor
fram fyrir Guð, leita styrks hjá
honum, svo að vér megum eign-
ast þá auðmýkt hjartans, sem
gerir oss fært að rétta fram hönd-
ina til sátta. Stundum óttast
menn, að með því að rétta fram
höndina til sátta og játa yfirsjón
ir sínar, verði slegið á hina fram
réttu hönd og þeir verði fyrir enn
þá meiri auðmýkingu. En þessi
ótti er oftast ástæðulaus. Það er
oftast auðvelt að fyrirgefa, ef
menn finna einlægni þess, sem
eftir leitar, og oft bíða menn eft
ir því, að fá tækifæri til þess að
taka í hönd andstæðingsins og
sættast heilum sáttum.
Oft hafa menn séð eftir því
alla ævi að hafa ekki getað yfir
unnið sjálfan sig og fyrirgefið á
örlagastund. Og 'mörg dæmi eru
til, þar sem fram rétt fyrirgef-
andi hönd hefur orðið upphaf
langrar og tryggrar vináttu.
Ef að vér skyldum eiga erfitt
með að fyrirgefa, þá hugsum um
Frelsara vorn, sem átti svo ríka
fórnarluna, og var illtaf fús að
fyrirgefa og fyrir mátt kærleika
síns vakti hjá svo mörgum trú
á lífið og Guðs eilífu handleiðslu.
Ó. J. Þ.