Morgunblaðið - 16.12.1959, Blaðsíða 13

MiðviKudagur 16. des. 1959
MORGTJWBLAÐIÐ
13
Sendiherrahjónin bandarísku: John Muccio og frú Sheila.
íslendingar leysi sjálfir
vandamálin
Fréttamaðurinn sagði við sendi
herrann, að nú væri hann búinn
að bera svo mikið lof á íslend-
inga, hvort hann vildi nú ekki
gagnrýna eitthvað, kannski
hvernig efnahagsmálunum væri
komið hjá okkur.
— Það kvaðst hann ekki vilja.
Það væri okkar mál og það væri
ekki hans sem útlendings að
gefa ráð í því eða skiþta sér af
innanlandsmálum okkar. En ég
hef góðar vonir um að þið Is-
lendingar kunnið sjálfir að leysa
ykkar vandamál, sagði hann.
Mikilvægur hlekkur
— En hvað segið þér um sam-
búð bandaríska varnarliðsins í
Keflavík og Islendinga. Sú sam
búð hefur ekki alltaf verið
spurðulaus.
— Það má segja, að það hafi
verið eitt aðalverkefni mitt sem
sendiherra Bandaríkjanna,
gera allt mitt bezta til að vinna
að góðu samstarfi þar á milli.
Bandarískt herlið hefur nú dval-
izt alllengi á Islandi. Fyrst var
það hér á stríðsárunum og síðan
kom það hingað 1*951. Mér finnst
að gagnkvæmur skilningur milli
ÍSLAND — það er e/ns
og júní að springa út
Samtal við John Muccio sendiherra
— ÉG KOM til íslands í októ-
ber 1954. Þetta hafa verið
fimm eftirminnileg ár bæði í
starfi mínu og einkalífi.
— Svo mælti John Muccio,
sendiherra Bandaríkjanna, er
fréttamaður Mbl. kom til þess
að eiga stutt kveðjusamtal
við hann, en hann er nú á för-
um af landinu.
Og hann hélt áfram:
— Ég var nýgiftur, þegar
ég kom hingað. Af sex árum
hjónabands okkar Sheilu höf-
um við búið fimm ár á ís-
landi. Og forsjónin hefur ver-
ið okkur svo góð að við höf-
um eignazt tvo drengi. Þeir
eru báðir fæddir á Landsspít-
alanum. Ég vona, að þeir
verði eins myndarlegir menn
og piltarnir hérna norður á
íslandi.
— Hvað heita strákarnir?
— Sá eldri er 2'/2 árs og heitir
John Patrick. Þeir kalla hann
hérna Jón frá Patreksfirði. Hinn
er aðeins 14 mánaða og heitir
Coium Anthony.
f Kóreustríðinu
— Hvað höfðuð þér upplifað
áður en þér komuð til Islands?
— Ég hef verið 1 utanríkis-
þjónustu Bandaríkjanna síðan
1921. Mest hef ég verið á vegum
hennar í Suður-Ameríku og
Austur-Asíu. Ég var sendiherra í
Kóreu þegar styrjöldin brauzt
þar út og var mikið að komast
í það.
— Lentuð þér þá í höndum
kommúnista?
— Nei, kóreska stjórnin flýði
suður eftir landinu og útlendu
sendiherrarnir fylgdu henni
eftir.
— En svo datt yður í hug að
sækja um sendiherraembættið á
Islandi?
— Já, þá var ég fyrir nokkru
farinn frá Kóreu og hafði starf-
að í Sameinuðu þjóðunum og í
Washington. Ég þekkti flesta þá
menn sem höfðu verið sendiherr-
ar á íslandi og báru þeir land-
inu vel söguna, svo að ég sótti
um starfið
Island og júní
— Hefur yður líkað landið eins
vel og þeim?
— Það reyndist ekki eins kalt
á Islandi, eins og í Khode Is-
land, þar sem ég átti heima. Og
allan tímann, sem ég hef dvalizt
hér, hefur virðing mín verið að
aukast fyrir þessari litlu þjóð.
Hún minnir mig á sönginn
„June is bursting out all over“
(Júní er að springa út allt í
kring) úr söngleiknum Okla-
homa. Hver einasti Islendingur
hefur atvinnu, margir hafa tvær
atvinnur og sumir jafnvel fleiri.
Þjóðin býr yfir stórkostlegri
orku, viljakrafti og heiðarleika.
Og ég þekki enga þjóð í heim-
inum sem lifir jafnmiklu menn-
ingarlífi og Island.
Fyrst þegar ég kom hingað,
heldur sendiherrann áfram, hélt
ég að allar þessar miklu fram-
kvæmdir væru eingöngu í Reykja
vík, þetta væri borg sem væri
að þénjast svona út á kostnað
annarra landshluta. En þegar við
hjónin höfðum dvalizt hér í
nokkra mánuði, fórum við í
skemmtilega, já ógleymanlega
hringferð 1 kringum landið með
strandferðaskipinu Esju og þá
sannfærðumst við um það, að
allt landið, öll þjóðin, var að
springa út eins og fagur blóm-
hnappur. Alls staðar var líf og
kraftur, byggingar og nýjar vél-
ar. —
Hin ótrúlega menning íslands
— Hvað hafið þér annars kunn-
að bezt að meta í íslenzkri menn-
ingu?
— Kannski málara- og högg-
myndalist. Og konan mín hefur
keypt fleiri íslenzk málverk en
við höfum í rauninni efni á. Ég
er líka mjög hrifinn af bygging-
arlistinni. I þessum listum standa
Islendingar mjög framarlega og
að sjálfsögðu einnig í bókmennt-
um, sem ég hef ekki getað kynnzt
eins vel vegna tungumálsins.
En í augum okkar Bandaríkj-
anna er það ótrúlegt, að þessi
smáþjóð skuli hafa ritað Islend-
ingasögurnar og Eddurnar og það
á þessum 3—4 öldum, þegar rit-
list var ekki til annars staðar.
Og ennþá ótrúlegra finnst manni
jafnvel, að þessi litla þjóð skuli
enn eftir 8—9 aldir viðhalda
þessum arfi sínum. Hún er enn
að skrifa bókmenntir sem eru
merkilegar á heimsmælikvarða.
þjóðanna hafi vaxið á þessum
langa tíma, enda þótt við höf-
um oft gert ýmis mistök.
Vegna landfræðilegrar stöðu
íslands er það mikilvægur hlekk-
ur í samfélagi þjóðanna sitt hvoru
megin við Atlantshafið. Landið
er stikla milli Bandarikjanna og
Kanada annars vegar, og Evrópu-
ríkjanna hins vegar. Með nútíma
flugtækni og samgöngum hefur
Island orðið mikilvæg samgöngu-
miðstöð. Það hefði orðið það
hvort sem heimsstyrjöldin síðasta
hefði skollið yfir eða ekki. Styrj
öldin varð aðeins til þess að
valda skyndilegri breytingu.
— Haldið þér, að varnarliðið
fari brott héðan strax og sam-
komulag það næst milli Austurs
og Vesturs sem svo mikið er tal-
að um núna?
— Það stendur auðvitað skýr-
um stöfum í varnarsamningnum
að herliðið verður hér aðeins á
hættutímum. Eisenhower forseti
hefur margsinnis ítrekað það og
lagt áherzlu á það, að Bandarík-
in ágirnast hvergi lönd annarra.
Þetta er megininntakið í utan-
ríkisstefnu Bandaríkjanna.
Og það er satt, að nú þykjast
menn eygja vonarneista, sem þeir
sáu ekki fyrir einu ári. En ég
vil vara menn við of mikilli
bjartsýni, þetta er enn aðeins
lítill vonarneisti og við eigum
eftir að fara langan, langan veg
áður en endanlegu samkomulagi
er náð.
Laxveiði og Abraham Lincoln
— Og hvert er ferðinni heitið
núna, þegar þér kveðjið Island?
— Ég fer fyrst til Washington,
þar sem ég tek sæti í sérstakri
nefnd, sem forseti Bandaríkjanna
hefur skipað til að íhuga sam-
búðina við rómönsku Ameríku.
Síðan býst ég við, að verða skip-
aður sendiherra í einhverju
Suður-Ameríkuríkjanna.
Ég kveð Island með hinum
beztu endurminningum. Ég hef
t. d. átt hér marga ánægjulega
stund við laxveiðar. Ég þóttist
vera góður veiðimaður áður en
ég kom hingað, en komst brátt
að raun um það, þegar ég kynnt-
ist íslenzkum veiðimönnum, að
ég var aðeins lélegur ,,amatör“.
Ég kveð marga góðvini, sem
ég hef eignazt og þjóð sem ég
virði mikils. Ég varð t. d. undr-
andi yfir því fyrir nokkrum ár-
um, þegar ég varð þess vísari,
tS tendingur nokkur hefði slíkt
Fulltruar framleiðenda
og neytenda rœða um;
S tarfsgrun dvöllinn
1 GÆR snéri blaSið sér til
tveggja fulltrúa framleið-
enda og tveggja fulltrúa
neytenda og spurðist fyrir
um álit þeirra á samkomu-
lagi því, sem orðið hefir
um hvernig ákveða skuli
framleiðslukostnað og verð
lagningu landbúnaðaraf-
urða. Fara svör þeirra hér
á eftir:
Sverrir Gíslason, formaður
Stéttarsambands bænda:
— Upphaflega reis deilan
milli fulltrúa
framleiðenda
og neytenda
vegna upp-
bóta á útflutt
kjöt.
Aðgerðir
Ftramleiðslu-
ráðs voru
dæmdar eiga
fullan rétt á
sér bæði af undirréttiogHæsta
rétti, en því vildu fulltrúar
neytenda ekki una og sögðu
að umbjóðendur þeirra hefðu
bannað þeim að taka þátt í
írekari viðræðum innan sex
manna nefndarinnar.
— Krafa fulltrúa framleið-
enda var, að verðlagningin
gengi til yfirdóms. Þáv. ríkis-
stjórn vildi ekki setja bráð-
birgðal. um skipun slíks dóms,
en setti hins vegar brbl. um að
ekki mætti hækka verð á land
búnaðarvörum fyrir 15. des.
— Úr því svo var komið, var
nauðsynlegt að finna aðra leið
til lausnar vandanum. Við
litum svo á, að með samkomu-
lagi því, sem náðist aðfaranótt
mánudags sl., hafi skipazt svo,
að framleiðendur geti sæmi-
lega við unað. Við höfum að
sjálfsögðu látið af hendi nokk-
urn rétt, sem Framleiðsluráð-
ið hafði, en fengið í staðinn
nýtt fyridkomulag varðandi
útflutning landbúnaðarvara,
sem er framleiðendum mikils
virði.
— Að líkindum tekur ný 6
manna nefnd ekki til starfa
fyrr en eftir áramót, en gera
má ráð fyrir, að búið verði
að finna verðgrundvöll fyrir
mánaðamót jan.—febr. 1960.
Sigurjón Sigurðsson, bóndi,
Raftholti:
— Ég lít svo á, að samkomu-
iag sé alltaf
ávinningur
fyrir báða að-
ila, þegar um
deiluatriði
hefur verið
að ræða, þ. e.
að finna
starfsgrund-
völl, sem báð-
ir aðilar geta
sætt sig við. Tel ég að hlutur
bændastéttarinnar hafi verið
mikið lagfærður með þessu
samkomulagi.
— Annað hef ég í rauninni
ekki um þetta mál að segja á
þessu stigi, því öll störf 6
mannanefndarinnar eru óunn-
in ennþá.
dálæti á Abraham Lincoln, að
hann vildi verja löngum tima til
að rita bók um hann. Og nú
nokkrum dögum áður en ég hverf
á brott, þá er bókin lögð til mín
með eiginhandaráritun höfundar,
glæsilegt verk um þennan ást-
sæla forseta Bandaríkjanna.
Færið íslendingum beztu kveðj-
ur frá mér. Gleðileg jól og far-
sælt nýár. Þ. Th.
Eðvarð Sigurðsson alþingis-
maður, fulltr. A.S.I.:
— Mergur þessa máls er sá,
að þegar
Hæstaréttar-
dómurinn féll
um rétt Fram
leiðsluráðs til
að verðbæta
útfluttar vör-
ur með hærra
verði á inp-
lendum mark
aði. töldu þau
samtök, sem tilnefna fulltrúa
neytenda í 6 manna nefndinni,
að grundvellinum fyrir starfi
þeirra væri burtu svipt, og ai-
leiðingin varð sú að þeir tóku
umboðið af fulltrúum sínum.
— Það samkomulag, sem nú
hefur Verið gert felur í sér:
í fyrsta lagi:
— Nú er óheimilt að verð-
bæta útfluttar búvörur meS
hærra verði á þeim innan-
lands.
— í öðru lagi:
— Fulltrúar neytenda eru
ekki aðeins með í að ákveða
það verð, sem framleiðendur
eiga að fá, þ. e. sjálfan verð—
grundvöllinn, en það hefur
einnig verið ágreiningsefni
milli framleiðenda og neyt-
enda, heldur eru þeir einnig
nú með í því að ákveða dreif-
ingarkostnaðinn, þ. e. útsölu-
verð varanna.
— Með þessu samkomulagi
tel ég að fundinn sé grund-
völlur fyrir þessa aðila til aS
starfa á framvegis.
— Hér er rétt að taka fram
að með þessu er einungis lagS-
ur grundvöllur, sem verðlagi-
nefndin (6 manna nefndin) á
að starfa eftir.
Einar Gíslason, málaram„
fulltrúi Landssambands
Iðnaðarmanna:
— Upphaf þess, að þremenn-
ingunum,
fulltrúum,
neytenda, «r
kippt út úr •
manna nefnd-
inni er verð-
lagningin
1958 og
ákvörðun
Framleiðslu-
ráðs að verð-
bæta útflutt kjöt án alls sam-
ráðs við fulltrúa neytenda 1
nefndinni með hækkuðu verði
á því á innanlandsmarkaði. Af
þesum ágreiningi ákváðu neyt
endafulltrúarnir að fara í mál
við Framleiðsluráð.
— Eftir að dómar voru
fallnir, var ekki lengur fyrir
hendi starfsgrundvöllur innan
nefndarinnar.
— Með því samkomulagi,
sem nú hefur náðst, vil ég
leggja sérstaka áherzlu á, að
starfsgrundvöllurinn er í fram
tíðinni mun betur tryggður,
þar sem vikið er til hliðar
allri tortryggni vegna ákvörð-
unar á dreifingarkostnaði, þar
sem fulltrúar neytenda hafa
nú fengið heimild til athug-
unar á frumgögnum um kostn
aðarliði, en Framleiðsluráð sér
um öflun þeirra.
SIGLUFIRÐI, 15. des. —- I gaer
var versta veður, slydda, og NA-
stormur. I gærkvöldi tók að
snjóa og er nú keðjufæri um
alian bæ.
Siglufjarðarskarð er nú lokað.
Það var opnað á sunnudagsmorg-
un, eftir að það var búið að vera
lokað nokkuð lengi, en lokaðist
aftur strax á sunnudagskvöld.
— Guðjón.