Morgunblaðið - 04.03.1960, Síða 8

8
MOTtcrwnr.AÐiÐ
Föstuaagur 4. marz 1960
Erlendir viöburöir -
vikuyfirlit
15 ár frá Ragnarökum
UM þessar mundir eru 15 ár lið-
in síðan herveldi Hitlers var að
hrynja til grunna. Fyrri hluta
marz 1945 voru herir Banda-
manna komnir hvarvetna að
Rínarfljóti. Þann 5. marz tóku
þeir smábæ á vesturbakka Rín-
ar, sem nefndist Bonn. Var hann
einkum frægur fyrir það, að þar
var fæðingarstaður Beethovens.
Þá renndi engan grun í hvaða
hlutverki þessi bær ætti eftir að
gegna í sögu Þýzkalands.
Þann 7. marz náði bandaríski
herinn á sitt vald óskemmdri brú
yfir Rín við Remagen og herlið
fór þegar að streyma yfir fljót-
ið. í austri voru Rússar að fara
yfir fljótið Oder. Stríðinu var að
ljúka. Nú var vissulega illa kom-
ið fyrir þýzku þjóðinni. Niður-
læging hennar var mikil og eng-
inn hafði samúð né miskunn
með henni. Þetta var talið henni
maklegt og þegar hulunni var
lyft af hinum hræðilegu fanga-
búðum náði hatrið, fyrirlitning-
in og ógeðið á Þjóðverjum há-
marki.
Þeir höfðu hersetið næstum
alla álfuna og hvarvetna beitt
ómannlegri hörku og grimmd.
Hringinn í kringum þá voru
þjóðir sem kölluðu á hefnd —
Frakkar, Belgir, Hollendingar,
Danir, Norðmenn, Pólverjar,
Tékkar og jafnvel bandamenn
þeirra, ítalir.
Tillögur voru uppi um að refsa
þýzku þjóðinni í heild svo harð-
lega, að hún legði ekki út í ann-
að slíkt ævintýri. Sumir vildu
skipta Þýzkalandi í mörg smá-
ríki, sem aldrei mættu samein-
ast eða jafnvel að þurrka það út
af landabréfinu og skipta því
upp milli nágrannaríkjanna. Og
Stalin einræðisherra Rússa gerði
það jafnvel að tillögu sinni á
Jaltaráðstefnunni, að nokkur
hundruð þúsund þýzkra liðsfor-
ingja yrðu skotnir í hefndar-
skyni. Leikur varla vafi á að
Stalin sagði þetta í fullkominni
alvöru, sérstaklega þegar þess er
gætt, að Rússar höfðu fyrr í
stríðinu framkvæmt tilefnislaus-
ar fjöldaaftökur á tugþúsundum
pólskra liðsforingja.
Frjálslynd öfl
komast til valda
Ekkert varð úr því, að Þýzka-
landi yrði skipt í mörg mátt-
vana smáríki og yfirleitt báru ná-
grannaþjóðir þeirra ekki fram
neinar landakröfur á hendur
Þýzkalandi. Eina undantekningin
frá því var innlimun stórra
landssvæða í Pólland og land-
skiki í Austur-Prússlandi, sem
var innlimaður í Rússland.
Þýzkaland var hins vegar
lengi hernumið og svo er enn
með hluta þess. Þrátt fyrir hatr-
ið og hefndarlöngunina í stríðs-
lok var meðferð Þýzkalandsmál-
anna yfirleitt miklu skynsam-
legri en verið hafði eftir fyrri
heimsstyrjöldina. Ráðamenn í
Vestur-Evrópu skildu það nú,
sem þeir höfðu aldrei skilið fylli-
lega á dögum Weimar-lýðveldis-
ins, að í Þýzkalandi eins og í
hverju öðru landi, voru ýmis
þjóðfélagsöfl, sem toguðust á um
völdin. Að þessu sinni leituðust
þeir við að styðja með öllum
ráðum hin frjálslyndari lýðræð-
issinnuðu öfl í landinu. Hefur
það borið góðan árangur og orðið
undirstaða gagnkvæms trausts og
vináttu Þjóðverja og hinna vest-
rænu lýðræðisríkja.
Blómlegt atvinnulíf, varð-
veizla persónulegra réttinda og
frjálslegir menningarstraumar
hafa stuðlað að því að gera Vest-
ur-Þýzkaland einn af hornstein-
um vestrænnar menningar og lýð
ræðis. Þátttaka Þjóðverja í efna-
hagssamstarfi og varnarsamstarfi
vestrænna þjóða er bein afleið-
ing af þessum breyttu viðhórf-
um.
Vestur-Þjóðverjar hafa vissu-
lega unnið merkilegt starf við
að koma á fót hjá sér lýðræðis-
þjóðfélagi. Nágrannaþjóðir
þeirra hafa einnig lagt mikið af
mörkum með því að yfirvinna
hatur sitt og tortryggni á Þjóð-
verjum. Enginn skyldi ímynda
sér að þjóðir eins og Frakkar,
Belgir, Hollendingar, Danir og
Norðmenn hefðu séð sér fært
að taka upp það víðtæka sam-
starf við Þjóðverja, sem þær
hafa nú, m. a. á sviði hermála,
ef þær þættust ekki geta treyst
Þjóðverjum.
Þýzkaland hefur Iweytzt
Versta útreið allra fengu Gyð-
ingar á Hitlersárunum, þar sem
ætlað er að nazistar hafi myrt
um 7 milljónir Gyðinga í Ev-
rópulöndum. En nú 15 árum eftir
stríðslok lýsir sjálfur forsætis-
ráðherra ísraels því yfir í
Knesset, þingi ísraels, að Þýzka-
land nútímans sé allt annað en
Þýzkaland Hitlers.
Þannig hefur þróunin verið,
að hvað styður annað, vænleg
innanlandsþróun í Þýzkalandi
og skilningur og sáttavilji í ná-
grannalöndum þeirra. Það er
vafalaust Evrópu og öllum heim-
inum fyrir beztu, að sú þróun og
víxlverkun geti haldið áfram.
Að því þurfa allir skynsamir og
velviljaðir menn að stuðla, en til
þess þurfa menn einnig að skilja
hættur sem steðja að og geta
orðið þess valdandi að þessi
heppilega þróun stöðvist og tor-
tryggnin verði sáttfýsinni yfir-
sterkari.
Hatursherferð
Beaverbrooks
Því ber ekki að neita, að sam-
starfið við Þjóðverja er enn ýms-
um vandkvæðum háð vegna for-
tíðarinnar. Að vísu eru 15 ár liðin
frá lokum heímsstyrjaldarinnar
og mönnum finnst það langur
tími, en það vill stundum taka
enn lengri tímá að gróa yfir sár-
in í hjörtum og tilfinningum
mannanna. Bæði Þjóðverjar
sjálfir og vinaþjóðir þeirra þurfa
að gera sér grein fyrir hættunum
sem felast í þessu.
Tortryggnin í garð Þjóðverja
verður seint upprætt til fulls og
það hættulegasta er, að ýmsir
fjendur þeirra reyna að not-
færa sér þetta, ýfa upp sárin og
halda uppi vægðarlausum áróðri
gegn þeim.
Það er t. d. alláberandi upp
á síðkastið að ákveðin brezk
blöð halda beinlínis uppi hat-
ursherferð gegn Þjóðverjum.
Þetta eru einkum hin svonefndu
Beaverbrook-blöð, sem fyrir
þessu standa, sem eru mjög öfga-
full og þjóðernissinnuð. Það er
eins og þau álíti að heimsstyrj-
öidinni við Þjóðverja sé ekki
lokið.
Ef skyggnzt er nánar bak við
tjöldin sjást hinar annarlegu or-
sakir þessa áróðurs. Aðalorsökin
er sú, að Þjóðverjar eiga nú þátt
í nánu efnahagssamstarfi Ev-
rópuþjóða. Bretar vilja ekki taka
þátt í því samstarfi nema með
því að halda „samveldisaðstöðu"
sinni. Afleiðingin verður að
Bretar eru að einangrast og lok-
ast úti af Evrópumarkaðnum.
Varpa þeir reiði sinni á Þjóð-
verja og er það þó undarlegt,
því að þeir hafa verið tilleiðan-
legri en Frakkar að leyfa Bretum
sérréttindaaðstöðu.
En Þjóðverjar liggja betur við
höggi. Það er auðveldara að rifja
upp sárar minningar um fortíð
þeirra og æsa upp hatur gegn
þeim. Er þetta vissulega hættu-
legur og ódrengilegur leikur.
Speidel-kvikmyndin
Á hinn bóginn er svo haturs-
áróður sá gegn Vestur-Þýzka-
landi, sem kommúnistastjóm
Austur-Þýzkalands dreifir út
með öllum útbreiðsluaðferðum,
bókum og bæklingum, blöðum,
útvarpi og kvikmyndum. Að
undanförnu hefur einn angi þess
arar áróðursstarfsemi færst til
íslands. Kommúnistasamtök hér
á landi hafa fengið austur-þýzka
kvikmynd, sem á að heita sögu-
leg heimild um ævi þýzka hers-
höfðingjans Speidels, er fyrir
nokkrum árum var gerður yfir-
maður landhers Atlantshafs-
bandalagsins í Evrópu. í þessari
kvikmynd er Speidel sakaður um
tvo stórfellda glæpi, að hafa stað
ið fyrir morði á Alexander Júgó-
slavíu-konungi og Barthou utan-
ríkisráðherra Frakka í Marseille
1934 og að hann hafi ljóstað upp
um samsæri þýzkra herforingja
gegn Hitler í júlí 1944.
Það er hægt að fullyrða að hér
er um að ræða staðlausa stafi og
gersamlega falsaðar sakagiftir.
Stjórn Títós í Júgóslavíu er kunn
ugt um, hver stóð að morðtil-
ræðinu í Marseille og hefði vafa-
laust gefið þá skýrslu út, ef Þjóð
verjar hefðu átt nokkurn hlut að
því. Lýsing kvikmyndarinnar af
hlutverki Speidels í 20 júlí sam-
særinu er líka algerlega röng.
Það geta allir sannfærzt um, sem
kynna sér það mál til fulls.
Speidel hershöfðingi var um
tíma setuliðsstjóri Þjóðverja í
París, en framkoma hans var
slík, að hann er einn fárra þýzkra
hershöfðingja, sem Frakkar telja
að hafi óflekkaðan skjöld. Þeir
eiga honum það einnig að þakka,
að fyrirmæli Hitlers um að
sprengja allar Signubrýr og
berjast í París voru höfð að engu.
Svo fráleit er þessi kommúníska
áróðurskvikmynd. Það getur ver
ið að kommúnistum takist um
tíma að falsa sögu Rússlands sam
kvæmt fyrirmælum frá valdhöf-
unum. Hitt verður þeim erfiðara
að falsa sögu annarra ríkja, þar
sem sagnfræðingar hafa aðgang
að heimildum.
Oberlander eða Krúsjeff
Annar liður í áróðursherferð
austur-þýzkra kommúnista eru
sakargiftirnar gegn Oberlánder
flóttamannaráðherra í Bonn-
stjórninni um að hann hafi stað-
ið fyrir fjöldamorðum á Pólverj-
um í bænum Lvov í Galizíu 1941.
Málið er í rannsókn sem stendur
og er leitað vitnisburða fjölda
fólks af þessum atburðum. Það
virðist nú vera ljóst, að þessar
sakargiftir á hendur Oberlánder
eru rangar. Það munu hafa ver-
ið Rússar, sem létu á undanhald-
inu lífláta þetta fólk. Og þá er
það enginn annar en Krúsjeff
núverandi forsætisráðherra Sov-
étríkjanna, sem hefur fyrirskip-
að framkvæmdina, en hann
stjórnaði einmitt öryggissveitum
Rússa í Ukrainu á þessum tíma.
Þannig stendur lygaáróðurinn
stöðugt frá andstæðiiigum hinn-
ar vestur-þýzku lýðræðisstjórn-
ar. Menn verða að hyggja vel að
því, hvaðan ásakanirnar koma og
hver er hinn eiginlegi tilgangur
með þeim. Hann er að sverta
Þjóðverja í augum umheimsins,
spilla því samstarfi sem þegar
hefur náðst og gera tortryggnina
ríkjandi í samskiptum við Þjóð-
verja.
Mistök pg skammsýni
í Bonn
Það er okkar, þeirra þjóða,
sem vilja samstarf og vináttu við
lýðræðissinnað Þýzkaland að
kunna að sjá í gegnum slíkan
lygaóhróður og skilja þær annar-
legu ástæður sem valda honum.
En þá verður um leið að vera
hlutverk Þjóðverja, að hreinsa
sig tafarlaust og skjótt af öllum
slíkum áburði, halda öllu hreinu
og fægðu heima hjá sér, svo að
samstarfsþjóðir þeirra þurfi ekki
að óttast að nein óþrif geti í það
hlaupið. Þeir þurfa stöðugt að
vera á verði um það, að ekkert
það komi fram í fari þeirra, sem
geti vakið réttmæta tortryggni
um að þeim sé ekki viðbjargandi
og þeir hljóti stöðugt að verða
hinir sömu öfgaseggir.
Þegar hakakrossfaraldurinn
kom upp í Þýzkalandi um síðustu
jól, var vissulega mikil hætta á
ferðum. Andstæðingar hins lýð-
ræ.ðissinnaða Þýzkalands reyndu
að notfæra sér þennan hvalreka
til að níða Þjóðverja niður. En
þýzk stjórnarvöld brugðust
skjótt og öruggt við og kváðu
drauginn niður.
Þær ásakanir kommúnista, að
Oberlánder flóttamannaráðherra
hafi stjórnað fjöldamorðum í Pól
landi fá ekki staðizt. Hitt er svo
annað mál, að í sambandi við
könnun á þessum viðburðum hef
Ur ferill þessa manns verið rifj-
aður rækilega upp og kemur þá
í ljós, að hann hefur fyrr á árum
verið framarlega í röðum þýzkra
nazista og ér eitt hið ljósasta
dæmi um tækifærissinna, sem
skiptir um skoðanir eftir því
hvaðan vindurinn blæs. Það er
því hægt að fullyrða, að áfram-
haldandi seta hans í þýzku stjóra
inni þjónar ekki góðum tilgangi.
Af tilliti við samstarfsþjóðirnar
ætti hann að vera þaðan farinn
fyrir löngu.
Sú framkoma vestur-þýzka
landvarnarráðuneytisins að hefja
viðræður við stjórn Francos á
Spáni um birgðastöðvar er líka
mjög skammsýn. Fyrir því hefur
staðið Frans Josef-Strauss land-
varnarráðherra, sem fengið hefur
fyrr á sig orð fyrir einsýni og
þótta. Það var t. d. hann sem
frægur varð fyrir að ofsækja með
öllum ráðum þýzkan lögreglu-
þjón, er stöðvað hafði bíl hans
fyrir of háan hraða. Viðræður
Þjóðverja við Franco einvalds-
herra lýsa furðulegu skilnings-
leysi á viðhorfum Vestur-Evrópu
þjóðanna til fazistastjórnarinnar
á Spáni. Það hlýtur að
vekja sérstaka undrun að
slíkt skuli henda þýzka ríkis-
stjóm sem sett hefur sér það
markmið að vera í öllu full-kom-
in andstæða nazistastjórnarinnar
og tekizt það vel fram að þessu.
Slíkir atburðir mega ekki endur-
taka sig ef véstrænt samstarf á
að haldast sterkt og hreint. Þar
er vissulega mikið í húfi.
Nú eru framundan umbrota-
tímar . í heimsstjórnmálunum.
Fundur æðstu manna stórveld-
anna er á næstu grösum. Eitt að-
alviðfangsefni hans hlýtur að
verða Þýzkalandsmálið. Það er
ófært að enn skuli vera viðhald-
ið skiptingu landsins og enn skuli
ekki hafa verið gerðir friðar-
samningar við Þýzkaland í heild.
Þegar kemur á fundinn er mik-
il nauðsyn, að hinir vestrænu
fulltrúar bregðist ekki hinu nýja
Þýökalandi en standi stöðugir
og sameinaðir um þá sanngirnis-
kröfu, að þýzka þjóðin fái sjálf
að ákveða framtið sína með frjáls
um og óháðum kosningum. Það
er algerlega ósæmandi, að ætla
að svipta hana þesum rétti á
sama tíma og sjálfsagt þykir, að
hinar frumstæðustu þjóðir í Afr-
íku fái að njóta þess réttar.
Þorsteinn Thorarensen.
Enn 15 árum eftir styrjöldina er Þýzkaland eitt stærsta vandamál heimsstjórnmálauna. — Upp-
dráttur þessi sýnir hvernig Þýzkaland er enn limað í sundur.