Morgunblaðið - 05.03.1960, Blaðsíða 3

Laugardagur 5. marz 1960
M O R C V JV B r 4 » 1 n
3
Vorum
sofnuö
HINN heimsírægi sænski rit-
höfundur Artur Lundkvist var
staddur í borginni Agadir,
J>egar jarðskjálftinn skall yf-
ir hana. Hann og kona hans
▼oru sofandi í herbergi sínu
á Mauretania-gistihúsinu í
borginni, en það hús var til-
tölulega nýbyggt og sterklegt
hús, sem stóðst jarðskjálftana
betur en flest önnur í borg-
inni.
Hér fer á eftir lýsing Lund-
kvist á hörmunganóttinni:
Gerði boð á undan sér
Við höfðum rétt nýlega
slökkt ljósið og vorum sofnuð,
þegar reiðarslagið skall yfir.
Hér var eitt aðaltorg Agadir-borgar og nefndist Torg Múhameðs V. Hverfi Evrópumanna í borg-
inni eyðilögðust að %, en hin fátæklegu hverfi Mára hrundu svo að segja algerlega til grunna.
s
þegar reiðarslagið skall yfir
Eiginiega kom jarðskjálftinn
ekki á óvart. Hann hafði gert
boð á undan sér, tólf tímum
áður höfðu menn orðið varir
við vægan jarðskjálftakipp í
Agadir. Hann hlýtur að hafa
verið mjög vægur, því _að við
urðum hans ekki vör. Ég ber
hinsvegar nokkra virðingu
fyrir jarðskjálftum eftir at-
burði sem ég upplifði í Lima
í Perú og við hjónin töluðum
um það að fara frá Agadir
þegar við heyrðum sagt frá
þessum fyrsta jarðskálftakipp.
Jarðskjálftar koma oft hver
á eftir öðrum með nokkru
millibili á milli, og vill þá
þriðji og síðasti jarðskjálftinn
oft vera snarpastur. Ég róaði
hafði í rauninni komið tveim-
ur dögum áöur.
Artur Lund-
kvist lýsir af-
burðunum
í Agadir
En í næsta skipti, sem ég fæ
slíka aðvörun, þá er ég stað-
ráðinn í að hafa hana ekki að
engu. Við skildum hinsvegar
þess að loftið hryndi.
En okkar gistihús stóðst
höggið, jafnvel þótt múrstein-
um rigndi undan þakskegginu
og stórar sprungur kæmu í
veggina. Ég og konan mín
kölluðum hvort til annars og
svo þutum við út að svaladyr-
unum sem snúa út að hafinu.
Hafði hurðin skekkzt og orðið
föst? Við vorum hrædd við að
lokast inni.
Þögn og myrkur.
Fyrir neðan okkur lá strand
gatan og höfnin og allt var
koldimmt. Það var þögn yfir
öllu, eins og borgin hefði
skyndilega þurrkazt út og við
værum þau einu sem eftir
Evrópskt ferffafólk sem slapp á lífi út úr gistihúsi sínu í Agadir. Þaff hefur ekki lengur þak yfir
höfuðiff, en hefur tekizt aff bjarga nokkru af far angrinum.
sjálfan mig og konuna með
þvi, að enn gætum við beðið
róleg meðan annar jarð-
skjálftakippurinn væri ekki
kominn. Ef annar kippurinn
kæmi, þá höfðum við ákveðið
að yfirgefa Agadir þegar í
stað. Seinna var mér sagt að
fleiri aðvörunarkippir hefðu
verið búnir að koma. Sá fyrsti
þegar í stað, hvað hér var á
seiði, þegar gólfið í hótelher-
berginu fór að ganga í bylgj-
um og stóri klæðaskápurinn í
svefnherberginu kastaðist
með braki og brestum á gólf-
ið og speglarnir á honum
brotnuðu í þúsund mola. Ég
hijóp fremur ósjólfrátt en af
hugsun að útveggnum og beið
lifðu.
Svo heyrðum við smámsam
an færast líf í hótelið okkar.
Gestirnir leituðu óttaslegnir
út á gangana. Hvergi var ljós
að fá og fólk þorði varla að
hseyfa sig. Fólk gat ekki vitað
nema gólfin væru hrunin.
Svo kom þýzk kona úr
næsta herbergi og hafði með
sér vasaljós. Við bjarmann frá
því gátum við þreifað okkur
niður í afgreiðslusalinn. And-
dyrið var lokað. Yfir aðaldyr-
unum úti hafði verið stórt
steinsteypt skyggni og hafði
það hrunið og lokað útgöng-
unni. Undir steinsteypuhnull-
ungunum hafði fólk kramizt
Við heyrðum kveinið í því, en
gátum ekkert gert til að
hjálpa því.
Fólkið tíndist síðan út gegn
um glugga á neðstu hæð. Hót-
eleigandinn og starfsfólkið
komu nú fram með lugtir og
við ráfuðum hrædd og ringl-
uð niður að ströndinni. Þar
sátum við frá miðnætti og
þangað til lýsti af degi. Allir
Svíarnir sem höfðu verið í
hótelinu höfðu bjargazt, en
við vorum klæðlaus. Við sát-
um þarna í náttfötum og bað-
sloppum. Margir höfðu stokk-
ið berfættir yfir glerbrot.
Vínbirgffir sóttar.
En jarðskjálftinn megnaði
ekki að eyða umhyggju gest-
gjafans fyrir gestum sínum.
Hann klifraði aftur inn í hótel
og kom út aftur með fangið
fullt af áfengisflöskum af
barnum.
Konjakssjússinn dró bæði
úr kuldanum og skelfingunni.
Við hnipruðum okkur saman
í næturkulinu. Yfir allri borg
inni hvíldu þung rykský með
kalkfnyk, sem var óþægilegt
að anda að sér og gaf í skyn
hina hræðilegu eyðileggingu.
Þögnin var verst fyrstu
klukkustundirnar. Við vissum
ekki hvað hafði gerzt og undr
uðumst það að ekkert lifandi
var á kreiki. Við heyrðum
veik neyðaróp úr hverfinu
fyrir ofan gistihúsið. í því
bjuggu mestmegnis Márar.
Einn maður sást hlaupa þar
um, heltekinn af skelíingu og
hrópaði hann eitthvað á arab-
isku.
Andvörp og kveln.
Það var fyrst með morgnin-
um, sem fólk kom til okkar
niður á ströndina. Márakonur
með slæðum fyrir andntinu
komu og settust niður hjá okk
ur og eintóm andvörp og sorg-
arvein settu undarlegan svip
á staðinn. Kona ein settist rétt
hjá okkur og hélt áfram svo
klukkustundum skipti að
Framh. á bls. 14.
SIAKSTEIIVAR
Enn kveinka J lir sér
Enn kveinka Tímamenn sér
undan hinni hreinskilnislegu á-
drepu Jónasar Péturssonar, al-
þingismanns, sem vakti athygli á
hráskmnaleik og tvöfeldni Fram-
sóknarmanna í sambandi við á-
kvörðun búvöruverðsins. Jónas
Pétursson dró enga dul á
þá staðreynd, að Framsókn-
armenn á.ttu enga ósk heit-
ari en aff geta spillt öllu sam-
komulagi um búvöruverðiff. Þess
vegna vildu þeir aff Alþingi sæti
fram yfir 15. desember, en þá
áttu bráffabirgðalög minnihluta-
stjórnar Alþýðuflokksins um bú-
vöruverffiff aff falla úr gildi.
Timinn spyr í gær, hvort þaff
sé skoðun Jónasar Péturssonar,
aff Alþingi íslendinga spilli fyr-
ir samningum milli stétta eða
annarra aðila í þjóðféiaginu?
Tímamenn spyrja hér eins og
álfar út úr hól. Allir vita, aff
pólitískt háarifrildi á Alþingi
eykur ekki möguleika á sam-
komulagi í viðkvæmum deilu-
málum. Þess vegna var einmitt
frestun Alþingis þýðingarmikill
liffur í viðleitninni til þess aff
koma á sáttum milli framleiff-
enda og neytenda. Og þær sættir
tókust, vegna þess að hvorki full
trúar framleiffenda né neytenda
létu Framsóknarmenn æra sig.
Biðja um sannanir
Þá spyr Tíminn, hvaða sann*
anir séu fyrir því, að leifftogar
Framsóknarflokksins hafi reynt
aff spilla fyrir samkomulagi í 6
manna nefndinni.
Þær sannanir getur hreinlega
að líta á blaðsíffum Tímans. Þar
var fariff meff alls konar þvætt-
ing og illmæli dag eftir dag, ein-
mitt á þeim tíma, þegar sátta-
umleitanir stóðu yfir. Þessi
heimskulegu skrif Tímans voru
vitanlega runnin undan rifjum
Ieiðtoga Framsóknarflokksins.
Nei, Tímamenn komast ekkl
fram hjá því, aff ríkisstjórnin
hefur með farsælli forystu sinni
ráðið miklu vandamáli til lykta.
Samkomulag liefiur tekizt um nýj-
an verðlagsgrundvöll landhúnað-
arafurffa, fulltrúar bænda og
neytenda komust sameiginlega að
þessari niffurstöðu og margt
bendir til þess aff frambúffar-
grundvöllur hafi veriff Iagffur aff
góðu samkomulagi þessara aðila
um verfflagsgrundvöllinn. Er þaff
ekki sízt þýðingarmikiff fyrir ís-
lenzka bændur.
Er það fjandskapur
við æskuna?
Sýnir það virkilega fjandskap
viff islenzka æsku aff benda á það,
að þjóffinni sé þörf á almennari
þátttöku hennar í framleiðslu-
störfum í þágu atvinnuvega henn
ar? Svo mætti ætla af skriftim
kommúnistablaðsins undanfarna
úaga.
Allir viti bornir Islendingar
vita, aff eitt meginvandamál okk-
ar í dag er einmitt þaff aff okk-
ur skortir fólk til framleiðslu-
starfa. Við höfum undanfarin ár
þurft aff flytja inn hundruff
manna, karla og kvenna, til þess
aff hægt sé aff reka Hskiskipa-
flota okkar og vinna úr afla hans.
Þessu útlenda fólki hefur svo orð-
iff aff borga kaup í erlendum gjald
eyri.
Vitanlega ríffur þjóðinni ekki
á neinu meira en aff geta haldið
rekstri framleiðslutækja sinna í
fullum gangi meff eigin mannafla.
Góð og fullkomin menntun æsk-
unnar er sjálfsögff og nauðsynleg.
En því aðeins getur þjóðin staðiff
undir fullkomnu skólakerfi að
framleiðslutæki hennar séu rekin
á heilbrigðum grundvelli. Þaff er
vissulega ekki sízt í þágu æsk-
unnar að svo sé.