Morgunblaðið - 05.03.1960, Blaðsíða 14

14
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 5. marz 1960
/ fáum orbum sagt
Elamhald af bls. 9.
Ég hef sennilega komið við eina
og eina sögu.
— Er ekki bezt þú segir mér
svo sem eins og eina?
— Á ég að gera það?
— Hví ekki?
Þegar frú Theodóra hafði tekið
undir bón mína, sagði Ólafur frá
Elliðaey, eftirfarandi sögu:
— Þegar ég fór frá ísafirði
1915, átti ég forláta fagra skamm-
byssu, nikkeleraða og fagurglamp
andi. Hún var með sjö skotum.
Þegar ég kom til Elliðaeyjar flutt
ist ég fyrst inn í gamla bæinn,
sem var með þykkum moldar-
veggjum, þó stofan væri alþiljuð.
— Og draugagangur mikill,
greip frú Theodóra fram í.
— Já — já, það vantaði ekki,
sagði Ólafur, þar hélt til gamall
maífur.
— Hver var það, spurði ég.
— Ég veit það ekki, sagði frú-
in, en okkur var sagt það væri
gamall niðursetningur og héti
Brandur. Steindór hét bóndinn,
sem bjó í Elliðaey, þegar við
komum þangað. Faðir hans hét
Magnús og hjá honum hafði
Brandur gamli verið.
Jón lóss, sem svo var kallað-
ur, var bróðir Steindórs og heima
gangur hjá okkur, því oft beið
hann hjá okkur eftir skipum, sem
bann lóssaði inn í Stykkishólm.
Ekki var nú símanum fyrir að
fara í þá daga. Stundum var
hann hjá okkur nokkra daga. Hjá
okkur var ennfremur piltur, sem
Halldór hét ísleifsson og var
skyggn talsvert. Hann var indæll
maður og var lengi hjá okkur.
Jón hló stundum, þegar Halldór
sagði að hann hefði séð Brand í
gamla bænum. Þar voru hafðir
hrútar, og þegar Halldór gaf þeim
fóður á kvöldin, sá hann gamla
manninn sitja í torfgaflinum,
alltaf á sama stað og eins klædd-
an. Þegar Halldór var að segja
Jóni lóss þetta, sagði Jón alltaf:
— Það er von. Rúmið hans var
grafið inn í gaflinn, sem var af-
ar þykkur, sagði hann. Þó Jón
hafi hlegið trúði hann þessu nú
samt. Hann var mjög skemmti-
legur karl hjálplegur og lagaði
fyrir mig silfrið og ýmislegt
fleira, því hann var handlaginn
og kunni bæði silfur- og úrsmíði.
Hann vissi dauða sinn fyrir.
Hann kom til mín og sagði: —
Jæja, Teodóra mín. Nú skaltu
tína til allt sem þú þarft að láta
mig lagfæra. Ég gerði það og
næst þegar hann kom, var hann
með allt dótið viðgert, sem var
heldur óalgengt, því það lá oft
löngum hjá honum.
Svo ég segi:
— Þessu hefur ekki legið svona
á, Jón minn.
Hann svaraði: — Það er bezt
að ganga frá þessu sem fyrst. Það
er aldrei að vita hvort maður
kemur nokkurn tíma aftur.
Ég tók þetta auðvitað eins og
hvert annað fleipur hjá karlin-
um, en þetta var síðasta ferð
hans, hann kom aldrei aftur, því
hann dó tveimur dögum síðar.
— En heyrðu Ólafur, þú varst
ekki búinn með söguna þína?
— Nei, svaraði Ólafur og hélt
nú áfram: Ég lét búslóðina inn
í gamla bæinn og skammbyssuna
á kommóðuna. Steindór bóndi var
að flytja burtu þennan dag og
vinir hans hjálpuðu honum að
bera dótið í bátinn en Eggert heit
inn Eggertsson, stefnuvottur hér
í bæ og mikill vinur minn síðar,
sat inni í stofu og drakk með mér
kaffi. Ég sá hann gaf skámm-
byssunni auga, þar sem glamp-
aði á hana á kommóðunni. Þetta
var alvarleg stund fannst mér
og ég man við vorum mjög há-
tíðlegir og þéruðumst upp í há-
stert. Ég var annars hugar, því
ég var að hugsa um að koma því
í verk að grafa grunn að nýju
íbúðarhúsi. Þá segir Eggert upp
úr eins manns hljóði: —Hvað er
petta, hvað er þetta? og bendir
á skammbyssuna. Ég segi þetta sé
skammbyssa. Hann segir: — Ætli
það sé hægt að drepa með henni?
— Hvort ekki er, segi ég og um
leið set ég tvö skot í byssuna og
hleypi af rétt við vangann á hon-
um í moldarþilið, svo stofan fyll-
ist af reyk.
— Já, rétt við vangann á hon-
um, sagði frú Theodóra. Þetta er
ljót saga, og þú mátt ekki segja
hana.
Ólafur sagði:
— Jú — jú, Eggerti hefði alveg
verið sama.
— Og hvernig fór, spurði ég.
— Hann bara stóð upp, sagði
Ólafur, og kvaddi mig hljóðlega.
Hann hélt þessi ókunni maður
væri ekki með réttu ráði.
Frúin sagði:
— Það var nú von, en prúð-
mennskan að segja ekki eitt orð,
bara standa upp og kveðja.
Ég sagði:
— Þú minntist áðan á draug.
Hefur þú nokkuð séð? Ertu kann-
ski skyggn?
— Skyggn? Nei. Ja — jú, ég
hef einu sinni séð draug hér í
Reykjavík.
— Það var vel sloppið, sagði
ég, hvar?
— Inni við Elliðaár, en það
var svo sem ekkert.
— Það hafði samt mikil áhrif
á þig, sagði frú Theodóra.
— Horfði hann á þig, spurði ég.
— Nei, hann hafði ekki svo
mikið við mig.
— Hvenær var þetta?
— Mig minnir þetta hafi verið
seinni part febrúar 1948. Það var
nýsnævi yfir öilu og tunglskin,
sem sagt: draugalegt. Hann
kom gangandi niður Ártúns-
brekku og stikaði stórum, hvarf
síðan niður í nýgrafinn grunn
toppstöðvarinnar. Ég ætlaði að
heilsa- upp á hann, en þegar ég
kom að grunninum, var hann
hvergi að sjá og engin spor.
— Hvað gerðirðu, þegar þú
sást engin spor?
— Ég varð hræddur, ætli það
ekki?
— Hefurðu oft orðið hræddur?
— Nei, ekki beinlims hræddui-,
en þó þessa nótt, enda ekki alicaf
góður á taugum.
— Þú hefur séð hann vel,
spurði ég.
— Ég sá hann glöggt, það var
svo skjannabjart.
—- En hvað varstu að gc-ra
þarna um hánótt?
— Ég var vaktmaður í grunn-
inum. En heyrðu góð;, — á ég
ekki heldur að kenna þér tvær
vísur eftir hana Herdísi sltáld-
konu. Við fórum einu sinni í
skemmtiferð inn að Staðarfelli
til að skoða staðinn og heilsa upp
á Sigurborgu Kristjánsdóttur,
skólastýru.
— Og fengum fjarska vont
veður, skaut frúin inn í.
— Ojæja, svona gerruvind,
sagði Ólafur, það var ekki sjó-
bára, heldur vindbára og Bjarn-
arhafnaifjall hvarf, þegar komið
var niður í öldudalinn, það þyk-
ir vist ekki mikið, en Herdísi varð
nóg um. Þá orti hún:
Vélin knýr með krafti sin
karfamýri bláa,
fallega stýrir frænka min
fögru dýri ráa.
Klýfur skeiðin kaldan ver,
hverfa heiðabörðin,
úfin leiðin ægir mér
yfir Breiðafjörðinn.
Já, þetta orti hún til Theodói-u
á þessari sumarferð 1928. Herdís
var systir Maríu, móður Theo-
dóru, sem varð 100 ára í fyrra-
sumar eins og þú manst.
— Já, alveg rétt! En þú hefur
ekkert orðið hræddur, Ólafur,
var það?
— Ætli það ekki? Ég hef aldrei
verið sjóveikur, en sjóhræddur
er ég. Það hefur sennilega bjarg-
að mér, því annars hefði ég flan-
að út í einhverja vitleysuna og
sæti ekki hér.
M.
— Vorum sofnuð
Frh. af bls. 3.
vagga barni sínu er hún hélt í
faðminum. Við gátum ekki
séð nein lífsmerki með barn-
inu. Ef til vill hafði það beðið
bana, þegar hús þeirra hrundi,
án þess að móðirinni hefði
tekizt að skilja það í allri
skelfingunni. Hundar sem áttu
engan húsbónda lengur ráfuðu
í kringum okkur.
Mári nokkur sagði mér, að
hundur hans hefði bjargað
allri fjölskyldunni. Rétt áður
en jarðskjálftinn reið yfir
hafði hann farið að ýlfra og
krafsa við útiyrahurðina. Öll-
fjölskyldan hafði farið á eft-
ir honum og sloppið rétt um
leið og kippurinn kom.
Heil hverfi hrundu
Það var fyrst þegar birti
sem við fengum hugmynd um
það hve gífurlegt tjónið hafði
orðið. Allt hvertið upp af
gistihúsinu hafði hrunið til
grunna.
Ég gat ekki séð að neitt
björgunarstarf væri unnið um
nóttina. í þessu kolamyrkri
var ekki einu sinni hægt að
fá hugmynd um, hve víðtækt
tjónið hefði orðið. Fyrstu
merkin um hjálp voru áð
nokkrir herbílar komu og óku
um göturnar sem voru fullar
aí braki.
Frestaðu ekki til morguns
sem þú getur gert í dag
Skyrtur
Bindi
Sokkar
Nærfatnaður
Náttföt
Snyrtivörur (herra)
Vestispeysur Samfestingar
með V hálsmáli Nankinsbuxur
Vestispeysur Kakhi-buxur
hnepptar eða Vinnublússur
með rennilás Vinnujakkar
Skíðapeysur bláir og brúnir
Orlon-peysur Vinnusloppar
Ullartreflar hvítir og mislitir
Höfum enn flestar stærðir af
gæruskinnsfóðruðum kúldaúlpum
Fyrir konur og karla á gamla verðinu
Ytra byrði fyrir dömur og herra
Margar gerðir af barnaúlpum
Kuldahúfur drengja
Vinnu- og Sportskyrtur
Skyggnishúfur
margar tegundir
Vinnuhúfur
Nankin og Kakhi
Vinnuvettlingar
margar gerðir
og tegundir