Morgunblaðið - 11.01.1961, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 11. jan. 1961
MORGZJNBLAÐIÐ
11
Haraldur Böðvarsson:
Sveltur sif jandi kráka
en fljúgandi fær
EG LAS m. a. um hátíðamar æfi-
sögu Jóns oddssonar skipstjóra,
útgerðarmanns og stórbónda.
Þessi saga er hetjusaga, dugnað-
ar, ráðvéndi og hreinskilni,
hún skilur eftir í huga manns
mikil og margþætt umhugsunar-
efni, sem hverjum heilbrigðum
manni er nauðsynlegt. Sagan er
skrifuð af Guðmundi G. Hagalín
og lofar verkið meistarann. Þessi
saga á skilið að vera lesin upp
til agna á hverju heimili í land-
inu og skólaæskan ætti að fá
hana í hæfilegum skörnmtum í
skólunum. Þetta er Islendinga-
saga tuttugustu aldarinnar, sönn
og ómenguð.
Eg las grein í Alþýðublaðinu
13. des. sl. með fyrirsögninni:
„Nú verður einhver fokvondur“.
Þar er spurt: Er íslenzk útgerð
að drepa sig á óhófi? Eru ís-
lenzkir útgerðarmenn ■— og sjó-
menn of heimtufrekir á tækin?
Eru þeir að ausa milljónum í
sjóinn? Alþýðublaðið býður
mönnum að leggja orð í belg, en
ég hefi hvergi séð nein skrif í
blöðum vegna þessárar greinar,
nema grein Halldórs Jónssonar
5. þ.m. í Mbl.; ég ætla ekki að
svara henni beinlínis vegna þess
að henni er beint til formanns
LIU í Reykjavík.
Síldveiði
Haustvertíðin brást hrapalega
hjá öllum þeim bátum, sem voru
með reknet og einnig hjá þeim
sem ekki höfðu réttar herpinæt-
ur og annan nauðsynlegan útbún-
að. Frá Akranesi voru gerðir út
21 bátar á síldveiðar, 5 bátar
voru með réttar nætur og kraft-
blökk en aðeins tveir með olíu-
drifið spil á bómunni. Afli þess-
ara 5 báta til 17. des. var samtals
41,739 tunnur síldar, þar af Höfr-
ungur II. 11,560 tunnur og Sig-
urður 9,608 tunnur. Þessir tveir
höfðu bómuspil, hinir þrír: Sigur
von 7,890 tunnur, Höfrungur
6361 tunnur, en hann tapaði
tveim afladögum vegna bilunar á
spili, Sveinn Guðmundsson
6.320 tunnur. Svo kemur sjötti
báturinn, Böðvar 3633 tunnur, en
vertíðin var hálfnuð þegar hann
fékk rétta nót, þá koma 15 bát-
ar, sem öfluðu samtals 4,952 tunn
ur, eða að meðaltali 330 tunnur
hver. Allir bátarnir voru með
Radartæki, dýptarmæla, talstöðv
ar o. s. frv. Þarna eru staðreynd-
ir, sem tala. I misjöfnu skamm-
degisveðri verður að hafa full-
kominn útbúnað ef nokkur ár-
öngur á að nást. Bátur sem hefur
kraftblökk og bómuspil getur háf
að og kastað nótinni 2—3 sinn-
um á meðan hinn sem ekki hef-
ur þennan útbúnað aðeins einu
síldin var, hafi verið rétt skil-
yrði, eða um 6 stig og stóra síld-
in var fyrir neðan þá smáu. Þeir
bátar, sem höfðu hæfilega djúp-
ar nætur 45—50 faðma djúpa,
náðu niður til sdldarinnar en
hinir ekki. Þeir, sem hafa ekki
kraftblökk verða að tosa nótinni
inn af handafli og það er ekki
hægt nema í tiltölulega góðu
veðri, ef misjafnt er veður og
mikið er af síld í nótinni, getur
hún tapazt með veiðinni í — en
þar sem kraftblökkin er, gengur
allt eins og í sögu. Oll undra-
tækni, gúmmíbátur, radar, dýpt-
armælir, talstöð, kraftblökk,
bómuspil o. s. frv. eru svo sjálf-
sögð tæki í fiskibáta, að það á
ekki að þurfa neina prédikun
þeirra vegna. — Síldveiðin í
haust var aðallega á svæðinu við
Reykjanes, en þar eru sker og
boðar, sem eru mjög hættulegir,
en með góðum Radartækjum er
hægt að forðast þá þótt myrkur
sé og ekki sjái með berum aug-
um út fyrir borðstokkinn, þar að
auki sýnir þetta tæki nákvæm-
lega vegalengd frá landi. Þeir
sem tala um heimtufrekju á tæk-
in í þessu sambandi, vita ekki
hvað þeir eru að gaspra um.
Neyðin kennir natkri konu að
spinna. Það er staðreynd, að und
anfarin ár, hafa menn eytt meira
í veiðarfæri, og á ég þar sér í
lagi við þorskanet, heldur en
komast hefði mátt af með. Sama
er að segja um vélar í bátana, þar
kemur líka oft fyrir að menn
spari sér til tjóns, því vandrat-
að er meðalhófið. Nú sjást þess
greinileg merki að fólk er farið
að spara, en öllu verður að stilla
í hóf.
Meðferð aflans
Allir ættu að vera sammála
um það, að mjög áríðandi er að
vanda sem bezt alla meðferð á
fiski og síld frá því aflinn kem-
ur úr sjónum og alla leið inn á
matborð neytandans. Notkun
skelíss eða smámulinsíss í bátum
og skipum er veigamikið atriði til
þess að fyrirbyggja skemmdir á
fiski og síld, en þetta er miklum
vandkvæðum bundið í litlum
bátum, en þó lærist það eins og
annað ef ákveðinn vilji er fyrir
hendi.
Gæðamat á fiskinum þegar á
land kemur og verðlagning á vör
unni eftir gæðum, er mjög mik-
ilsvert atriði og hefði mátt byrja
fyrr á þessu. En hér verður að
fara að öllu með réttum skiln-
ingi — án allra öfga.
Saltsíldarmat o. fl.
Eg var einn meðal þeirra, sem
söltuðu síld Norðanlands sl. sum-
sinni. Þeir, sem ætla sér að gera ar og var í hópi þeirra óánægðu,
út báta á síldveiðar SV-lands í sem blöskraði valdbeiting síldar-
skammdeginu geta ekki vænzt útvegsnefndar, sem bannaði sölt-
góðs árangurs nema tæki og veið
árfæri séu í bezta lagi.
Síldveiðin í reknet brást svo
gersamlega, vegna þess að mest-
úr hluti síldarinnar var svo smá
að hún smaug í gegnum möskv-
ona og í öðru lagi vegna þess að
hún hé.t sig það djúpt að netin
náðu ekki niður til hennar og er
því um kennt að sjórinn, þ. e.
efstu 20 faðmarnir hafi verið um
un á góðri síld, þar til í óefni
var komið. Einn saltandi fór þó
ekki eftir fyrirmælunum og salt-
aði um 1000 tunnur í landi —
síðan kom í ljós að kaupendur
kepptust um að fá þessa síld. Eg
stóðst heldur ekki mátið og lét
salta í nokkur hundruð tunnur
og fékk fljótlega tilboð um kaup
frá Danmörku fyrir sama verð og
Svíar greiddu og var beðinn um
um leyfi nefndarinnar fyrir þess-
um 20 tunnum og tjaði henni að
hún mætti vera útflytjandi óg
andvirðið kæmi til hennar. Svar-
ið var nei og aftur nei. Það kom
vörubifreið frá Akranesi með
síldarnót til okkar norður og not-
aði ég tækifærið og sendi heim
20 tunnur af þessari síld og hélt
ég að þetta mundi lagast í þóf-
inu og leyfið yrði veitt síðar og
ég fengi að senda þetta lítilræði.
Brátt fóru að koma tilboð frá
kaupendum í haustsíldina mína
og síðast varð að skipta þessu
lítilræði milli margra. En nefnd-
ar 20 tunnur var-ð ég að senda
með Brúarfossi fyrir jól til Siglu
fjarðar aftur, til þess að umskip-
ast í Tungufoss, sem tók þær
rétt fyrir áramótin til Svíþjóðar,
að ég held. Eg hefi enga hugmynd
um fyrir hvaða verð síldin hefur
verið seld og hvenær ég fæ and-
virðið, en eitt veit ég, síldin var
í banni og þess vegna fékk ég
ekkert lánað út á hana eins og
venja er til. Eg get ekki að því
gert að mér finnast þessar aðfarir
of öfgakenndar. — Væri ekki
hægt að finna lýðræðislegri að-
ferð á síldarsölunni t. d. að við-
hafa sömu aðferð og með skreið,
fiskimjöl, lýsi o. fl. þannig að
útflutningsnefndin þ. e. viðskipta
málaráðuneytið ákveði lágmarks-
verð á saltsíldinni og leyfi salt-
endum að selja a. m. k. einhvern
hluta af framleiðslu sinni án
milligöngu nefndarinnar og þá
sérstaklega ef viðkomandi getur
selt fyrir hærra verð, heldur en
nefndin.
Fjármálin
i?að er kunnara en frá þurfi að
segja að útgerðin hefur verið í
miklum þrengingum vegna fjár-
skorts, en þó hefur mikið ræzt
úr hjá mörgum, vegna aðgerða
ríkisstjórnarinnar og þegar stofn-
lánadeildin hefur innt af hendi
hlutverk sitt með löngum lánum
og góðum vaxtakjörum, þá má
segja að þessu sé borgið, ef þessi
lán verða það rífleg að menn
geti með þeim greitt upp okur-
lán og vanskilaskuldir, sem nú
hvíla þungt á mörgum. En ef
aflinn bregzt úr sjónum, þá duga
hvorki þessar aðgerðir né aðrar.
Suður-Ameríku eða unninn I
skreið fyrir Afríku, þá getur hún
talist gæðavara þar, ef vel tekst
verkunin, en samt sem áður er
nauðsynlegt að kappkosta að gera
vöruna sem allra bezta, enda
fæst meira verð venjulega fyrir
góða vöru. Sama máli gegnir um
síldina, einn markaður vill að-
; eins það bezta, en svo eru aðrir
| sem gera sér að góðu lakari vör-
J una. Þess vegna er það mikils-
vert atriði, þegar afli — hvort
það er síld eða annar fiskur —
að hann sé nýttur sem bezt -— þ.
e. að gert sé úr honum eins mik-
ið verðmæti og kostur er. Okkur
Islendingum nú á dögum almennt
séð, er ekki sú dyggð i blóð bor-
in að nýta sem bezt, það er okk-
ur ''erst í hendur.
Akureyrarsíld
Það er verið að básúna í út-
varpi og blöðum hina miklu veiði
á Pollinum og nærliggjandi
VörugæSi
Eins og alkunnugt er, eru sum-
ar þjóðir t. d. Bandaríkin, Hol-
land og Svíþjóð, mjög vandlátar
og gera miklar kröfur til vöru-
gæða og þýðir því ekki að bjóða
þeim nema það bezta og svo mun
hafa verið gert. En svo er það
lakari varan sem hefur fundið
náð hjá öðrum þjóðum, hún á
líka rétt á sér. T. d. úrgangs- ’ grunnum af smásíld (kræðu)
fiskur nr. 3 og 4, ef hann er salt- innst í Eyjafirði og síðast sagt
aður og hertur fyrir Kúbu og, Framhald á bU. 17.
3 7700
verður símanúmer obkar framvegis. Raftækjavinnustofa HAUKS og ÓLAFS Ármúla 14.
Símanúmer mitt er framvegis
36841
SAUMASTOFAN ÞÓRSGÖTU 1
Jóhanna Þórðardóttir
Símanúmer okkar verður framvegis
37713
Prjónast. Peysan Bolholti 6
DIESELVELAR 3-2000 hestófl.
Útgerðarmenn
9 stiga heitur, en neðar, þar sém 20 tunnur sem sýnishorn. Eg bað
Getum afgreitt strax frá verksmiðju
eftirfarandi DEUTZ bátavélar.
1 stk. 435 HA DEUTZ bátavél, SBA6M 528
1 stb. 290 HA DEUTZ bátavél, SA6M 528
Vélunum fylgir skiptiskrúfa og annar
fullkominn útbúnaður til niðursetn-
inga.
HLUTAFELAGIÐ HAIVIAR

ZJatmkrem wcd pí p&rntyntubr<\glíí
......... . ^nyvvvvNr^ffrrosíJt lcynír s'tr ckhí%
simí 15355