Morgunblaðið - 14.01.1961, Blaðsíða 10

10
MORGUNITLAÐIÐ
Laugardagur 14. jan. 1960
JWtrgaiitMaMI)
Utg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Rit.stjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
I
ERU LÍKUR TIL VERKFALLA?
INS og kunnugt er, hafa'
allmörg sjómannafélög
kunngert að þau muni efna
til verkfalls nú um helgina
eða upp úr henni, ef samn-
ingar hafa ekki tekizt um
kjör bátasjómanna. Þessar
verkfallsboðanir eru gerðar
að ósk sjómannasamtakanna
innan ASÍ. Þá hafa Dags-
brúnarmenn einnig óskað
viðræðna við Vinnuveit-
endasambandið um nýja
kjarasamninga, en Dagsbrún
hefur verið með lausa samn-
inga um langt skeið.
Harðvítug og langvarandi
verkföll eru eitthvert hið
mesta böl, sérstaklega fyrir
efnaminna fólk. Þess vegna
er eðlilegt, að sú spurning
sé ofarlega í hugum manna:
Verða verkföll?
Þegar þetta er ritað, hefur
ekki náðst samkomulag milli
samninganefnda ASÍ og LÍÚ
og því ekki hægt að svara
með vissu, hvort einhver
verkföll verði á bátaflotan-
um. Sjómenn og útvegsmenn
á Suðurnesjum hafa hinsveg
ar náð samkomulagi, sem að
vísu hefur ekki verið stað-
fest af almennum fundi sjó-
manna, en þar hafa þó eng-
in verkföll verið boðuð.
ÖLVUN VIÐ
AKSTUR
QLVUN við akstur bifreiða
eru alltof tíð brot hér á
landi. Margir menn fara á
einkabílum til vina sinna
eða á skemmtistaði, þar sem
þeir vita fyrirfram, að þeir
muni neyta áfengis og aka
bifreiðunum síðan heim.
Á sama tíma kvarta leigu-
bílstjórar yfir því, að þeir
hafi ekki nægilegt að gera
og er það út af fyrir sig ekki
óeðlilegt, því að kunnugir
telja, að fleiri leigubifreiðir
séu í Reykjavík en nokkurri
annarri borg af sömu stærð.
En á einn hátt kynnu leigu-
bifreiðastjórar að geta aukið
nokkuð tekjur sínar og jafn-
framt stuðlað að nauðsyn-
legum umbótum.
Væri ekki reynandi fyrir
einhverja bifreiðastöðina að
minna rækilega á það að
gjaldið fyrir það að skjótast
milli bæjarhluta væri 30—40
krónur og það væri ekki of-
borgun fyrir það að þurfa
ekki að hætta á að aka eftir
að neytt hefði verið áfengis.
Ýmislegt bendir og til
þess, að ekki sé yfirvofandi
hætta á langvinnum eða víð-
tækum verkföllum. Almennt
er viðurkennt, að hagur út-
vegsins sé með þeim hætti,
að hann geti ekki staðið
undir stórvægilegum launa-
hækkunum og þess vegna sé
tilgangslaust fyrir sjómenn
að bera þær fram. Á hinn
bóginn hafa útvegsmenn fall
izt á að gera nýja samninga
á grundvelli hins nýja fisk-
verðs, þannig að hlutur
hvors aðila um sig af heild-
araflamagni, útvegsins og sjó
manna, verði sá sami og áð-
ur. Ber því í rauninni ekki
ýkja mikið á milli þess, sem
útvegsmenn bjóða og þess,
sem sjómenn geta gert sér
einhverjar skynsamlegar lík-
ur til að ná fram.
ÚTFLUTNINGUR
HÚSGAGNA
í yfirlitsgrein um iðnaðar-
málin á árinu 1960, sem
birtist hér í blaðinu í gær,
var þess getið, að offram-
leiðslu gætti í einstaka iðn-
grein miðað við innanlands-
markaðinn. Var húsgagna-
iðnaðurinn tekinn sem dæmi
í þessu sambandi.
Á undanförnum árum hef-
ur mikil þensla verið í hús-
gagnaframleiðslunni, hús-
gagnaverzlunum hefur fjölg-
að mjög og hinar eldri
stækkað. Vegna hinnar
miklu samkeppni á þessu
sviði hafa íslenzk húsgögn
lækkað nokkuð í verði, en
þó einkum orðið mun betri
og fallegri en áður.
Hinu er svo ekki að leyna,
að stjórnarandstæðingar virð
ast óðfúsir að efna til póli-
tískra verkfalla, þar sem
kjörin sem slík skipti ekki
máli. Við höfum þó ástæðu
til að ætla, að þeir telji sig
ekki tilbúna til slíkra átaka,
og fréttirnar af hörmungun-
um í Belgíu eru sízt fallnar
til að örva menn til þeirra.
Að öllu samanlögðu er því
ekki ástæða til að búast við
alvarlegum vinnustöðvunum,
á næstunni að minnsta kosti.
Húsgögn eru mikið seld
landa á milli og hafa Danir
haft forystu um slíkan út-
flutning. Munu þeir selja
mest til V-Þýzkalands og
Bandaríkjanna. Svíar, Norð-
menn og Finnar keppa mjög
við frændur sína á þessum
mörkuðum og nú hafa ís-
lenzkir húsgagnasmiðir mik-
inn hug á að fylgja fordæmi
þeirra.
íslenzk heimili eru nú yf-
irleitt búin góðum og smekk
Atkvæðagreiðslan um Alsír
SVO sem kunnugt er sigraði
Alsírstefna de Gaulles for-
seta með yfirburðum í kosn-
ingunum, sem fram fóru um
síðustu helgi bæði í Frakk-
landi og Alsír. I Frakklandi
hlaut frumvarp forsetans
75,25% greiddra atkvæða, í
Alsír 68,8% og í frönskum
nýlendum og verndarsvæð-
um 92,4% gildra atkvæða.
Sigur þessi kom mörgum
af helztu stuðningsmönnum
forsetans mjög á óvænt, því
Iegum húsgögnum. Enda hef
ur hinn bætti húsakostur
krafizt mun fjölbreyttari hús
búnaðar en áður var. Góð
húsgögn eru yfirleitt notuð
lengi, oft heilan mannsald-
ur, og því mun húsgagna-
iðnaðurinn hér æ meira
þurfa að byggja á sölr til
nýstofnaðra heimila. Þetta
er eitthvað þrengri markað-
ur en verið hefur og því er
nú orðið svo mikilvægt að
leita nýrra markaða.
Fyrir nokkrum árum hefði
það verið talin fjarstæða að
hugsa til þess, að íslenzk
húsgögn yrðu útflutnings-
vara, en vegna framfaranna,
sem leitt hafa af samkeppn-
inni og þess, að nú hefur
verið tekin upp eðlileg
gengisskráning, þá standa
vonir til, að þetta muni tak-
ast. En samkeppnin á heims-
markaðnum er miklu harð-
ari en hér innanlands. ís-
lenzkir húsgagnaframleið-
endur verða að taka á öllu
sínu, eigi þeir að vera hlut-
gengir í þeirri samkeppni.
Standist þeir raunina, þá
ættu fleiri íslenzkar iðn-
greinar að geta flutt út. Öll
þjóðin mun fylgjast af áhuga
með framvindu þessara
mála, enda verður framtíð
hennar að nokkru leyti und-
ir því komin, hvernig til
tekst.
fáir höfðu spáð honum meir
en 70% atkvæða.
• Fámennur minnihluti
Varðandi sigur de Gaulles eru
flestir sammála um tvennt: 1
fyrsta lagi að forsetinn hafi
fengið verulega traustsyfirlýs-
ingu, sem líklegasti maðurinn til
að koma á friði í Alsír; í öðru
lagi að hægriflokkur þjóðernis-
sinna í Frakklandi, undir forustu
þeirra manna, eins og Jacques
Soustelle, er vilja franskt Alsír,
hafi beðið mikinn ósigur og það
komið í ljós að þetta er mjög fá-
mennur minnihluti.
Hafa kosningarnar því orðið lil
þess að ryðja burt alvariegri
iiindrun á því að samkomulag
náist í Alsír. Enn er þó eftir að
yfirstíga ýmsar tálmanir á leið-
inni til friðar.
• Ýmsar túlkanir
Lagblaðið Le Figaro túlkar
skoðanir hægfara hægrimanna er
það segir að líta beri á sigur
de Gaulles sem stuðning við
Alsír-stefnu hans eingöngu, ekki
allsherjar traustyfirlýsingu á de
Gaulle. Þannig hafi til dæmis
margir kjósendur lagt til hliðar
eigin ágreiningsefni, hvort sem
þau voru fjárhagsleg, svo sem
erfiðleikar bænda, eða stjórn-
málaleg, eins og andstaða gegn
framkomu forsetans gagnvart
þinginu, Atlantshafsbandalaginu
og Evrópu.
Dagblaðið I’Aurore lýsir skoð-
un þeirra, sem lengra eru til
hægri og minnir forsetann á að
með því að fela honum að leita
lausnar á vandamálum Alsír, sé
við því búizt að hann tryggi fram
tíð Evrópumanna í Alsír með
áframhaldandi dvöl franska hers
íns þar í landi.
Hægfara vinstrimenn og mið-
flokkarnir skýra úrslit kosning-
anna á þá lund að þau lýsi ósk
Frakka um skjótan frið í Alsír.
• Gegn „línunni“
Frjálslynda dagblaðið Le
Monde, sem er óháð, segir í rit-
stjórnargrein: Orsökin fyrir því
að svona margir Frakkar, sem
töldu sig hafa fulla ástæðu til
að segja nei, sögðu enn einu sinni
já, er sú að þeir óttuðust að ef
þeir settu ríkisstjórnina í vanda,
frestuðu þeir um ótakmarkaðan
tíma, og ef til vill útilokuðu,
óhjákvæmilegum samningum.
Kommúnistar, sem börðust
gegn tillögum forsetans, segja
hann hafa tapað tveimur og
hálfri milljón atkvæða miðað vi8
þjóðaratkvæðagreiðsluna 1958.
Kommúnistar endurheimtu nú
nokkur af þeim atkvæðum er
þeir höfðu misst í verkamanna-
hverfum Parísar, en bersýnilegt
er að margir þeirra sem venju-
lega kjósa þá, greiddu nú at-
kvæði með de Gaulle, gegn
flokkslínunni.
• Breikka bil
Soustelle, fyrrverandi land*.
stjóri í Alsír bendir á hinn mikla
mun á úrslituaum í Frakklandi
og í Alsír, þar sem meirihlnti
Evrópumanna greiddi atkvæði
gegn de Gaulle og 40% atkvæðia-
bærra manna sat hjá, aðailega
Serkir sem fóru eftir áskorun
leiðtoga uppreisnarmanna. Segir
Soustelle að atkvæðagreiðslan
ha.fi enn breikkað bilið milii land
anna.
AtKvæðagreiðs’.an hefur sann-
að live mikillar hylli de Gaulle
nvtur heima fyrir og sýnt and-
stæðjngum hans meða] Evrópu-
manna og franska hersins í Alsír
að þeir geba vænst stuðning*
meðal almennings í Frakklandi
við nýja uppreisn eða stjórnar-
byltingu.
• Brýn nauðsyn
En þótt de Gaulle hafi styrkt
aðstöðu sína í Frakklandi, bíða
hans margir erfiðleikar í Alsír.
Eftir er að sjá hvort hann gerir
enn eina tilraun til að semja
beint við uppreisnarmenn FLN.
Eitt er víst; honum er það full-
kunnugt að nú er brýnni nauðsyn
á því að ná samkomulagi en
nokkru sinni fyrr.
Ymsar ástæður liggja fyrir þvi
að nú ríður á að ná samningum.
I fyrsta lagi væntir meivihluti
þjóðarinnar pess að forsetinn
grípi til ráðstafana, sem leiði
skjótt til friðar. I öðru lagi gæti
of mikill dráttur leitt til versn-
andi sambúðar Serkja og Evrópu
manna og útúokað að þeir gæuu
lifað í sátt og samlyndi i einu
alsírsku ríki. I þriðja lagi fara
kröfur enerdis frá um iauv-n
Alsírmálsins sífellt vaxandi.
★
A fyrsta fundi frönsku stjórr -
annnar að atkvæðagreiðslu ok-
inni tilkynnti forsetinn að þar
sem Alsírstefnan hefði fengið
stuðning þjóðarinnar, yrði hún
að komast í framkvæmd hið
fyrsta. Ekki skýrði forsetinn frá
því hvað yrði fyrsta sporið, og
er þess nú beðið með eftirvænt-
ingu.