Morgunblaðið - 14.01.1961, Blaðsíða 12

12
MORCVJVnrjÐIÐ
Laugardagur 14. jan. 1960
Ölafur Jónsson frá Ellióaey
Minningarorð
ÓLAFUR Jónsson frá Elliðaey,
•n svo var hann jafnan nefndur,
•ndaðist hinn 7. þ.m. tæpra 76
ára að aldri. Með honum hverfur
«»ú af sjónarsvíðinu einn af þeim
mönnum sem ég á mest upp að
•na og sem ég sakna mest. Einn
•f þeim beztu heimilisvinum sem
ée hefi eignazt, ógleymanlegur
=tivort sem var í örin dagsins eða
kyrrð samræðustunda. Er mikill
•jónarsviptir að slíkum manni og
hans saknað af þeim er þekktu.
Ólafur var fæddur að Garðs-
stöðum við ísafjarðardjúp hinn
20. jan. 1885. Móðir hans var Sig-
ríður Jónsdóttir, af prestum kom
In í báðar ættir og faðir Jón Ein-
•rsson, frábær athafnamaður og
•f kunnum sjómannaættum kom-
i inn. f
Foreldrar Ólafs létust er 4
f fystkinanna voru innan fermingu
I og tók Jón bróðir hans þá við
1 búsforráðum. Kennslu naut Ólaf-
j wr í æsku og átti góða kennara
og minntist þeirra oft. Strax um
i fermingaraldur byrjaði hann að
etunda sjóróðra á árabátum og
seinna á vélbátum, ýmist sem for
maður eða háseti og hafði hann
sjómennsku að aðalatvinnu fram
eð 30 ára aldri. Aldrei kveðst
hann hafa þekkt þann harða aga
og skort sem sumum simtíðar-
mönnum hans verður svo tíðrætt
um. Vöndurinn var ekki til á
hans heimili, enda áleit faðir
hans slíka uppeldisaðferð fjar-
| stæðu.
t Árið 1913 kom Ólafur til
i Breiðafjarðar og dvaldi þar æ
síðan eða til þess er hann flutt-
ist til Reykjavíkur fyrir skömmu.
j Hann bjó lengi í Elliðaey á
Breiðafirði sem var kosta jörð
og rak þar um fjórtán ár um-
fangsmikið refabú.
p Ólafur var eitt ár í Flensborg-
arskóla og tók þaðan burtfarar-
próf. Og viðlesinn og fróður um
fornar sögur var hann og yndi að
heyra hann segja frá. Frásögnin
enilld og minnið sem stál. Því
skeikaði ekki.
f Mörgum trúnaðarstörfum
gegnd hann um dagana og skulu
þau ekki rakin hér, en geta vil
ég þess að hann sat sem fulltrúi
á fyrsta Fiskiþingi sem háð var
hér á landi.
Hann var einstakur að tryggð
og fals og tál var honum svo
fjarrænt. Hann gat ekki hugsað
sér annað en að koma allsstaðar
Góður 5—8 tonna
báfur
meS öruggri vél, og dýptar-
mæli, óskast til leigu nk.
sumar. Tilb. ásamt uppl. um
stærð og ásigkomulag báts og
véílar, merkt: „Útgerð 1053“,
leggizt inn á afgreiðslu blaðs-
ins fyrir 17. jan.
Herbergi
með húsgögnum sesm næst
miðbænum óskast nú þegar
fjrrir enska stúlku. — Sími
23700 eða 36613.
‘ PILTAR /.
ef bií elqlt.unnuchim /jr
þi i étf lirffyaná.
, EINAR ASMUNDSSON
f hæstaréttarlögmaður
HAFSTEINN SIGURÐSSON
( héraðsdómslögmaður
Skrifstofa Hafnarstr. 8 II. hæð.
fram til góðs. Hann villti aldrei á
sér heimildir. Var ör í lund, fljót-
ur til átaka og ekki að tvínóna
við hlutina.
Hvar sem hann fór vakti hann
eftirtekt manna. Ég minnist þess
glögglega hve hann vakti eftir-
tekt mína þegar ég kom í Hólm-
inn. Við urðum fljótt vinir, því
hugðarefni okkar lágu svo mörg
á sama vettvangi. Margan brag.
inn orktum við saman, en Ólafur
byrjaði á fullorðinsaldri að setja
saman kvæði og mörg voru þau
hin prýðilegustu. Fyrstu stökur
okkar urðu til í skemmtilegri
ferð um sveitina fyrir ofan kaup
túnið.
Þá byrjaði ég að yrkja, sagði
Ólafur oft við mig. Já vissulega
var gaman að deila geði við svo
ágætan mann og ég finn ennþá
ylinn leggja af þeim stundum er
við vorum saman. Nú, er ieiðir
skilja, fer ekki hjá því að minn-
ingarnar segja til sín, minningar
sem gefa lífi mínu gildi. Mikið
hefi ég samfylgd hans að þakka.
Mörg sporin átti ég til Ólafs og
hann til mín. Seinast í sumar var
hann nokkra daga hjá mér í heim
sókn. Var mér og mínu heimili
það sérstök ánægja og margt var
þá rifjað upp. Þótt heilsan væri
þá biluð var hugurinn sá sami
og heiðríkjan og hlýjan í hverju
orði og athöfn.
Ólafur var kvæntur Theódóru
Daðadóttur, mikilhæfri konu sem
lifir mann sinn ásamt einkasyni,
Rögnvaldi, sem er kvæntur og bú
settur í Reykjavík. Rögnvaldur
og kona hans reyndust Ólafi og
Theódóru einstök og aðal skemmt
un Ólafs hin seinustu ár var að
heimsækja þau og kveða og hjala
við sonarböm sín. Það var hon-
um kært.
Ég kveð nú þennan vin minn
með söknuði og sendi ástvinum
hans innilegar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hins góða
drengs.
Árni Helgason.
☆
„Og nú fór sól að nálgast
æginn,
og nú var gott að hvíla sig,
og vakna upp ungur ein-
hvern daginn
með eilífð glaða kringum
þig“.
Þorst. Erlingsson.
I LJÓSASKIPTUNUM regn-
þrunginn nóvemberdag einn á
liðnu hausti kvaddi ég vin
minn, Ólaf Jónsson frá Elliða-
ey, í hinzta sinni. Ekki grunaði
mig þá, að þar liti ég hann
síðast, er hann hvarf mér heim
stéttina að Elliheimilinu. — Þó
hafði ég fundið greinilega, að
honum var brugðið, að kerling-
in Elli hafði kappsamlega þreytt
við hann glimuna. Ekki þykir
mér ólíklegt nú, að hann hafi
sjálfan grunað, að þetta yrðu
síðustu samfundir okkar.
Kynni okkar Ólafs stóðu að
vísu ekki nema tæpan áratug.
En sá áratugur entist honum
samt til að miðla mér slíkum
forða af þekkingu sinni og
skemmtilegheitum, að frá kynn-
um mínum við aðra menn reiði
ég vart gildari sjóði.
Ef ég væri að því spurður,
hvað það væri, sem mér væri
ríkast í minni frá kynnum
mínum við Ólaf frá Elliðaey,
og hvernig ég vildi með sem
allra fæstum orðum lýsa hon-
um, myndi mér ekki vefjast
tunga um tönn. Svar mitt yrði:
Hann var skemmtilegur fróð-
leiksmaður og undirhyggjulaus
gæðadrengur. — Eg hygg, að
fáir menn hafi verið vinsælli
við Breiðafjörð en Ólafur frá
Elliðaey. Og ég held, að þeir
hafi margir verið, sem * þótti
beinlínis vænt um hann. Hann
var sérstæður maður á margan
hátt, og hann var nægilega mik-
ið stórmermi til að vera upp úr
því vaxinn að hirða um að
leyna persónulegum sérkennum
sínum. — Það mynduðust þjóð-
sögur um hann í lifanda lífi,
og hann kunni þær sjálfur sum-
ar hverjar. Vinsælastar þjóð-
sagnapersónur verða að jafnaði
þeir menn, sem alþýðan met-
ur mest fyrir gáfna sakir og
atgervis. Vinur minn, Ólafur,
sómdi sér vel á bekk með
Sæmundi fróða, Bimi Gunn-
laugssyni og Leirulækjar-Fúsa.
Og sögurnar, er um Ólaf voru
sagðar, voru eins og hann sjálf-
ur, lausar við kerskni og ill-
girni, en ljúfar, léttar og
skemmtilegar.
Ólafur frá Elliðaey var skáld-
mæltur vel, þótt hann gæfi sig
lítt að skáldskap fyrr en á efri
árum. Margar voru þær stund-
irnar, sem ég sat við ritvélina
og hann las mér kvæði sín og
bragi. Þær stundir munu seint
gleymast. Þá sagði Ólafur mörg
þau orð, sem betur voru geymd
en gleymd. — Nú er ég rita
þessi orð um Ólaf látinn, minn-
ist ég einnar vísu hans sér-
staklega. Hún er úr kvæði um
Ara fróða:
Ekki þarf að óttast meir,
að yfir hann muni fenna,
þótt aldrei beitti hann öðrum
geir
en yddum fjaðrapenna.
Ólafur var maður friðsamur,
og ég vissi ekki til, að hann
vildi nokkrum manni illt. —
Hann beitti aldrei géiri haturs
og illdeilna. Einmitt þess vegna
mun ekki fenna yfir minningu
hans, þó að rostamenni gleym-
ist að makleikum, um leið og
þau hafa verið husluð, nema
verk þeirra hafi verið því verri.
—o—■
Einhvern veginn finnst mér,
að ég geti ekki lagt síðustu
hönd á þessi fátæklegu kveðju-
orð til þín, Ólafur, nema ávarpa
þig sjálfan. Enn finnst mér þú
svo nálægur ,að ég á bágt með
að trúa, að þú sért kominn úr
kallfæri.
Fáir voru meiri aufúsugestir
á heimiii okkar hjóna en þú. Fá-
ir voru ræðnari, fróðari eða meiri
skemmtunarmenn. — Enn eru
mér í fersku minni kvöldstundir
þær, dagstundir og jafnvel morg-
unstundir, er ég hlýddi á frá-
sagnir þínar og nam af þér fróð-
leik um gengnar kynslóðir. Enn
er mér í fersku minni hispurs-
leysi þitt og sanngirni, er rætt
var um samtíðarfólk. — Ég man
meira að segja, að þú kallaðir
hennar hátign Bretadrottningu
aðeins Betu í kvæði einu, er þú
ortir um landhelgisdeiluna. —
Þú varst oft glaður, Ólafur. Ein-
hvern veginn finnst mér, að þú
hafir alltaf verið ánægður. Að
minnsta kosti var fögnuður af
komu þinni hverju sinni.
Og nú ert þú genginn. Ekki'
þekkí ég aðra menn líklegri til i
að vakna upp með glaða eilífð
umhverfis sig en þig. Svo tamt
er mér, að tengja persónu þína
við ánægju og gleði. — Og þó vit-
um við báðir, að þú áttir við
erfiðari mótbyr að etja en marg-
ur leiðindagaurinn og þumbara-
hjassinn. — En þú áttir bjart-
sýni, kjark og skapfestu til að
færa allt til eins góðs vegar og
kleift var. Ég þykist því vita,
að þessum síðustu umskiptum
hafir þú tekið jafnkarlmannlega
og öðru, er að höndum bar, fund-
ið og vitað, að „nú var gott að
hvíla sig“. —
Um leið og ég sendi svo konu
þinni og öðrum ættingjum hlýj-
ar samúðarkveðjur okkar hjóna,
kveð ég þig og þakka fyrir okk-
ur.
Ólafur Haukur Ámason.
'Ú
OLAFUR frá Elliðaey hefur um
stundarsakir skilið við okkur vini
sína, sem hann hefir deilt geði
við í marga áratugi — og miðl-
að gleði og fræðslu i samskipt-
um öllum. Olafur var um margt
sérkennilegur persónuleiki —
ólíkur öðrum mönnum, sem ég
hefi kynnzt á lífsleiðinni. Hann
var lundgóður, fljótur til átaka,
þegar þess þurfti með, tillögu-
góður, en afskiptalaus um hagi
annarra, nema aðstoðar hans
væri óskað.
Frá því að Olafur flutti frá
æskustöðvum sínum við ísafjarð-
ardjúp til Elliðaeyjar á Breiða-
firði, þar sem hann rak búskap
um nær 20 ára skeið, var vin-
átta og margskonar samstarf
með okkur. I Stykkishólmi áttum
við loðdýrabú í um 20 ár, sem
Olafur annaðist rekstur á af mik-
illi alúð og var hann ábyggilega
— Ófremdarástand
Framhald af bls 9.
varahlutaskortsins. Þá er bent á
að verðlagsákvæði sem leyfa ekki
nægilega álagningu á varahluti
og það hve langan tíma tekur
að fá gjaldeyrisleyfi fyrir vara-
hlutum.
Þá er í skýrslunni bent á þörf
fyrir hæfa menn í þessa iðn-
grein og gerðar tillögur til breyt-
inga á iðnnáminu. Meðan iðn-
grein þessi er í slíkum öldudal,
sem raun ber vitni, er þess vart
að vænta að menn fýsi að læra
hana.
Að lokum bendir ráðunautur-
inn á nauðsyn löggildingar bif-
reiðaverkstæða til þess að koma
í veg fyrir að ófulikomin smá-
verkstæði séu rekin og til þess
að tryggja að þau verkstæði,
sem taka að sér viðgerðir gegn
greiðslu, fullnægi vissum lág-
markskröfum.
Niðurstöður
I niðurstöðum bendir ráðunaut
urinn á 6 liði sem nauðsyn sé að
framkvæma og stuðlað gætu að
úrbótum á því ófremdarástandi,
sem nú ríkir í bifreiaviðgerðar-
málum okkar Islendinga. Atriðin
eru þessi:
1. Afnám verðlagseftirlits með
seldri vinnu og varahlutum.
2. Endurskipulagning og aukning
iðnnáms.
3. Afnám hafta á innflutningi
varahluta.
4. Afnám hafta á innflutningi
verkfæra og véla til bifreiða-
verkstæða.
5. Afnám hafta á byggingu verk-
stæðishúsnæðis.
6. Opinber löggilding bifreiða-
verkstæða.
Bent er á í lokaorðum að svo
kunni að virðast sem ráðstafanir
þær, sem tillögur eru gerðar um,
kunni að leiða til hækkunar á
viðgerðarkostnaði. Hins vegar
segir ráðunauturinn að ráðstaf-
anirnar miði allar að hagræð-
ingu 1 rekstri bifreiðaverkstæð-
anna, sem hlýtur að minnsta
kosti þegar fram í sækir, að
verka til lækkunar á bifreiðavið
gerða- og viðhaldskostnaði og
ennfremur bæta mjög þjónustu
verkstæðanna.
á þeim árum mesti kunnáttumað
ur hér á landi um eldi loðdýra.
Breiðfirðingar hafa átt margar
ánægjustundir á heimili þeirra
hjóna, frú Theodóru og Olafs,
bæði á meðan þau bjuggu í Elliða
ey og eftir að þau fluttu til
Stykkishólms. Voru þau hjónin
samhent að veita gestum sínum
og vinum af mikilli rausn — og
minnist ég margra ánægjustunda
á heimili þeirra.
Olafur gegndi ýmsum trúnaðar
störfum í Síykkishólmi. Var hann.
í hreppsnefnd Stykkishólms yfir
langt tímabil, formaður Sjálf-
stæðisfélagsins Skjöldur í yfir
áratug. Þessum störfum gengdi
Olafur með árvekni og sam-
vizkusemi.
Eg votta frá Theodóru, Rögn-
vaidi syni þeirra hjóna, tengda-
dóttur og börnum innilega sam-
úð.
Blessuð sé minning hans.
Sigurður Ágústsson
— Afnema
Framh. af bls. 11.
brjóta hana í hvert sinn, er
henta þykir að misbeita fjár-
öflunarvaldi ríkisins á hinn
herfilegasta hátt í þágu eyðslu,
óstjómar og allskonar opin-
berra fyrirtækja, sem stöðugt
eru rekin með stórtapi á kostn-
að einkaframtaksins. Það er
barizt um það, hvort uppræta
eigi hér á landi með öllu allt
frjálst framtak með misbeit-
ingu álöguvaldsins og koma f
þess stað . á allsherjarríkis-
rekstri, hjá þjóð, sem vitað er
um, að er að eðli og uppruna
allra þjóða frábitnust slíkum
stjórnarháttum og þeirri ánauð,
sem þeim fylgir. — Hjá þjóð,
þar sem þegnarnir eru almennt
svo gerðir og uppaldir, bæði há-
ir og lágir, að þeir eru efldir
við eigið framtak, en svo
áhugalausir, er þeir starfa á
vegum hins opinbera og undir
stjórnleysi þess, að engu tauti
er unnt við þá að koma, og út-
koman verður því óbærilegra
tap fyrir alla sem hinn opinberi
rekstur er meiri.
í sambandi við það, að fjár-
málaráðuneytið er að beita fó-
getavaldi við fjárheimtu þessara
furðulegu laga, þrátt fyrir alla
óvissuna, sem enn ríkir ura
stjómskipulegt gildi þeirrá,
viljum vér benda á eftirfar-
andi:
Hæstaréttardómurinn frá 29.
nóv. 1958 er að voru áliti alger-
lega óframbærileg aðfaraheim-
ild. í forsendum dómsins er f
fyrsta lagi gefið fyllilega I
skyn að vafi leiki á um stjóm-
skipulegt gildi þess, sem réttur-
inn kallar „skattstefnu“ þessara
laga. I öðru Iagi segir í forsend
unum bemm orðum, að hlutað-
eigandi gjaldþegnar séu beittir
misrétti og gert „mishátt undir
höfði“ með mörgum þýðingar-
miklum ákvæðum laganna. I
þriðja lagi er þess getið í for-
sendunum, að tvö mjög mikil.
væg ákvæði laganna, varðandi
gildi þeirra, séu ekki nægilega
upplýst, tit- þess að um þau
verði dæmt. í fjórða lagi neit-
aði Hæstiréttur með sérstökum
úrskurði sínum, að þeim mál-
um, sem enn eru rekin fyrir
dómstólunum út af spuming-
unni um stjómarskrárlegt gildi
laganna, væri vísað frá dómi
vegna þess, að þar væri um
dæmt mál að ræða.
Að lokum má geta þess, að
ríkisstjórninni hefur fyrir löngu
borizt rökstudd áskomn þesa
efnis, að lög nr. 44/1957 verði
afnumin á yfirstandandi Alþingi
eða að þeim verði breytt í sam-
ræmi við hæstaréttardóminn frá
29. nóv. 1958.
Því verður í lengstu lög ekkl
trúað, að núverandi stjómar-
flokkar fáist ekki til að verða
við þessari sjálfsögðu kröfu og
lítilsvirði þar með stjómarskrá
landsins, Hæstarétt þess og yfir
lýst álit Landsbanka íslands.
Stjórn félags
stóreignaskattgjaldenda-