Morgunblaðið - 16.03.1961, Page 13

Miðvik'udagur 15. marz 1961
ISAFOLD OC rORfíl R
13
Hvað
f bækistöðvum bandaríska
sjóliðsins í Suðurskautsland-
inu er sífellt unnið að marg-
víslegum tilraunum og rann-
sóknum. í bækistöðinni við
McMurdosund hefur til dæmis
verið unnið að því að finna
leiðir til þess að halda skipa-
leiðum „hreinum“ af ís. Starfs
menn stöðvarinnar hafa náð
verulegum árangri með notk-
un útbúnaðar, sem þeir nefna i
Aqua Therm. Starfsemin er
fólgin í því að þeyta ísnum
upp á yfirborðið með því að
koma gífurlegu róti á vatnið.
Er ísnum þá þeytt upp úr
miklu dýpi með tiu hestafla
krafti. Gerðar hafa verið til-
raunir með enn kraftmeiri
tækjum, allt upp í sextíu hest
öfl en tiuliestöflin gefið einna
beztan árangur. Sá árangur er
Deilt um hreinsun
mja/tavé/a
kemur upp úr kafinii
afar mikilvægur, enda þótt
hann hafi enn aðeins orðið
við „hreinsanir“ lítilla svæða-,
og auðveldar verulega það
rannsóknarstarf sem þarna er
unnið.
En sem sjá má af meðfylgj-
andi myndum getur ýmislegt
komið upp úr kafinu, þegar*
rótað er í hafinu — eða erx
hann ekki ósköp elskwlegur og¥
blíðlegur að sjá selurinn sál
arna. Skyldi honum þó ekki#
hafa komið á óvart hinn miklif
kraftur er rótaði honum uppl
á yfirborðið? %
llvatt til holdanauta-
ræktar á Búnaðarþingi
'A FUNDI Búnaðarþings á þriðju-
dag var til fyrri umræðu skýrsla
inilliþinganefndar i holdanauta-
málum pg lagði búfjárræktar-
nefnd fram svofellda ályktun í
málinu.
fej „Búnaðarþing leggur til:
• 1. Að nú þegar verði unnið að
því, með innflutningi djúpfrysts
sæðis, að hreinrækta hinn er-
lenda holdanautastofn, sem fyrir
er í landinu.
» 2. Að jafnframt séu athugaðir
möguleikar á því að koma upp
hér í landinu fleiri hreinræktuð-
um holdanautastofnum með inn-
flutningi nýfæddra kálfa, svo
sem af Hereford og Aberdeen
i Angus kynjum. Enda verði þeir
eldir upp í öruggri sóttkví með
innlendum nautgripum, þar til
fullkomið öryggi fæst um heil-
| Ibrigði þeirra. Innflutningurinn
6 sæði og gripum fara fram
eamkvæmt gildandi lögum um
innflutning búfjár.
3. Að máli þessu verði vísað
til landbúnaðarráðherra til at-
hugunar og framkvæmda.“
(•1 í greinargerð var vitnað til
Élyktunar milliþinganefndar.
Jóhannes Davíðsson hafði
framsögu í málinu og rakti sögu
influtnings búfjár hér á landi og
afleiðingar hans. Kom þar fram
»ð innflutningur nautpenings
liefði ekki leitt af sér sjúkdóms-
j faraldra hér á landi, heldur hefði
! hann gefið góða raun, þá er hann
hefðj verið framkvæmdur.
i Ólafur E. Stefá«sson naut-
griparæktarráðunautur mælti
með ályktun nefndarinnar og
kvað hana mundu’ stuðla að
góðum árangri í þessu máli.
Hann sagðist ekki hafa verið
hlynntur því að hér á landi væri
komið upp fjölda stórra holda-
nautahjarða heldur teldi hann að
bændum gæti verið hagur að
hálfblóðsræktun.
Ásgeir Bjarnason gerði fyrir-
spurn um hvort öruggur væri
innflutningur djúpfrysts sæðis,
ennfremur hvort öruggara væri
að flytja inn nýfædda kálfa en
fullorðna gripi. Þá taldi hann
að í kjölfar innflutnings holda-
nautakyns, ef vel reyndist,
myndu fylgja krifPur um inn-
flutning sæðis valdra mjólkur-
kynja. Þá spurði hann hvort
lög um innflutning búfjár væru
nú því strangari en var fyrir
um 30 árum að minni hætta
stafaði af innflutningi nú, en
þá var er karakúl féð var flutt
inn.
Einar Ólafsson varð fyrir svör-
um og sagði að yfirdýralæknir
hefði upplýst að minnst hætta
stafaði af innflutningi sæðis og
næst af innflutningi nýfæddra
kálfa. Þá væri gert ráð fyrir
einangrunarstöð fyrir allra inn-
flutta gripi svo og þá gripi er
sæddir væru með innfluttu sæði.
Lögin um innflutning væru nú
mun strangari og nákvæmari en
verið hefði 1930.
Sveinn Jónsson þakkaði búfjár-
ræktarnefnd fyrir ályktun sína.
Taldi hann að hún væri málinu
til mikilla bóta og þá fyrst og
fremst það, að allar líkur bentu
til, að búnaðarþingsfulltrúar
væru nú sammála um þetta mál.
! Mælti hann með að, tækifærið
væri notað til að flytja inn
önnur kyn og ala þau samhliða
því, er nú væri gert ráð fyrir að
hreinrækta. Þá benti hann á að
ekki væri heimilt að flytja einn
einasta innfluttan grip út um
landsbyggðina frá einangrunar-
stöðinni, heldur aðeins afkvæmi
þeirra. Sveinn taldi holdanauta-
1 rækt mjög til bóta íslenzkum
landbúnaði og þar með að mögu-
leikar væru fyrir okkur að senda
á markað viðurkennt nautakjöt,
en slíkt hefði til þessa ekki verið
framkvæmanlegt. Kvað hann
furðu hve hatramlega hefði verið
barist gegn þessu máli á sama
tíma dg allar aðrar sjúkdóma-
varnir væru í molum.
Sigurjón Sigurðsson taldi nauð-
syn að fræðileg trygging væri
fyrir því að ekki flyttust hingað
til lands sjúkdómar sem land-
lægir væru hjá nágrönnum okk-
ar og sem við hingað til hefðum
sloppið við. Hann sagði afstöðu
manna til holdanautaræktar hafa
breytzt með því að fræðileg til-
raun hefði verið gerð um þessa
ræktun í Laugardælum, er sann-
að hetfði að um arðbæra at-
vinnugrein væri að ræða fyrir
þá sem minnsta möguleika hafa
til mjólkurframleiðslu. Kvað
hann ekki mega standa gegn því
FORMAÐUR Búnaðarfélags Is-
lands bóðaði blaðamenn á sinn
fund í gær varðandi hreinsun
á mjaltavélum. Þar voru auk
hans mættir ráðunautarnir: Ólaf-
ur E. Stefánsson og Jóhannes
Eiríksson. Hinn síðarnefndi hafðí
flutt erindi það, sem getið er
um hér á eftir. Formaðurinn bað
um, að eftirfarandi athugasemd-
ir yrðu birtar almenningi:
Yfirlýsing viðvíkjandi orðsend
ingu frá Mjólkureftirliti ríkisins, I
sem lesin var upp í Ríkisútvarpið
þ. 13/3 1961 og grein, er birtist
í Alþýðublaðinu 14/3 1961, 61.
tbl.
Tilefni þessarar orðsendingar
í Ríkisútvarpinu og greinarinnar
í Alþýðublaðinu var erindi, sem
flutt var í Ríkisútvarpið af ráðu
naut Búnaðarfélags fslands um
mjaltir og mjaltavélar. I erinndi
ráðunautsins var komist svo að
orði: „Spenagúmmi geymast
bezt í 2% vítissódaupplausn
(200 gr NaOH í 10 1 af vatni),
sem þau eru_ látin liggja í,
nokkra daga. Áður en þau eru
tekin í notkun, skulu þau þveg-
in mjög vel og skoluð. Ekkert
fer eins illa með spenagúmmíin
og mjólkurfitan, því hún leysir
upp gúmmíið, en ef spena-
gúmmíin eru geymd í vítissóda-
upplausn breytist fitan í sápu“
En þar sem tekið var fram í orð-
sendingu Mjólkureftirlits ríkis-
ins, að þetta væri bannað með
lögum skulu eftirfarandi atriði
upplýst:
1. I núgildandi lögum nr. 24
1. febrúar 1936 um eftirlit með
matvælum og öðrum neyzslu- og
nauðsynjavörum, er þess hvergi
getið, að bann sé við notkun
vítissóda til hreinsunar á mjólk-
urílátum.
2. f reglugerð frá 4. sept. 1953,
um mjólk og mjólkurvörur, sam
kvæmt áður nefndum lögum, eru
hvergi nein ákvæði, sem banna
notkun vítissóda.
3. Það skal upplýst að mjólk
urbú nota almennt vítissóda sem
eitt aðalhreinsiefni á mjólkur
ílátum!
4. Ennfremur skal eftirfarandi
upplýst:
a) f fagtímaritinu Landbonyt
október 1958 skrifar Möll-Mad-
sen, deildarstjóri við Tilrauna-
mjólkurbú danska ríkisins í
Hilleröd, grein. í grein deildar-
stjórans er mælt með notkun
vítisSóda til hreingerningar og
i geymslu á spenagúmmíum.
j b) Til grundvallar þessum ráð
! leggingum deildarstjórans eru
lagðar tilraunir, en niðurstöður
I þeirra birtust í 123 skýrslu frá
j Tilraunamjólkurbúi danska rík
j isins. Ennfremur vitnar deild-
1 arstjórnin í bréfi til ráðunauts
| Búnaðarfélags íslands í Journal
of Dairy Ressarch vol 22 frá
| 1955 og vol 23 1956, þar sem
I getið er um góðan árangur við
notkun vítissóda til hreingern-
ingar á mjaltavélum.
c) Leiðbeiningar um notkun
vítissóda til hreingerningar á
spenagúmmíum eru ennfremur
gefnar í nýjustu fræðiritum t. d.
ritinu Kvæghold og Kvægfodr-
ing, sem gefið var út af Det
kgl. danske Landhusholdnings-
selskab 1956.
d) Samkvæmt upplýsingum,
sem Búnaðarfélag íslands hefur
aflað sér hjá dr. Geir V. Guðna
syni, matvælaefnafræðingi við
Iðnaðardeild Atvinnudeildar Há
skólans hefur notkun vítissóda
(natriumhydroxyd) til hreinsun-
ar, dauðhreinsunar og aukinnar
endingar spenagúmmía lengi
verið tíðkuð í Bandaríkjunum.
Auk þess er vítissódaaðferðin
talin ein bezta aðferð, sem notuð
er með þessi atriði fyrir augum.
Dr. Geir vitnaði í nokkur
fræðirit máli sínu til stuðnings.
Ráðunautur Búnaðarfélags fs-
lands hefur þess vegna gafið
leiðbeiningar viðvíkjandi með-
ferð og notkun mjaltavéla, sem
eru í samræmi við þær aðferðir,
sem vísindalegar rannsóknir
hafa leitt í ljós, að væru hentug-
astar. Verður því að álíta að
orðsending Mjólkureftirlits rík-
isins séu byggðar á miksskiln-
ingi og ekki í samræmi við álit
sérfræðinga.
er gæti stuðlað að bættum hag
bænda. Þar mætti ekkert af taka.
Hann kvaðst vænta þess að fræði-
menn vorir, er um þessi mál
myndu fjalla, hefðu til að bera
þá gætni og varfærni er sam-
ræmdist þekkingu þeirra á þessu
sviði.
Benedikt Líndal sagði að upp-
lýsingar vantaði um verðlag á
afurðum þess penings er rækta
ætti. Sagði hann að ekkert hefði
breyzt í sambandi við þessi mál
nema þ« mennirnir sjálfir er
um þau fjalla, sýkingarhættan
væri sú sama og fyrr.
Jóhannes Daviðsson svaraði
lítillega þeim ummælum, að
hann hefði fyrst og fremst rakið
hrakningasögu innflutnings bú-
fjár. Slíkt væri ekki rétt hvað
nautgripi áhrærði. Innflutningi
þeirra hefði aldrei fylgt tjón,
heldur hefðu þeir orðið bústofn*
inum til ávinnings.
Málinu var síðan vísað til
annarar umræðu.
— Úr ýmsum áttum
■ Framhald af bls. 10.
fædd Strong, sem hefir varla
vikið frá sjúkrabeði manns
síns undanfarið ár, var nú
fjarverandi — hafði skróppið
vestur um haf og vár nú ein-
mitt á leið frá New Yórk til
Cannes. Þau giftust árið 1927,
en Margaret vkr dóttir hins
fræga, bandaríska auðmanns
Johns D. Rockefellers eldra.
Tvö börn þeirra de Cuevas eru
á lífi, dóttirin Elizabeth og
sonurinn John. — Ekki er vit-
að, hvort þau eða ekkjan
hyggjast reyna að halda
ballettflokknum saman og sjá
um reksturinn framvegis — en
það er von margra, að þessi
ágæti ballettflokkur sundrist
ekki. a -
•W-i'
ýkr Frægðin kom seint
Markgreifinn fæddist í Santi
ago árið 1885 og hlaut hið
langa og viðamikla nafn
George (8. markgreifinn) de
Piedra Blanca de Guana de
Cuevas Bustillo y Teheran.
Seinna afsalaði hann sér mark
greifatitilinum og nafnarun-
unni. Faðir hans var vel efn-
aður spánskur bankaeigandi,
er kominn var af gamalli,
kastilíanskri aðalsætt, en móð
irin átti til danskra að telja.
— Ungur að aldri settist de
Cuevas að í París, en á miðri
ævi fluttist hann til Banda-
rikjanna og tók sér bandarísk-
an ríkisborgararétt. — Hann
var kominn yfir fimmtugt,
þegar verulega fór að kveða
að honum í ballett-heiminum.
Árið 1940 stofnaði han „The
New York Ballet" og fjórum
árum síðar „The International
Ballet“, en áður hafði hann
haldið ballett-skóla í New
York, sem hafði komizt í mik-
ið álit. — Eftir styrjöldina
sameinaðist flokkur hans
Monte Carlo-ballettnum, sem
síðan var skírður „Grand Bal-
let du Marquis de Cuevas" (en
markgreifanafnbótin hékkfast
við hann, þótt hann hefði opin
berlega afsalað sér henni). í
þessum flokki voru rúmlega
50 listadansarar, og hefir hann
sýnt yfir 60 balletta víðs veg-
ar um heim. Síðustu árin hafði
ballettflokkurinn aðalaðsetur
sitt í París og starfaði þar
mest