Morgunblaðið - 09.05.1961, Blaðsíða 1

24 síður
Dean Rusk utanríkisraðherra
Bandaríkjanna :
Brátt brotið blað
í sögu
ÓSLÓ, 8. mal. (Reuter/NTB) —
1 dag hófst í Ósló ráðherrafund-
ur Atlantshafsbandalagsins með
almennum umræðum um ástand
ið í alþjóðamálum.
Á fundinum í morgun töluðu
þeir Dirk Stikker, hinn ný-
kjörni framkvæmdastjóri banda-
iagsins, og Dean Rusk, utanríkis
ráðherra Bandaríkjanna, sem nú
situr ráðherrafund NATO í
fyrsta skipti.
I kvöld var það rætt í Osló að
verulegrar svartsýni hefði gætt
á fundum í dag. Telja menn
margt benda til þess að sambúð
Austurs og Vesturs fari sízt batn
andi og séu margvíslegir erfið-
leikar framundan í alþjóðamál-
um. —
Stikker framkvstj., lagði í
ræðu sinni sérstaka áherzlu á
þá hættu sem nú stafaði hvar-
vetna af kommúnisma. — Sú
hætta væri ekki lengur bundin
við jörðina eina heldur næði
hún einnig út í himingeiminn
— hún væri ekki lengur aðeins
hernaðarleg, heldur gripi hún
inn á öll svið mannlífsins.
Má ekki hallast á
NATO
ríkjamenn stæðu þeim fyllilega
á sporði í þeim efnum. Hins-
vegar yrðu Vesturveldin að
gæta þess, að ekki hallaðist á í
búnaði venjulegra vopna, en á
því sviði væru Rússar einnig
geysiöflugir.
Rusk fullvisaði fundamenn um
að Bandar.íkjamenn hefðu ekki
í hyggju að fækka herliði sínu í
Evrópu. I því sambandi ræddi
hann Berlínarmálið og sagði, að
Bandaríkjamenn hygðust standa
fast á rétti sínum í Berlín, þó svo
Rússar gerðu sérstaka friðar-
samninga við Austur-Þýzkaland.
Teldu Bandaríkjamenn að slíkur
friðarsamningur væri brot á
samningi Rússa við Vesturveld-
in. Héldu þeir hinsvegar slíku
til streitu myndu Bandaríkja-
menn halda fast á rétti sínum í
Berlín og verja samgönguleiðir
til borgarinnar.
• Brotiff blaff
Rusk sagði, að nú yrði brátt
brotið blað í sögu Atlantshafs-
bandalagsins — samtökin hefðu
verið bundin einu takmarki á
Framhald á bls. 23.
Þ E G A R fyrsti bandaríski þess aff þyrla kæmi aff sækja
geimfarinn, Allan B. Shepard, hann. ........
hafffi lent Mercury-geimskipi
sínum á sjónum 486 kílómetr- Mynd þessi er tekin úr þyrl
um frá skotstaff, opnaffi hann unni, þegar veriff er aff draga
lúgu í trjónu skipsins og beiff geimfarann upp úr sjónum.
segir de Gaulfe
París, 8. maí (Reuter-NTB)
f RÆÐU, sem de Gaulle hélt í
kvöld og sjónvarpað og útvarp-
að var um allt Frakkland og
Alsír næstum samtímis, beindi
hann þeim tilmælum til alsírsku
þjóðarinnar að gefa sér nú tíma
til að líta upp úr gömltim helgi-
sögum og kjánalegum áróðri og
beita kröftum sínum og hæfi-
leikurn til þess að finna lausn á
hinum miklu vandamálum, sem
framundan eru fyrir þjóðinni, Er
þetta í fyrsta sinn síðan í upphafi
uppreisnar hershöfðingjanna á
dögunum að de Gaulle ávarpar
frönsku þjóðina.
Hann fullvissaði þjóðirnar um,
að hann myndi ræða framtíð
Alsír við fulltrúa hinna serk-
nesku uppreisnarmanna í Alsír.
Kvaðst hann vona, að mögulegt
yrði að finna grundvöll til sam-
komulags um heppilegt sam-
bandsform milli Frakklands og
Alsír.
De Gaulle kvaðst vona að upp-
reisn hinna öfgafullu hershöfð-
ingja á dögunum hindraði ekki
viðræður um lausn Alsírvand-
ans, því hún yrði að finnast. —
Alsírska þjóðin verður að taka
málið í eigin hendur, sagði hann.
♦---------------------♦
Dean Rusk ræddi vítt og
breitt um stjórnmálaástandið í
Kongó, Laos, Vietnam, Kúbu og
Sdður-Ameríku og varaði, eins
og Stikker, við hættunni sem
hinum frjálsa heimi stafaði af
kommúnisma. Hann sagði, að
Rússar reyndu nú að umlykja
hinn frjálsa heim á alla vegu og
menn skyldu ekki loka augun-
um fyrir þeim möguleika að
þeir kynnu að gera skyndilega
hemaðarárás á miðju þess
hrings, er þeir drægju. Hann
sagði, að Sovétríkin væru öfl-
ugt kjarnorkuveldi, en Banda-
| Útvarpsþáttur
um handritin
Einkaskeyti til Mbl.
frá Sigurði Líndal,
Kaupmannahöfn, 8. maí
í KVÖLD fór fram í danska
útvarpinu þáttur um islenzku
handritin. Skáldið Hans
Hartvig Seedorf annaff-
ist þennan þátt og var þar
rætt viff prófessor Wester-
gaard, Nielsen, Sven Aakjær,
ríkisskjalavörff ©g Prófessor
Bröndum Nielsen, sfem aliir
lögffust fast gegn afhendingu
handritanna til íslands. Töldu
þeir ógerlegt aff skapa þá aff-
stöðu til rannsókna á íslandi,
sem nú er í Kaupmannahöfn.
Kom einnig fram hjá þeim,
aff fslendingar virtust líta á
handritin sem safngripi og ætl
uffu að geyma þau í Skálholti.
Ennfremur var rætt viff
Johannes Terkelsen, lýffhá-
skólastjóra, sem mælti ein-
dregiff meff því, að handritin
yrffu afhent.
Shepard fagnað í Washington
Washington, 8. maí.
(Reuter/NTB)
BANDARÍSKI geimfarinn
Alan Shepard, kom til Was-
hington í dag, þar sem hann
var mjög hylltur af forystu-
mönnum þjóðarinnar og íbú-
um borgarinnar. Var hann
sæmdur sérstöku heiðurs-
• Gleymdi aff festa
heiðursmerki
Af grasflötinni var gengið
upp á svalir Hvíta hússins. —
Kennedy forseti flutti stutt
ávarp og þakkaði Shepard ferð-
ina. Hann sagði að þessi tilraun
Bandaríkjamanna hefði getað
misheppnazt og skaðað þannig
álit Bandaríkjanna út á við. Því
teldi hann, að hin frjálsa þjóð,
sem hefði hætt svo miklu, hefði
unnið hinn mesta sigur með
þessari fyrstu ferð Bandaríkja
manns út í geiminn.
Kennedy sæmdi Shepard heið'
ursmerki bandarísku geimrann-
Frh. á bls. 2
Tal vann 19. skák
TUTTUGASTA skákin í einvígi
þeirra Botvinniks og Tals, var
tefld í gærkvöldi. Vegna slæmra
hlustunarskilyrða náðist ekki ná-
kvæm frásögn um skákina, en
vitað var að hún fór í bið. Var
helzt að heyra að Tal hefði betri
stöðu.
Staðan í einvíginu er nú sú að
Botvinnik hefur 11% vinning á
móti 7% hjá Tal, sem sigraði í
19. skákinni.
Frá verkfallinu í Grimsby:
merki við stutta og látlausa
athöfn á svölum Hvíta húss-
ins, en síðdegis hélt hann
fund með fréttamönnum.
Shepard og hinir mennirnir
sex, er þjálfaðir hafa verið til
geimferða, héldu flugleiðis frá
Bahamaeyjum í morgun til
Andrews-herflugvallarins í Mary
land. Þar var á annað þúsund
manna til að taka á móti þeim,
þar á meðal Louise, eiginkona
Shepards, og fleiri meðlimir
fjölskyldu hans.
Shepard flutti þarna stutt
ávarp og þakkaði móttökurnar,
en síðan stigu geimmennimir og
fjölskylda Shepards í þyrlu, sem
flutti þá til Washington og lenti
þar á grasvelli við Hvíta húsið.
Þar biðu þeirra forsetahjónin og
varaforsetinn ásamt öðrum for-
ystumönnum. Var þeim Shepard
og félögum hans ákaft fagnað af
stjórnmálamönnunum sem og
áhorfendum, sem safnazt höfðu
í næsta nágrenni.
Tillögur togaraeigenda til sam-
komuíags dregnar til baka
Einkaskeyti til Mbl.
frá Grimsby, 8. maí.
NÚ ER svo komiff, aff togara-
eigendur hafa dregiff til baka
allar tillögur sínar til samkomu-
lags í deilunni við yfirmenn og
vélamcnn á togurum. Ástæffan
er sú aff verkfallsmenn hafa neit
að að taka aftur þátt í sjávarút-
vegsráffinu, sem var hinn eini
affili, er stjórnaff gat og haft milli
göngu um sáttaviffræffur. Enn-
fremur neita verkfallsmenn nú
aff halda Parísarsamkomulagið í
heiðri í framtíðinni.
Þessi ákvörðun togaraeigenda
fylgdi í kjölfar leynilegra við-
ræðna þeirra og verkfallsmanna,
sem gáfu byr undir vængi von-
um um að til samkomulags
drægi.
Dennis Welch, formaður fé-
lags yfirmanna, sagði togaraeig-
endum að þeir verkfallsmenn
féllust á, að taka þátt í fundum
ráðsins, svo framarlega sem
togaraeigendur styddu kröfur
verkfallsmanna um sjálfstæð
samtök til að útkljá slík deilu-
mál. Ennfremur féllust þeir á
að halda Parísarsamkomulagið,
svo framarlega sem togaraeig-
endur féllust á að koma á fót
nefndum, sem hefðu umsjón
með löndunum togara.
Welch segir, að með þessum
tilslökunum, hafi yfirmenn og
vélamenn látið af mikilsverðum
grundvallarkröfum. Það sé nú
hinsvegar ljóst orðið, að togara-
eigendur vilji ekki fallast á, aS
íslendingar verði að hlýða um-
sjón löndunarumsjónarnefnda.
Welch segir, að með slíkum
nefndum væri það tryggt, að sér
hver erlendur togari sem og
brezkur togari, sem ekki væri
skrásettur í Grimsby, yrði að
sækja um leyfi til að mega
landa í Grimsby. Mundu yfir-
ráð nefndarinnar þá jafnt ná tii
brezkra og erlendra togara án
þess að ganga í berhögg við
Parísarsamkomulagið — en sam
kvæmt því hefðu íslendingar
fallist á að hlýða þeim löndun-
Frh. á bls. 2