Morgunblaðið - 18.07.1961, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 18. júlí 1961
Svipuð fiskneyzla í
Eldey og Reykjavík
Náttúrugripasafninu voru í
gær afbentar ljósmyndir, sem
varnarliðið á Keflavíkurvelli hef
ur látið taka úr lofti yfir mestu
súlubyggð heims, Eldey. Það voru
fulltrúar bandarísku upplýsinga-
þjónustunnar, sem afhentu dr.
Finni Guðmundssyni fuglafræð-
ingi þessar myndir, en -ef þær
eru stækkaðar mikið má telja ná
kvæmlega allan þann fjölda
hreiðra, sem súlan hefur gert á
eynni.
Á sl. 30 árum hefur farið fram
talning í súlubyggðum á N-Atl-
antshafi, á 10 ára fresti, og var
fyrsta talningin gerð í Eldey árið
1939. Voru það Bretar sem gerðu
hana. Alþjóðleg samvinna er um
slikar rannsóknir, en af þeim má
ráða ýmsar breytingar, sem orðið
hafa á vexti stofnsins. Súlan var
valin sérstaklega með tilliti til
þess hve súlubyggðir eru fáar og
talningin þar með auðveldari. Út
breiðsla hennar er mjög takmörk
uð og verpir hún einkum á Bret-
landseyjum, í N-Frakklandi, í
Færeyjum og hér við land. Áuk
þess eru 9 súlubyggðir vestan
•hafs.
Eldey er mesta súlubyggð hér
við land og sú stærsta í heimi.
Aðrar súlubyggðir eru í Vest-
mannaeyjum, í Skrúðnum úti af
Reyðarfirði, Stóra-Karli á Langa
nesi og Rauðanúp á Melrakka-
sléttu. Hefur talning verið gerð
n
Fóstbræður"
til Rússlunds
SKAMMT gerist nú stórra
högga milli hjá karlakórum
borgarinnar — og er ekki ann-
að sjáanlegt en þeir séu að
„leggja undir sig heiminn“/
Fóstbræður fóru söngför til
Noregs í fyrra, eins og menn
munu minnast, sömuleiðis fór
Karlakór Reykjavíkur til
Bandaríkjanna — og nú ætla
Fóstbræður að bregða sér
austur til Rússlands á hausti
komanda, eða í september n.k.
— • —
Verða söngmenn, rúmlega 40
talsins, gestir sovézkra mennta
málaráðuneytisins meðan dval
izt verður í landinu, en boð
þetta er fram komið fyrir milli
göngu íslenzka menntamála-
ráðuneytisins, að því er for-
■'aður Fóstbræðra tjáði blað-
u í gær.
Söngstjóri kórsins í söngför-
inni verður Ragnar Björnsson,
íinsöngvarar verða Kristinn
Hallsson, óperusöngvari, og
Erlingur Vigfússon, en undir-
leik annast Carl Billich.
— • —
Fyrirhugað er, að Fóstbræð-
ur haldi samsöngva í Finn-
landi á leið sinni til Sovét-
ríkjanna.
„Garcia Lorca
í New York“
f SAMNEFNDRI grein eftir Jó-
hann Hjálmarsson, sem birtist í
sunnudagsblaðinu, urðu þau mis-
tök, að nafn höfundar féll niður.
Auk þess hafa tvær setningar
brenglazt í meðförum. í kaflan-
um Óður til Walts Whitmans, á
eftirfarandi setning að vera
þannig: „Garcia Lorca talar hér
um þjóðfélag vélanna, þar sem
allir eru of önnum kafnir við
hjólið, olíuna og hamarinn til
að skynja fegurð og hamingju
óbrotins líðs.“ í kaflanum Flótt-
inn frá New York, er eftirfar-
andi setning rétt á þennan hátt:
„Níundi kafli bókarinnar Skáld
í New York, ber heitið Flóttinn
frá New York, undirfyrirsögn:
Tveir valsar gegn siðmenning-
unni.
á öllum þessum slóðum og hefur
Þorsteinn Einarsson íþróttafull-
trúi annast hana á síðustu árum.
Þegar Bretar gerðu fyrstu taln-
inguna, árið 1939 náði hún aðeins
yfir hreiður utan á eynni. Kom-
ust þeir ekki upp á hana, en áður
höfðu Vestmannaeyingar farið ár
lega í eyna til ungatekju og kom-
ust þá upp á keðjustiga en síðan
hefur stiginn aðeins náð rétt
fram af brúninni og ekki
hægt að ná til hans, hvernig sem
á því stendur. Hinar árlegu ferð-
ir Vestmannaeyinga lögðust nið-
ur skömmu fyrir stríðsbyrjun. I
Framh. á bls. 19
Á kortinu má lesa, hve mik-
ið hafði verið saltað í síldar-
bæjunum á miðnætti sl. mánu
dags. Söltunin nam þá 267.392
tunnum. Heildarsala saltsíldar
mun vera nálægt 300.000 tunn
um.
Átulaust á vestursvæðinu
BLAÐIÐ átti í gær tal við dr.
Jakob Jakobsson, fiskifræðing.
Hann var staddur á Ægi út af
Strandagrunni í síldarleit.
Sagði hann að ekki hefði lengi
verið leitað þarna vesturfrá,
en allur flotinn verið I síld
fyrir austan. Sagðist hann
hafa séð talsvert af vaðandi
síld, en torfurnar væru þunn-
ar og þarna væri alveg átu-
laust, svo veiði yrði erfið.
Sagði Jakob að engin áta væri
á vestursvæðinu og mundi
Ægir halda austureftir og von-
andi væri síldin á sömu leið.
Annars sagði hann að síldar
hefði orðið vart austur af
Kolbeinsey, en þar væri lélegt
veiðiveður og engin skip þar.
Öll skipin væru á sömu slóð-
um og áður úti fyrir Austfjörð
um, nálægt landi og þar væri
flotinn við veiðar.
Á kortinu sjást síldarsvæð-
in, eins og þau eru núna, og'
einnig er merkt inn á kortið
hve mikiið er búið að salta og
bræða á síldarstöðunum í
landi.
Tvö ágæt héraðsmót á Austurlandi:
Atvinna mikil - afkoma góð
Samanburður tveggja tímabila
UM SÍÐUSTU helgi voru
haldin tvö héraðsmót Sjálf-
stæðismanna á Austurlandi,
þ.e. á Reyðarfirði og Vopna-
firði. Á mótunum fluttu
ræður þeir Bjarni Benedikts-
son, dómsmálaráðherra, og
Jónas Pétursson, alþingismað
ur. Einnig var á báðum stöð-
unum óperusýning og að lok-
um dans. Fjölmenni sótti sam
komur þessar, sem tókust
prýðilega.
Það var á laugardagskvöldið,
sem haldið var héraðsmót á
Reyðarfirði, óg síðan kvöldið eft-
ir á Vopnafirði.
Arnþór Þórólfsson setti mótið
á Reyðarfirði og mælti nokkur
orð í upphafi.
Jónas Pétursson ræddi einkum
um efnahagsmálin. Hann rakti
gang þeirra að undanförnu og
þann ófarnað sem stafaði af því,
að þjóðin hefði eytt meiru en hún
aflaði. Nú hefði miðað í rétta
átt, enda væri höfuðnauðsyn, að
gengi krónunnar væri rétt skráð.
Kauphækkanir umfram greiðslu-
getu hlytu að valda vandræðum,
sem finna yrði ráð við. Þá gerði
Jónas stuttlega grein fyrir helztu
störfum síðasta alþingis, m.a.
Jeppi valt þrjár
veltur - 30 m fall
ísafirði, 17, júlí
UM kil. 23 í gærkvöldi varð slys
á veginum til Suðureyrar í Súg-
andafirði. Jeppabifreið — I 389
frá Suðureyri — fór út af vegin-
um og valt þrjár veltur, áður en
hún stöðvaðist niður i flæðar-
máli. Hafði stýri bílsins farið úr
sambandi. Femt var í bílnum og
slösuðust tveir farþega svo alvar
lega, að flytja varð þá í sjúkra-
hús. -
Lögregluþjónn frá Selfossi,
Bergþór G. Valdimarsson, ók bíln
um, en með hönum voru kona
hans, Valgerður Jónsdóttir, syst-
ir Bergþórs (ókunnugt um nafn)
og tengdamóðir hans, Guðjóna A1
bertsdóttir frá Suðureyri. Slösuð-
ust Bergþór og Guðjóna, en ekki
er enn fyllilega búið að rann-
saka meiðsli þeirra. Þau munu
bæði hafa fengið heilahristing.
Bergþór mun einnig hafa meiðzt
í baki og fengið þungt högg á
þrjóstkassann. Systir Þergþórs
og eiginkona sluppu með minni-
háttar skrámur.
• 30 m fall
Bifreiðin fór út af við svo-
nefnda Kleif, sem er miðja vegu
milli Suðureyrar og Lauga. Þar
sem hún fór út af veginum eru
um 30 metrar niður í fjöruna,
sem er mjög stórgrýtt. Hásjávað
var Og lenti bíllinn í sjónum, og
mun það hafa dregið nokkuð úr
fallinu.
Billinn fór þrjár veltur, eins
Og áður segir, og brotnaði húsið
í spón. Er bíllinn stöðvaðist í
flæðarmálinu, skreið fólkið út úr
brakinu og hljóp Valgerður að
Laugum, en þangað er um 15
mínútna gangur frá slysstaðn-
um. Var hringt þaðan eftir hjálp
til Suðureyrar, en frá Suðureyri
til ísafjarðar. Kom sjúkrabíll
þaðan um miðnætti, og var Berg-
þór fluttur í fjórðungssjúkrahús-
ið á ísafirði þá um kvöldið, en
um morgunin var Guðjóna einn-
ig flutt í sjúkrabíl frá Suður-
eyri til ísafjarðar. Líður þeim
eftir vonum. — AKS.
lausn landhelgismálsins og ým-
issa héraðsmála.
Bjarni Benediktsson drap m.a.
á að fyrir 5 árum hefði myndun
V-stjórnarinnar verið í undirbún
ingi. Hún stóð einungis tæpt 2%
ár, sagði ráðherrann. Núverandi
stjórnarflokkar hafa hins vegar
borið ábyrgð á ríkisstjórn síð-
an, eða rúmlega 2% ár. Fróðlegt
er að bera saman árangur þass-
arra tveggja tímabila.
V-stjórninni lauk svo, að Her-
mann Jónasson forsætisráðherra
lýsti yfir því 4. des. 1958, að ný
verðbólgualda væri risin, stjórn
hans kæmi sér ekki saman um
nein úrræði gegn henni og segði
því af sér. Eðlilegt var, að þeir,
sem þannig hlupust frá vandan-
um, horfðu með svartsýni fram
á leið. Einkum þegar þess er
gætt, að þeir hurfu frá land-
helgismálinu óleystu og síðan var
kjördæmaskipuninni breytt svo,
að Framsókn sagði horfa til land
auðnar, einkum á Austurlandi.
Ekki batnaði, þegar viðreisnin
var hafin. Á árinu 1960 sagði
Karl Kristjánsson, að viðreisnar-
ráðstafanirnar hefðu leitt ný
móðuharðindi yfir landið.
En hvernig er viðhorfið nú
eftir, að Framsókn hefur veriS
utan stjórnar ámóta lengi og
valdatími V-stjórnarinnar var?
Athugum lýsingu Eysteins Jóns
sonar í Tímanum sl. miðvikudag
á ástandinu á Austurlandi, sem
verst átti að verða úti að dómi
þeirra félaga. Hann segir:
„Ágætur afli hefur verið á
grunnmiðum í vor og það sem af
er sumri“.
Ekki kemur þessi lýsing heim
við hrakspárnar um afleiðingar
landhelgissamningsins við Breta.
— Um afkomu manna segir Ey-
steinn:
„Atvinna er því mi'kil í sjávar-
plássum og afkoma góð“.
Og ekki er hagur bænda lakari
að dómi Eysteins. Hann segir:
„í sveitum er kornræktin mest
nýlunda eystra. Allmargir akrar
eru nú í sumar á Héraði Og eiga
bændur þá yfirleitt saman“.
Eysteinn kvartar að vísu und-
an því að Alþingi hafi ekki sam-
þykkt frv. „um eðlilegan stuðn-
ing við kornrækt". En svo er að
sjá, sem þeir hafi getað bjargað
sjálfum sér og öðrum stuðnings-
laust, því að hann skýrir svo frá:
„Eg borðaði í fyrsta skipti aust
firzkt brauð . . . Þótti mér það
atburður.
Búnaðarsamband Austurlands
og Kaupfélag Héraðsbúa munu
byggja kornþurrkunarstöð og
kornmyllu á Egilsstöðum“.
Framh. á bls. 19
Síldar-
vísur
MORGUNBLAÐINU bárust í
gærkvöldi eftirfarandi síld-
arvísur frá Siglufirði:
Brátt má líta, bróðir, yglu-
brún á þínum svip,
flykkist ekki fljótt til Siglu-
fjarðar hlaðin skip.
og
Eftir strangan annadag,
upphefst langur bransi.
Heit í fangi hjalar lag
hún í vangadansL
S V A R T :
Síldarverksmiðja ríkisins
Raufarhöfn
ABCBEFGH
M
abcdefgh
HVÍTT :
Síldarverksmiðja ríkisins
Siglufirði
1.... c7—c5
2. Rgl—f3