Morgunblaðið - 07.10.1961, Blaðsíða 23

Laugardagur 7. október 1961
MORGUTVBIAÐIÐ
23
\
-K
DR. PALL ÍSÖLFSSON
var í sjöunda himni, er
fréttamaður Mbl. átti tal
við hann í gær eftir að
hann hafði stjórnað flutn-!
ingi tónverks síns við Há-
skólaljóð Davíðs Stefáns
sonar frá Fagraskógi. —
Salurinn í Háskólabíóinuj
nýja er tvímælalaust lang-^
bezti hljómleikasalur, sem’
við höfum átt, sagði Páll,
— og ég tel það mikinn
viðburð í íslenzku músík-
lífi, að slíkur glæsisalur!
með svo fullkomnum
hljómburði skuli nú loksl
vera fyrir hendi. Okkur erj
óhætt að óska h'vert öðru!
til hamingju með þann
merka áfanga.
Ár Ekki stjórnaS í betri
salarkynnum
Páll taldi sig ekki hafa
stjórnað tónflutningi i jafn-
Dr. Páll ísólfsson stjórnar flutningi tónverks síns við Há-
skólaljóð Davíðs Stefánssonar. — Skáldið sést fyrir miðju
myndarinnar, og einnig Snæbjörg Snæbjarnar söngkona, er
fór með einsöngshlutverk.
Framúrskarandi
heyrð í Háskdlabíd
— Höfum loks eignast fullkominn
hljómleikasal, segja músikmenn
góðum salarkynnum áður —
og kvaðst efast um, að hann
hefði nokkru sinni heyrtbetri
hljómburð en í Háskóla-
bíóinu. — Frá mér að heyra,
þarna uppi á sviðinu, virtist
músíkin a.m.k. hljóma alveg
prýðilega, sagði hann, — og
hljóðfæraleikaramir, sem eru
fljótir að finna „akústíkina“,
telja hana ágæta. Mér skilst
á þeim mörgum — líka þeim
erlendu, sem víða hafa leikið
úti — að þeir hafi ekki kynnzt
betri salarkynnum.
— Annars ættirðu líka að
spyrja einhvern, sem var úti
í salnum, t.d. hann Árna
Kristjánsson píanóleikara —
hann var þarna, og getur
eun betur um þetta dæmt,
sagði Páll að lokum.
Nú mega tónskáldin
herða sig
— Jú, heyrðin í salnum
er framúrskarandi góð, sagði
Ámi.
— Hvað — heyrðin? kváði
blaðamaðurinn.
— Já, heyrð er nýyrði, sem
verkfræðingarnir eru farnir
að nota um „akústík“ eða
hljómburð, sem er fyrri til-
raun til íslenzkunnar á hug-
takinu. Mér finnst þetta á-
gætt orð, og vel viðeigandi
að koma því á framfæri í
sambandi við fyrsta tónflutn-
inginn í Háskólabíóinu, sem
hefir hina beztu éiginleika í
þessu efni. — Hér höfum
við í fyrsta skipti fengið hús,
sem fullnægir ýtrustu kröfum
um flutning tónlistar — og
nú ættu tónskáldin að fara
að herða sig og semja, því
að nú hafa þau loks tæki-
færi til þess að -lieyra verk
sin eins og þau eiga að
hljóma.
— Ég er fyllilega sammála
dr. Páli — tel tilkomu þessa
glæsilega húss stórviðburð í
tónlistarmálum. — Það er
vissulega gaman að geta boð-
ið erlendum tónlistargestum
okkar upp á slíkan hljóm-
leikasal. — Það er svo ekki
sízt fagnaðarefni, að sinfóníu
hljómsveitin okkar skuli nú
fá svo góðan samastað fyrir
hljómleika sína — og finnst
mér, að fólk ætti að meta
það og sækja tónleika henn-
ar betur en nokkru sinni.
* Menn voru stoltir
Þetta sögðu þeir fróðu
músíkmenn — en leikmenn
veittu hinum ágæta hljóm-
burði líka athygli og höfðu
orð á. — Heyrðust margar
ánægjuraddir í gær umþetta
nýja menningarhús á Melun-
um. Menn voru með rétti
stoltir af að geta sýnt hin-
um mörgu og virðulegu er-
lendu gestum svo glæst og
góð húsakynni — enda mun
það sannast mála, að Há-
skólabíóið hlyti að teljast
glæsilegt hús og til menning-
arauka í hvaða stórborg sem
væri.
Hinn mikli samkomusalur,
sem rúmar um 1000 manns í
sæti, er stílhreinn og fagur,
en látlaus. Loft og veggir
eru steypt í fellingar, og í
vikunum á veggjum eru
hreyfanlegir „flekar“, sem
stjórna hljómendurkasti. Öðr-
um megin er yfirborðið gljúpt,
en hinum megin úr harð-
viði, og er þeirri hliðinni
snúið út, þegar tónlist er
flutt. Flötum þessum má snúa
á skammri stundu.
Litir í salnum eru mildir.
Hin þægilegu sæti eru í blá-
um litum, svo og baktjald
á sviði, en veggir og loft
ljós. S«lurinn er lýstur með
fjölmörgum litlum lömpum,
er hanga í lofti.
★ Á enn eftir að batna
Blaðamaðurinn náði í
gærkvöldi snöggvast tali af
Guðmundi Kr. Kristinssyni
arkitekt, en hann og Gunn-
laugur Halldórsson arkitekt
teiknuðu húsið og eiga því
heiðurinn af því, hve vel
hefir tekizt að ná hinni á-
gætu heyrð í salinn — en
við höfðum okkur til aðstoð-
ar danskan sérfræðing í
„akústík" sagði Guðmundur.
— Eruð þið félagar ekki
ánægðir með árangurinn
hvað hljómburðinn snertir?
— Jú, ég held óhætt sé
að segja, að það hafi tekizt
allvel — en reyndar er ekki
búið að fullganga frá öllum
útbúnaði, og ætti heyrðin
því að batna nokkuð enn,
sagði Guðmundur.
- Háskólahátiöin
Framh. af bls. 10.
hverjum íslendingi. Háskólinn
teldi það eitt vegamesta hlut-
verk sitt að varðveita hand-
ritin og stuðla að rannsókn
þeirra.
í lok ræðu sinnar vitnaði
rektor í ljóð Einars Benedikts
sonar og kvaðst treysta því að
nýtt landnám andans færi í
hönd. — Vér leggjum vongóð
ir og bjartsýnir á bratta
næstu aldarhelftar, sagði
hann. Megi hollvættir vera há
skóla vorum óvarðar.
Kveðjur og gjafir
etúdentasamtaka.
Auk þeirra ræðumanna sem
áður hefur verið getið, fluttu
fulltrúar ýmissa félagasam-
tak stúdenta kveðjur. Dr. med
Sigurður Sigurðsson, land-
læknir flutti kveðju Vísinda-
félags íslendinga og afhenti
að gjöf frá félaginu bréf-
fergju af ísl. bergi. Sveinn
S. Einarsson verkfræðingur
flutti kveðju Bandalags há-
skólamanna, er hafa í tilefni
afmælisins gefið út bókina
„Vísindin efla alla dáð“ og
6agði hann að ágóði bókarinn
ar rynni allur til háskólans,
til að efla félagsmálastarf-
semi þar. Matthías Jóhannes-
sen, ritstjóri flutti kveðjur
Stúdentafélags Reykjavíkur
og tilkynnti að félagið hefði
ákveðið að gefa háskólanum
höggmynd Ásmundar Sveins-
sonar, Sæmund á selnum, í
bronzi. Formaður stúdenta-
ráðs háskólans Hörður Sigur-
gestsSon flutti kveðjur stúd-
enta og afhenti gjöf frá þeim,
fundarhamar.
Frumflutt háskólaljóð Davíðs.
Áður en flutningur kveðj-
anna hófst flutti sinfóníu-
hljómsveitin og blandaður
kór undir stjórn dr. Páls ísólfs
sonar „Þú eldur, sem brennur
við alvalds stól“, úr háskóla
ljóðum Þorsteins Gíslasonai;
lag eftir dr. Pál ísólfsson.
Að þeim loknum voru frum
flutt Háskólaljóð eftir Davíð
Stefánsson en þau hlutu fyrstu
verðlaun í samkeppni þeirri
um hátíðarljóð, er efnt var til
í tilefni háskólahátíðarinnar.
Var hátíðaljóðið flutt við tón
list Páls ísólfssonar, er há-
skólaráð fól að semja lög við
ljóðin. Stjórnaði hann sinfón
íuhljómsveitinni, sem flutti
hluta af verkinu ásamt kór
og einsöngvurunum Snæ-
björgu Snæbjörnsdóttur og
Árna Jónssyni.
Davíð Stefánsson sagði
sjálfur fram nokkra kafla úr
ljóðinu, og var ákaft fagnað.
Ljóðið skiptist í kaflana upp-
haf, ættjörð, dögun, gróður, ís
lenzk fræði, trú, Iögvísi lækn
islist, tækni, heimspeki, útsýn
og vöxtur meiðsins og lýkur
á þessu ljóði:
Höldum vörð um helgilundinn
Heiðra lífið, unga sveit.
Von þín öll er við það bundin,
vöxtur meiðsins, gæfustundin,
framtíð vor og fyrirheit.
Blekking öll skal burtu víkja,
bæn og starf og þekking ríkja,
andlegt frelsi, andleg rausn.
Þá mun vakin þjóðargleðin,
þá mun drápan mikla kveðin,
hugsjónanna Höfuðlausn.
Þegar berst að frævu frymið,
fagnar stofninn, hækkar limið.
Heyrið storminn, stjörnu-
brimið.
Kveðjur háskóla
víða um heim.
Þá fluttu fulltrúar erlendra
háskóla kveðjur frá skólum
sínum: Carl Iversen rektor
Kaupmannahafnarháskóla frá
dönskum háskólum, próf dr.
Tauno Tirkonen, Helsingfors
Universitet, frá finnskum há
skólum, Ludvig Holm-Olsen,
rektor Universitetet Bergen,
frá porskum háskólum, próf.
dr. Dag Strömáck, Uppsala
Universitet, frá sænskum há-
skólum og mælti á ísl. Af-
henti hann rektor Háskóla ís
lands silfurbikar með áletr-
uðu kvæði Jónasar: Landið
var fagurt og frítt. Þá fluttu
kveðjur rektor Othmar Kuhn
frá Vínarháskóla, rektor Ed-
ward W. Strong frá Berkley
héiskóla í Bandaríkjunum sem
afhenti skrá yfir þá fslend-
inga sem höfðu stundað nám
yið skóla hans, próf dr. G.
Turvilie Petre, frá Oxfordhá
skóla og talaði á íslenzku, próf
dr. Seamus O Duilearga frá
háskólanum í Duplin, rektor
Pierre Daure frá háskólanum
í Caen í Frakklandi, George
T. Richardson frá háskólanum
í Manitoba í Kanada, rektor
Stanislaw Turski frá Varsjár
háskóla, próf dr. L. Hanka
Ceské Vyoské Uceni frá há-
skólanum í Prag og próf dr.
Hans Kuhn frá Kielarháskóla,
er flutti kveðju á islenzku frá
þýzkum háskólum.
Að lokum þakkaði próf. Ár
mann Snævarr heillaóskir og
kveðjur og leikinn var Þjóð-
söngurinn.
— Gromyko
Framh. af bls. 1
viðræður við Ráðstjórnina væru
fyrst og fremst til þess að kanna,
hvort grundvöllur væri fyrir
samningaviðræðum um Berlínar-
og Þýzkalandsmálið.
•
Humphery, sem staddur er í
Bonn, sagði að afloknum fundi
með Adenauer, að kanslarinn
væri fús til þess að hitta Kenne-
dy mjög bráðlega — og kvað
Huunphery brýna nauðsyn bera
til þess að úr slíkutm fuudi gæti
orðið nú þegar.
— Ifyróttir
Framhald af bls. 22.
verður ÍBR 20 ára.
Gísli sagði að þegar lokið værl
við íþrótta- og sýningarhöllina
og þetta skrifstofuhúsnæði allrar
iþróttahreyfingarinnar, ásamt
sundlauginni, þá mætti segja að
draumurinn hefði rætzt um
íþróttamiðstöð landsins í Laug-
ardal. Sá draumur væri þvl
skammt undan.
• Höllin sjálf
Teikningum aðalíþrótta-
hússins var nokkuð breytt nú
nýlega. Aðalsalurinn, þ. e. íþrótta
salur ásamt áhorfendasvæði verð
ur 50 sinnum 46.60 m. Veitinga-
salurinn sem er áfastur við áhorf
endapallana verður 10x20 m og
loks er eldhús o. fl. ásamt skrif-
stofuhúsnæðinu sem áður er lýst.
Verður þetta því hin glæsilegasta
höll eins og teikningin hér með
sýnir.
— Minningarorð
Framh. af bls. 15.
annað prestssetur, Saurbæ á
Hvalfjarðarströnd. Var hún þar
vinnukona í allmörg ár hjá séra
Eihari Thorlacius og Jóhönnu
konu hans. Þar kynntist hún
fyrri manni sínum, Jóni Einars-
syni, sem var allmiklu eldri en
hún og giftust þau á Saurbæ.
Voru þau um skeið áfram vinnu
hjú í Saurbæ. Síðar reistu þau
bú í Kalmannsvík.
Á þessum árum sótti fólk héð
an nokkuð á vertíðum til Suð-
urnesja. Slóust þau Halldóra og
Jón í þann hóp um nokkurra
ára skeið. Var Jón þar sjómað-
ur en Halldóra við fanggæzlu,
eins og þá var títt.
Sambúð þeifra Jóns og Hall-
dóru varð ekki löng. Er frá leið
átti Jón við nokkra vanheilsu
að stríða um ’ skeið er leiddi
hann til bana. Nokkrum árum
síðar giftist Halldór* siðari
manni sínum, Halldóri Gíslasyni
sjómanni, ættuðum af Suðumesj
um. Var Halldór bróðir hins
snjalla og fiskisaéla formanns,
Jóns Áma Gíslasonar í Vörum
í Garði, síðar í Gerðum.
Halldóra og Halldór bjuggu á
Akranesi. Halldóra missti Hall-
dór, seinni mann sinn, árið 1928.
Hafði Halldóra í búskapartíð
sinni með Halldóri haft mat-
sölu á heimili þeirra hjóna. Rak
hún matsöluna með miklum
myndarbrag. Fór allt heimilis-
hald henni vel úr hendi og var
henni það metnaðarmál að búa
svo að gestum sínum og heimil-
ismönnum sem rausnarkonu
sæmdi. Eftir lát Halldórs manns
síns lét Halldóra af matsölunni.
En áfram hélt hún sjálfstæðu
húshaldi og var ávallt reiðu-
búin að láta í té margs konar
fyrirgreiðslu og hjálp er vanda
bar að höndum og til hennar var
leitað. Halldóra var létt í lund,
hress og glöð í viðmóti, nokkuð
skapstór en kunni vel að stilla
skap sitt, enda stóð það í hví-
vetna eðli hennar næst að frið-
ur, sátt og samlyndi skipaði jafn
an háan sess í samskiptum
manna, þar sem hún kom við
sögu.
Halldóra varð ekki afkomenda
auðið í hjónaböndum sínum, en
dóttur eignaðist hún áður en
hún giftist, Margréti Tómasdótt-
ur. Fór Margrét ung til Vest-
ur heims og giftist þar Islend-
ingi, Guðmundi Páli Jónssyni,
sem er leikprédikari. Njóta þau
hjón trausts og virðingar þar
sem Guðmundur starfar. Eiga
þau hjón dóttur, eina barna,
sem ber nafn Halldóru ömmu
sinnar.
Jafnan skyldum vér geyma
það trútt í minni hve glæsileg-
ur er hlutur konunnar í því að
hrífa þjóðlíf vort úr vesaldómi
og niðurlægingu til þess vegs og
gengis, sem við oss blasir nú.
Halldóra lézt 28. f. m. og var
því er hún lézt einu ári betur
en hálfníræð
Fétur Ottesen