Morgunblaðið - 11.11.1961, Qupperneq 23

Lauggrdagur 11. nóv. 1961
MORCUNBTAÐItí
23
Stofnlán til útvegsins
nema 350-400 milj.
Frá aðaSfundi BJGJ
Bílstjórinn reyncH aS forða á.rekstri við aðra bíla, en lenti
þá með bílinn á konu, sem
og Fiskveiðasjóð og vseri nú unn-
ið að því. Væri í þessu skyni
nauðsynlegt að endurkoða lána-
reglur þeirra stofnana og skapa
náið samstarf þeirra og lántak-
enda um hagsýna fjárfestingar-
stefnu.
Að loknum þessum ræðum var
gefið kaffihlé, og síðan hófust
enn umræður um skýrslu félags-
stjórnar og ennfremur hófu
nefndir að skila álitum, sem
væntanlega síðar gefst tækifæri
til að skýra frá nánar.
í gærkvöldi störfuðu nefndir
enn á ný og var ætlunin að þær
1. kju þá störfum.
í dag kl. 10 árdegis hófst fund-
ur enn að nýju, og var ætlunin
að halda þá áfram umræðum
um nefndaálit.
(Frá L. í. Ú.).
stóð fyrir utan vegkantinn.
Kona fvrir bíl
/rir
í FYRRINÓTT varð kona fyrir
bíl á Suðurlandsbraut. Hún marð
ist á fæti ög var flutt heim að
lokinni læknisrannsókn.
Hemlar bifreiðarinnar, sem
hún varð fyrir, biluðu sk^ndilega
og greip bifreiðastjórinn til þess
ráðs, vegna hættu frá öðrum bíl-
um, að sveigja út af akbrautinni.
Bílinn var á hægri ferð, þegar
hann lenti á fæti konunnar, sem
stóð utan við akbrautina.
Skutu á flugvél
SKOTIÐ var af loftvarnabyssum
á óþekKta tveggja hreyfla flug-
vél yfir Havana í dag. Olli þetta
mikilli ólgu í borginni, því orð-
rómur hefur gengið um það und-
anfarna daga, að óvinaárás væri
að væn.ta héi a föstudaginn.
Sparisjóður vélstjóra
EINS og skýrt var frá í blaðinu
í gær. hófst aðalfundur L. í. Ú.
kl. rúml. 2 síðdegis á fimmtudag.
í fyrrakvöld hófst fundurinn
kl. 8.30 eftir matarhlé. Hófust þá
umræður um skýrslu stjórnar-
innar, en aðallega fór fundartím-
inn í það, að fulltrúar hinna
ýmsu sambandsfélaga lýstu til-
lögum félaganna til aðalfundar.
Voru þær um margvísleg hags-
tnunamál sjávarútvegsins svo
og félagsmál og var vísað til
íiefndar. Stóð fundurinn til kl.’
Jl,
í gærmorgun störfuðu nefndir,
en fundinum var fram haldið kl.
2 síðdegis. Ilófst fundurinn með
því, að Emil Jónsson, sjáv rút-
vegsmálaráðherra ávarpaði fund
armenn.
Vék ráðherrann fyrst að eftir-
etöðvum Útflutningssjóðs og
þeirri ákvörðun ríkisstjórnarinn-
ar á sl. ári, að verja þeim í þágu
Bjávarútvegsins, og var það látið
ganga til greiðslu á vátrygg-
ingariðgj öldum fiskiskipaf lotans
1960. Sagði hann, að þær hefðu
inú þegar nægt til að greiða um
80—90% af iðgjöldum flotans.
Enn væri uppgjöri sjóðsins ekki
lokið. Nú virtist sem Útflutnings
sjóðurinn myndi að mestu eða
öll-u leyti nægja til fullnaðar-
greiðslu iðgjaldanna.
í>á ræddi ráðherrann um brey.t
Ingu á lausaskuldum útvegsins í
föst stofnlán. Var upphaflega á-
œtlað, að í þessu skyni þyrfti
200—300 millj. króna, en í Ijós
ihefði komið, að þörfin hafi verið
800—400 millj. kr. Rakti hann
síðan framkvæmd þessa máls,
þegar væri ýmist búið að af-
igreiða eða ákveða að veita lán
að upphæð kr. 318,4 millj. króna.
Ráðherrann fór þá nokkrum
orðum um ferskfiskeftirlitið.
Taldi hann þar um merkilegt
mál að ræða, sem hafi á þessu
ári verið á tilraunastigi, en þó
gefizf vel, og megi vænta meiri
festu og betri árangurs í fram-
tíðinni.
Um landheTgismálið sagði ráð-
Iherrann, að hann hefði orðið
tess var, að mikill meiri hluti
þjóðarinnar teldi, að með samn-
ingnum um það hefði fengizt góð
lausn. Ráðherrann lýsti því yfir,
að þær flugufregnir, sem gengju
um það, að ríkisstjórnin hygðist
framlengja samningana, væru
gersamlega úr lausu lofti gripn-
ar. í sambandi við þetta mál, vék
ráðherrann að hinum geigvæn-
lega aflabresti togaranna, og þar
með miklum fjárhagsörðugleik-
um þeirrar útgerðar. Kvað hann
ríkisstjórnina hafa skipað nefnd
til athugunar á þessu vandamáli
og væri það í athugun hjá ríkis-
stjórninni og úrlausn mjög knýj-
andi, ef ekki ætti að koma til
Btöðvunar alveg á næstunni.
Ráðherrann vék að hinu nýja
útflutningsgjaldi og kvað það
beinlínis renna til þarfa útgerð-
arinnar sjálfrar.
Þar nsest ræddi ráðherrann vá-
— Þingið
Framhald af bLs, 2.
ur, að það væri ekkert nýtt af
hálíu Rússa, að samið yrði Um
J3erlín áður en gert yrði út úm
Þýzkatandsmáiið í heild. Vest-
urveldin heíðu ætíð gert þá kröfu
— og 1958 bað Krúsjeff um samn
ingaviðræður um Berlínarmálið
áður en Þýzkalandsmálið yrði
tekið fyrir í heild.
I París teija menn ekkert nýtt
vera í þessum óstaðfestu tillög-
um Rússa og ekki er hægt að átta
sig á því hvort þeir krefjast þess,
að A.-Þjóðverjar taki þátt í við-
ræðum.
I Washington bíða menn og sjá
hvað setur, biða frétta frá sendi-
iherranum í Moskvu. Opinberir
sðilar vilja ekkert um málið segja
en telja orðróminn ekki benda til
neiunar steínubreytingar af hálfu
Rússa.
tryggingariðgjöld útgerðarinnar
og athuganir norsks sérfræðings,
prófessors Gerhardsens á þeim.
Kvað hann rannsókn hafa leitt í
ljós, að iðgjöldin hér séu um
200% hærri en t. d. í Noregi.
Nefnd hefði setið á rökstólum
undanfarið til að athuga hvernig
hægt væri að lækka þennan
kostnað og væri þess brýn þörf.
Nefndin myndi bráðlega skila
áliti.
Þessu næst ræddi ráðherrann
um fiskverðsákvarðanir á hverj-
um tima. Nú væri t. d. ósamið
um síldarverðið að mestu og
lægi við vinnustöðvun af þeim
sökum. Nú væri verið að tilnefna
fulltrúa vðkomandi aðila í nefnd
til að gera tillögu um að koma
þessum málum í fast form, m. a.
með því að koma á nefnd, með
oddaaðila með úrskurðarvaldi.
Að lokum vék ráðherrann að
Efnahagsbandalagi Evrópu.
Lvað hann málið vera á því
stigi, að erfitt væri að ræða það,
en ríkisstjórnin fylgdist vel með
þróun þess.
Ráðherrann ámaði því næst
sjávarútveginum, helztu máttar-
stoð íslenzks efnahagslífs vel-
farnaðar.
Er sjávarútvegsmálaráðherra
hafði lokið máli sínu, tók til máls
dr. Jóhannes Nordal, bankastjóri,
og ræddi hinn nýja lánaflokk
Stofnlánadeildar. Kvað hann at-
huganir á sínum tíma hafa leitt
í Ijós, að lánsfjárskortur háði
sjávarútvegnum mjög. Lýsti
hann orsökum þeirrar kreppu,
sem væru langvarandi verðbólgu
skeið, sem hefði m. a. ýtt undir
ógætilega fjárfestingu, sem síðar
hafi leitt til lánsfjárkreppu og
loks tapreksturs á ýmsum tímum
og hjá mörgum fyrirtækjum.
Þá rakti bankastjórinn fyrir-
komulag og framkvæmd hins
nýja lánakerfis.
Jóhannes Nordal sagði, að það
væri algerlega rangt að tala í
þessu sambandi um kreppulán
eða skuldaskil, hér væri aðeins
um það að ræða að breyta stutt-
um lánum í löng lán og verið
væri að hjálpa þeim, sem gætu
hjálpvað sér sjálfir.
Jóhannes Nordal taldi að heild
arlánin yrðu ekki minna en 350
millj. króna. Bankastjórinn benti
á, að gögn þau, sem borizt hefðu
í sambandi við lánaveitingarnar,
væru hreinasta náma, sem vinna
mætti úr og fá þýðingarmikinn
fróðleik, og yrði það væntanlega
gert fljótlega og niðurstöður birt
ar. Kvað hann t. d. hafa komið
í ljós, að sjávarútvegurimi væri
ekki eins illa stæður ens og marg
ir héldu. Mætti i því sambandi
nefna, að t. d. hefðu verið metn-
ar 194 landsstöðvar, þ. e. frysti-
hús, saltfikverkunar- og skreið-
arverkunarstöðvar o. fl., og væri
matsverð þeirra 1182 millj. kr.,
36 togarar (nýju togararnir ekki
með), matsverð 403 millj. og 356
bátar, matsverð 853 millj. króna,
eða matsverð þessara eigna alls
2438 millj. króna.
Bankastjórinn sagði, að nú
yrði að beina huganum að því
markmiði að nota þann grund-
völl, sem með þessu hefði skap-
azt til að tryggja fjárhag sjávar-
útvegsins í framtíðinni. Hvatti
hann útvegsmenn til að gæta
þess að haga rekstri fyrirtækj-
anna þannig, að lausafé þverri
ekki. Taldi hann líka að endur-
skoða þurfi frá rótum lánafyrir-
komulag og lánskjör bankanna.
Bankarnir yrðu að viðurkenna
það, að hluti af því fé, sem þeir
irna útveginum til skamms tíma,
færi 1 fjárfestingu. Bankar og
fyrirtækin sjálf yrðu að gera
fullkominn greinarmun á því fé,
sem lánað er til fjárfestingar ann
ars vegar og rekstrar hins vegar.
Hitt væri þó enn mikilvægara,
að efla mikið frá því sem nú
er fjárfestingarstofnanir sjávar-
útvegsins, þ. e. Stofnlánadeildina
í DAG kl. 11 verður opnaður á
Bárugötu 11 Sparisjóður vél-
stjóra. Enn sem komið er stend-
ur Vélstjórafélagið eitt að spari-
sjóði þessum, en í athugun en-
hvort önnur farmannafélög taka
þátt í honum. Féhirðir hins nýja
sparisjóðs er Tómas Guðjónsson,
vélstjóri, en stjórn sjóðsins skipa
Gísli Jónsson alþingismaður, sem
er formaður, Jónína Loftsdóttir
og Hallgrímur Jónsson vélstjóri.
í gær var fréttamönnum boðið
að skoða húsakynni hins nýja
sparisjóðs í félagsheimili far-
mannafélaganna. Egill Hjörvar,
formaður Vélstjórafélagsins,
skýrði frá tildrögum að stofnun
Sparisjóðsins, og drap á nokkur
atriði úr sögu félagsins, sem
stofnað var 1909. Strax á sjöunda
starfsári var stofnaður styrktar-
sjóður innan félagsins, 1923 var
komið upp sjóði til að styrkja
börn vélstjóra, 1925, eftir Hala-
veðrið, var stofnaður sjóður til
styrktar ekkjum þeirra vélstjóra
sem fallnir voru frá og 1926
byggði félagið hús fyrir fjölskyld
ur vélstjóra og voru þar tvær
verzlanir fjölskyldum til fram-
dráttar, en það var selt aftur
1929. Árið 1928 var stofnaður
styrktarsjóður fyrir vélstjóra á
skipunum og hafa síðan verið
starfandi lífeyrissjóðir, þannig að
Hæstu viimíngar
FÖSTUDAGINN 10. nóvember
var dregið í 11. flokki Happ-
drættis Háskóla íslands. Dregn-
ir voru 1,300 vinningar að fjár-
hæð 2,500,000 krónur.
Hæsti vinningurinn, 200,000
krónur, kom á fjórðungsmiða
númer 13784. Voru þrír fjórð-
ungar seldir í umboði Guðrún-
ar Ólafsdóttur, Bókaverzlun Sig
fúsar Eymundssonar, og einn
fjórðungurinn á Akureyri.
100,000 krónur komu einnig á
fjórðungsmiða, númer 18050. —
Einn fjórðungurinn var seldur
á Akureyri, annar hjá Jóni St.
[Arnórssyni, Bankastræti 11, sá
þriðji á Vopnafirði og sá fjórði
í Vestmannaeyjum.
10,000 krónur: 1090 2253 2626
2935 3422 5437 5498 6678 7875
13783 13785 14348 14878 15410
19323 19594 20131 21822 22907
23269 25452 25974 27054 28549
29896 30013 32088 33792 35380
37462 38728 39657 45458 46910
48904 49403 51594 55761
i (Birt án ábyrgðar)
nær allir vélstjórar munu vel
tryggðir. Þá átti félagið frum-
kvæmið að stofnun Vélstjóra-
skóla íslands 1915 og hefur síðan
haft forgöngu um öll meginmál,
sem þann skóla varða. Einnig
byrjaði félagið snemma að gefa
út eigið rit, sem var fyrsti vís-
irinn að sjómannablaðinu Vík-
ingi. Og 1930 var stofnuð skrif-
stofa með ráðnum starfsmanni
og um leið byrjað að koma upp
tæknibókasafni, sem nú hefur
gengið inn í tæknibókasafn iðn-
aðarmálastofnunarinnar.
Hátt á 6. hundrað vélstjóra
Eftir 1930 hljóp Vélstjórafélag-
ið undir bagga með þeim fjöl-
skyldum, sem erfiðast áttu og
lánaði fé með hóflegum vöxtum.
Var þetta mikið notað og kom
sér vel fram að stríðsárunum,
þegar velmegun óx svo að ekki
þurfti þess lengur við. Á 50 ára
afmæli félagsins 1959 kom Haf-
liði Hafliðason fram með þá hug-
mynd að stofna sparisjóð og var
það samþykkt á stjórnarfundi.
Hefur frumvarp um sjóðinn ver-
ið samþykkt og er málið að kom-
ast í framkvæmd með opnun
sparisjóðsins í dag.
Hallgrímur Jónsson skýrði m.
a. frá því að félagsmenn væru
nú hátt á sjötta hundrað og færi
ört fjölgandi og hefði því þótt
fært að koma hugmyndinni um
stofnun sparisjóðs í framkvæmd,
en hún hafði komið fram fyrr, er
félagsmenn voru miklu færri.
Sagði hann að ábyrgðarmenn
væru eitt hundrað, eða langt yfir
það sem tilskilið er. Mundi Spari
sjóður vélstjóra leitast 'ið að
veita góða þjóustu og ávaxta fé
með sömu kjörum og hliðstæðar
stofnanir.
— Ingstad
Framh. af bls. 24.
hvorki Norðmönnum né Dönum
einkarétt á Vínlandi. Vísinda-
menn hljóta að geta komizt að
samkomuiagi um að vinna verk-
ið i sameiningu. Þeir hafa alltaf
verið fyrstir til þess að viður-
kenna s íkt alþjóðasamstarf. En
það á nú c-ftii að sýna sig hvort
þetta tekst, segir blaðið að lokum.
— ★ —
Frá OLtav’a í Kanada bárust
þær fréttir í dag, að forstöðu-
maður kanadiska þjóðminjasafns
ins þar i borgmni hefði skýrt svo
frá, að mjog skammt sé síðan
honum hafi verið kunngert um
að fundizt liefðu ummerki nor-
rænna manna 1 Ameríku, þ.e.a.s.
að hið gamia Vínland væn fund-
ið öðru sinni. Fyrstu upplýsing-
arnar bárust fyrir mánuði, í bréfi
til dr. Richard Macneish, elzta
fornleifafræðingsins við safnið.
Bréfritarinn var Dani, dr. Jörgen
Meldgár, sá hmn sami og segist
hafa fundið Vínland árið 1956.
— ★ —
Talsmaður danska þjóðminja-
safnsins sagði í kvöld í viðtali
við Ritzau fréttastofuna, að eng-
in vafi væn á því, að senda hefði
átt leiðangur til Nýfundnalands
sumarið 1957 til þess að grafa
upp hús leifs Eiríkssonar. En
safnið hefði þá haft mörg önnur
verkefni, m. a uppgröft i Græn-
iar.di.
Dr. Meldgárd bað fréttastofuna
fyrir eftirfarandi vegna yfirlýs-
ingar Ingstads: „Eg steig ekki
fæti á Lance aux Meadows og
endurteK aðeins, að ég hef ekki
séð þær rústir, sem Ingstad hef-
| ur grafið upp. Eg var á ferð í
| litlum flóunum á þessu svæði og
varð þess fuJlviss, að gera ætti
mikla leit frá Quirpun, Raleigh
og St. Anthony“.
Þessir þrir smábæir eru á norð
urodda Nýfundnalands. Meld-
gárd helt heimieiðis þar eð tími
sá, sem hann hafði til umráða,
var á enda. Fyrr um sumarið fór
hann i flugvél meðfram strönd
Labrador til pess að reyna að
áfta sig á þeim kennileitum, sem
nefnd eru i handritunum — og til
þess að finna á þann hátt leiðina
t:l Vínlands.
Þá er þess að geta, að blaða-
maður hjá Politiken skýrði frá
þvi í dag. að í vor hefði hann
heyrt á tal Ingstads og Meldgárd
í Kaupmannahöfn. Meldgárd
hefði þa sagt, að hann ætlaði að
efna tii i:ýs leiðangurs árið 1962
til þess að grafa á því svæði,
sem hann liefði rannsakað. Ing-
stad hafði hins vegar meiri
áhuga a öðrum stöðum þar sem
hann ta!.di líkmdi til þess að ein-
hverjar leiíar mannabústaða
findust, sagði danski blaðamað-
urinn.
Þessi sami blaðamaður spurði
Ingstad að jþví í dag, hvort hann
myndi ekki eftir því, að Meld-
gárd hefpi sagzt ætla til Ný-
fundnaiei.ds aftur.
Hana miniítist á það, að hann
ætlaði þangað aftur. En hann gat
ekkert um það hvar hann ætlaði
að grafa. svaraði Ingstad.
Þá er fuJIyrt, að Dr. Meldgárd
hafi eksá ætlaó að segja frá þeirri
uppgötvun, sem hann gerði á
Nýfundnalandi, eins og NTB-
fréttastofan kemst að orði, af
því að hann vildi ekki hefja nein-
ar ritdei.ur við Ingstad. En yfir-
maður dr. Meldgárd, dr. Age
Reussel, saínstjóri, hvatti safn-
vörðinn eindregið til þess að upp-
iýsa allt — og lét Dr. Meldgárd
loks til leiðast.
Nú er allt i óvissu um það
hvort Danir gera út leiðangur til
Nýfundaiands á næsta ári, eins
og upphafiega var áætlað.
Loks má geta þess, að Ingstad
og dr. Meldgard hafa áður deilt,
m. a. um afdrií norrænna manna
á Græn'andi. Heldur Daninn því
fram, að þeir hafi dáið út vegna
veðurfai sbreytingar svo og í bar-
dögum við eskimóa. Norðmaður-
inn segir hins vegar, að vel geti
venð, að himr norrænu menn á
Grænlandi hafi flúið kólnandi
veðráttu — og farið til Vínlands.
Ungling
vantar til að bera blaðið í eftirtalið hverfi
BERGSTAÐARSTRÆTI
FOSSVOGSBLETT