Morgunblaðið - 15.03.1962, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 15. marz 196*
JKwgtuifrlafrUt
CTtgefandi: H.f Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: A.rni Garðar Kris.tinsson.
Ritstjórn: A.ðalstræti 6.
Augiýsingar og ai'greiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
HVERT STÓRMALIÐ
REKUR ANNAÐ
iðreisnarstjórnin leggur nú®-
* fram á Alþingi frumvörp
um hvert stórmálið á fætur
öðru. Má þar til dæmis nefna
skattalagafrumvarpið, frum-
varpið um almannavarnir,
frumvarp um aðstoð við tog-
araútgerðina, frumvarp um
viðreisn lánasjóða landbúnað
arins, og síðast en ekki sízt
frumvarpið um tekjustofna
sveitarfélaga, sem hér verður
nokkuð gert að umtalsefni.
Mikilvægasta ákvæði þeirr
ar löggjöfar er afnám hinna
illræmdu veltuútsvara. Tjón
sveitarfélaganna vegna af-
náms veltuútsvara er bætt
með tvennum hætti. Annars
vegar er heimild til að inn-
heimta svonefnt aðstöðugjald
af atvinnurekendum. Er gert
ráð fyrir að það verði lagt
á fyrirtækin miðað við kostn
að þeirra, en ekki umsetn-
ingu. Aðstöðugjaldið verður
síðan talið til venjulegs kostn
aðar og þar af leiðandi frá-
dráttarhæft við skattaálagn-
ingu.
Sérstakt landsútsvar verð-
ur síðan lagt á ýmis ríkis-
fyrirtæki og auk þess á olíu-
félögin, enda hafa þau at-
vinnurekstur svo víða um
land, að heppilegra er talið
að leggja á rekstur þeirra í
einu lagi.
Þá er það mikilvægt ný-
mæli, að nú verður tekinn
upp einn útsvarsstigi fyrir
allt landið og þannig kemst
meiri festa á, útsvarsmálin.
í frumvarpinu eru fleiri
nýmæli, sem telja verður til
mikilla umbóta. Má segja, að
með samþykkt skattalaganna
annars vegar og útsvarslag-
arma hins vegar verði nú
loks komið á hérlendis við-
imandi skattgreiðslum, en
fram að þessu hafa skatta-
lög að ýmsu leyti verið bein-
línis fáránleg.
Ber að þakka Viðreisnar-
stjóminni og Gunnari Thor-
oddsen, fjármálaráðherra,
sem mál þessi heyra undir,
sérstaklega fyrir þann mik-
ilvæga undirbúning þessarar
lagasetningar, sem nú er
lokið.
ÖSKURAPAR
|Z ommúnistamálgagnið
bregður sér í gær
rétt einu sinni 3—4 áratugi
aftur í tímann. Tilefnið er
að þessu sinni það, að TVIorg-
unblaðið benti á, að eðlilegt
væri, að sjómannafélögin
tækju til athugunar að bæta
kjör togarasjómanna með því
að fækka nokkuð á togurun-
um meðan aflaleysi er. Morg
unblaðið benti á, að sú þröng
sýni mætti ekki ríkja í verka
lýðssamtökum, að einblína á
þjóðfélagsaðstæður fyrir
mörgum áratugum, en blaðið
gerði sér auðvitað enga von
um, að kommúnistar gerðust
skyndilega nútíðarmenn. —
Þess vegna koma öskur
þeirra ekki á óvart.
Hins er að vænta, að á-
byrgir menn, sem fyrst og
fremst hugsa um hag togara-
sjómanna og þjóðarheildar,
ræði mál þessi öfgalaust og
leitist við að komast að far-
sælli niðurstöðu.
Sjómenn ættu innan sinna
eigin vébanda að ræða þessi
mál, og ekki væri úr vegi
að beinlínis færi fram skoð-
anakönnun meðal skipshafna
á togurunum, svo að þær
fengju sjálfar ráðið því, hver
niðurstaða yrði. Á því leikur
enginn vafi, að bæta þarf
kjör togaramanna, sérstak-
lega þegar þeir fiska fyrir
heimamarkað. Ef engin leið
önnur finnst til kjarabóta,
þá er ástæða til að ætla, að
togarasjómenn mundu vilja
fækkun manna á skipum
gegn því að fá launahækk-
anir, sem ef til vill næmu
tugum þúsunda á ári.
Það væri vissulega ábyrgð
arleysi af forystumönnum
sjómannasamtaka að kanna
ekki mál þessi til hlítar. Ef
svo fer, að togarasjómenn al-
mennt snúast gegn þessari
tilhögun, þá er málið auð-
vitað þar með úr sögunni.
En fyrirfram er ekki gerandi
ráð fyrir því, að sjómenn séu
andvígir tekjuaukningu með
þessum hætti, enda eru þeir
ekki vanir að telja eftir sér
að vinna í skorpum eins og
alkunna er, t. d. á síldveið-
um.
LÖÐRUNGA
SJÁLFA SIG
¥7n þegar kommúnistablaðið
ræðir þessi mál, þá rekur
sig eitt á annars horn. Þann-
ig viðurkennir blaðið á ein-
um stað, að Morgunblaðið
telji þessa breyttu tilhögun
því aðeins réttlætanlega, að
hún stórbæti kjör togara-
manna og talar meira að
segja um „hátekjumenn“, en
á öðrum stað segir það að út-
gerðum skipanna eigi að gefa
„18,5 milljónir í fastakaupi
og fæði“.
Þá segir blaðið „að þessi
mannskapur, sem eftir verð-
ur um borð, verður að standa
r

UTAN UR HEIMI
Reykingar krabbamein
Sammála niðurstöður danskra og
brezkra lækna um að sígarettureykingar
valdi krabbameini í lungum
I SIÐUSTU viku voru
birtar í Danmörku og Bret
landi skýrslur lækna-
nefnda um rannsóknir á
því hvort sígarettureyk-
ingar geti valdið krabba-
meini í lungum. Nefnd-
irnar eru hvor um sig
skipaðar níu þekktum
læknum. Báðar komast að
sömu niðurstöðu. Tóbaks-
reykingar, sérstaklega síg-
arettureykingar, eiga sök á
því að dauðsföll vegna
krabbameins í lungum
hafa margfaldazt á undan-
förnum árum.
Danska nefndin var skipuð
níu læknum og var dr. med.
E. Meulengracht formaður
hennar. Nefndin starfaði í tvö
ár að rannsóknum sínum og
skilaði áliti sl. miðvikudag.
> Skýrslan er 450 þétt-vélritað-
ar síður og lýsa læknarnir
þar árangri rannsóknanna og
benda á ýmsar aðferðir til að
draga úr sígarettureykingum.
ÚR 4,5 í 86,7
Nefndin segir að árið 1940
hafi verið reyktar um 1,7 þús.
milljón sígarettur í Dan-
mörku, en árið 1960 nærri
5 þús. millj. Árið 1931 lét-
ust 4,5 af Jiverjum 100 þús.
karlmönnum í Kaupmanna-
höfn úr krabbameini í lung-
um, en árið 1960 var þessi
tala komin upp í 86,7. Frétta
mönnum var boðið að vera
viðstaddir, er nefndin skilaði
áliti sínu í Domus Medica í
Kaupmannahöfn á miðviku-
dag. Voru þá lagðar fyrir
nefndarmenn ýmsar spurning
ar, m.a. hvort þeir reyktu
sjálfir. Aljir svöruðu þeir ját-
andi, en tóku það fram að
enginn þeirra reykti lengur
sígarettur og að allir hefðu
takmarkað tóbaksnotkun sína.
TEKUR 20—30 ÁR
í skýrslu dönsku nefndar-
innar eru ýmsar góðar ráð-
leggingar til reykingamanna.
Þar segir m. a.:
Þar sem allt bendir til þess
að 20—30 ár líði að meðaltali
frá byrjun reykinga þar til
sjúklingurinn deyr úr krabba
meini í jungum, er það mjög
mikils virði að draga það í
lengstu lög að hefja reyk-
ingar. En margir þeirra, sem
reykja mikið, vilja halda því
fram að gagnslaust sé að
hætta. Þetta er ekki rétt.
Dauðsföll af völdum lungna-
krabba hjá fyrrverandi reyk-
ingamönnum, sem hafa hætt
reykingum, eru 27—29%
færri en hjá hinum, sem
halda áfram.
Hættan á lungnakrabba er
mest hjá þeim, sem reykja
„ofan í sig“, en það er al-
gengast hjá þeim, sem reykja
sígarettur. Þá er bent á að
tvöfalt tjöruinnihald er í sig-
arettureyk miðað við vindla-
reyk. Sá, sem reykir 20 síg-
arettur á dag, fær áríega um
100 grömm, eða sem svarar
einum bolla, af tjöru í lung-
un. í tjörunni eru ýms efni,
sem geta valdið krabbameini.
TJARAN MEST I
STUBBUNUM
Því meira, sem reykt er af
sígarettuqni, því meiri tjara
er í reyknum. Langar sígar-
selja börnum sígarettur f
stykkjatali, unglingum innan
16 ára verði bannað að reykja
á opinberum stöðum, bannað
verði að auglýsa sígarettur og
verð á sígarettum verði hækk
að en verð á píputóbaki og
vindium lækkað.
NÆRRI FJÓRFALDAR
LÍKUR
Enska nefndin var einnig
skipuð níu læknum og var
sir Robert Platt formaður
hennar, en hann er forseti
konunglega brezka lækna-
ráðsins. Nefnd þessi starfaði
í þrjú ár að rannsóknum og
eru niðurstöður hennar þær
sömu og dönsku nefndarinn-
ar. 1 skýrslu ensku nefndar-
innar segir að á síðasta ári
hafi 20.000 menn látizt úr
krabbambeini í lungum. Lík-
urnar fyrir því að 35 ára
maður, sem reykir mikið, eða
meira en 25 sigarettur á dag,
látist innan tíu ára úrlungna
kr^bba, eru 1 á móti 23. Fyr-
ir þann, sem ekki reykir eru
sömu líkur aðeins 1 á móti
90. — \
Læknarnir benda á að á sið
asta ári hafi heilbrigðisyfir-
völdin varið aðeins sem svar-
ettur eru ekki hættuminni en
þær styttri. Tiiraunir hafa
sýnt að minni hætta stafar af
reykingum ef aðeins er reykt
ur tæpur helmingur hverrar
sigarettu. Og ekki ætti að
reykja nema tvo þriðju hluta
hvers vindils. Upphaflega
voru sígarettur með síu,
„filtersígarettur", skaðlegri
en venjulegar sígarettur. En
nýjustu síurnar halda eftir
um 25—50% tjörunnar úr
reyknum. Þó eru þessar síur
engin vörn gegn krabba-
meini.
Leggja dönsku læknarnir
til m. a. að mjög verði auk-
in fræðsla í skólum um áhrif
reykinga, bannað verði að
ar rúmlega 600.000,—. krðnum
til að birta upplýsingar um
hættunna af reykingum. En
á sama tíma hafi sígarettu-
framleiðendur varið 1350
miiljónum króna til auglýs-
inga.
ENDANLEG SÖNNUN
Enoch Powell, heilbrigðis-
málaráðherra Breta, hefur
lýst því yfir að brezka stjóm
in viðurkenni vissulega að
skýrsla læknanna sannaði
endanlega svo ekki verði um
villst orsakatengsli milli
krabbameins og reykinga. .—
Hefur enginn heilbrigðismála
ráðherra fyrr tekið jafnkröft
ugiega til orða um þetta mál.

allan sólarhringinn heilan
túr.“ En í sömu málsgrein er
sagt, að ekki verði „nema
hálfur mannskapur á dekki“.
Slíkur málflutningur dæmir
sig sjálfur og hæfir mjög vel
kommúnistum, en að sjálf-
sögðu engum öðrum.
Annars má segja að komm
únistar löðrungi sig sjálfa,
þegar þeir í öðru orðinu tala
um að nú sé rætt um að
„innleiða gömlu þrælkunina“
o.s.frv., en í hinu segja þeir,
að núverandi fyrirkomulag
hafi aðeins gilt frá árinu
1952, sem raunar á að vera
1956, því að undanþágur
voru til þess tíma.
Fyrir þann tíma voru
kommúnistar mikils ráðandi í
verkalýðsfélögunum og töl-
uðu um stórsigra þeirra og
styrk til að koma fram kjara
bótum. Samt hafa þeir látið
það viðgangast til 1956 að
beitt væri þrælkun og at-
vinnukúgun, sem heilsuspill-
andi væri. Það geta naum-
ast talizt mikil meðmæli með
forystu sterkrar verkalýðs-
hreyfingar.
Auðvitað eiga þessar fu!I-
yrðingar enga stoð í veru-
leikanum, enda hefðu menn
naumast lagt svo mikið kapp
á togaraútgerð, þegar ný-
sköpunin var ákveðin, ef til-
gangurinn hefði verið sá að
þjaka verkalýðinn. Og sam-
kvæmt kenningum kommún-
ista í dag hefðu þeir árið
1945 eða 1946 verið aðal
verkalýðskúgararnir, því að
fáir hafa montað meir af því
að standa að nýsköpuninni
og sérstaklega togarakaupun-
um en einmitt kommúnistar.