Morgunblaðið - 01.05.1962, Blaðsíða 13

t
Þriðjudagur I. maf 1962
MORGVNBLAÐIÐ
Isborginni breytt
í flutningaskip
í G Æ R kom varðskipið Þór
xneð togarann ísborgu í togi
hingað til Reykjavíkur. —
Hafði togarinn verið dreginn
vestan frá ísafirði og tók för
in rúman sólarhring.
f1' Hér er ætlunin að breyta ís-
Iborginni í flutningaskip, taka af
henni allan toglbúnað og úr ihenni
gufuvélina, en setja dieselvél í
staðinn.
Þröngt í höfninni
Fréttamaður blaðsins brá sér
hiður að Ingólfsgarði í gær, en
þá var verið að leggja ísborg-
inni þar, en annar staður var
ekki tiltækur, því svo þröngt er
nú í höfninni sökum togaraverk-
fallsins.
• Um borð í ísborginni voru nú-
verandi eigendur hennar þeir
Bjarni Pálsson frá Hrísey, Guð-
xruundur Kristjánsson, skipamiðl
ari Og Guðfinnur Þorbjörnsson,
vélfræðingur. en hann fylgdi skip
inu að vestan.
j Við spurðum hvernig fyrirhug-
uð væri breyting skipsins er það
verður gert að flutningaskipi.
Traustur skrokkur
Skrokkur skipsins er talinn
góður, anda eru togarar yfirleitt
traustbyggðari en flutningaskip.
Ætlað er að skipið muni bera um
600 tonn og eru næg verkefni
fyrir skip af þeirri stærð, að því
er nú reynist. Fjarlægður verður
allur togbúnaður skipsins af
dekki, togvinda, gálgar, lestar-
lúur og annað er togútgerð
élhrærir. Brúin verður tekin upp
í heilu lagi og flutt áftar til þess
að fá meira þilfarsrúm.
Ketilrúm í síldarverksmiðju
Gufuketill Skipsins er þegar
seldur til notkunar í síldar-
bræðslu á Austurlandi og verður
hann tekinn úr skipinu við
fyrsta tækifæri. Ketillinn er 45
lestir að þyngd og enginn krani
hér í höfninni tiltækur til að
taka upp svo þungt stykki. Hins
vegar munu skip Moore Mac-
skipafélagsins sem hingað koma
annað veifið á vegum hersins,
hafa ,,bómur“ og vindur, sem
jgeta lyft svo miklum þunga.
Hafa eigendur gert sér von um
aðstoð einhvers þessara skipa.
Takist það ekki er fyrirhugað að
reyna að láta tvo krana, sem
valda um 25 tonnum hvör, gera
samtaka átak til að lyfta katl-
inum.
Getur einnig stundað veiðar
Skip sem ísbörg á að geta
annað ýmsum verkefnum eftir
að því hefir verið breytt og auk
flutninganna stundað síldveiðar
með kraftblökk.
Galli er hins vegar talinn á
skipinu að það ristir fremur
djúpt og á því er kjölur, en ekiki
flatur botn, svo að það á erfiðara
með að fara inn á minni hafnir.
Ekki er íalið að þurfi að nota
lúikarinn fyrir vistarverur manna,
þar sem rúm er fyrir 14 manns
aftur í skipinu.
Ætlunin er að hef ja þegar breyt
ingar á skipinu, ef verkfall járn
smiða tefur það ekki. T. d. hafði
verið samið um að afhenda gufu
ketilinn innan 20 daga.
Bandarískur prófessor flytur
fyrirlestra um sagnfræði
Merk nýjung i starfsemi Háskólans
Á Þ V í kennslumisseri Há-
skóla íslands, sem nú er að
ljúka, hefur dvalizt við skól-
ann bandarískur prófessor í
stærðfræði, Arvid T. Lon-
seth, forstöðumaður stærð-
fræðideildar ríkisháskóla Ore
gon í Corvallis. Prófessor
Lonseth kom hingað á veg-
um vísindadeildar Atlants-
hafsbandalagsins og hélt
námskeið fyrir þá, sem á-
huga hafa á stærðfræði. —
Námskeið þessi hafa verið
mjög vel sótt, einkum af
mönnum, sem lokið hafa há-
skólaprófi.
Merk nýjung
Ármann Snævarr, rektor Há-
skólans, skýrði frá þessu á
fundi með fréttamönnum í gær,
en þar gafst þeim enn fremur
tækifæri til að ræða við pró-
fessor Lonseth og Leif Ásgeirs-
son, prófessor, forseta verkfræði
deildar.
Ármann Snævarr sagði, að
námskeið eins og þau, sem pró-
fessor Lonseth hélt hér væri
nýjung í starfsemi Háskólans og
væri þetta í fyrsta sinn, sem
skólinn hefði getað boðið upp
á skipulögð námskeið fyrir
menn, sem lokið hafa háskóla-
prófi. Sagðist rektor vonast til
þess, að þessi námskeið væru
upphafið að slíkri starfsemi við
skólann, en hún væri mjög mik
ilvæg. Áðalstarfsemi Háskóla ís
lands hefði til þessa miðað að
þvi að veita nemendum skólans
Kjötflutningasamningar
Eimskips endurnyjaðir
BLAÐIÐ hefir fengið þær upp-
lýsingar hjá Óttarri Möller að
endurnýjaðir hafi verið samn-
ingar Eimskipafélags fslands
um kjötflutningana frá frlandi til
B'andaríkjanna og flutningar á
frystivörum vestan um haf til
Evrópu.
Óttarr fór utan í byrjun apríl
Ug voru samningarnir þá fram-
lengdir, en þeir áttu að renna út
í sumar. Þrjú skip félagsins, Sel-
foss, Brúarfoss og Goðafoss,
verða í þessum flutningum og
kemur Goðafoss í stað Dettifoss,
eem taka verður í klössun : sum
ar og tekur hún einn mánuð.
Flutningarnir á kjötinu frá
Dublin til New York og frysti-
vörunum austur um, ganga mjög
vel og hafa Eimskipafélaginu
borizt bréf frá eigendum þessara
vara, þar sem látin er í ljós
ánægja með skipin og meðferð
vörunnar í þeim.
Skipin sigla með frystivörur í
miðlestunum frá New York til
Reykjavíkur, en stykkjavöru í
1. og 4. lesfum. Taka síðan frysti
vörur hér í þær lestar og sigla
til Rotterdam og Harnborgar.
Fara þaðan til Dublin og taka
kjöt til flutninga vestur yfir
bafið.
Nú hefir einnig verið ákveðið
að senda Dettifoss til Charleston
í Suðuir-iBandaríkjunum. Hann
fer með fullfermi af frystum fiski
vestur um en tekur síðan frysti-
vörur í Obarteston *il Hamborg
ar.
undirbúning undir háskólapróf,
en ekki getað miðlað mönnum,
sem lokið hafa slíku prófi auk-
inni fræðslu í greinum þeirra.
Kvaðst rektor vona, að koma
prófessors Lonseths hingað væri
uppliafið að áframhaldandi
starfsemi Háskólans í þá átt.
Prófessor Leifur Ásgeirsson
tók undir með rektor um, að
dvöl prófessors Lonseth væri
mikilvæg nýjung í starfsemi
Háskólans. Lagði hann áherzlu
á, að ekki væri nægilegt fyrir
íslendinga að læra það, sem
mögulegt væri af öðrum þjóð-
um, heldur væri mikilvægt, að
islenzkir vísindamenn ynnu að
rannsóknum upp á eigin spýt-
ur. Þrátt fyrir mannfæð og fjár
skort væri það alls ekki von-
laust. Sagði hann, að mjög
knýjandi væri fyrir Háskólann
að auka raunvísindakennslu. —
Starfssvið manna með slíka
menntun væri sífellt að víkka.
Á vegum vísindadeildar
NATO
Prófessor Lonseth dvelst hér
á landi á vegum vísindadeildar
Atlantshafsbandalagsins, en sú
deild hefur m. a. á dagskrá
sinni skipti á prófessorum. Var
sá liður tekinn inn í starfsem-
ina 1957, en prófessor Lonseth
er sá fyrsti, sem hér hefur dval
izt á vegum hennar.
Vísindadeildin hóf þessa starf
semi •til að gera prófessorum
kleift að starfa við háskóla í
öðrum löndum. Venjulegur dval
artími þeirra er 10—20 vikur
og þeim verja þeir til fyrir-
lestrahalds fyrir stúdenta og
kandidata.
Einn prófessor frá Islandi hef
ur farið utan á vegum vísinda-
deildarinnar. Er það prófessor
Níels Dungal og dvalist hann í
Bandaríkjunum. Akveðið er, að
annar íslenzkur prófessor fari
til Bandaríkjanna á hausti kom
anda á vegum deildarinnar.
Prófessor Lonseth er af
norsku bergi brotinn. Foreldr-
ar hans eru norskir, en fluttust
til Bandaríkjanna fyrir um það
bil 60 árum og hafa ekki heim-
sótt ættjörð sína síðan. Er nú í
ráði að þeir komi hingað til að
hitta son sinn, og mun hann
síðan halda með þeim til Nor-
egs.
Kona Lonseth og 14 ára son-
ur hafa dvalizt með honum hér
á landi.
Aukin tæknimenntun
Prófessor Lonseth skýrði frétta
mönnum frá því, að aðsókn að
raunvísindadeildum bandarískra
háskóla væri sífellt að aukast.
Sagði hann, að áhugi á efna- og
eðlisfræði hefði aukizt mjög í
stríðslok, en á síðustu 10 árum
hefði aukinn áhugi á stærð-
fræði verið mest áberandi. Til-
tók hann sem dæmi, að fyrir
10 árum hefðu aðeins 10—20
nemendur stundað stærðfræði
sem aðalfag við ríkisháskóla
Oregon í Corvallis, en nú væru
þeir orðnir 200.
Prófessorinn sagði, að eftir-
spumin eftir mönnum með
raunvísindamenntun væri mjög
mikil og færi sízt rýrnandi.
Sagði hann, að síaukin á-
herzla væri lögð á stærðfræði,
eðlis- og efnafræði í skólum,
sem undirbyggju nemendur und
ir háskólanám.
Sagði hann, að varið væri 20
millj. dollara árlega til að halda
sumarnámskeið fyrir kennara í
slíkum skólum við háskólana.
Þessi námskeið væru þó ekki
eingöngu fyrir kennara í raun-
vísindagreinum, heldur einnig
í tungumálum og á öðrum svið-
um.
Prófesisor Lonseth sagði, að
Bandaríkjunum væri eftirspurn
in eftir menntuðum mönnum á
sviði raunvísinda mikil og mik-
ið væri gert til að fá slíka
menn erlendis frá. Nefndi hann
Á sunnudaginn höfðu kven
félagskonur í Mosfellssveit
inni kaffisölu í Hlégarði og
að venju f jölmenntu féiagar í
hestamannafélaginu Fáki
þangað og fóru ríðandi úr
Reytkjavík. Var þama á ferð
inni fríð fylking hestamanna á
gæðingum. Við LágafelQ. voru
taldir 285 reiðmenn með ca.
400—500 hesta. Lögregla
gjreiddi fyrir umtferðinni á
veginum, en margt fólk var
þar komið í bílum, tii að horfa
á hestana. Var notið góðra
veitinga í Hlégarði og síðan
hélt hópurinn heim, dreifðari
en áður. Þessa mynd tók Hall
diór Gíslason, er fyrstu reið
mennirnir komu upp Ártúns
brekkuna*.
t. d. tvo Islendinga, sem eru
prófessorar í stærðfræði við há
skóla 1 Bandaríkjunum og hafa
getið sér góðan orðstír. Eru það
Bjami Jónsson og Sigurður
Helgason.
Sagði prófessorinn, að þjóð-
irnar yrðu að vara sig á því
að missa ekki menntamenn sína
út úr höndum sér til annarna
þjóða, þvi að þær þyrftu áreið-
anlega sjálfar á þeim að halda.
Prófessorinn gat þess að lok-
um, að sér hefði líkað dvölin
hér á landi vel og sagðist vera
byrjaður að læra íslenzku. Ár-
mann Snævarr bætti því við, að
prófessorinn hefði fengið mik-
inn áhuga á fornbákmennrfcam
íslendinga og myndu fornritin
sennilega þyngja farangur hans
til muna, þegar hann fer frá ís-
landi um miðjan mánuðinn.
Gerpla Larsens afrek
segir Halldór Kiljan Laxness
KAUPMANNAHÖFN, 30. apríi.
(Rytgaard) —
Halldór Kiljan Laxness hefur
sent Kaupmannahafnarblaðinu
Politiken harðort bréf í tilefni
af „kjallaragrein“ (Kronik), sem
blaðið birti eftir danska skáldið
Tom Kristensen vegna afmælis
Kiljans. í bréfi sínu snýst Lax-
ness gegn gagnrýni Dana á þýð
ingu Martins Larsens háskóla-
kennara á Gerplu. Þar segir m.a.:
— Tom Kristensen vísar til van
þókunar þeirrar, sem nokkrir
formfastir lesendur í heimalandi
mínu hafa látið í ljós vegna
dönsku útgáfunnar. Ég held að
þessir vandlætingasömu íslenzku
lesendur mundu láta sömu van-
þóknun í Jjós yfir sérhverri þýð-
ingu á Gérplu. Og með tilliti til
grundvallaratriða í málfari sög-
unnar hafa þeir á vissan hátt á
réttu að standa, ekki aðeins hvað
snertir þýðingu á ungt mál eins
og nútímadönsku, heldur einnig
allar aðrar tungur. Þýðing
Martins Larsens var ótrúlega
erfitt verk. Ekki aðeins þýðing-
ing, heldur einnig nauðsyn
þess að skila verkinu bæði að
stíl og málfari á dönsku.
Þessi skapandi vinna Larsens
•við Gerplu er danskur skerfur,
sem ég tel að mínir kæru ís-
lenzku lesendur séu ekki dóm
’bærir á. Vinnan byggist á ítar-
legum rannsóknum á ákveðnu
dönsku málfari frá gamalli tíð
og með þvi er reynt að ná sömu
orðfærisáhrifum og í frumútgáf-
unni. Það gleddi mig meir en alla
Iesendur mína danska og ís-
lenzka ef unnt væri að benda á
Dana, sem væri betur fær um að
þýða úr islenzku á dönsku en
Martin Larsen. Gerpla hans er
þvílíkt afrek að efnislegur dóm-
ur um hana frá hendi hæfra aðila
væri ekki aðeins gagnlegur fyrir
mína vandlátu landa, heldur
einnig upplýsandi fyrir danska
lesendur þessarar metnaðarfullu
og ef til vill óvart hégómlegu
bókar.
Þess má Idks geta, að Halldór
Kiljan Laxness kveðst vera
hrærður og glaður yfir þeim inni
lega skilningi á Gerplu, sem ann
ars kemur fram í kía'laragrein
Kristensens.