Morgunblaðið - 01.09.1962, Page 2

MOnGVNTlLAÐlÐ
Laugardagur 1. sept. 1962

Skekkiur margra ára
Rætt vib Einar bónda Halldórsson
á Setbergi um landbúnaðarmálin
TÍÐINDAMAÐUR Mbl.
hitti Einar bónda Halldórs
son á Setbergi að máli í
gær og spurði hann frétta.
Var m.a. rætt nokkuð um
afkomu landbúnaðarins og
viðhorf Einars til þeirra
mála.
— Vegna samanburðar á
sjávarútvegi og landbúnaði,
sem gjarnan er gerður, hefur
Mbl. aflað þeirra upplýsinga,
að afurðalán úr Seðlabankan
um 1961 voru svipuð út á land
búnaðarafurðir og sjávarafurð
ir eða 54—55%. Þú varst stadd
nr á fundinum í Borgarnesi,
þar sem m.a. voru gerðar álykt
anir í afurðamálum landbúnað
arins. Hafa bændur ekki feng
ið afurðalán undanfarið eins
og áður?
— Eg get ekki svarað ná-
kvæmlega, hvernig því er var
ið en svo veit ég með fullri
vissu, að Mjólkursamsalan og
Sláturfélag Suðurlands hafa
elcki borgað seinna út eða
lægri hundraðshluta en áður
nema síður sé. Þvert á móti
borgaði Sláturfélagið hærri
hundraðshluta á sl. hausti held
ur en áður hefur verið. Hitt
er svo að sjálfsögðu nauðsyn-
legt, að bændur fái sem mest
og sem íyrst greitt andvirði
þeirra vara, sem þeir leggja
inn og eðlilegt að þeir geri á-
lyktanir um það.
— Þið rædduð líka verðlags
málin og gerðuð ályktun um
þau. Hvað viltu helzt um þau
segja?
— Það er alveg augljóst mál,
að bændur verða að fá hærra
afurðaverð en þeir hafa feng
ið undanfarin mörg ár. Það er
öllum kunnugt, sem með þess-
um málum fylgjast, að verð-
lagsgrundvöllurinn hefur
aldrei verið réttur. Það eru
því skekkjur margra undan-
farinna ára, sem þarf að leið-
rétta. Fáír munu svo bjart-
sýnir að halda að sú leiðrétt-
ing fáist í einum áfanga. Ég
hef setið alla fundi Stéttarsam
bandsins og þar hafa bændur
aldrei verið fullkomlega á-
nægðir.
Einar á Setbergi
Verðlagnlng landbúnaðaraf-
urða hefur undanfarin 16 ár
farið fram samkvæmt lögum
um Framleiðsluráð landbúnað
arins. ÖU þessi ár hafa Fram-
sóknarmenn haft meirihluta í
Framleiðsluráði og tveir af
þrem fulltrúum bænda í 6
manna nefndinni verið úr
þeirra röðum. Það má því undr
un sæta, hveming „Tíminn“
skrifar um verðlagsmál land
búnaðarins, þar sem hann t.d.
fullyrðir fyrir nokkrum dög-
um ,að bændur hafi einskis
góðs notið af framleiðsluaukn
ingu síðan 1950, vegna rangrar
verðlagningar á landbúnaðar
afurðum.
• Leiðrétting er nauðsyn.
— Hvað vilt þú annars
segja um ástandið?
— Mér finnst tími til kom-
inn, að skekkjur fyrri ára
verði leiðréttar, Vitað er, að
Sjálfstæðisflokkurinn vill að
svo verði, enda trúa því marg-
ir bændur, einnig Framsóknar
bændur, að liklegast sé að ná
leðiréttingu á meðan Sjálfstæð
ismenn fara með landbúnaðar-
málin. Allir vita, að það var
fyrst forystu Sjálfstæðisflokks
ins, sem afurðasölumálin voru
leiðrétt árið 1942 og bjargaði
það bændastéttinni um langan
tima.
Nú er það svo, að lögum sam
kvæmt getur ríkisstjórnin
ekki haft áhrif á verðlagningu
afurðanna, heldur er það 6
manna nefndin og Framleiðslu
ráð, sem þar koma við sögu.
Þess ber hins vegar að geta, að
ríkisstjómin hefur gert annað
undir forystu Ingólfs Jónsson-
ar, þ.e. að tryggja fullt verð
fyrir afurðirnar, þótt þær séu
fluttar úr landi og seldar fyr
ir lágt verð. Hefur rikissjóður
þannig greitt tugi milljóna kr.
til þess að forða bændum frá
því tapi, scm þeir urðu að bera
áður en afurðasölulögin voru
endurbætt í árslok 1959. —
Bændafundir hafa ekki enn
sem koraið er þakkað þessa
tryggingu opinberlega, enda
þótt bændur hafi í heild gert
sér ljóst, að hér er um mikið
hagsmunamál og réttarbætur
að ræða.
• Ekki til gagns.
— „Tíminn“ endurtekur
aftur og aftur, að afurðaverðið
hafi ekki hækkað nema 4—
20% síðan 1958?
— Nei, svo slæmt er það
nú ekki. Eins og allir bændur
geta séð með því að fletta upp
í Árbók landbúnaðarins og
Vasahandbók bænda, hefur
meðalhækkunin verið 26% á
þessu tímabili. Það er vitan-
lega ekki til framdráttar mál-
stað bænda að fara með skakk
ar tölur.
-- XXX -----
Að lokum lét Einar á Set-
bergi þess m.a. getið, að hann
væri bjartsýnn á það, að land
búnaðinum yrði búin sú að-
staða, að hann gæti í framtíð
inni gegnt hlutverki sínu í
þjóðfélaginu.
Sýning myndiistarmanna
f dag M. 2 e.h. verður opnuð
í Listamannaskálanum samsýn-
ing á vegum Félagis íslenzkra
myndlistarimanna. Á sýningunni
sýna verk eftir sig 21 listmálari
Strauss
sýknaður
Bonn, 31. ágúst (NTB — AFP)
LANDVARNARRÁÐHERRA V-
Þýzkalands, Franz Jósef Strauss,
hefur beint þeim tilmælum til
austur-þýzkra hermanna, að þeir
hætti að skjóta á það fólk, er
reynir að flýja yfir til V-Þýzka-
lands, enda þótt þeir hafi um
það fyrirmæli frá austur-þýzku
stjórninni,
Strauss segir, að restur-'þýzka
stjórnin hafi lista yfir 800 nöfn
austur-tþýzkra hermanna, sem
gerzt hafi sekir um að skjóta á
flóttamenn. — „Þótt þeir hafi
þannig myrt meðbræður sína“,
segir ráðherrann, „dæmum við
ekiki alla þá, sem vinna fyrir
stjórnina í Austur-Þýzkalandi —
en austur-þýzkir hermenn, verið
trúir föðurlandi ykkar, það kem-
ur til með að standa lengur en
hið kommúníska þjóðfélags-
kerfi“.
SkemmtiferS
ungra Sjálfstæðis-
manna í Skagafirði
Ungir Sjálfstæðismenn í Skaga
firði efna til sinnar árlegu
ákemimtiferðar nú um helgina.
Laglt verður af stað frá Sauð-
áiikróki kil. 9 árdegis á sunnudag.
Leiðrétting
1 MINNINGARGREIN Stein-
gríms J. Þorsteinssonar um
Helgu Sigurðardóttur skóla-
stjóra í blaðinu í gær, urðu þau
mistök, að upphafslína síðustu
málsgreinar í 2. dálki féll nið-
ur. Rétt er setningin þannig:
„En hvernig sem nemandaval
réðst, gat fröken Helga alltaf
agað hvern flokk til samstilltrar,
öruggrar og virðulegrar fram-
komu, en þó frjálsmannlegrar,
svo að bar af flestu skólafó’ki
okkar að mannasiðum.“
Malarhryggir furðulega
sjaldgœfir á íslandi
Nægileg möl i virkjunarframkvæmdir við Jökulsá
f GREIN sem Sigurður Þórarins-
son skrifar í nýútkomið hefti af
Ná'ttúrufræðinignum um malar-
hryiggi, feemiur m.a. fraim að er
hann vann sem jarðfræðilegur
ráðunautur að rannsókn á virkj-
unarmöguleikum í Jökulsá á
Fjöllum, var eitt verkefnið að
reyna að finna nægilegt magn
af heppilegu steypuefni í vænt-
anlegar stíflur og önnur mann-
virki. Benti hann þá sérstaklega
á ás sem liggur á Mývatnsöræf-
um suðaustur af Eilífsvatni, frá
norðvestri ti'l suðausturs um
sunnanverða Grænulág og yfir
dalsigið milli Vestari og Aust-
ari brekkna, en Sigurður segir
að þetta sé mesti malarás, sem
honum er kunnugt um.
Var þessi staður seinna rann-
sakaður og áætlar Sigurður
Björnsson, verkfræðingur, að
magn steypumalar og sands í
þessum ási, sem kallaður er
Sandás, sé um 300 þús. tenings-
metrar, en í svonefndum Grjót-
hrygg, styttri malarás suðaust-
an í Grjóthálsi rétt sunnan við
Dettifossveginn, um 90 þús. Má
því telja að þessir tveir ásar
trygigi að verulegu leyti steypu
efni til hugsanlegrar virkjunar-
framkvæmda í Jökulsá.
Hagnýt þýðing á steinsteypumöl
í greininni kemur fram að
malarhryggir eru furðulega
sjaldgæfir á íslandi, þó meginið
af landinu hafi verið hulið jökli
á seinustu ísöld, en þeir hafa
fengið mjög mikla hagnýta þýð-
ingu á öld steinsteypu, því set
þeirra er hið ákjósanlegasta
steypuefni. Sigurður nefnir þó
nokkra ása, t.d. á Álftanesi rétt
sunnan vegarins til Bessastaða,
nyrzt í Reykjadal, þar sem ás-
inn er bókstaflega hluti af bíl-
veginum milli Breiðumýrar og
Húsavíkur og er sá lengsti og
fallegasti malarás, sem höfundi
er kunnugt um, og loks þver-
skorinn malarás, við þjóðveginn
þegar ekið er frá Reykjahlið tii
Grímsstaða vestan Mývatns.
Malarásar við jökulrendur
Sigurður segir það skoðun sína
að víða leynist ásastúfar, ef vel
er að gáð, og að malarásar séu
nú sums staðar að myndast vegna
hopunar jökla á síðustu áratug-
um, en hann kveðst hafa veitt
athygli svelgásum í dalahlíðum,
er hann hefur flogið yfir landið.
og 7 r>yndlhaggvarar og sýna
þeir />mtals 42 málverk og 14
hiöjPkmyndir aúk þess sem á sýn-
ingunni verða listofin teppi. Sýn
ingin verður opin daglega frá
2-10 e.h. til 16. septemiber.
1 gærdag voru listamennirnir
önnum kafnir að koma lista-
verkum sínum fyrir og tók ljós-
miyndari blaðsins þessa mynd
af listkonunni Barböru Árnason
og Herði Ágústssyni fyrir fram-
an teppi Barböru.
Buðu öldruðu
fólki til Þingvalla
HAFNARFIRÐI — Bifreiðastjór-
ar fóiksbílastöðvanna hér og
Landleiðir buðu öldruðu fólki í
skemmtiferð sl. fimmtudag og
tóku um 180 manns þátt í ferð-
inni. Haldið var úr bænum kL
1.30 og farið til Þingvalla í
ágætu veðri. Þar var fólkinu
boðið upp á kaffi í Valhöll og
síðan haldið í Bolaibás, þar sem
dvalizt var skamma hríð, í Val-
höll tóku til máls séra Sveinn Vík
ingur, Bergþór Albertsson bif-
reiðarstjóri, Sigríður Sæland, Guð
laugur Einarsson og Jóhann Þor-
steinsson forstjóri Sólvangs. —
Þökkuðu þrjú síðasttöldu fyrir
gott boð, en bifreiðastjórarnir
hafa boðið öldruðu fólki í
skemmtiferðalag nokkur undan-
farin ár. — Komið var til Hafn-
arfjarðar kluikkan átta um kvöld-
ið eftir skemmtilegan dag.— G.E.
Bókbindarar semja
um kjarabætur
ALMENNUR fundur félags-
manna 1 Bókbindarafélagi ís-
lands var haldinn í gær. Fyrir
fundinn lá uppkast, sem stjórn
Bókbindarafélags íslands, stjórn
Félags bókbandsiðnrekenda á ís-
landi og Ríkisprentsmiðjan Gut-
enberg hafði komið sér saman
um. Uppkastið var samþykkt. —
Var þar aflýst boðaðri vinnu-
stöðvun félagsins, sem koma átti
til framkvæmda í dag.
Helztu breytingar eru þær, að
allir kauptaxtar hækka um 14%.
Verður grunnkaup sveina á viku
nú 1559,11 kr. á viku í stað
1367,64 kr. áður. Þá verða stúlk-
ur nú fjögur ár að vinna sig á
fullt kaup í stað fimm áður.
Hæsti kauptaxti stúlkna verður
1200,37 kr. í stað 1052,96 áður.
Þá voru gerðar nokkrar lagfær-
ingar á samningum bókbindara,
svo sem um veikindad'^gr, hevlr-
brigðisreglur o. £1.
c.